|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
Ζωή Νικητάκη: Παραμύθια από το βασίλειο των Μάγων
Ήταν μια φορά κι έναν καιρό ή μόλις πριν μια στιγμή ένας άνθρωπος που όσο συνηθισμένος κι αν φαινότανε, εκείνος έλεγε πως ήταν μάγος. Όπου κι αν πήγαινε, ακόμα και πενήντα βήματα πιο πέρα, έφερνε πάντοτε μαζί του μια βαλίτσα. Ήτανε μια τεράστια πράσινη βαλίτσα, με ένα πράσινο χρώμα λαμπερό και λαχταριστό σαν εκείνο το χρώμα που παίρνει το γρασίδι σαν πέφτει απάνω του ο ήλιος και το κάνει ν’ αστράφτει και να λαμποκοπά. Όταν ρωτούσαν τον μάγο τι έχει μέσα στην πράσινη βαλίτσα του, έπαιρνε ένα μυστηριώδες ύφος και έλεγε τα ίδια πάντα μυστήρια λόγια που σαν τραγούδι
ακατανόητο ακούγονταν:
“Από τα πέρατα του κόσμου
έφεραν οι μάγοι ονείρατα φιλόξενα
μήπως θαρρέψει ο άνθρωπος και ψάξει στα χαμένα
και από του ονείρου την καρδιά ανακαλύψει τα κρυμμένα.”
Στο βιβλίο αυτό θα συναντήσεις δεκαοχτώ παραμύθια μαζί με μαγικές ζωγραφιές και ποιήματα για θαρραλέα παιδιά και για ενήλικες που διαφύλαξαν άσβεστη τη φλόγα στην καρδιά. Έρχονται απευθείας από το Παντατωρινό Βασίλειο των Μάγων και σε καλούν ν’ ανάψεις την πύρινη καρδιά του Κόσμου με το θάρρος σου. Είθε να σε βοηθήσουν να θυμηθείς τις ξεχασμένες ουράνιες μαγικές διαδρομές της ψυχής και άφοβα να τολμήσεις τον Ήλιο μέσα σου ν’ ανακαλύψεις!
Μπορείτε να το αναζητήσετε στο e-shop του εκδοτικού οίκου www.dharmapublications.gr ή στον
βιβλιοπώλη σας!
………………………………………………………………………………………………………………………
Το βιβλίο αυτό γράφτηκε και ζωγραφίστηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος του στο διάστημα του
πρωτόφαντου για την ανθρωπότητα φαινομένου της πανδημίας και των νέων παραγόμενων εξ αυτού συνθηκών. Πρόκειται για δεκαοχτώ παραμύθια από το Βασίλειο των Μάγων, γραμμένα σε γλώσσα συμβολική για θαρραλέα παιδιά και για ενήλικες που δεν πρόδωσαν το εσώτερό τους παιδί. Δίνουν τροφή για στοχασμό και διαλογισμό, διανοίγουν την πύλη της φαντασίας και σε καλούν κρατώντας σε από το χέρι να ταξιδέψεις μαζί τους στο μονοπάτι που τους πόνους αλαφρώνει και τις πληγές γιατρεύει.
Πρόκειται για ιστορίες που μέσα από τον μαγικό λόγο των παραμυθιών και τη δύναμη της
εικονοπλασίας τους μιλούν κατευθείαν στην καρδιά, για αυτό και μπορούν να λειτουργούν
θεραπευτικά. Το κάθε παραμύθι συνοδεύεται από μια ή και περισσότερες μαγικές εικόνες θέλοντας να δημιουργήσει επιπλέον πύλη για τον αναγνώστη, ώστε να μπορέσει να διεισδύσει σε βαθύτερα επίπεδα του παραμυθιού και συνάμα της ύπαρξής του. Κάποια παραμύθια συνοδεύονται κι από ποιήματα, καθώς αυτά αποφάσισαν μαζί τους να συμπορευτούν ως παντατωρινοί σύντροφοι του Βασιλείου των Μάγων.
