Home Blog

Της Αριάδνης του χιτώνες και ζωστήρες

  Της Αριάδνης του χιτώνες και ζωστήρες

Οι εκδόσεις Έναστρον και ο Αναστάσης Μαδαμόπουλος
(Συγγραφέας – Εικαστικός) σας προσκαλούν στην
παρουσίαση του μυθιστορήματος:
Της Αριάδνης του χιτώνες και ζωστήρες

Τη Δευτέρα 1 Απριλίου 2024 στις 7.30 μ.μ. στον Χώρο Τέχνης και
Δράσης Βρυσάκι (Βρυσακίου 17 Πλάκα – πλησίον σταθμού
Μοναστηράκι).

Έναστρον εκδόσεις, Σόλωνος 101, Αθήνα, 2103300500, enastron@enastron.com.gr
Για το βιβλίο θα μιλήσουν η Αγγελική Ρόπα (φιλόλογος) και
ο Κωνσταντίνος Χ. Λουκόπουλος (φυσικός, ποιητής,
κριτικός).
Αποσπάσματα θα διαβάσει η ηθοποιός Μαίρη Ιγγλέση.
Τραγούδι από την Ειρήνη – Διαλεχτή Κουρομιχελάκη.

Στον χώρο θα εκτίθενται οι υφαντές κατασκευές του
Αναστάση Μαδαμόπουλου με τις οποίες εικονογραφήθηκε
το βιβλίο του.
Επιμέλεια έκθεσης: Ίριδα Κρητικού (αρχαιολόγος –
ιστορικός τέχνης).

Διάρκεια έκθεσης: 1 ως 10 Απριλίου
(Ώρες λειτουργίας: 11:00 π.μ. – 21:00 μ.μ., καθημερινές και
Σαββατοκύριακο).

 

Αριάδνη Αναστάσιμη

ή, ο γύρος της σοφίας της γης σε δεκαέξι κεφάλαια                    

 

Η Αριάδνη του Θανάτου, (< Αριάγνη = αγία), κόρη του Μίνωα και της Πασιφάης, προελληνική θεά της βλάστησης όπως και η (Ωραία) Ελένη, αναγεννάται εξακολουθητικά ως γυναικεία πρωτογένεια, μολονότι στην πορεία των αιώνων υποκαθίσταται από τις ολύμπιες Αρτέμιδα και Αφροδίτη που εμφανίζονται στον μύθο της. Ο προσφιλής ετούτος και διαδεδομένος μύθος, που έχει ως αφετηρία του την αληθινή απελευθέρωση της Αθήνας από την ηγεμονία της Κρήτης κατά τους προϊστορικούς χρόνους (περ. 1200 π.Χ.), απαθανατισμένος σε αττικά ερυθρόμορφα και μελανόμορφα αγγεία, σε ρωμαϊκές σαρκοφάγους, σε οροφογραφίες του Carracci στο Palazzo Farneze και σε πίνακες της Angelica Kauffman και του Τισιανού, συνδέεται επίσης άρρηκτα με εκείνους του Θησέα, του Μινώταυρου και του θεού Διόνυσου, ενώ περιλαμβάνει σφοδρό ανίερο έρωτα και δυο αρπαγές, γάμο γονιμικό αλλά και θάνατο της ίδιας της Αριάδνης και του αγέννητου παιδιού της.

Όπως και η προδομένη από τον Ιάσονα ανιψιά της μητέρας της, Μήδεια, η Αριάδνη, η πρώτη υφάντρα που γνωρίζουμε, ερωτεύτηκε με τη σειρά της ξένο βέβηλο. Παραβαίνοντας την πατρική βούληση, βοήθησε τον νεαρό Αθηναίο Θησέα να φονεύσει τον τερατόμορφο ετεροθαλή αδελφό της Μινώταυρο, δίνοντάς του τον μίτο του Δαιδάλου προκειμένου να εισχωρήσει στο άδυτο του Λαβυρίνθου και ύστερα να επιστρέψει με ασφάλεια στην έξοδο, καθώς εκείνη εξακολουθούσε να κρατά την άλλη άκρη του. Στον πρώτο σταθμό του ταξιδιού του γυρισμού, τη Νάξο, η Αριάδνη εγκαταλελειμμένη από τον Θησέα όπως είχαν ορίσει οι θεοί, συνάντησε τον Διόνυσο που με τη συνοδεία του τη σήκωσε σε άρμα ζεμένο πάνθηρες, για να την οδηγήσει θριαμβικά στον Όλυμπο, φορώντας της χρυσό άνθινο στεφάνι, έργο του Ηφαίστου. Σύμφωνα με την παραλλαγή αυτή του μύθου, η θνητή Αριάδνη έγινε σύζυγος αθάνατη θεού. Άλλη παράδοση ωστόσο, θέλει την Αριάδνη να φονεύεται από την Άρτεμη στη Νάξο, με εντολή του Διόνυσου. Ή να πεθαίνει στο νησί της Κύπρου, ετοιμόγεννη. Τον τάφο της Αριάδνης έδειχναν σε διαφορετικές ελληνικές πόλεις όπως στο Άργος, όπου υπήρχε ναός του Κρήσιου Διονύσου και της Αφροδίτης, ξόανο της οποίας είχε χαρίσει η Αριάδνη στον Θησέα που με τη σειρά του το αφιέρωσε στη Δήλο. Λέγεται ακόμη, ότι στον ναό του Διόνυσου στο Άργος, βρέθηκε λάρνακα ιερή με στάχτη της Αριάδνης.

Η Αριάδνη της Ανάστασης -και του Αναστάση μου-, αποτελεί μια νέα σπαρταριστή ανάγνωση, επαν-εγγραφή και απτική μέσω της ύφανσής της  ερμηνευτική του προ-ολύμπιου μύθου. Φιλοπερίεργη και φιλοθέαμη, φιλότεχνη και φιλοτάξιδη, η Αριάδνη εγκαταλείπει δίχως σκέψη τον κύκλιο εκστατικό χορό της στο γενέθλιο χοροστάσι του Δαιδάλου και το πατρικό παλάτι της Κνωσού, για να υφανο-φτερουγίσει ελεύθερη και αδέσμευτη στο εξής, στα πέρατα του νόστου. Για να εισχωρήσει στην καρδιά των απαγορευμένων, των δυσπρόσιτων, των κλειδωμένων γνώσεων. Για να χαράξει νέες πόλεις, σχέσεις, σχέδια, γέφυρες, βουνά, ποτάμια, μονοπάτια, ανθίβολα σε εδάφη άσπιλα. Για να τρυγήσει τη σιωπή. Για να εγγράψει τη γραφή. Για να συλλέξει υφάνσεις έως εσχάτων. Για να ερωτευτεί ξανά από την αρχή χωρίς να παντρευτεί. Χωρίς να ανήκει. Χωρίς να ανήκει καν στον Αναστάση –της, που την ακολουθεί εξακολουθητικά, υφαίνοντας ετούτο το ταξίδι.

Ο μύθος-μίτος της, – μίτος, λέξη ανερμήνευτη αγνώστου ετύμου, που σημαίνει το ο,τιδήποτε οδηγεί στη λύση δύσκολου προβλήματος, είναι αυτός που τη βοηθά να φύγει όλο και μακρύτερα, καθώς περιπλανώμενη στη διαχρονία σαν το αρχετυπικό alter ego της, βαδίζει από την εφηβεία προς την ενηλικίωση, από το εγνωσμένο στο άγνωστο και από το κοινότυπο déjà vu στο παγκόσμιο χάος της Ομορφιάς, καθώς κι ο ίδιος ολοένα ξετυλίγεται. Και είναι ταξίδι αυτό της Αριάδνης που υφαίνει κι όλο υφαίνει, φανερώνοντας ηπείρους, επεισόδια, αιώνες, καύκαλα εμπειριών και κενοτάφια εικόνων ως να φτάσει στο σκληρό κουκούτσι της σοφίας του κόσμου, ταξίδι κατά πάσα πιθανότητα χωρίς επιστροφή.

Στο αναστάσιμο ετούτο σύμπαν-νήμα που ονειρεύτηκε και τέλεσε με άχθος συγκινητικό, πανσπερμικό, πληθωρικό και χειροποίητο ο Αναστάσης Μαδαμόπουλος, ο λόγος συναντά το χέρι και η λογοτεχνική πλοκή γίνεται πλέξη, πράξη και ύφανση μεταφορική και κυριολεκτική. Από τη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου ως τις Άνδεις, από την Ήπειρο ως την Αίγυπτο κι από την Κύπρο ως το Πυργί, καθώς ο Klee εν δόξα προχωρά σε εκμάθηση των χθόνιων συμβόλων των σαρακατσάνων και ο εκ Σύμης Κώστας Φαρμακίδης υποδέχεται τον Θεσσαλό Κίτσο Μακρή, η ιστορία του κόσμου τρέπεται ποιητική αδεία σε παλίμψηστη ιστορία της τέχνης και η συλλογική ιστορία της τέχνης μετατρέπεται σε ημερολόγιο του ενός. Κι όλες ετούτες οι ακραίες συνευρέσεις και υποθέσεις, ξαναβρίσκουν την αλήθεια τους μπροστά στην υφαντή κλεψύδρα της μυθολογίας, της λογοτεχνίας και της τέχνης που ολοένα ανασαλεύει, ρέει και μεταμορφώνεται, ξαναβαφτίζοντας σε αθάνατο συμπαντικό νερό τον κοινωνό της.

 

Ίρις Κρητικού

Αρχαιολόγος & Ιστορικός της Τέχνης

Επιμελήτρια της έκθεσης

To πρόβλημα των 3 σωμάτων: Επιστημονική φαντασία μεγάλης κλίμακας και μακράς πνοής στο πιο φιλόδοξο χαρτί του Netflix

To πρόβλημα των 3 σωμάτων: Επιστημονική φαντασία μεγάλης κλίμακας και μακράς πνοής στο πιο φιλόδοξο χαρτί του Netflix

Η πλοκή πηγαινοέρχεται από το χθες στο σήμερα, όπου μοιάζει να φτάνει στην πραγμάτωσή της μια συνωμοσία που καλύπτει έτη φωτός

ΟΣΟΙ ΕΧΟΥΝ ΕΝΤΡΥΦΗΣΕΙ στο κυριολεκτικά πολυδιάστατο και επικής κλίμακας σύμπαν του σύγχρονου αστέρα της επιστημονικής φαντασίας, του Κινέζου συγγραφέα Liu Cixin (τα βιβλία του οποίου κυκλοφορούν και στα ελληνικά), είναι προετοιμασμένοι για το αποκαλυπτικό χάος που συμβαίνει στη φιλόδοξη μεταφορά του έργου του «Το πρόβλημα των τριών σωμάτων» που μόλις προσγειώθηκε στο Netflix με θόρυβο και με την στάμπα του «νέου Game of Thrones».

Για τους υπόλοιπους από εμάς, θα χρειαστεί λίγος χρόνος και δυο-τρία ίσως (από τα οκτώ συνολικά) επεισόδια μέχρι να βγάλουμε μια άκρη από τις παράλληλες αφηγήσεις που διαπερνούν διαφορετικές περιόδους και διαφορετικές πραγματικότητες με απώτερο προορισμό, ούτε λίγο ούτε πολύ, τον γρίφο του ίδιου του σύμπαντος.

Τούτου δοθέντος, δεν πρέπει να φοβάται να προσεγγίσει την σειρά όποιος δεν έχει διαβάσει τα βιβλία του Κινέζου συγγραφέα ή δεν τα πάει γενικά καλά με την «σκληρή» επιστημονική φαντασία ή με την επιστημονική αργκό. Έχουν φροντίσει οι «showrunners» του Game of Thrones (David Benioff και D. B. Weiss), οι οποίοι εδώ μοιράζονται την ιδιότητα του δημιουργού μαζί με τον Alexander Woo True Blood» μεταξύ άλλων), να κάνουν πιο εύπεπτα τα βαριά υλικά που συγκροτούν τον κόσμο της τριλογίας των τριών σωμάτων (ουράνιων σωμάτων και συγκεκριμένα ηλιακών) και των αλληλεπιδράσεων τους τόσο σ’ έναν εικονικό κόσμο όσο και στον δικό μας.

