Ποιες χώρες έχουν υιοθετήσει την τετραήμερη εβδομάδα και πόσο επιτυχές θεωρείται το εγχείρημα. Οι συζητήσεις γύρω από την τετραήμερη εβδομάδα αναζωπυρώθηκαν από την πανδημία COVID, με εκκλήσεις προς τις κυβερνήσεις στην Ευρώπη να την υιοθετήσουν. Εργαζόμενοι και εργοδότες επανεξετάζουν τη σημασία της ευελιξίας και των παροχών στον χώρο εργασίας.
Η ιδέα είναι απλή – οι εργαζόμενοι θα εργάζονται τέσσερις ημέρες την εβδομάδα, ενώ θα πληρώνονται το ίδιο, αλλά με τον ίδιο φόρτο εργασίας. Οι εταιρείες επομένως που θα μείωναν την εβδομάδα εργασίας θα λειτουργούσαν με λιγότερες συσκέψεις και περισσότερη ανεξάρτητη εργασία.
Οι υποστηρικτές της τετραήμερης εβδομάδας εργασίας που χαιρετίζονται ως το μέλλον της παραγωγικότητας των εργαζομένων και της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, υποστηρίζουν ότι όταν εφαρμόζεται, η ικανοποίηση των εργαζομένων αυξάνεται, το ίδιο και η παραγωγικότητα. Τα συνδικάτα σε όλη την Ευρώπη ζητούν από τις κυβερνήσεις να εφαρμόσουν την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, αλλά ποιες χώρες έχουν υιοθετήσει την ιδέα και πώς πάει μέχρι στιγμής;
Το Βέλγιο εισάγει τετραήμερη εβδομάδα εργασίας για τους εργαζόμενους που το επιθυμούν
Τον περασμένο Φεβρουάριο, οι Βέλγοι εργαζόμενοι κέρδισαν το δικαίωμα να εκτελούν μια πλήρη εβδομάδα εργασίας σε τέσσερις ημέρες αντί για τις συνήθεις πέντε χωρίς απώλεια μισθού.
Το νομοσχέδιο τέθηκε σε ισχύ στις 21 Νοεμβρίου, επιτρέποντας στους εργαζόμενους να αποφασίζουν αν θα εργάζονται τέσσερις ή πέντε ημέρες την εβδομάδα. Ο στόχος είναι να δοθεί στους ανθρώπους και στις εταιρείες μεγαλύτερη ελευθερία να οργανώνουν τον χρόνο εργασίας τους.
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου Alexander de Croo ελπίζει ότι η αλλαγή αυτή θα βοηθήσει να γίνει πιο ευέλικτη η διαβόητα άκαμπτη αγορά εργασίας του Βελγίου και θα διευκολύνει τους ανθρώπους να συνδυάσουν την οικογενειακή τους ζωή με την καριέρα τους. Πρόσθεσε επίσης ότι το νέο μοντέλο αναμένεται να δημιουργήσει μια πιο δυναμική οικονομία. “Ο στόχος είναι να δώσουμε στους ανθρώπους και τις εταιρείες μεγαλύτερη ελευθερία να οργανώσουν τον χρόνο εργασίας τους”, δήλωσε. “Αν συγκρίνετε τη χώρα μας με άλλες, θα δείτε συχνά ότι είμαστε πολύ λιγότερο δυναμικοί”.
Η επτακομματική συμφωνία ομοσπονδιακού συνασπισμού της χώρας έχει θέσει ως στόχο ένα ποσοστό απασχόλησης 80 % έως το 2030, στόχος που θα χρησιμεύσει για να διατηρηθούν οι νόμιμες συντάξεις της προσιτές ή να χρηματοδοτηθούν μελλοντικές φορολογικές μειώσεις.
Ωστόσο, η προοπτική μιας τετραήμερης εβδομάδας εργασίας δεν είναι ελκυστική για όλους.