Ο συμβολικός και αλληγορικός λόγος των παραμυθιών από το βασίλειο των Μάγων εμφέρει σπόρους από τον κόσμο της Μαγείας και της Απειροσύνης, ώστε να ξαναθυμηθούμε τις αληθινές δυνατότητες που ως υπάρξεις εμφέρουμε, καθώς και την ουράνια όψη μας, αυτή που είναι πιο άυλη, πιο λεπτοφυής, πιο ευαίσθητη στο Αόρατο και Ανείπωτο. Θέλησα να αγγίξω την παιδική ψυχή, είτε αυτή ζει στο σώμα ενός παιδιού είτε στο σώμα ενός μεγάλου, με λίγη από την αστρόσκονη κόσμων υπεργήινων που αντανακλώνται με κάποιον τρόπο και στην καθημερινότητά μας στη γη, όσο κι αν δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε.
Οι μεγάλοι στην πλειονότητά τους έχουν λησμονήσει το άγγιγμα της μαγείας του Αόρατου κόσμου, το άγγιγμα από το Βασίλειο των Μάγων, μιας και βούτηξαν για τα καλά μέσα στης ύλης το απύθμενο πηγάδι και ο νους τους έχει πέσει σε λήθαργο, σαν να 'χουν πιει της λήθης το βοτάνι, όπως συνέβη και με τους ανθρώπους του χωριού της Λήθης, για το οποίο μιλάει το παραμύθι “Το μαγικό ταξίδι του Αστρέα”. Παράλληλα, οι μεγάλοι σαν τους κατοίκους της πολιτείας της Σοφίας, που ο Κλειδούχος κρατά τα μυστικά κλειδιά της, απομακρύνθηκαν από την καρδιά τους, σε σημείο που να αδιαφορούν
για το περιβάλλον και τους συνανθρώπους τους.
Το εσώτερο παιδί που είναι κρυμμένο, παραγκωνισμένο, παραμελημένο και κάποιες φορές
συρρικνωμένο και συνθλιμμένο έως ανύπαρκτο, στην πραγματικότητα ασφυκτιά και θέλει να βγει στο φως, να αγκαλιαστεί, να γίνει αποδεκτό έτσι όπως είναι, να του επιτραπεί χώρος να μιλήσει, να εκφραστεί όπως χρειάζεται, να ξεδιπλώσει τα μαγικά χαρίσμα τά του άφοβα χωρίς να σκέφτεται ότι μπορεί να κριθεί, ότι μπορεί να τιμωρηθεί ή ότι μπορεί να μην αγαπηθεί. Το μαγικό παιδί που με το Αόρατο συνομιλεί, θέλει να εκφραστεί. Θέλει να μπορέσει να μιλήσει για τις αληθινές ανάγκες της ψυχής του και να ξεδιπλώσει τα διάφανα φτερά του στον Ανείπωτο κόσμο του παραμυθιού.
Εύχομαι αν είσαι παιδί, εσύ που διαβάζεις αυτά τα παραμύθια, να ανακαλύψεις τις κρυμμένες δυνάμεις σου, να κινηθείς άφοβα σαν τον Αστρέα στην αναζήτηση του θησαυρού του Ουράνιου τόξου
και των δώρων του. Αν είσαι μεγάλος εσύ που διαβάζεις αυτά τα παραμύθια, εύχομαι να θυμηθείς ξανά το εσώτερο παιδί μέσα σου που έχεις λησμονημένο και πονά, να μάθεις να το αγαπήσεις απ’ την αρχή και να κατανοήσεις βαθιά πώς το Δώρο σου είσαι Εσύ! Ένα δώρο μαγικό σταλμένο από τον Ουρανό.
Μέσα από της ζωής μου το μαγικό ταξίδι, και ναι, σε διαβεβαιώνω πως ήταν μαγικό σαν του Αστρέα που θα διαβάσεις σε τούτο το βιβλίο, αυτό που βαθιά μέσα μου έχω κα τανοήσει, είναι πως όλοι μας έχουμε έρθει με κάποια δώρα, με κάποια χαρίσματα, με κάποια ταλέντα, με κάποιες ποιότητες και ιδιότητες που μας κάνουν μοναδικούς, ξεχωρι στούς και ανεπανάληπτους. Τα δώρα αυτά που κουβαλά ο καθένας μας μέσα στη ψυχή του είναι ο θησαυρός μας, ο μαγικός και μυστικός θησαυρός μας που πρέπει να τον ανακαλύψουμε. Και πώς θα τον ανακαλύψουμε; Αν ακολουθήσεις το ουράνιο τόξο, στην άκρη του σε περιμένει ένας θησαυρός κρυμμένος σε σεντούκι λένε πειρατικό, μα στην πραγματικότητα, το σεντούκι αυτό είναι το σεντούκι των Αορατοδιάφανων Υπηρετών του Ουρανού που θέλουν να ανοίξουν των ανθρώπων την καρδιά για να μπορούν να βλέπουν και να αγαπούν
καλύτερα και βαθύτερα &Αόρατα και τα Ορατά.