Γκρινιάζουμε συχνά για το ξεχείλωμα της αφήγησης σε σειρές που παρατραβάνε μια ιστορία που θα μπορούσε να περιοριστεί σε λιγότερα επεισόδια. Εδώ ισχύει το αντίθετο. Είναι τόσα πολλά αυτά που συμβαίνουν και που πρέπει να έχει υπόψη του ο θεατής ώστε κινδυνεύει να χαθεί η μπάλα.

Πέρα από τους παράλληλους κόσμους που ξετυλίγονται με εντυπωσιακό τρόπο και μεγαλειώδη εφέ μέσα από ένα μυστηριώδες video game εικονικής πραγματικότητας, υπάρχει και ο δικός μας, ο οποίος όμως «κινδυνεύει» από μια ενδεχόμενη εισβολή ενός εξωγήινου πολιτισμού που ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση που του έκανε πριν από πενήντα χρόνια μια νεαρή Κινέζα αστροφυσικός, αφού έπεσε στα χέρια της το βιβλίο της Αμερικανίδας θαλάσσιας βιολόγου Ρέιτσελ Κάρσον«Σιωπηλή Άνοιξη» (στα ελληνικά έχει κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κάκτος), το οποίο θεωρείται η απαρχή της σύγχρονης περιβαλλοντικής συνείδησης και των αντίστοιχων κινημάτων.

 Θα χρειαστεί λίγος χρόνος και δυο-τρία ίσως (από τα οκτώ συνολικά) επεισόδια μέχρι να βγάλουμε μια άκρη από τις παράλληλες αφηγήσεις που διαπερνούν διαφορετικές περιόδους και διαφορετικές πραγματικότητες. Φωτ.: Courtesy of Netflix

Η πλοκή πηγαινοέρχεται από το χθες στο σήμερα, όπου μοιάζει να φτάνει στην πραγμάτωσή της μια συνωμοσία που καλύπτει έτη φωτός και αποτελεί το κλειδί για την απειλή αφανισμού που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα.

Στο μεταξύ, έχει πέσει μια μυστηριώδη «επιδημία» αυτοκτονιών με θύματα μερικούς από τους πιο λαμπρούς φυσικούς του πλανήτη, ενώ μια νύχτα ολόκληρος ο κόσμος παρακολουθεί έκθαμβος τα άστρα του ουρανού να αναβοσβήνουν, σαν να στέλνουν κάποιο επείγον και δυσοίωνο μήνυμα από τα πέρατα του σύμπαντος.

Γκρινιάζουμε συχνά για το ξεχείλωμα της αφήγησης σε σειρές που παρατραβάνε μια ιστορία που θα μπορούσε να περιοριστεί σε λιγότερα επεισόδια. Εδώ ισχύει το αντίθετο. Είναι τόσα πολλά αυτά που συμβαίνουν και που πρέπει να έχει υπόψη του ο θεατής ώστε κινδυνεύει να χαθεί η μπάλα (ασχέτως αν ήδη διαμαρτύρονται οι φανατικοί των βιβλίων του Liu Cixin ότι η σειρά έχει απλοποιήσει υπερβολικά το επιστημονικό πλαίσιο των ιστοριών του). Υπήρξαν στιγμές που χάθηκα κι εγώ, αλλά πέρα από το πυκνό συμπαντικό της μωσαϊκό, η σειρά είναι πλημμυρισμένη από μια σειρά ανθρώπινους χαρακτήρες με συγκλίνουσες πορείες.

Ένας από τους πιο συμπαθείς για μένα υπήρξε ο μεσήλικας ντετέκτιβ Κλάρενς Ντα Σι (Μπένεντικτ Γουόνγκ), ο οποίος κάποια στιγμή πετάει και μια κλασική ατάκα μοιρολατρικού νουάρ, σε σχέση με τις πιθανές προθέσεις (σωτήριες ή καταστροφικές;) του εξωγήινου πολιτισμού που μας γνέφει τον ερχομό του από μακριά: «Συνήθως, όταν συναντιέται η προχωρημένη τεχνολογία με την πρωτόγονη, τα νέα για τους πρωτόγονους δεν είναι ευχάριστα».

.

 

Τι κάνει τους Φινλανδούς ευτυχισμένους και τους Ελληνες να μην ξεπερνούν τον μέσο όρο

Τι κάνει τους Φινλανδούς ευτυχισμένους και τους Ελληνες να μην ξεπερνούν τον μέσο όρο

Σε μια προσπάθεια να αποκωδικοποιήσει τους φετινούς δείκτες ευτυχίας ανά τον κόσμο, η «Κ» συνομιλεί με ειδικούς αλλά και κατοίκους της πιο ευτυχισμένης χώρας στον κόσμο, της Φινλανδίας

 

«Αλλοι την κυνηγάνε, άλλοι αμφισβητούν ότι υπάρχει. Eμείς τη μελετάμε για να καταλάβουμε τι γίνεται», λέει στην «Κ» ο καθηγητής Ψυχιατρικής & Ψυχοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, Αντώνης Ντακανάλης. Μπροστά του έχει την ετήσια έκθεση για τα επίπεδα της ευτυχίας σε 140 χώρες, που συντάσσεται από την Gallup, το Ερευνητικό Κέντρο Ευημερίας της Οξφόρδης, το Δίκτυο Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και ομάδα επιστημόνων.

Τι είναι όμως η «ευτυχία» ως όρος και τι κάνει ευτυχισμένους τους πολίτες μiας χώρας; Η έκθεση εξέτασε έξι παραμέτρους:

  • κατά κεφαλήν ΑΕΠ
  • κοινωνική υποστήριξη
  • προσδόκιμο υγιούς ζωής
  • ελευθερία
  • γενναιοδωρία
  • αντιλήψεις σχετικά με τη διαφθορά

Η Ελλάδα διολίσθησε στην 64η θέση, πέφτοντας 6 θέσεις σε σχέση με την προηγούμενη μέτρηση. Η Φινλανδία παραμένει επίμονα στην πρώτη θέση για έβδομη συνεχή φορά. Γιατί και πώς;

Θέτουμε το ερώτημα στην Τζούλι Ρέι, Managing Editor for World News στην Gallup, η οποία μας μιλάει από την Ομάχα της Νεμπράσκα. «Υπάρχει ένας αριθμός χωρών, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία, που ενώ έχουν καταταγεί ψηλά στο παρελθόν, τώρα έχουν πέσει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπήκαν καν στην πρώτη 20άδα», λέει τονίζοντας ότι αυτό παρατηρήθηκε σε αρκετές χώρες που ευημερούν οικονομικά.

Ερωτηθείσα σχετικά, απαντά ότι η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για την κατάταξη των χωρών είναι παντού η ίδια. «Διεξάγουμε έρευνες ετησίως σε 140 χώρες, κάνοντας τις ίδιες ερωτήσεις, με τον ίδιο τρόπο σε περισσότερες από 150 γλώσσες. Ρωτάμε με συνέπεια, κάθε χρόνο. Ζητάμε από τους ανθρώπους να βαθμολογήσουν τη ζωή τους σε μια κλίμακα από το μηδέν που είναι η χειρότερη δυνατή έως το 10 που είναι η καλύτερη δυνατή. Και έτσι αυτό που βλέπετε στις κατατάξεις είναι το μέσο σημείο όπου οι άνθρωποι βλέπουν τη ζωή τους».

Τι κάνει τους Φινλανδούς ευτυχισμένους και τους Ελληνες να μην ξεπερνούν τον μέσο όρο-1

Η απορία είναι εύλογηΓιατί πρωτεύει η Φινλανδία; «Είχαμε χθες μια συζήτηση με έναν ειδικό για τη χώρα. Η εξήγησή του είναι ότι οι Φινλανδοί δεν είναι απαραιτήτως ενθουσιώδεις ή πληθωρικοί, αλλά έχουν μεγάλη εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Αυτό υπάρχει σε πολλές χώρες στην κορυφή της λίστας, στις σκανδιναβικές για παράδειγμα. Υπάρχουν πολλά δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας και πράγματα για τα οποία οι Φινλανδοί δεν χρειάζεται να ανησυχούν, επειδή έχουν τόσο ισχυρή πίστη στους θεσμούς και την ασφάλειά τους, ως εκ τούτου ευημερούν. Οπότε, αν τους ρωτήσουν “πώς θα βαθμολογούσατε τη ζωή σας;”, θα πουν: “Είναι αρκετά καλή”».

Οι Φινλανδοί δεν είναι απαραιτήτως ενθουσιώδεις ή πληθωρικοί, αλλά έχουν μεγάλη εμπιστοσύνη στους θεσμούς.

Και η Ελλάδα γιατί σημειώνει πτώση; «Η 64η θέση στην έκθεση του 2024 δεν είναι τόσο υψηλή, όσο ήταν το 2022 ή το 2023 (58η). Μέρος της χαμηλότερης κατάταξης στην τρέχουσα έκθεση αποδίδεται στο ότι οι Ελληνες αξιολογούν τη ζωή τους ελαφρώς χειρότερα τόσο το 2022 όσο και το 2023 σε σύγκριση με το 2021».

Τα στοιχεία βασίζονται σε τριετείς καταγραφές, υπογραμμίζει η κ. Ρέι και προσθέτει: «Συνολικά, οι αξιολογήσεις των τελευταίων τριών ετών εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλότερες από ό,τι ήταν ακόμη και πριν από λίγα χρόνια – στην 82η θέση το 2019 και στην 78η θέση το 2020. Οι αξιολογήσεις της ελληνικής ζωής από το 2011 έως το 2018 ήταν πολύ χαμηλότερες από ό,τι είναι τώρα, αντανακλώντας τις πραγματικά δύσκολες οικονομικές εποχές και την αβεβαιότητα που περνούσε η Ελλάδα».

Η τρέχουσα κατάταξη είναι χαμηλότερη από το σημείο που ήταν πέρυσι, αλλά οι Ελληνες εξακολουθούν να θεωρούν τη ζωή τους καλύτερη από ό,τι πριν από μια δεκαετία ή ακόμη και πριν από έξι χρόνια.

«Για χρόνια, οι Ελληνες ήταν πολύ απαισιόδοξοι όσον αφορά την οικονομία, δεν έβλεπαν το βιοτικό τους επίπεδο να βελτιώνεται. Τα τελευταία τρία χρόνια ήταν λιγότερο απαισιόδοξοι. Ετσι, ναι, η τρέχουσα κατάταξη είναι χαμηλότερη από το σημείο που ήταν πέρυσι, αλλά οι Ελληνες εξακολουθούν να θεωρούν τη ζωή τους καλύτερη από ό,τι πριν από μια δεκαετία ή ακόμη και πριν από έξι χρόνια», συμπληρώνει η εκπρόσωπος της Gallup.

Η Φινλανδία (ξανά) πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο – Η θέση της Ελλάδας

Η αντίληψη και η προσδοκία

Τι κάνει τους Φινλανδούς ευτυχισμένους και τους Ελληνες να μην ξεπερνούν τον μέσο όρο-2«Αυτό που έχουμε δει από τη μελέτη είναι ότι υπάρχει αλληλεπίδραση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων», τονίζει στην «Κ» ο κ. Ντακανάλης. Βάζει στην εξίσωση την έννοια της στέγης, του εισοδήματος κ.λπ., αλλά κυρίως το πώς ο καθένας αντιλαμβάνεται τα πράγματα.

«Οταν ήμουν στην Αφρική και χτίζαμε νοσοκομεία, μου έκανε εντύπωση ότι όλοι ήταν ευτυχισμένοι, ενώ δεν έχουν καν τα βασικά – στέγη, νερό, φαγητό. Δεν ξέρουν πώς τους ξημερώνει».