Ορισμένοι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης θα εργάζονται πράγματι πολύ μεγάλες ημέρες, αν επιλέξουν να συμπτύξουν το ωράριό τους, και άλλοι, όπως οι εργαζόμενοι σε βάρδιες, απλώς δεν θα έχουν τη δυνατότητα αυτής της ευελιξίας.
Η βρετανική δοκιμή έχει ήδη χαιρετιστεί ως “εξαιρετικά επιτυχής”
Εταιρείες στο Ηνωμένο Βασίλειο που πραγματοποίησαν εξάμηνη δοκιμή της τετραήμερης εβδομάδας εργασίας σχεδιάζουν τώρα να μονιμοποιήσουν τη συντομότερη εβδομάδα εργασίας, αφού χαρακτήρισαν το πείραμα “εξαιρετικά επιτυχημένο”.
Δεκάδες εταιρείες συμμετείχαν στο εξάμηνο πιλοτικό πρόγραμμα – το μεγαλύτερο του είδους του – το οποίο ξεκίνησε στις 6 Ιουνίου για να μελετήσει τον αντίκτυπο των συντομότερων ωρών εργασίας στην παραγωγικότητα των επιχειρήσεων και την ευημερία των εργαζομένων τους, καθώς και τον αντίκτυπο στο περιβάλλον και την ισότητα των φύλων.
Περίπου 61 εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου και περισσότεροι από 3.300 εργαζόμενοι δήλωσαν συμμετοχή στο πρόγραμμα, το οποίο διεξάγεται από ερευνητές των πανεπιστημίων του Κέιμπριτζ και της Οξφόρδης και του Boston College, καθώς και από τις μη κερδοσκοπικές ομάδες υπεράσπισης 4 Day Week Global, την εκστρατεία 4 Day Week UK Campaign και τη βρετανική δεξαμενή σκέψης Autonomy.
Η πλειονότητα – περίπου το 92% – των εταιρειών που συμμετείχαν στη δοκιμή αποφάσισαν να διατηρήσουν την πολιτική της τετραήμερης εβδομάδας μετά τη δοκιμαστική περίοδο, χαιρετίζοντας την πιλοτική εφαρμογή ως “σημαντική ανακάλυψη”.
Στο πλαίσιο της δοκιμής, οι εργαζόμενοι αναμένεται να ακολουθήσουν το “μοντέλο 100:80:100” – 100 τοις εκατό του μισθού για το 80 τοις εκατό του χρόνου, με αντάλλαγμα τη δέσμευση για διατήρηση της παραγωγικότητας τουλάχιστον στο 100 τοις εκατό.
Η πιλοτική δοκιμή στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι μία από τις πολλές που πραγματοποιούνται παγκοσμίως από την 4 Day Week Global, η οποία τάσσεται υπέρ μιας μικρότερης εργάσιμης εβδομάδας.
“Παρόμοια προγράμματα πρόκειται να ξεκινήσουν στις ΗΠΑ και την Ιρλανδία, ενώ προγραμματίζονται και άλλα για τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία”, δήλωσε ο Joe Ryle, διευθυντής της εκστρατείας 4 Day Week UK Campaign.
Η Σκωτία και η Ουαλία θα ενταχθούν στο αυξανόμενο παγκόσμιο κίνημα
Στη Σκωτία, μια κυβερνητική δοκιμή αναμένεται να ξεκινήσει το 2023, ενώ η Ουαλία εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο μιας δοκιμής. Η απόφαση αυτή ήταν το αποκορύφωμα μιας προεκλογικής υπόσχεσης του κυβερνώντος Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας (SNP). Οι ώρες εργασίας των εργαζομένων θα μειωθούν κατά 20%, αλλά δεν θα υποστούν καμία απώλεια αποζημίωσης. Το SNP θα στηρίξει τις συμμετέχουσες εταιρείες με περίπου 10 εκατ. στερλίνες (11,8 εκατ. ευρώ).