Το Ουράνιο Τόξο είμαστε εμείς και εμείς είμαστε ο θησαυρός μας.
ΖΩΗ ΝΙΚΗΤΑΚΗ
Θεραπευτική μουσική στην Αρχαία Ελλάδα
Το βιβλίο διερευνά τη θεραπευτική δύναμη της μουσικής μέσα από τα έργα μερικών εκ των σημαντικότερων συγγραφέων της αρχαιότητας
Το βιβλίο «Healing Music in Ancient Greece (Θεραπευτική μουσική στην Αρχαία Ελλάδα) κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Seikilo book
Γράφει ο καρδιολόγος και συνθέτης Θανάσης Δρίτσας
Από τον Θεό-θεραπευτή Απόλλωνα στην Πυθαγόρεια Ολιστική Θεραπεία, μέσα από τα λόγια του Ομήρου, του Ιπποκράτη, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Πυθαγόρα, του Σοφοκλή, του Γαληνού, του Ησιόδου και άλλων αρχαίων συγγραφέων. Από τις μελωδίες και τα φυλαχτά για την αποτροπή ασθενειών, μέχρι τους ύμνους στους θεραπευτές θεούς, η σχέση μεταξύ Μουσικής και Ίασης είναι σχεδόν τόσο παλιά όσο και η ίδια η μουσική. Και για τους αρχαίους Έλληνες, δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερη έκφραση αυτής της σύνδεσης από τον θεό Απόλλωνα, ο οποίος προΐσταται και των δύο κλάδων, συνδέοντάς τους και καθιστώντας τον έναν για πάντα μέρος του άλλου.
Ακολουθεί το ταξίδι της μουσικής και των θεραπευτικών τεχνών, από τον μύθο και τον θρύλο στη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και την πράξη, το νέο βιβλίο του πολιτιστικού οργανισμού Seikilo, «Η Θεραπευτική Μουσική στην Αρχαία Ελλάδα», καθώς η έκδοση παρακολουθεί στενά αυτή τη σύνδεση μέχρι τις απαρχές του ελληνικού πολιτισμού.
Το βιβλίο διερευνά τη θεραπευτική δύναμη της μουσικής μέσα από τα έργα μερικών εκ των σημαντικότερων συγγραφέων της αρχαιότητας. Ακολουθεί τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της ιστορίας, καθώς εξηγούν το πώς η μουσική επηρεάζει την ανθρώπινη ψυχή, καθώς και τον θεμελιώδη ρόλο αυτής στη διαμόρφωση υγιών ατόμων και κατ’ επέκταση υγιών κοινωνιών. Το βιβλίο εστιάζει πάνω στους πρωτοπόρους της αρχαιότητας, το έργο των οποίων έθεσε τις βάσεις και της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης, και στο βιβλίο μπορεί να ανακαλύψει ο αναγνώστης το πώς χρησιμοποιούσαν τη μουσική και τη μελωδία στην προσπάθεια τους να θεραπεύσουν -με την ευρύτατη έννοια του- τον ανθρώπινο πόνο.
«Προσμένουμε το μέλλον και αποφεύγουμε το δύσκολο και πολλές φορές δυσβάσταχτο παρόν, που κυλά αργά και βασανιστικά. Προσμένουμε το μέλλον γιατί το ένστικτο και η ανάγκη μας για την απόλαυση της ζωής μάς κάνει να πιστεύουμε ότι θα είναι καλύτερο από τη ζοφερή μας πραγματικότητα. Ταξιδεύουμε σ’ ένα μέλλον όπου όλα θα είναι πιο όμορφα, πιο εύκολα, πιο ανθρώπινα. Ναι, ονειρευόμαστε, σχεδιάζουμε και καλά κάνουμε∙ κι ας γελάει ο Θεός και το σύμπαν. Εμείς έτσι θα συνεχίσουμε. Γιατί όταν θα σταματήσουμε τα όνειρα και τα σχέδια, θα σταματήσει και η ζωή μας»
Η συλλογή διηγημάτων «Κόκκινο σε βαθύ γαλάζιο» της Φανής Ματσινοπούλου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24γράμματα αποτελεί ένα λογοτεχνικό ταξίδι γεμάτο αντιθέσεις, όπου το πάθος και η ένταση συναντούν την ηρεμία και την γαλήνη. Μέσα από σύνθετους χαρακτήρες και ιστορίες που ισορροπούν μεταξύ χιούμορ και μελαγχολίας, η συγγραφέας αναδεικνύει βαθύτερες ανθρώπινες ανησυχίες και συναισθήματα. Το κόκκινο και το γαλάζιο, διαμορφώνουν ένα σκηνικό όπου οι ήρωες παλεύουν με την καθημερινότητά τους, αναζητώντας την εσωτερική τους αλήθεια.