Τα αντικειμενικά κριτήρια, σημειώνει, είναι σημαντικά, αλλά βαραίνει το πώς εσύ αντιλαμβάνεσαι και μεταφράζεις όσα σου συμβαίνουν. «Ουσιαστικά η ευτυχία είναι το αποτέλεσμα μεταξύ του ποια είναι η πραγματικότητα της ζωής σου και ποιες προσδοκίες έχεις εσύ».

Τη συλλογική ευτυχία σε ένα κράτος μπορούμε να τη μετρήσουμε; «Είναι πολύ δύσκολο. Εχει να κάνει με την αντίληψη, αλλά σίγουρα έχει να κάνει και με πολλά αντικειμενικά κριτήρια. Γι’ αυτό έδωσα το παράδειγμα της Αφρικής. Εκεί όπου δεν υπάρχει τίποτα, ήταν ευτυχισμένοι. Πέντε το πρωί και ήταν με το χαμόγελο». Ως ερευνητής μπήκε στον πειρασμό να ρωτήσει γιατί νιώθουν ευτυχία. Του απάντησαν: «Ξημέρωσε μία καινούργια ημέρα». Δεν είχαν κάποια άλλη προσδοκία ή άγχος.

Για την επιτυχία της Φιλανδίας εκτιμά ότι εν πολλοίς έχει να κάνει με τη σύνδεση των πολιτών με τη φύση, καθώς επίσης με την ισορροπία που έχουν ανάμεσα στην προσωπική και την επαγγελματική τους ζωή. «Εχουν διαφορετική αντίληψη του τι σημαίνει επιτυχημένη ζωή. Εμείς την ταυτίζουμε –καλώς ή κακώς– μόνο με την οικονομική ευημερία. Για αυτούς ευτυχία είναι να βοηθάει ο ένας τον άλλο, είναι αλτρουιστές. Επίσης, έχουν εμπιστοσύνη στους θεσμούς και στο κράτος, ποιότητα υγείας και εκπαίδευσης. Είναι μια κοινωνία συμπερίληψης, μέχρι και οι μετανάστες είναι χαρούμενοι. Εχουν κοινωνική πρόνοια και ισότητα στην πράξη, όχι στα λόγια».


«Η οικονομική ανασφάλεια έχει εισχωρήσει στο DNA μας»

Την πτώση της Ελλάδας ο κ. Ντακανάλης την αποδίδει στο ότι «έχει εισχωρήσει στο DNA μας η οικονομική ανασφάλεια λόγω της κρίσης». Αυτό, υποστηρίζει, δρα σωρευτικά, γι’ αυτό και επιβαρύνει την ψυχική υγεία.

«Είμαστε επιβαρυμένοι. Ενώ οι χώρες μετά την κρίση είχαν ανακλαστικά και τα κατάφεραν, δηλαδή τα επίπεδά τους βελτιώθηκαν όσον αφορά στο άγχος και την κατάθλιψη, εμείς παραμένουμε στάσιμοι» εξηγεί ο καθηγητής επισημαίνοντας ότι ένας στους πέντε Ελληνες έχει κατάθλιψη ή άγχος. «Εχουμε επιβάρυνση στην ψυχική υγεία εδώ και μια δεκαπενταετία. Ολο αυτό μεταφράζεται σαν μια αβεβαιότητα. Διαταράσσει τον τρόπο με τον οποίο κοιμάσαι, λειτουργείς, εργάζεσαι, αποδίδεις».

Ενας στους πέντε Ελληνες έχει κατάθλιψη ή άγχος.

Επισημαίνει ότι στις κλασικές έρευνες η ευτυχία ξεκινάει από ψηλά, όταν είσαι νέος, πάει στο ναδίρ στη μέση ηλικία και ανεβαίνει εκ νέου μετά τη συνταξιοδότηση. Τώρα αρχίζει να αναστρέφεται αυτός ο κύκλος. Οι νέοι είναι χειρότερα. Η κρίση της μέσης ηλικίας έρχεται νωρίτερα. Πολλοί παράγοντες συνηγορούν σε αυτό: από τα social media που έχουν επιπτώσεις στην αυτοεκτίμηση, μέχρι το διαδίκτυο που μπορεί να συνδέει τους πάντες, αλλά ταυτόχρονα ο ένας είναι πιο απομακρυσμένος από τον άλλο.


Ερευνα: Και όμως, τα νιάτα δεν κάνουν τον άνθρωπο πιο ευτυχισμένο

Οι ευτυχισμένοι Φινλανδοί

Δεν μπορούσαμε παρά να ρωτήσουμε τους ίδιους τους Φινλανδούς για το πώς και το γιατί έρχονται πρώτοι στη σχετική κατάταξη.

Μιλήσαμε με απλούς, καθημερινούς πολίτες, οι οποίοι διατύπωσαν τις δικές τους αντιλήψεις γύρω από τη ζωή τους.

«Μας αρέσουν τα απλά πράγματα»

Τι κάνει τους Φινλανδούς ευτυχισμένους και τους Ελληνες να μην ξεπερνούν τον μέσο όρο-3Η Μαριάν Λίντμπλαντ ζει στο Πορνάινεν, στη νότια Φινλανδία. Εργάζεται στη βιβλιοθήκη της πόλης της κι όπως τόνισε: «Αγαπώ τη δουλειά μου».

«Είμαστε ευτυχισμένοι λόγω της φύσης. Το δάσος, ο καθαρός αέρας. Είμαστε, επίσης, ταπεινοί άνθρωποι. Δεν θέλουμε τον ουρανό και το φεγγάρι. Διάβασα για κάποιον που κέρδισε δύο εκατομμύρια ευρώ και είπε: “Μα δεν χρειάζομαι τίποτα”. Ετσι, ακόμα κι αν κερδίσουμε πολλά χρήματα, ίσως αγοράσουμε έναν καφέ και ένα κέικ. Δεν χρειαζόμαστε πολυτέλεια, αλλά ένα καλό ντουλάπι τύπου astiankuivauskaappi και την ευκαιρία να πάμε στη φύση.

Αν συγκρίνεις τη Φινλανδία με τις ΗΠΑ για παράδειγμα, εδώ δεν σε “κλέβουν” όταν αρρωσταίνεις. Τα νοσοκομεία δεν είναι άσχημα. Δεν μας ενοχλεί το κρύο, μπορείς να πας για σκι, σε παγοδρόμιο ή για ψάρεμα στον πάγο. Στους ανθρώπους εδώ αρέσουν τα απλά πράγματα.

Για μένα ευτυχία είναι η ελευθερία, η φύση, η Λαπωνία, οι φίλοι, η οικογένεια, το καλό τσάι. Και φυσικά η σάουνα. Νομίζω ότι είναι πολιτισμικό θέμα: η ιστορία μας είναι σκληρή κι έτσι εκτιμούμε τον πολιτισμό μας».

«Δεν έχουμε διαφθορά»

Ο Τόνι Ενχολμ ζει στην πόλη Τουρκού. Είναι δάσκαλος δραματικής τέχνης και εργάζεται ως σκηνοθέτης σε ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες, ενώ παράλληλα είναι οδηγός φορτηγού για μετακομίσεις.

«Νομίζω ότι ο λόγος για τον οποίο είμαστε οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι, είναι ότι μπορούμε να ζήσουμε ειρηνικά. Ακόμα κι αν η Ρωσία είναι κοντά μας, έχουμε μάθει να την αντιμετωπίζουμε κατά τη διάρκεια της μακράς ιστορίας μας. Και τώρα ακόμη περισσότερο, επειδή είμαστε στο ΝΑΤΟ.

Επίσης, έχουμε καλό και δωρεάν σύστημα εκπαίδευσης, που δίνει στους νέους ελπίδα για το μέλλον. Το σύστημα υγείας εξακολουθεί να λειτουργεί αρκετά καλά, αν και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποιες αλλαγές προς το χειρότερο. Αν δεν κάνω λάθος, η Φινλανδία είναι μια από τις λιγότερο διεφθαρμένες χώρες στον κόσμο. Και πρέπει να πω ότι η φύση είναι ένα από τα δυνατά σημεία της ζωής μας».

Τι κάνει τους Φινλανδούς ευτυχισμένους και τους Ελληνες να μην ξεπερνούν τον μέσο όρο-4

«Τα πάντα λειτουργούν αποτελεσματικά»

Ο Γιούκο Λούτινεν ζει στην πόλη Βάνταα, δίπλα από το Ελσίνκι και είναι ταχυδρομικός υπάλληλος.

«Δεν νομίζω ότι οι Φινλανδοί είναι πραγματικά οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι στον κόσμο. Πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι ευτυχισμένοι, αν και στην πραγματικότητα δεν είναι και τόσο. Εκτιμώ ότι αυτό συμβαίνει επειδή είναι ταπεινοί.

Αλλά αν πρέπει να πω γιατί είναι οι πιο ευτυχισμένοι, θα σημείωνα ότι η Φινλανδία είναι μια πολύ ασφαλής χώρα. Τα πάντα λειτουργούν αποτελεσματικά. Μπορείτε να εμπιστευτείτε και να είστε σίγουροι ότι πολλά σημαντικά πράγματα στη ζωή σας λειτουργούν. Και φυσικά η φινλανδική φύση, ο καθαρός αέρας και η απουσία φυσικών καταστροφών».

«Sauna, Sisu και Sibelius»

Τι κάνει τους Φινλανδούς ευτυχισμένους και τους Ελληνες να μην ξεπερνούν τον μέσο όρο-5Ο Χανού Λεχμουσβάαρα τα τελευταία χρόνια ζει στη Σιγκαπούρη και εργάζεται στον τραπεζικό κλάδο.

«Δεν είμαι σίγουρος πώς εμείς οι Φινλανδοί βγήκαμε πρώτοι, αλλά πρέπει να έχει να κάνει με τα τρία σίγμα: Sauna, Sisu και Sibelius.

Πιστεύω ότι η χαμηλή διαφθορά, το εκπαιδευτικό και υγειονομικό σύστημα και τα ποσοστά εγκληματικότητας παίζουν ρόλο. Οι Φινλανδοί διασκεδάζουν με την κατάταξη “ευτυχίας” – είμαστε γενικά ικανοποιημένοι από τη ζωή, αν και δεν αισθανόμαστε την ανάγκη να χοροπηδάμε από τη χαρά μας.

Οι Φινλανδοί είναι αρκετά συγκρατημένοι, ειδικά αν τους συγκρίνετε με τους Ευρωπαίους του νότου, που στα μάτια μας είναι πιο έντονοι στην έκφραση των συναισθημάτων τους. Η ευτυχία για τους Φινλανδούς προέρχεται συχνά από απλά πράγματα, όπως το να μπορούν να περάσουν μεγάλο διάστημα (4-6 εβδομάδες) καλοκαιρινών διακοπών στη θάλασσα ή σε εξοχική κατοικία δίπλα στη λίμνη και απλά να απολαύσουν την ανέμελη ζωή με την οικογένεια και τους φίλους τους πριν επιστρέψουν στη δουλειά για τον χειμώνα.

Αν μελετήσετε ορισμένες μετρήσεις, όπως ο αριθμός των αυτοκτονιών ανά χώρα, η Φινλανδία είχε έναν από τους υψηλότερους στα τέλη του 20ού αιώνα, αλλά έχει μειωθεί, γεγονός που θα μπορούσε να επιβεβαιώσει ότι το επίπεδο ευτυχίας στη Φινλανδία έχει αυξηθεί».


Τι κάνει τους Φινλανδούς ευτυχισμένους και τους Ελληνες να μην ξεπερνούν τον μέσο όρο-6

«Δεν είναι ουτοπία η Φινλανδία»

Η Χρύσα Σκόδρα ζει στη Φινλανδία τα τελευταία 19 χρόνια. Εργάζεται ως επικοινωνιολόγος/δημοσιογράφος.

«Οι Φινλανδοί είναι άνθρωποι που δύσκολα θα παραδεχθούν τα προβλήματά τους, είναι δύσκολοι στο να ανοιχτούν, τα κρατάνε μέσα τους. Μια λέξη που τους χαρακτηρίζει είναι το Sisu: η εσωτερική δύναμη που τους κάνει να δαγκώνουν τα χείλη και να περνάνε μέσα από την πέτρα κι από το κρύο στους μείον είκοσι. Και παινεύονται γι’ αυτό. Οι Φινλανδοί θεωρούν ότι θα ξεπεράσουν όλα τα προβλήματα – “Θα σφίξουμε τα δόντια και θα πάμε μπροστά”.