Η κυβέρνηση επεσήμανε πρόσφατη δημοσκόπηση που διεξήγαγε η σκωτσέζικη δεξαμενή σκέψης Institute for Public Policy Research (IPPR) στη Σκωτία, η οποία έδειξε ότι το 80% των ανθρώπων που απάντησαν στην ιδέα ήταν ιδιαίτερα θετικοί στην πρωτοβουλία. Οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι το πρόγραμμα θα ενισχύσει σημαντικά την υγεία και την ευτυχία τους.
Η Σκωτία επεσήμανε ότι τα αποτελέσματα στην Ισλανδία είναι ένας πολύ σοβαρός λόγος για να ρισκάρει με την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας. Ορισμένες σκωτσέζικες επιχειρήσεις έχουν ήδη ξεκινήσει τις δικές τους εργάσιμες εβδομάδες, με τον όμιλο UPAC Group με έδρα τη Γλασκώβη να δηλώνει πρόσφατα ότι οι υπάλληλοί του θα απολαμβάνουν τετραήμερη εβδομάδα με τον ίδιο μισθό μετά τη διεξαγωγή επιτυχημένου πιλοτικού προγράμματος.
Στην Ουαλία, η Επιτροπή Αναφορών στο πλαίσιο του Senedd (ουαλικό κοινοβούλιο) συνέστησε στις 24 Ιανουαρίου στην ουαλική κυβέρνηση να διεξάγει ένα πιλοτικό πρόγραμμα, μετά τη δημοσίευση μιας έκθεσης σχετικά με την ιδέα.
“Πρόκειται για μια τολμηρή πρόταση, αλλά όχι πιο τολμηρή από εκείνους τους αγωνιστές που αγωνίστηκαν για την πενθήμερη εβδομάδα, τις πληρωμένες διακοπές και το επίδομα ασθενείας, τα οποία σήμερα θεωρούμε δεδομένα”, δήλωσε. “Όταν ζητάμε την τετραήμερη εβδομάδα, μιλάμε για μείωση των ωρών εργασίας σε έναν οργανισμό, αλλά όχι για μείωση του ποσοστού αμοιβής. Υπάρχουν αρκετές δοκιμές που δείχνουν ότι η παραγωγικότητα αυξάνεται”. Εναπόκειται πλέον στην κυβέρνηση της Ουαλίας να εξετάσει την πρόταση.
Η Sophie Howe, Επίτροπος για τις Μελλοντικές Γενιές, έχει επίσης καλέσει την κυβέρνηση να εισαγάγει μια παρόμοια δοκιμή τετραήμερης εβδομάδας εργασίας, τουλάχιστον στον δημόσιο τομέα.
Η Ισπανία ξεκινά δοκιμαστική φάση
Αφού το μικρό αριστερό κόμμα Más País ανακοίνωσε πέρυσι ότι η κυβέρνηση συμφώνησε στο αίτημά τους να ξεκινήσει ένα μετριοπαθές πιλοτικό πρόγραμμα τετραήμερης εβδομάδας εργασίας, η Ισπανία ξεκίνησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα τον Δεκέμβριο.
Το πιλοτικό πρόγραμμα θα βοηθήσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να μειώσουν την εβδομάδα εργασίας τους κατά τουλάχιστον μισή ημέρα, χωρίς να μειωθούν οι μισθοί.
Το πιλοτικό πρόγραμμα είναι μια δοκιμή για να διαπιστωθεί αν μπορεί να ενισχυθεί η παραγωγικότητα. Οι εταιρείες που θα υπογράψουν μπορούν να λάβουν βοήθεια από ένα κρατικό ταμείο ύψους 10 εκατομμυρίων ευρώ, αλλά πρέπει να σχεδιάσουν τρόπους αύξησης της παραγωγικότητας που να αντισταθμίζουν την υπέρβαση του μισθολογικού κόστους, δήλωσε το υπουργείο Βιομηχανίας της Ισπανίας.