Εχουν ένα καλό σύστημα υγείας, το οποίο δεν είναι όπως πριν από 20 χρόνια, ωστόσο υπάρχουν κοινωνικά δίκτυα: αν μεθύσεις και αν είσαι γυμνός στον δρόμο, δεν θα πάθεις τίποτα.

Εδώ έχουν μεγάλη εμπιστοσύνη στην κοινωνία και στους συνανθρώπους, εμείς –εν αντιθέσει– δεν εμπιστευόμαστε κανέναν.

Οι νέοι δεν είναι πολύ χαρούμενοιούτε οι ηλικιωμένοι. Μιλάω με κόσμο στα λεωφορεία, στο μετρό, τους ρωτάω από περιέργεια. Δεν είναι ευχαριστημένοι από το σύστημα Υγείας – περιμένουν πάρα πολύ καιρό για να εγχειριστούν κ.τ.λ. Δεν είναι ουτοπία η Φιλανδία. Και οι νέοι έχουν πάρα πολλά προβλήματα, ειδικά με τα ναρκωτικά.

Οι Φινλανδοί, επίσης, είναι ατομικιστές. Πρώτα βάζουν τον εαυτό τους και τα χόμπι τους. Η μαμά μου από την Κοζάνη τους λέει άσκαστους: Εμείς οι Ελληνες έχουμε δράμα μέσα μας, φοβόμαστε μη χτυπήσει το παιδί, αυτοί αφήνουν τα παιδιά τους από την πρώτη δημοτικού να πάνε μόνα στο σχολείο. Δεν φοβούνται αν τα χτυπήσει αμάξι, καθώς θεωρούν ότι υπάρχει το κοινωνικό συμβόλαιο: οι οδηγοί πρέπει να τηρούν τους κανόνες. Στην Ελλάδα, παίρνουμε όλο το βάρος του κόσμου στους ώμους μας. Εδώ έχουν μεγάλη εμπιστοσύνη στην κοινωνία και στους συνανθρώπους, εμείς –εν αντιθέσει– δεν εμπιστευόμαστε κανέναν.

Αρα, δεν έχουν άγχος και αβεβαιότητα, κοιτάνε την καλοπέρασή τους, έχουν ένα καλό σύστημα και μια κοινωνία που πιστεύει και τηρεί το κοινωνικό συμβόλαιο».

ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 

 

Θανάσης Δρίτσας, Υδατογραφίες, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού.

Θανάσης Δρίτσας, Υδατογραφίες, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού.

Μια σειρά μουσικών συνθέσεων του Θανάση Δρίτσα με πηγή έμπνευσης το (θεραπευτικό) στοιχείο του νερού

 Σε καιρούς χαλεπούς, η ακρόαση επιλεγμένης μουσικής μπορεί να γίνει  χρήσιμο θεραπευτικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του άγχους, των αρνητικών συναισθημάτων, της ψυχολογικής πίεσης και της καταθλιπτικής διάθεσης. Η μουσική μπορεί να βοηθήσει προσφέροντας χαλάρωση, ηρεμία, ονειρική διάθεση και ένα θεραπευτικό φανταστικό νοερό ταξίδι. Η μουσική ακρόαση μέσω της προσφερόμενης χαλάρωσης προσφέρει επιπλέον ευεργετικές επιδράσεις σε βιολογικές παραμέτρους όπως στην ελάττωση των καρδιακών παλμών και της αρτηριακής πίεσης που συχνά αυξάνονται σε καταστάσεις άγχους και ψυχολογικής πίεσης.

Σήμερα ο γνωστός καρδιολόγος του Ωνασείου και συνθέτης Θανάσης Δρίτσας προτείνει μια σειρά δικών του μουσικών συνθέσεων με πηγή έμπνευσης το (θεραπευτικό) στοιχείο του νερού.

Για τα έργα αυτά και την πηγή της έμπνευσης τους ο συνθέτης (ΘΔ) σημειώνει τα εξής:

«Το υγρό στοιχείο παραπέμπει στις απαρχές της ανθρώπινης παρουσίας στον πλανήτη, άλλωστε η ζωή προήλθε από το νερό. Η θάλασσα ιδιαίτερα είναι η μήτρα της ζωής, η θάλασσα είναι η μητέρα όλων μας. Επίσης στο εμβρυϊκό στάδιο της ύπαρξής του ο άνθρωπος κολυμπάει μέσα στη θάλασσα του αμνιακού υγρού, πριν γεννηθεί ο άνθρωπος κολυμπάει μέσα στην ασφάλεια του μητρικού ωκεανού. Πιθανά εκατοντάδες χιλιάδες καλλιτέχνες στην ιστορία της τέχνης έχουν εμπνευστεί έργα από τη θάλασσα, τα ποτάμια, τις λίμνες, τους πάγους. Το υγρό στοιχείο αποτελεί γενικότερα κοινό τόπο συνάντησης των καλλιτεχνών. Ο καθένας όμως συνδέεται μέσα από διαφορετικές εικόνες, σκέψεις, αναμνήσεις. Το πρώτο μου κομμάτι σε μορφή κουαρτέτου εγχόρδων, στον πρώτο δίσκο μου που κυκλοφόρησε το 2002  (String Images), είχε τίτλο “Η βροχούλα” και περιέχει μουσικές εικόνες (θα το έλεγα ίσως μορφή κινηματογραφικής μουσικής) που αναφέρεται στις παιδικές μου υγρές μνήμες.

» Με είχαν γοητεύσει οι μικρές ποιητικές φράσεις του Ελύτη, τόσο περιεκτική και υψηλής αισθητικής διατύπωση, σύντομες φράσεις που σχολιάζουν ποιητικά το υγρό στοιχείο, τους τόνους του γαλάζιου, τον κόσμο του ελληνικού φωτός. Είναι εξαιρετικά ατμοσφαιρικές οι μικρές φράσεις του και στο έργο μου “Υδατογραφίες” ήθελα να αποδώσω μιαν ατμόσφαιρα εύθραυστων ήχων, ψιθύρων, λεπτής διαβάθμισης τόνων του γαλάζιου, κραδασμούς του αέρα και ήχους πτώσης νεροσταγόνων που απαιτούν μια εγρήγορση όλων των αισθήσεων για την αντίληψη τους. Είμαστε πνιγμένοι στο θόρυβο μιας βίαιης καθημερινότητας και οι αισθήσεις μας φυλακίζονται μέσα στη βαρβαρότητα των πόλεων. Οι “Υδατογραφίες” συνιστούν μια προσπάθεια απελευθέρωσης των αισθήσεων από την βαρβαρότητα του αστικού τοπίου, μια προσπάθεια επανασύνδεσης με την χαμένη αθωότητα που μόνο η επαφή με τη φύση μπορεί να αποκαταστήσει».

(1) Στη Θάλασσα, για τσέλο και πιάνο. Από τον ψηφιακό δίσκο Thanassis Dritsas: A portrait in three colors (Protasis Music 2019). Ερμηνεύουν οι Μιχάλης Πορφύρης (cello) και Μιρέλλα Τυλλιανάκη (piano).

 

(2) Ονειροσταγόνες. Video art animation από την εικαστικό Μαίρη Σάββα που βασίζεται στο έργο του Θανάση Δρίτσα με τίτλο «Η Βροχούλα», για κουαρτέτο εγχόρδων και φλάουτο. Ερμηνεύει το κουαρτέτο εγχόρδων +KINISIS και η Μικαέλα Παναγιωτοπούλου φλάουτο.

 

(3) Dreams in Blue. Δύο αποσπάσματα από τον δίσκο (Υδατογραφίες) CD (Protasis Music 2004). Ερμηνεύουν ο Οδυσσέας Κορέλης (βιολί) και η Αλεξάνδρα Κορέλη (πιάνο).

 

(4) Water Dreaming. Υδάτινα Όνειρα. Από τον δίσκο Thanassis Dritsas: A portrait in three colors (Protasis Music 2019). Ερμηνεύουν οι Θοδωρής Μουζακίτης (βιολί), Μιχάλης Πορφύρης (τσέλο) και Μιρέλλα Τυλλιανάκη (πιάνο).

https://youtu.be/vTAW4m0u-n4

 

(5) Voice of the unspoken. Piano trio από τον δίσκο Thanassis Dritsas: A portrait in three colors (CD Protasis Music 2019).Ερμηνεύουν οι Θοδωρής Μουζακίτης (βιολί), Μιχάλης Πορφύρης (τσέλο) και Μιρέλλα Τυλλιανάκη (πιάνο). Ακολουθεί το link:

(6) PeliCanto. Περιλαμβάνει ένα έργο για σόλο πιάνο (Dance with a shadow) και ένα έργο για τσέλο και πιάνο (Summer Begins) που ανήκουν στη συλλογή Thanassis Dritsas: A portrait in three colors (CD Protasis Music 2019). Ερμηνεύουν ο Μιχάλης Πορφύρης (τσέλο) και η Μιρέλλα Τυλλιανάκη (πιάνο).

ΠΗΓΗ

Τρεις μήνες ως ορφανό στη Γάζα

Τρεις μήνες ως ορφανό στη Γάζα

Η Alma μίλησε στο BBC από μια σκηνή στη Ράφα. Πηγή: BBC

Ένα ακόμη ψήφισμα με στόχο την άμεση κατάπαυση του πυρός στη Γάζα απέτυχε την Παρασκευή. Από τις 7 Οκτωβρίου, 13.000 παιδιά στη Γάζα έχουν σκοτωθεί από την επέμβαση του Ισραήλ, σύμφωνα με στοιχεία της Unicef. Πολλά άλλα, όπως η Alma Jaroor, η οποία έχασε τους γονείς της, τα δύο αδέλφια της και την αδελφή της τον Δεκέμβριο, έχουν μείνει ορφανά.

Orla Guerin

 

Σε βίντεο που κατέγραψε ένας Παλαιστίνιος διασώστης, μια κραυγή ακούγεται κάτω από τα βουνά από θρυμματισμένο σκυρόδεμα. “Είμαι η Άλμα. Μη με βοηθήσετε πρώτη. Βοηθήστε τη μαμά και τον μπαμπά μου. Και παρακαλώ βοηθήστε τον αδελφό μου, τον Ταραζάν. Είναι μωρό, 18 μηνών”, λέει. Είναι πρωί της 2ας Δεκεμβρίου 2023 και η 12χρονη Άλμα Τζαρούρ είναι θαμμένη κάτω από τα ερείπια ενός πενταώροφου κτιρίου στο κέντρο της πόλης της Γάζας για πάνω από τρεις ώρες.

Τρεις μήνες μετά, η Άλμα διηγείται την ιστορία της. Βρίσκει καταφύγιο με τον θείο της και την οικογένειά του σε μια σκηνή στη Ράφα, στη νότια Γάζα. Τα λόγια της είναι ένας χείμαρρος φρίκης και απώλειας. “Θυμάμαι να ξυπνάω κάτω από τα ερείπια. Έλεγξα το iPad μου και είδα ότι ήταν 09:00. Ήλπιζα ότι ο αδελφός μου ο Ταραζάν θα ήταν ακόμα ζωντανός. Τον φώναζα και κρατιόμουν από την ελπίδα ότι ένας από αυτούς θα ήταν ζωντανός. Μπορούσα να μυρίσω το αίμα. Έσταζε πάνω μου. Φώναζα σε κάποιον να μας σώσει. Άκουγα και άλλους να φωνάζουν”. Αλλά αφού η Άλμα διασώθηκε, είδε τα άψυχο σώμα του Ταραζάν.

Δείτε τη συνέντευξη της μικρής Αλμα στην ανταποκρίτρια του BBC

https://www.bbc.com/news/world-middle-east-68625406?at_campaign_type=owned&at_medium=emails&at_objective=awareness&at_ptr_type=email&at_ptr_name=salesforce&at_campaign=newsbriefingpm&at_email_send_date=20240324&at_send_id=4059334&at_link_title=https%3a%2f%2fwww.bbc.co.uk%2fnews%2fworld-middle-east-68625406&at_bbc_team=crm

Φοιτητές του καναδικού πανεπιστημίου McGill πραγματοποιούν απεργία πείνας για τη Γάζα

Φοιτητές του καναδικού πανεπιστημίου McGill πραγματοποιούν απεργία πείνας για τη Γάζα

Φοιτητές του Πανεπιστημίου McGill για περισσότερες από τρεις εβδομάδες κατέβηκαν σε απεργία πείνας σε μια προσπάθεια να αναγκαστεί το καναδικό κολέγιο να αποεπενδύσει από “εταιρείες που υποστηρίζουν τον ισραηλινό στρατό”.

Η κίνηση αυτή ακολουθεί μήνες διαμαρτυριών και καθιστικών διαμαρτυριών στο McGill και σε πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, καθώς φοιτητές και μέλη ΔΕΠ διαμαρτύρονται για τη στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα.

Έγγραφα στον ιστότοπο του McGill δείχνουν ότι κατέχει επενδύσεις σε εταιρείες όπως η Lockheed Martin, ένας αμυντικός εργολάβος που έχει πουλήσει μαχητικά αεροσκάφη στο Ισραήλ, και η Safran, μια γαλλική αεροπορική και αμυντική εταιρεία.

“Το πανεπιστήμιο του McGill δεν μας άφησε άλλη επιλογή, επειδή αγνοούσε τις ειρηνικές διαμαρτυρίες, τις δράσεις που έκαναν οι φοιτητές και οι φοιτητικές ομάδες στην πανεπιστημιούπολη”, δήλωσε η Rania Amine, προπτυχιακή φοιτήτρια στο McGill, η οποία την Παρασκευή συμπλήρωσε την 33η ημέρα απεργίας πείνας.

“Η McGill μας ώθησε τελικά να αναλάβουμε αυτή την ακραία μορφή δράσης και να θέσουμε σε κίνδυνο το σώμα μας, την υγεία μας και τη ζωή μας για να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι είναι απολύτως απαράδεκτο να χρησιμοποιούν τα χρήματα των διδάκτρων μας για να επενδύσουν με αυτόν τον τρόπο”.

Οι φοιτητές ζητούν από το McGill, ένα από τα πιο διάσημα πανεπιστήμια του Καναδά, να εκχωρήσει περίπου 20 εκατομμύρια δολάρια από διάφορες εταιρείες.

Ο Amine δήλωσε ότι η διοίκηση του McGill αναγνώρισε την απεργία και συμφώνησε σε ένα δημόσιο φόρουμ για το θέμα, πριν ακυρώσει τη συνάντηση. Η σχολή πρότεινε μια ιδιωτική συνάντηση στις αρχές Μαρτίου, είπαν οι φοιτητές, η οποία απορρίφθηκε.

Ο Chadi, ένας προπτυχιακός φοιτητής που ζήτησε να μη δημοσιευθεί το επώνυμό του, δήλωσε ότι την Παρασκευή ήταν η 21η ημέρα συνεχούς απεργίας πείνας.

“Όλα αυτά θα σταματήσουν όταν το McGill εκποιηθεί”, δήλωσε ο Chadi.

“Κάνουμε απεργία πείνας για την εκποίηση και είμαστε μέσα σε αυτό για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έχουμε ήδη αποδείξει ότι το κάνουμε για μεγάλο χρονικό διάστημα, μόνο και μόνο από τον αριθμό των ημερών που το κάνουμε αυτό”.

Με πληροφορίες από τον βρετανικό Γκάρντιαν

Βασίλης Νικολάου: «Σώματα από Ύλη, Πνεύμα και Χρόνο». Τεχνοχώρος – Art Project Space

Βασίλης Νικολάου: «Σώματα από Ύλη, Πνεύμα και Χρόνο». Τεχνοχώρος – Art Project Space

Επιμέλεια έκθεσης, ‘Ιρις Κρητικού 

Εγκαίνια έκθεσης: Τετάρτη 3 Απριλίου 19:00-22:00
Διάρκεια: Τετάρτη 3 Απριλίου έως Μ. Πέμπτη 2 Μαΐου 2024

Η αίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος παρουσιάζει στο Art Project Space (Φαλήρου 66, Κουκάκι), την αναδρομική έκθεση γλυπτικής του Βασίλη Νικολάου με τίτλο «Σώματα από Ύλη, Πνεύμα και Χρόνο» με έργα από το 1982 έως το 2023, σε επιμέλεια της Ίριδας Κρητικού. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη 3 Απριλίου 19:00-22:00, με διάρκεια έκθεσης έως την Μ. Πέμπτη 2 Μαΐου.

Ο Βασίλης Νικολάου δημιουργεί φιγούρες με μια υποβόσκουσα κίνηση ακόμα και αν τις χαρακτηρίζει η μνημειακότητα, γεγονός που τις καθιστά απόλυτα ξεχωριστές. Χρησιμοποιώντας ως βασικά υλικά την πέτρα τον γύψο και τον ορείχαλκο σμιλεύει σώματα «ζωντανά» που μιλάνε στον θεατή με τη στάση του σώματος τους εκφράζοντας τα συναισθήματα τους. Στόχος του καλλιτέχνη είναι τα γλυπτά να εναρμονίζονται με τον χώρο στον οποίο βρίσκονται ώστε να προκαλούν στον θεατή την δυνατότητα ταύτισης και επικοινωνίας. Πρόκειται ουσιαστικά για αυτόνομες φιγούρες με προσωπικά βιώματα και αληθινά συναισθήματα. Η ερμηνεία των γλυπτών αφήνεται στην προσωπική κρίση του καθενός. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης αναφέρει για τα έργα του: «Μέσα από τα έργα μου σηματοδοτείται και η εξελικτική μου πορεία. Με τις φιγούρες που διαφοροποιούνται κατά το μέγεθος, αλλά και με τα υλικά και τις τεχνικές που χρησιμοποιώ, προσπαθώ να καταλήγει το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα σε μια αβίαστη πλαστικότητα.»

Η Αρχαιολόγος και Ιστορικός της τέχνης Ίρις Κρητικού που επιμελείται την έκθεση ξεκινάει το κείμενο της με την παραπομπή σε μια φράση του μεγάλου Ρουμάνου γλύπτη Brancusi που όπως λέει «θα μπορούσε να χρησιμεύσει οργανικά και στη θέαση των έργων του Νικολάου: «Η απλότητα, είναι η επιλυμένη πολυπλοκότητα» και ύστερα συνεχίζει «με μια ακόμη δική του σκέψη, σύμφωνα με την οποία «η Τέχνη είναι ο γάμος μεταξύ του συνειδητού και του ασυνείδητου.» Επιχειρώντας να μιλήσει για τη βαθιά υπόσταση, για τη μεταφυσική σχεδόν σχέση που συνδέει έναν καλλιτέχνη με το έργο του, ο Constantin Brancusi περιγράφει την τέχνη ως μια σωματοποιημένη προέκταση των πιο ενδόμυχων σκέψεων, συναισθημάτων και ατομικότητας: όπως ακριβώς ένας ζωγράφος βουτά το πινέλο του στο χρώμα προτού το μεταφέρει στον καμβά, έτσι ένας γλύπτης κεντρίζει και αναδεύει τα κατάβαθα της ψυχής του, προκειμένου να πλάσει το δικό της όραμα. Ενώ συνεχίζει λέγοντας ότι «Η διαδρομή του Βασίλη Νικολάου των σαράντα και πλέον ετών στη γλυπτική είναι εδώ, δυναμική μα διόλου επιδεικτική, έμπλεη των σπουδαίων καταβολών της και της πρωτογενούς της χαρισματικής ευρυματικότητας. …Στο σύμπαν αυτό, όπου οι κλίμακες εναλλάσσονται και όπου οι ιδέες δοκιμάζονται σε διαφορετικά υλικά πολλαπλασιάζοντας την αλήθεια της σωματοποιημένης τους πλέον ταυτότητας, κάθε τεχνούργημα αφηγείται μια προσωπική εμπειρία, προσλαμβάνοντας ενδογενή αυθεντικότητα και ψυχικό βάθος, αναβλύζουν σπάνιες εκφραστικές ποιότητες, διαποτισμένες με μια οντότητα που αιωρείται και επικάθεται σταδιακά στο παντοτινό, πέρα από τον πραγματικό χρόνο δημιουργίας της. Το φως, αποτελώντας οργανικό στοιχείο της πλαστικής διαδικασίας, δομεί και αποφασίζει μεγάλο μέρος της. Στη λεπτή ετούτη γραμμή της Γένεσης, όπου αληθινά τίποτε δεν μοιάζει περιττό και όπου πρώτο το πνεύμα είναι εκείνο που σμιλεύει την πλαστική απόφαση, το παρελθόν τρέπεται σε παρόν, οδηγούμενο από σταθερό χέρι και στοχασμό σε νέα κοιτίδα. Και ο χρόνος που ακουμπά το κάθε γλυπτό, έχοντας ήδη αποφασίσει το σχήμα και τον χρωστήρα της φθοράς, γίνεται σταδιακά ένσαρκο σώμα και μέρος του όλου κι εκείνος.»

Σύντομο Βιογραφικό:
Ο Βασίλης Νικολάου γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1957. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1977-1983) Σχέδιο και Ζωγραφική με καθηγητή τον Δημήτρη Μυταρά και τον Λευτέρη Κανακάκη. Γλυπτική με καθηγητή τον Γιώργο Νικολαΐδη και τον Θεόδωρο Παπαγιάννη. Παράλληλα παρακολούθησε τα ειδικά εργαστήρια της σχολής γυψοτεχνίας, χαλκοχυτικής με καθηγητές τον Θ.Βασιλόπουλο και Ν.Κερλή καθώς επίσης και τα εργαστήρια μαρμαροτεχνίας με καθηγητή τον Ν.Παρασκευά. Επίσης τα μαθήματα θεωρητικών σπουδών ιστορία της Τέχνης, ιστορία της Αρχιτεκτονικής και ρυθμολογίας, εισαγωγή στην Αισθητική, τη θεωρία της Τέχνης και Φιλοσοφίας και Παιδαγωγική Ψυχολογία και διδακτική. To 1986-2021 δίδαξε το μάθημα των Εικαστικών στη Μέση Εκπαίδευση. Το 1996 πραγματοποίησε ατομική έκθεση γλυπτικής στην Αίθουσα Τέχνης «ΑΣΤΡΟΛΑΒΟΣ – Πειραιά». Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στη Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Χορηγοί επικοινωνίας είναι: Art22, Art views, Art Point View
Χορηγός οίνου εγκαινίων είναι: Materia Prima

 Ημέρες και ώρες λειτουργίας:

Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 11:00 – 14:00 & 17:30 – 20:30
Τετάρτη, Σάββατο 11:00-15:00

Κυριακή, Δευτέρα κλειστά

Χώρος διεξαγωγής:


Πολυχώρος
Art Project Space
Φαλήρου 66, Αθήνα, Έναντι ΕΜΣΤ | Σταθμός Metro FIX | Τηλ. 2117504180

Σώματα από Πνεύμα, Ύλη και Χρόνο

Η απλότητα δεν είναι στόχος στην τέχνη, μα την απλότητα την πετυχαίνει κανείς προσπερνώντας τον εαυτό του, εισερχόμενος στην πραγματική αίσθηση των πραγμάτων… Το ιδανικό δεν είναι να μιμηθείς τη φύση, αλλά να εκφράσεις την ουσία της. Η ύλη πρέπει να συνεχίσει τη φυσική της ζωή, αφού τροποποιηθεί από το χέρι του γλύπτη.
Constantin Brancusi

Η πρώτη τρύπα που σχηματίστηκε μέσα από ένα κομμάτι πέτρας είναι μια αποκάλυψη. Η τρύπα συνδέει τη μία πλευρά με την άλλη, καθιστώντας την αμέσως πιο τρισδιάστατη. Μια τρύπα από μόνη της μπορεί να έχει τόση σημασία για το σχήμα όσο μια συμπαγής μάζα.
Henry Moore