Οι βελτιώσεις αυτές πρέπει να εφαρμοστούν εντός ενός έτους, ενώ η εταιρεία πρέπει να παραμείνει στο πρόγραμμα για τουλάχιστον δύο χρόνια.
Για το πρώτο έτος του πιλοτικού προγράμματος η κυβέρνηση θα χρηματοδοτήσει εν μέρει το μισθολογικό κόστος και θα βοηθήσει στη χρηματοδότηση της κατάρτισης για τη βελτίωση της αποδοτικότητας.
Μόνο εργαζόμενοι με μόνιμη σύμβαση πλήρους απασχόλησης μπορούν να συμμετάσχουν.
Η Ισπανία θα δοκιμάσει τη μείωση των ωρών εργασίας για να βοηθήσει στην αύξηση της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων
Ισλανδία: Μια από τις πρωτοπόρους χώρες στην τετραήμερη εβδομάδα εργασίας
Από το 2015 έως το 2019, η Ισλανδία διεξήγαγε τη μεγαλύτερη στον κόσμο πιλοτική εφαρμογή μιας εβδομάδας εργασίας 35 έως 36 ωρών (μειωμένη από τις παραδοσιακές 40 ώρες) χωρίς να ζητηθεί ανάλογη μείωση των αποδοχών.
Περίπου 2.500 άτομα έλαβαν μέρος στη δοκιμαστική φάση.
Για να διασφαλιστεί ο ποιοτικός έλεγχος, τα αποτελέσματα αναλύθηκαν από τη βρετανική δεξαμενή σκέψης Autonomy και την ισλανδική μη κερδοσκοπική Ένωση για την Αειφορία και τη Δημοκρατία (ALDA).
Η πιλοτική εφαρμογή χαρακτηρίστηκε επιτυχής από τους ερευνητές και τα ισλανδικά συνδικάτα διαπραγματεύτηκαν τη μείωση των ωρών εργασίας.
Η μελέτη οδήγησε επίσης σε μια σημαντική αλλαγή στην Ισλανδία, με σχεδόν το 90% του ενεργού πληθυσμού να έχει πλέον μειωμένο ωράριο ή άλλες διευκολύνσεις. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το άγχος και η εξουθένωση των εργαζομένων μειώθηκαν και υπήρξε βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ ζωής και εργασίας. Ωστόσο, δεν μοιράστηκαν όλες οι κυβερνήσεις την επιτυχία της Ισλανδίας με την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας.
Οι ανάμεικτες αντιδράσεις της Σουηδίας για την τετραήμερη εβδομάδα
Στη Σουηδία, η τετραήμερη εβδομάδα εργασίας με πλήρη αμοιβή δοκιμάστηκε το 2015 με μικτά αποτελέσματα. Η πρόταση ήταν να δοκιμαστούν εξάωρες εργάσιμες ημέρες αντί για οκτάωρες χωρίς απώλεια αποδοχών, αλλά δεν ήταν όλοι ευχαριστημένοι με την ιδέα να δαπανηθούν χρήματα για τη δοκιμή. Ακόμη και τα αριστερά κόμματα θεωρούσαν ότι θα ήταν πολύ δαπανηρό να εφαρμοστεί κάτι τέτοιο σε μεγάλη κλίμακα.
Ωστόσο, θετικά αποτελέσματα παρατηρήθηκαν στην ορθοπεδική μονάδα ενός πανεπιστημιακού νοσοκομείου, το οποίο πέρασε 80 νοσηλευτές και γιατρούς σε εξάωρη εργασία και προσέλαβε νέο προσωπικό για να αναπληρώσει τον χαμένο χρόνο.
Η ανταπόκριση του ιατρικού προσωπικού ήταν θετική, ωστόσο το πείραμα αντιμετώπισε επίσης πολλές επικρίσεις και δεν ανανεώθηκε. Ωστόσο, ορισμένες εταιρείες, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία Toyota, επέλεξαν να διατηρήσουν το μειωμένο ωράριο για τους εργαζομένους τους.