Ο περίπατος λοιπόν στην ακροθαλασσιά στάθηκε για µένα µια αποκάλυψη, παρατηρώντας τα σχήµατα που είχαν πάρει οι πέτρες µε τον καιρό. Έτσι τις ώρες του µπάνιου γινόταν και η συγκοµιδή. Οργώναµε µε τη Σούλη από το πρωί τα ακρογιάλια φορώντας τα µπανιερά µας και φορτωνόµασταν τις πέτρες σε τσάντες απ’ τους ώµους µας. Το βράδυ, µε µια λαµπίτσα συντροφιά, γινόταν η µεταµόρφωση….
Χρήστος Καπράλος

Ξεκινώντας να γράφω για τη δουλειά του Βασίλη Νικολάου που παρουσιάζεται έξεργα στο πλαίσιο της αναδρομικής του έκθεσης, επιθυμώντας να μιλήσω για τη δική του πρωτογενή πρόθεση και για την ιδιοφυή διαχείριση της ύλης -του μπρούτζου πρώτα, της πέτρας μετά-, αισθάνθηκα αρκετές φορές την ανάγκη να αναφερθώ στον Brancusi, παραπέμποντας καταρχήν σε μια φράση του με οργανική σημασία για τη θέαση των παρόντων έργων: «Η απλότητα, είναι η επιλυμένη πολυπλοκότητα», έγραψε κάποτε ο μεγάλος Ρουμάνος γλύπτης. Κι ύστερα θα συνέχιζα με μια ακόμη δική του σκέψη, σύμφωνα με την οποία «η Τέχνη είναι ο γάμος μεταξύ του συνειδητού και του ασυνείδητου». Επιχειρώντας να μιλήσει για τη συμπαντική υπόσταση, για τη μεταφυσική σχεδόν σχέση που συνδέει έναν καλλιτέχνη με το έργο του, ο Constantin Brancusi περιγράφει την τέχνη ως μια σωματοποιημένη προέκταση των πιο ενδόμυχων σκέψεων, συναισθημάτων και ατομικότητας: όπως ακριβώς ένας ζωγράφος βουτά το πινέλο του στο χρώμα προτού το μεταφέρει στον καμβά, έτσι ένας γλύπτης κεντρίζει και αναδεύει τα κατάβαθα της ψυχής του, προκειμένου να πλάσει το δικό της όραμα. Μέσω αυτής της μη δεδομένης αλλά ευκταίας διαδικασίας, κάθε τεχνούργημα αφηγείται μια προσωπική προοπτική και εμπειρία, προσλαμβάνει ενδογενή αυθεντικότητα και ψυχικό βάθος.*

Μιλώντας με τη σειρά του για τη διαχρονική σχέση του με την πέτρα -σχέση που εξελίχθηκε παράλληλα με τις αναζητήσεις του στον μπρούτζο-, ο Henry Moore, το έργο του οποίου επίσης φωτίζει ως εκλεκτική μνήμη εκείνο του Νικολάου, περιγράφει την ανάγκη του για οργανικές συμπαγείς φόρμες, για γλυπτά σώματα με αιχμές και εγκοπές, με καμπύλες και ελεύθερα σημεία φυγής. Λίγο μετά την αποφοίτηση του από το Royal College of Art, διαπιστώνοντας ότι είχε διδαχτεί το σκάλισμα της πέτρας με τον τρόπο μιας τεχνικής άσκησης, μιας μεθόδου παραγωγής αντιγράφων από γύψο και από πηλό που μοιραία οδηγούσε σε αδιέξοδο, ο νεαρός γλύπτης αναζητούσε ήδη έμπνευση σε τεχνουργήματα άλλων πολιτισμών ενώ επισκεπτόταν τακτικά το Βρετανικό Μουσείο, που εντέλει «του κληροδότησε τα εννέα δέκατα της κατανόησής του για τη γλυπτική». Έχοντας ξεχωρίσει την αφρικανική και την κυκλαδική γλυπτική, αγαπούσε επίσης ιδιαίτερα τα πέτρινα προϊστορικά αριστουργήματα από το Μεξικό, συγκρίνοντάς τα με την αδρή μεσαιωνική γλυπτική του τόπου του, εξαιτίας της πυκνής τους πέτρινης σύστασης. «Η ωμή φύση της πέτρας, η συγκλονιστική δύναμή της που δεν της στερεί τίποτε από την ευαισθησία της, η γόνιμη εφευρετικότητα της φόρμας και η δυνατότητά της για μια πλήρη τρισδιάστατη απόδοση», όπως ο ίδιος έγραφε, τράπηκαν σταδιακά στο δικό του αναγνωρίσιμο δυναμικό λεξιλόγιο. Ο Moore άρχισε να μαζεύει πέτρες στα τριάντα του χρόνια το 1929, γοητευμένος από την επίδραση της φύσης στην ωμή ύλη τους, ενώ κατά τη διάρκεια του μακρού καλλιτεχνικού βίου του εργάστηκε με περισσότερα από σαράντα διαφορετικά είδη λίθων, πειραματιζόμενος με τεχνικές, υλικά και αισθητικές λύσεις και μετατρέποντας σταδιακά τη συλλογή τους σε ιεροτελεστία, και σε μια συνεχώς ανανεούμενη σχέση με τη φόρμα. **

Με τον ίδιο τρόπο που ο Moore περιγράφει τη διαδικασία της αναζήτησης και συγκομιδής των λίθων που προσέλκυαν την προσοχή του («…μερικές φορές για διαδοχικά χρόνια βρέθηκα στην ίδια ακτή –αλλά κάθε χρόνο ένα νέο σχήμα βότσαλου αιχμαλώτιζε το βλέμμα μου, σχήμα που την περασμένη χρονιά, αν και ήταν σε αφθονία εκεί, δεν είχα καν προσέξει…»), θυμάμαι ως παιδί τον Χρήστο Καπράλο να οργώνει τη μικρή παραλία κάτω από το σπίτι του στα Πλακάκια της Αίγινας, αναζητώντας το πρέπον της κάθε φοράς, ανάμεσα στα εκατομμύρια βότσαλα που εμείς προσπερνούσαμε. Τα λίθινα ευρήματα, όπως και οι ξύλινοι κορμοί που του έφερνε πρόθυμα κατά καιρούς η θάλασσα, ύφαναν σταδιακά την αρχαϊκή ραχοκοκαλιά του έργου του σπουδαίου Έλληνα γλύπτη.

Στο απέριττο εργαστήριο του Βασίλη Νικολάου στην Αθήνα, τον επισκέπτη περιβάλλει εξαρχής μια αίσθηση οικειότητας και κυρίως, συνέχειας. Η διαδρομή του των σαράντα και πλέον ετών στη γλυπτική είναι εδώ, δυναμική μα διόλου επιδεικτική, έμπλεη των σπουδαίων καταβολών της και της πρωτογενούς της χαρισματικής ευρηματικότητας. Περισσότερο αποτελεί μια πύκνωση χρόνου, μια ευρηματική πρόσληψη και στιλπνή μετάβαση στον πυρήνα της ύλης με την οποία κάθε φορά καταγίνεται, μια εξέχουσα απόδειξη της δυνατότητας ύπαρξης της ελληνικής διαχρονίας στη σύγχρονη γλυπτική. Οι εκφρασμένες ετούτες ποιότητες του μέτρου και της αρμονίας με την ωσεί παρούσα αρχαϊκή μνήμη, η αβίαστη πλαστικότητα που επιτυγχάνεται τόσο με τη χρήση του πηλού, του γύψου ή του μπρούτζου όσο και με την ανασκαπτική μετάβαση των τελευταίων ετών στην πέτρα και από εκεί στον σπάνιο εναγκαλισμό της με το γυψοκονίαμα, η ψηφοθετική ακολουθία του αχνού ίχνους που οδηγεί σε νέες σημάνσεις, η απτική δικαίωση της φθοράς και η οργανική ενσωμάτωσή της σε νέα, άφθαρτα και φεγγοβολούντα σώματα με στιλπνές πατίνες, η ένθεση νέων θραυσματικών κοιτασμάτων σε παλαιές πέτρινες μήτρες που σιωπηλά προσδιορίζουν το «πώς», αποτελούν τα ευρήματα και μαζί τις συντεταγμένες μιας νέας εκφραστικής πρωτογένειας που διατρέχει και που διαπνέει στο σύνολό του το έργο του καλλιτέχνη.

Στο σύμπαν αυτό, όπου οι κλίμακες εναλλάσσονται και όπου οι ιδέες δοκιμάζονται και επαναλαμβάνονται σε διαφορετικά υλικά, πολλαπλασιάζοντας την αλήθεια της σωματοποιημένης τους πλέον ταυτότητας, κάθε γλυπτό αφηγείται μια προσωπική εμπειρία, προσλαμβάνοντας ενδογενή αυθεντικότητα και ψυχικό βάθος. Σπάνιες εκφραστικές ποιότητες αναβλύζουν εδώ, διαποτισμένες με μια οντότητα που αιωρείται και επικάθεται σταδιακά στο παντοτινό, πέρα από τον πραγματικό χρόνο δημιουργίας της. Το φως, αποτελώντας εναρκτήριο λάκτισμα και οργανικό στοιχείο της πλαστικής διαδικασίας, δομεί και αποφασίζει μεγάλο μέρος της. Στη λεπτή ετούτη γραμμή της Γένεσης, όπου αληθινά τίποτε δεν μοιάζει περιττό και όπου πρώτο το πνεύμα είναι εκείνο που σμιλεύει την πλαστική απόφαση, το παρελθόν τρέπεται σε παρόν, οδηγούμενο από σταθερό χέρι και στοχασμό σε νέα κοιτίδα. Και ο χρόνος που ακουμπά το κάθε γλυπτό, έχοντας ήδη αποφασίσει το σχήμα και τον χρωστήρα της ένθετης φθοράς, γίνεται σταδιακά ένσαρκο σώμα και μέρος του όλου κι εκείνος.

Φτερωτές νίκες και καθιστοί πολεμιστές με ασπίδες, τυμπανιστές της αγάπης και χορευτές του νου, μετεωριζόμενοι ανδρικοί κορμοί και αισθαντικοί γυμνοί γυναικείοι κοιμώμενοι ίσκιοι, κλεψύδρες του χαμένου χρόνου και αρχαία λιχνιστήρια, αρχέγονες μαίες και εκπεσόντες άγγελοι, πέτρες του ήλιου και του νερού, φέρουν με σοβαρότητα την αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι τους, τη γνωρίζουν σε μέγιστο βάθος. Οι φιγούρες αυτές που παραμένουν ωσεί εν κινήσει, ακόμη και όταν δοκιμάζουν μια μνημειακή στάση που επιτάσσει ακινησία, χορογραφούνται και διέπονται άλλοτε από λεπταίσθητο χιούμορ και τρυφερότητα κι άλλοτε συνδιαλέγονται με την εσωστρεφή μελαγχολία της εύθραυστης ύπαρξής τους, ή υπαινίσσονται την ερωτική διάθεση, παραπέμποντας εν συνόλω σύμφωνα και με την επιθυμία του δημιουργού τους σε αληθινά ανθρώπινα συναισθήματα και μεταβατικές ψυχικές καταστάσεις.

Η παλίμψηστη επεξεργασμένη μνήμη των υλικών που γεννά και προεκτείνει τη δυναμική αυτή εμπειρία της αχειροποίητης φαινομενικά προαιώνιας φόρμας, επικαλούμενη το νέο της αποφασισμένο σχήμα, τα ίχνη του χρώματος και τα ένθετα στίλβοντα ψήγματα που ξεκινώντας από την αφαίρεση αποκτούν σταδιακά ανθρώπινο χρίσμα και μέτρο και μετουσιωμένη σαφήνεια αποτάσσοντας το τυχαίο, χαράσσουν έναν εντελώς νέο διάλογο που έλκει την ευγενή καταγωγή του και διατηρεί με σθένος τη σύνδεσή του με την Ελληνική Αρχαϊκή Γλυπτική, δίνοντας τόπο και τρόπο στον θεατή να κατανοήσει την αφετηρία του και να εξερευνήσει τις επιδιώξεις του.