Η Φινλανδία δεν εισήγαγε τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, παρά τους διαδεδομένους ισχυρισμούς Νωρίτερα φέτος, η βορειοευρωπαϊκή χώρα απασχόλησε για λίγο τα διεθνή πρωτοσέλιδα αφού φέρεται να μείωσε δραματικά τις ώρες εργασίας.
Η φινλανδική κυβέρνηση φέρεται να ήθελε να εισαγάγει μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, καθώς και μια εξάωρη ημέρα. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι επρόκειτο για ψεύτικες ειδήσεις, τις οποίες η κυβέρνηση αναγκάστηκε στη συνέχεια να αποκαταστήσει.
Η πρώην πρωθυπουργός Sanna Marin είχε γράψει στο Twitter για την ιδέα αυτή τον Αύγουστο του 2019, αλλά δεν έχει συμπεριληφθεί στην ατζέντα της κυβέρνησης.
Οι γερμανικές νεοφυείς επιχειρήσεις πειραματίζονται με τη συντομότερη εβδομάδα εργασίας
Η Γερμανία έχει μία από τις συντομότερες μέσες εβδομάδες εργασίας στην Ευρώπη. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), η μέση εβδομάδα εργασίας είναι 34,2 ώρες. Ωστόσο, τα συνδικάτα ζητούν περαιτέρω μείωση των ωρών εργασίας. Το IG Metall, το μεγαλύτερο συνδικάτο της χώρας, έχει ζητήσει συντομότερες εβδομάδες εργασίας, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα συμβάλει στη διατήρηση των θέσεων εργασίας και στην αποφυγή απολύσεων.
Σύμφωνα με έρευνα της Forsa, το 71% των ανθρώπων που εργάζονται στη Γερμανία θα ήθελαν να έχουν τη δυνατότητα να εργάζονται μόνο τέσσερις ημέρες την εβδομάδα.
Λίγο πάνω από τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι υποστηρίζουν την κυβέρνηση να διερευνήσει το ενδεχόμενο καθιέρωσης μιας τετραήμερης εβδομάδας. Μεταξύ των εργοδοτών, περισσότεροι από δύο στους τρεις υποστήριξαν κάτι τέτοιο.
Μια σημαντική πλειοψηφία (75%) πιστεύει ότι η τετραήμερη εβδομάδα θα ήταν επιθυμητή για τους εργαζόμενους, ενώ η πλειοψηφία (59%) θεωρεί ότι θα πρέπει να είναι εφικτή και για τους εργοδότες. Σχεδόν οι μισοί εργοδότες (46%) δήλωσαν ότι θεωρούν “εφικτή” τη δοκιμή μιας τετραήμερης εβδομάδας στο δικό τους εργασιακό περιβάλλον. Ωστόσο, το αν ένα τέτοιο μέτρο θα εφαρμοστεί ή θα συζητηθεί, μένει να φανεί. Μέχρι στιγμής, είναι κυρίως οι μικρότερες νεοφυείς επιχειρήσεις που πειραματίζονται με μια πιο σύντομη εβδομάδα εργασίας.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις της Ιαπωνίας επιχειρούν την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας
Σε άλλες χώρες, όπως η Ιαπωνία, είναι οι μεγαλύτερες εταιρείες που τολμούν να εισέλθουν σε αυτό το έδαφος, μετά την ανακοίνωση από την ιαπωνική κυβέρνηση το 2021 ενός σχεδίου για την επίτευξη καλύτερης ισορροπίας μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής σε ολόκληρη τη χώρα. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που αυτό θα μπορούσε να είναι καλό για τη χώρα, όπου ο θάνατος από την υπερβολική εργασία στοιχίζει πολλές ζωές. Το προσωπικό που εργάζεται επιπλέον ώρες μπορεί συχνά να αρρωστήσει λόγω της υπερβολικής εργασίας ή να έχει τάσεις αυτοκτονίας.