Προχωρώντας σταδιακά από τη μέθοδο της χύτευσης στη λάξευση και στην ένθεση, ο Βασίλης Νικολάου έχει εξαρχής συλλάβει τον επιθυμητό τελικό χώρο, το κέντρο και τη δυναμική της κάθε μορφής, τη δυνατότητά της εντέλει να υπάρχει από μέσα προς τα έξω, με τον τρόπο μιας σχεδόν αρχαιολογικής διαδικασίας άφιξης. Στο έργο του που διαπνέεται από την αλήθεια του υλικού, και όπου το κεκρυμμένο φανερώνεται, η ένωση του παλαιού και του νέου, του πνεύματος και της ύλης, του ανθρώπου και της καταγωγής του, αποκτά χαρακτήρα αποκαλυπτικό, θέτοντας σωματοποιημένα κομμάτια απουσίας επί τον τύπον των ήλων. Οδηγώντας μας σταδιακά στην ορατότητα του αοράτου.

Ίρις Κρητικού
Αρχαιολόγος & Ιστορικός της Τέχνης
Επιμελήτρια της έκθεσης

*Constantin Brâncuși Sculptures, Bio, Ideas | TheArtStory, 1η Ιουλίου 2009
**Sebastiano Barassi and James Copper, ‘Henry Moore and Stone: Methods and Materials’ (Henry Moore: Sculptural Process and Public Identity) | Tate, 2015

Είναι ο Πούτιν αποφασισμένος να εργαλειοποιήσει την τρομοκρατική επίθεση στο Crocus για να κλιμακώσει την εισβολή στην Ουκρανία;

Είναι ο Πούτιν αποφασισμένος να εργαλειοποιήσει την τρομοκρατική επίθεση στο Crocus για να κλιμακώσει την εισβολή στην Ουκρανία;

Η ερμηνεία των πρώτων κινήσεών του είναι ότι επιδιώκει να εκμεταλλευτεί ένα από τα πλέον πολύνεκρα τρομοκρατικά κτυπήματα που έχει δεχτεί η Ρωσία (έως τώρα 133 νεκροί και πάνω από 140 τραυματίες) για να ενισχύσει τους μηχανισμούς εξουσίας του μετά το 87% των εκλογών και να κάμψει τις εσωτερικές αντιδράσεις προκειμένου να διευρύνει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και να θέσει υπό ρωσικό έλεγχο μεγαλύτερο τμήμα της Ουκρανίας.

Τουλάχιστον 133 άνθρωποι σκοτώθηκαν και δεκάδες άλλοι τραυματίστηκαν, σε μια από τις φονικότερες τρομοκρατικές επιθέσεις των τελευταίων ετών στη Ρωσία

(α) Το Ισλαμικό Κράτος ανέλαβε την ευθύνη και ανάρτησε φωτογραφίες τεσσάρων τρομοκρατών.

(β) Οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών καταλήγουν ότι την επίθεση οργάνωσε ο ISIS-Κορασάν, που έχει βάσεις σε Αφγανιστάν και Ιράν και έντονη κινητικότητα μέσα στη Ρωσία.

(γ) Η Μόσχα έχει συλλάβει 11 υπόπτους, μεταξύ αυτών και τους τέσσερις που φέρονται να απεικονίζονται στα γνωστά βίντεο.

(δ) Ο Πούτιν ισχυρίστηκε, χωρίς καμία απόδειξη, ότι οι ουκρανικές αρχές ετοιμάζονταν να δεχτούν τους τρομοκράτες

(ε) Το Κρεμλίνο και έμμεσα, διά του Μεντβέντεφ, και των κρατικών μέσων προπαγάνδας,, ευθέως αποδίδει την ευθύνη του μακελειού στο Κίεβο.(στ) Καμία εξήγηση δεν έχει δώσει η Μόσχα, γιατί αγνόησε την αμερικανική προειδοποίηση της 7ης Μαρτίου ότι επίκειται τρομοκρατικό κτύπημα και την χαρακτήρισε «προβοκατόρικη».

 

Τα διεθνή ΜΜΕ για την τρομοκρατική επίθεση στην Μόσχα
BBC:Το μακελειό στη Μόσχα, σε μία περίοδο που κορυφώνεται η δυσπιστία κατά της Ρωσίας, εγείρει ιδιαίτερα δύσκολα ζητήματα για τον Πούτιν, υποστηρίζει το βρετανικό δίκτυο, αναφερόμενο και στην προειδοποίηση των Αμερικανών στις 7 Μαρτίου, περί σχεδιαζόμενης τρομοκρατικής επίθεσης. Το χρονοδιάγραμμα μπορεί να μην ταιριάζει απόλυτα, αλλά είναι φανερό ότι η Ουάσιγκτον είχε ακριβείς πληροφορίες, τις οποίες η ρωσική ηγεσία αγνόησε, ΒΒC.

Wall Street Journal: Η αμερικανική εφημερίδα επισημαίνει ότι η επίθεση αποτελεί βαρύ πλήγμα για το Κρεμλίνο, καθώς ο Πούτιν σε όλη την προεκλογική του εκστρατεία, είχε αναγάγει την ασφάλεια στο εσωτερικό και στο εξωτερικό πρώτη του προτεραιότητα, λέγοντας στους Ρώσους ότι ήταν ο μόνος ηγέτης που μπορούσε να κρατήσει τη χώρα ασφαλή, Wall Street Journal.

Bloomberg: Tο Κρεμλίνο, όπως τονίζει, επιχειρεί να συνδέσει το χτύπημα με το Κίεβο, με στόχο να πολλαπλασιάσει τις επιθέσεις κατά της Ουκρανίας. «Η άμεση απάντηση θα μπορούσε να είναι περισσότερες επιθέσεις με drone και βαλλιστικές επιθέσεις, αλλά έχουν ήδη αυξηθεί πριν από τις επιθέσεις», υπογραμμίζει στο αμερικανικό δίκτυο ο Τσαρλς Λίτσφιλντ, αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Γεωοικονομικής του Atlantic Council στην Ουάσιγκτον, Bloomberg.

Reuters: Η ανάληψη ευθύνης από το Ισλαμικό Κράτος ταιριάζει με ένα μοτίβο προηγούμενων επιθέσεων από ισλαμιστές μαχητές, δήλωσε αναλυτής ασφαλείας στο ειδησεογραφικό πρακτορείο, ωστόσο επισήμανε ως ασυνήθιστο και εντυπωσιακό το γεγονός ότι οι δράστες εκτέλεσαν σχέδιο διαφυγής αντί να μείνουν στο σημείο και να γίνουν μάρτυρες. Από την πλευρά του ο Τσέχος εμπειρογνώμονας Άνταμ Ντόλνικ, ειδικός σε ζητήματα ισλαμιστικής τρομοκρατίας, τόνισε ότι τέτοιου είδους επιθέσεις, αποτελούν τυπικό τρόπο δράσης για το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα, Reuters.

Guardian: Στο ερώτημα γιατί το Ισλαμικό Κράτος να χτυπήσει στη Ρωσία, επιχειρεί να απαντήσει η βρετανική εφημερίδα, θυμίζοντας ότι τον Σεπτέμβριο του 2022, μαχητές της τρομοκρατικής οργάνωσης, ανέλαβαν την ευθύνη για βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στη ρωσική πρεσβεία στην Καμπούλ . Ο Μάικλ Κούγκελμαν, του Κέντρου Wilson που εδρεύει στην Ουάσιγκτον, λέει ότι το ISIS-K «βλέπει τη Ρωσία ως συνένοχο σε δραστηριότητες που καταπιέζουν τακτικά τους μουσουλμάνους» και μετράει ως μέλη του έναν αριθμό μαχητών της Κεντρικής Ασίας που αντιτίθενται στη ρωσική ηγεσία», Guardian.

Washington Post: Και η αμερικανική εφημερίδα στέκεται στη δράση του ΙSIS-K στην Ασία και την Αφρική. Οι περσινές διαρροές πληροφοριών των ΗΠΑ στην πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων Discord αποκάλυψαν ότι το Αφγανιστάν, είχε γίνει σημαντικός σταθμός για προγραμματισμένες επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους σε όλη την Ευρώπη και την Ασία. Έκθεση από μια επιτροπή του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το περασμένο καλοκαίρι ανέφερε πως το ISIS-K «αποτελεί αυξανόμενη απειλή εντός και εκτός Ευρώπης», Washington Post.

CNN: O Πούτιν δεν έχει τον απόλυτο έλεγχο, όπως θέλει να πιστεύει ο υπόλοιπος κόσμος, υποστηρίζει το αμερικανικό δίκτυο και συνεχίζει: «Όπως και με το βραχύβιο πραξικόπημα από τον πρώην έμπιστο του Πριγκόζιν, η απόλυτη εξουσία του μερικές φορές γλιστράει και αυτό που φαίνεται είναι τρομακτικά χαοτικό. Υπάρχουν τόσα πολλά που το ρωσικό σύστημα αυταρχισμού δεν μπορεί να καταργήσει. Ο σύγχρονος τσάρος δεν ξέρει πάντα πόσο άσχημα λειτουργεί το κράτος του. Και έτσι, τέσσερις άνδρες μπορούν να εισβάλουν σε ένα τεράστιο εμπορικό κέντρο και να το αιματοκυλίσουν»

 

ΠΗΓΗ KReport.gr

Maurizio Pollini: Ο σπουδαίος Ιταλός πιανίστας με το κοινωνικό πρόσωπο “έφυγε” στα 82 του χρόνια

Maurizio Pollini: Ο σπουδαίος Ιταλός πιανίστας με το κοινωνικό πρόσωπο “έφυγε” στα 82 του χρόνια

                           5 Ιανουαρίου 1942 – 23 Μαρτίου 2024

Ο Maurizio Pollini, του οποίου το παίξιμο συνδύαζε την πνευματική αυστηρότητα με την τεχνική μαεστρία, πέθανε στις 23 Μαρτίου σε ηλικία 82 ετών.Ο βραβευμένος με Grammy πιανίστας είχε μια διεθνή καριέρα που διήρκεσε περισσότερες από έξι δεκαετίες

Γράφει η ‘Εφη Αγραφιώτη 

Παιδί διακεκριμένης οικογένειας, του σπουδαίου αρχιτέκτονα Τζίνο
Πολλίνι και της Ρενάτα Μελότι που τόσα πρόσεφερε στα θέματα κοινωνικής
αποδοχής στις Καλές Τέχνες.

Από τότε που ο νεαρός πιανίστας κέρδισε το Πρώτο Βραβείο στον Διεθνή
Διαγωνισμό Πιάνου Ettore Pozzoli το 1959 και στον Διεθνή Διαγωνισμό
Πιάνου Chopin το 1960, σε ελάχιστο χρόνο καθιερώθηκε ως ένας από τους
πρώτους πιανίστες της σύγχρονης εποχής.

Συνεργαζόμενος με τις πιο διακεκριμένες ορχήστρες και μαέστρους του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των Herbert von Karajan, Claudio Abbado, Pierre Boulez, Karl Boehm και Péter Eötvös, ο Pollini αποδείχθηκε αριστοτεχνικός ερμηνευτής έργων
τόσο παραδοσιακού όσο και σύγχρονου ρεπερτορίου, γνωστός ιδιαίτερα για
τις ερμηνείες έργων Beethoven, Chopin και Debussy μεταξύ πολλών
δεκάδων άλλων.

Με επιμονή ήταν πρώτος που έπαιξε σε γεμάτες συναυλιακές αίθουσες,
έργα των σύγχρονων συνθετών, ας αναφέρουμε ότι έχει ερμηνεύσει πολλά
έργα Pierre Boulez, Karlheinz Stockhausen, George Benjamin και Bruno
Maderna, να συνυπολογίσουμε και την παγκόσμια πρεμιέρα έργων του Luigi
Nono (… sofferte onde serene…),του Salvatore Sciarrino ( Σονάτα για
πιάνο No.5) και του Giacomo Manzoni (Masse: omaggio a Edgard Varèse).

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 μέχρι το το 1975, σε μια δύσκολη
περίοδο για την πολιτική ισορροπία της Ιταλίας, εμπνευσμένος από τις
αρχές της αριστερής πολιτικής του κρίσης και την προσωπική πίστη στις
Τέχνες ως μοχλό κοινωνικής αλλαγής, ο Pollini οργάνωσε και συμμετείχε
ο ίδιος σε πολλές συναυλίες για φοιτητές και εργάτες που
παρουσιάστηκαν σε ολόκληρη την Ιταλία, σε εξωτερικούς και εσωτερικούς
χώρους. «Η ίδια η τέχνη, αν είναι Τέχνη, διαθέτει την προοδευτική
πτυχή που χρειάζεται μια κοινωνία, ακόμα κι αν φαίνεται στους
ανθρώπους απολύτως άχρηστη» δήλωνε πολλές φορές. Αυτό το είπε και στον
Guardian το 2011.
«Κατά κάποιον τρόπο η τέχνη μοιάζει λίγο με… όνειρα θερινής νύχτας σε
μια κοινωνία. Φαίνεται να συνεισφέρουν ελάχιστα! Αλλά ο ύπνος και το
όνειρο είναι ζωτικής σημασίας! Ενας άνθρωπος δεν θα μπορούσε να ζήσει
χωρίς αυτά, με τον ίδιο τρόπο που μια κοινωνία δεν μπορεί να ζήσει
χωρίς τέχνη».

Με μια επιδέξια και ποικίλη προσέγγιση στη μουσική, χωρίς να φοβάται
συγκρίσεις και κριτικές, ο Pollini μας αφήνει παρακαταθήκη μια σειρά
από αξέχαστες, μοναδικές, εμβληματικές συναυλίες.

Το 1995, στο Salzburger Festspiele επινόησε και ερμήνευσε ρεπερτόριο
μουσικης δωματίου και ορχηστρικού, το οποίο στη συνέχεια επέκτεινε στο
Carnegie Hall, το Cité de la Musique και το Parco della Musica.

Το 2010, έδωσε το ρεσιτάλ των γενεθλίων του Σοπέν για τους εορτασμούς
των 200 ετών από τη γέννησή του. Μόλις ένα χρόνο αργότερα, παρουσίασε
το The Pollini Project, χαρτογραφώντας την ανάπτυξη του ρεπερτορίου
πιάνου από τον Bach έως τον Boulez για το οποίο κέρδισε το Βραβείο
Instrumentalist της Royal Philharmonic Society 2012.

Τα τελευταία χρόνια, τα προβλήματα υγείας πολλαπλασιάστηκαν: στις 24
Αυγούστου 2022, το ρεσιτάλ στο Σάλτσμπουργκ προς τιμήν των 80ων
γενεθλίων του ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή λόγω « καρδιαγγειακών
προβλημάτων». Στις αρχές Οκτωβρίου του ίδιου έτους ακύρωσε συναυλία με
τη Συμφωνική Ορχήστρα του Σικάγου,υπό τη διεύθυνση του Riccardo Muti.
Ο ίδιος ήταν πολύ στεναχωρημένος και έλεγε ότι χωρίς την μουσική
ομορφιά ας τον κάνουν άγαλμα, δεν τον ενδιαφέρει όμως αυτό. Θέλει να
ξαναπαίξει. Δεν ζει αλλιώς.
Τα τελευταία χρόνια έκανε μισή ώρα πρόγραμμα και έπαιζε συγκινημένος
στους νέους μιλώντας τους για τη μουσική και τον κοινωνικό της ρόλο.

Κάποια στιγμή, λόγω προβλημάτων υγείας, χρειάστηκε να εγκαταλείψει
στη μέση μια φιλανθρωπική συναυλία στο Ωδείο Verdi στο Τορίνο υπέρ του
Ερυθρού Σταυρού και άλλη μια για τους πλημμυροπαθείς στην περιοχή.
Δήλωσε ότι πρόδωσε την κοινωνική δύναμη των ήχων αλλά θα ολοκληρώσει
το πρόγραμμα με πρώτη ευκαιρία.

Η κατάσταση έδειχνε ότι είναι καλύτερη, αλλά τους τρεις τελευταίους
μήνες άλλαξαν όλα.

Η Δύση, ο αντιπόλεμος, ο Μοντεσκιέ και οι πανστρατιές των ηλιθίων

Η Δύση, ο αντιπόλεμος, ο Μοντεσκιέ και οι πανστρατιές των ηλιθίων

Σταυροφόροι ιππότες, σαμουράι, γενίτσαροι, ουσάροι, στρατηγοί και πεζοναύτες παρελαύνουν αδιάκοπα στις σελίδες της παγκόσμιας Ιστορίας. Δίπλα τους, η λογοτεχνία, η ζωγραφική, η γλυπτική και η κινηματογραφική ταινία περιγράφουν φρικαλεότητες, ηρωισμούς ή ηθικά διλήμματα του πολέμου, πραγματικά και μη. Αλλά, ενώ οι πόλεμοι διαμορφώνουν έμμεσα ή άμεσα την ύπαρξή μας, υπάρχει μια αντίθετη πραγματικότητα που παραγνωρίζουμε: οι ζωές όλων μας διαμορφώθηκαν μεταξύ άλλων και από πολέμους που δεν διεξήχθησαν ποτέ, που αποτράπηκαν επειδή κερδήθηκαν οι «αντιπόλεμοι». Από την εποχή του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη ή τα χρόνια της κυριαρχίας των Σπαρτιατών, η πολιτική της άμεσης και βίαιης ανταπόδοσης οποιουδήποτε πλήγματος ήταν απολύτως αποδεκτή και επιβεβλημένη. Το ίδιο συνέβη και στο Βυζάντιο ή στον Μεσαίωνα που στη συνέχεια έγινε η μαγιά για τη διατύπωση του δόγματος του Κλάουζεβιτς ότι «ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα».

Ο Αλβιν Τόφλερ,  στο γνωστό βιβλίο του «Πόλεμος και Αντιπόλεμος» (εκδόσεις Κάκτος)  παρουσιάζει μια μάλλον διαφορετική άποψη. Ο πόλεμος και ο αντιπόλεμος, γράφει, δεν είναι κατ’ ανάγκην αντίθετες διαδικασίες. Οι αντιπόλεμοι δεν διεξάγονται με ομιλίες, προσευχές, δηλώσεις, διαδηλώσεις και πορείες, ή πικετοφορίες υπέρ της ειρήνης, αλλά με πολιτικές ενέργειες, οι οποίες δημιουργούν συνθήκες περιοριστικές ή εκμηδενιστικές του πολέμου. Προς το παρόν και καιρού επιτρέποντος, οι δυτικές κοινωνίες ισορροπούν ανάμεσα στις δύο θεωρίες του Τόφλερ. Αν μάλιστα κάποιος ακουμπήσει με την άκρη του δακτύλου του τις ευαίσθητες περιοχές του σώματός τους θα αισθανθεί ότι με το πέρασμα του χρόνου οι ίδιες αυτές κοινωνίες μοιάζουν πια με μικροσκοπικούς πωγωνομύρμηγκες. Αυτοί που ναι μεν ζουν σε συνθήκες διαρκούς πολεμικής αντιπαλότητας, αλλά σε περιόδους που χτίζουν τους υπόγειους διαδρόμους τους γίνονται οπαδοί της ειρηνικής συνύπαρξης.

Το ερώτημα είναι σε ποιά φάση βρίσκεται σήμερα ο δυτικός κόσμος και κατ’επέκτασιν  η Ελλάδα. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του δικού μας αντιπολέμου; Οικοδομούμε υπόγειους διαδρόμους, άρα επωμιζόμαστε ρόλους συναινετικούς και ειρηνικούς; Μήπως μας θέλγει το επίσης κλασσικό δόγμα «είμαστε ετοιμοπόλεμοι γιατί αγαπάμε και σεβόμαστε την ειρήνη;» Η μήπως μετά δυσκολίας κρατάμε κλειστό το καπάκι της κατσαρόλας για να μη λιποθυμήσουμε από τη δυσοσμία που θα προέλθει αν τύχει και το ανοίξουμε; Γιατί λέτε; Γιατί μέσα στην κατσαρόλα πετάξαμε τα ερπετά! Και ξέρετε, τα ερπετά δεν εξαφανίζονται ούτε δια του βρασμού.

Οποιαδήποτε απάντηση κι αν αποτολμήσουμε, θα κάνει βόλτες γύρω από τη συνήθη φαντασία του καθημερινού ανθρώπου. Γιατί οι αποφάσεις για το μέλλον του καθημερινού ανθρώπου λαμβάνονται σε επίπεδα όχι απλώς υψηλά, αλλά και άγνωστα για τους πολλούς, ενώ τελικά οι πολλοί είναι αυτοί που τις εκτελούν. Ναι, αυτοί που τη δεδομένη στιγμή γίνονται συμβιβαστικοί, επιβιωτικοί και με το γνωστό στρουθοκαμηλισμό τους διαγράφουν με ευκολία τις λέξεις «αντιπαλεύω», «αντιμάχομαι» .Στο προλογικό σημείωμά του στο βιβλίο «Η Ευημερία του Κακού», ο Ντανιέλ Κοέν, πρόεδρος του επιστημονικού συμβουλίου του γαλλικού ιδρύματος «Ζαν Ζορές» λέει ότι η Ευρώπη, παρά τη μεγάλη οικονομική κρίση θεωρείται ήπειρος της ειρήνης και της ευημερίας, προφανώς γιατί έχει ξεχάσει το πρόσφατο παρελθόν της.

Για την Ευρώπη, το σύντομο χρονικό διάστημα στη διάρκεια του οποίου υπήρξε το επίκεντρο της ιστορίας της ανθρωπότητας τελείωσε με τη βαρβαρότητα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μερικές φορές ανακουφίζεται κανείς με τη σκέψη ότι η ευημερία θα είναι παράγοντας ειρήνης, ότι οι εμπορικές συναλλαγές θα φέρουν ειρήνευση στις διεθνείς σχέσεις. Ωστόσο ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ξέσπασε μέσα σ’ ένα κλίμα κοινής ευημερίας. Τίποτα, επομένως, δεν μας επιτρέπει να είμαστε σίγουροι. Ούτε ο πλούτος, ούτε η εκπαίδευση κάνουν τον άνθρωπο καλύτερο.

Μοντεσκιέ

Η Δύση επιμένει να βλέπει τον εαυτό της στα όρια του Μοντεσκιέ.  Γι αυτόν, η εκπαίδευση και το εμπόριο εξημερώνουν τα ήθη και τις καρδιές. Άραγε, μετά από δύο αυτοκτονικούς πολέμους η Ευρώπη έχει πάρει το μάθημά της; Με φοβίζει ο εκκωφαντικός θόρυβος των τελευταίων μηνών με επίκεντρο την Ελλάδα και το ευρώ και δεν ξέρω αν οι κυβερνώντες έχουν αντιληφθεί τη σημασία του τοφλερικού αντιπολέμου, αυτή τη σύζευξη καθαρού λόγου και πειραματισμού. Θα τολμήσω από διαίσθηση και μόνο να πω ότι  κάποιοι ήδη έχουν αντιληφθεί τη ροή των σύγχρονων πραγμάτων, παρ’ ότι απέναντί τους έχουν στηθεί πανστρατιές  ηλιθίων. Κι αν τούτη την ύστατη ώρα θέλω κάτι να ευχηθώ, είναι να ψηλαφίσω τα αντιπολεμικά μηνύματα, γιατί έμαθα από παιδί να λατρεύω την ειρήνη, να εξιδανικεύω την πρόοδο και αναγάγω σε υπέρτατο αγαθό την εκπαίδευση.

———————————————–

ΡΙΤΣΑ ΜΑΣΟΥΡΑ