Το 2019, ο τεχνολογικός γίγαντας Microsoft πειραματίστηκε με το μοντέλο προσφέροντας στους υπαλλήλους τριήμερα Σαββατοκύριακα για ένα μήνα. Η κίνηση αυτή ενίσχυσε την παραγωγικότητα κατά 40% και είχε ως αποτέλεσμα πιο αποτελεσματική εργασία.
Η Unilever δοκιμάζει επί του παρόντος τη συντομότερη εβδομάδα εργασίας στη Νέα Ζηλανδία
Εν τω μεταξύ, στη Νέα Ζηλανδία, 81 εργαζόμενοι που εργάζονται για τον γίγαντα καταναλωτικών αγαθών Unilever συμμετέχουν επί του παρόντος σε μια δοκιμή διάρκειας ενός έτους για τετραήμερη εβδομάδα εργασίας με πλήρη αμοιβή.
“Στόχος μας είναι να μετράμε την απόδοση με βάση την παραγωγή και όχι τον χρόνο. Πιστεύουμε ότι οι παλιοί τρόποι εργασίας είναι ξεπερασμένοι και δεν ανταποκρίνονται πλέον στον σκοπό τους”, δήλωσε ο Nick Bangs, διευθύνων σύμβουλος της Unilever Νέας Ζηλανδίας.
Εάν το πείραμα αποδειχθεί επιτυχές, σύμφωνα με πληροφορίες θα επεκταθεί και σε άλλες χώρες.
Έντονο ενδιαφέρον για τις ΗΠΑ και τον Καναδά
Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας παροχής λογισμικού cloud Qualtrics, το 92% των εργαζομένων στις ΗΠΑ τάσσεται υπέρ της συντόμευσης της εβδομάδας εργασίας, ακόμη και αν αυτό σημαίνει περισσότερες ώρες εργασίας.
Οι εργαζόμενοι που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ως αντιληπτά οφέλη τη βελτίωση της ψυχικής υγείας και την αύξηση της παραγωγικότητας. Τρεις στους τέσσερις εργαζόμενους (74%) δηλώνουν ότι θα μπορούσαν να ολοκληρώσουν τον ίδιο όγκο εργασίας σε τέσσερις ημέρες, αλλά οι περισσότεροι (72%) δηλώνουν ότι θα έπρεπε να εργαστούν περισσότερες ώρες τις εργάσιμες ημέρες για να το πετύχουν.
Στον Καναδά, έρευνα του παγκόσμιου οργανισμού απασχόλησης Indeed διαπίστωσε ότι το 41% των Καναδών εργοδοτών εξετάζουν εναλλακτικά υβριδικά ωράρια και νέους τρόπους εργασίας, μετά την πανδημία COVID-19. Η έρευνα της Indeed σε 1.000 εργοδότες υπαλλήλων γραφείου στον Καναδά διαπίστωσε ότι το 51% των μεγάλων εταιρειών με 500+ υπαλλήλους θα ήταν “πιθανό να εφαρμόσουν 4ήμερες εβδομάδες εργασίας”. Η πλειονότητα των Καναδών εργαζομένων πλήρους απασχόλησης (79%) διαπιστώθηκε επίσης ότι είναι πρόθυμοι να μειώσουν την πενθήμερη εβδομάδα εργασίας σε τέσσερις ημέρες, σύμφωνα με νέα έκθεση της Maru Public Opinion.
Συνολικά, η τετραήμερη εβδομάδα εργασίας φαίνεται να κερδίζει αργά αλλά σταθερά έδαφος σε όλο τον κόσμο, αλλά το κατά πόσον οι κυβερνήσεις θα υιοθετήσουν οριστικά την ιδέα αυτή μένει να φανεί.