-Πώς εμπνευστήκατε τον τίτλο «Κόκκινο σε βαθύ γαλάζιο» και τι συμβολίζει για εσάς;
Το κόκκινο, το αγαπημένο μου. Αυτό που είναι γεμάτο αντιθέσεις, όπως και η ζωή μας∙ η ζωή μου. Το χρώμα της χαράς και του ενθουσιασμού. Του πάθους, της δύναμης και του θάρρους. Αλλά και το χρώμα της καταστροφής, της βίας και του θυμού. Του θυμού της φύσης για τις πληγές που της προξενεί ο άνθρωπος.
Το γαλάζιο της απεραντοσύνης, του ουρανού και της θάλασσας. Της ανάγκης για ηρεμία και αλήθεια∙ της επιθυμίας για γαλήνη, αρμονία και ένωση με τα βαθύτερα συναισθήματά μας. Αυτό που σβήνει τον θυμό και κατευνάζει το πάθος από το υπερβολικό κόκκινο που έκαψε και συνέθλιψε τη ζωή του ήρωά μου.
-Η συλλογή διηγημάτων σας χαρακτηρίζεται από ιστορίες ευχάριστες ή μελαγχολικές, με δόσεις χιούμορ. Πώς καταφέρνετε να ισορροπήσετε αυτά τα διαφορετικά συναισθήματα;
Όπως ακριβώς τα ισορροπεί η ζωή και η φύση. Αν το σκεφτούμε καλά, το τοπίο της ζωής μας είναι βαθιά μελαγχολικό. Από την πρώτη στιγμή της ζωής του, ένα παιδί έρχεται να ζήσει σ’ έναν βίαιο και απάνθρωπο κόσμο. Στη συνέχεια. μετατρέπεται σ’ ένα ανώνυμο γρανάζι μιας μηχανής που τη χαρακτηρίζει η κοινωνική αδικία, οι παράλογες ανισότητες και η σύνθλιψη της προσωπικότητάς του από τις κάθε λογής εξουσίες. Σ΄ αυτή τη δυστοπία έρχεται ως αντίδοτο το χιούμορ. Το χιούμορ με τη δύναμή του είναι ανεκτίμητο δώρο για τη ζωή μας∙ εξαιρετικά επιδραστικό γιατί δρα υποδόρια και με λανθάνοντα τρόπο, αποφορτίζοντας από τη δύσκολη πραγματικότητα. Το χιούμορ είναι στάση ζωής γιατί μας λυτρώνει από την αγωνία, κατευνάζει το άγχος, μαλακώνει τις πληγές και απομακρύνει τους φόβους. Ενισχύει την επικοινωνία με τους ανθρώπους γύρω μας, που τόσο μας λείπει. Το χιούμορ είναι το άρτυμα που νοστιμίζει και κάνει πικάντικη την άνοστη ζωή μας. Τέλος, το χιούμορ κρύβει μια βαθιά συνενοχή ανάμεσα στον δημιουργό και τον αναγνώστη.
-Οι ήρωες του βιβλίου σας υπερασπίζονται την καθημερινότητά τους, μετατρέποντας τα ασήμαντα σε σημαντικά. Ποιο ήταν το κίνητρο πίσω από αυτήν την προσέγγιση;
Οι ήρωές μου είναι οι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, όπως όλοι μας. Έρχονται να ζήσουν μια παρά φύσει ζωή σ’ έναν σκληρό και στεγνό από ευαισθησία κόσμο. Ο αγώνας επιβίωσης στον οποίο καλούνται να αντεπεξέλθουν είναι τόσο δύσκολος, που κάπου χάνουν την απόλαυσης της ζωής και όλα τα σημαντικά και τα όμορφα που αυτή θέλει να τους προσφέρει. Κι όμως, η καθημερινότητά μας που τη θεωρούμε ασήμαντη, είναι γεμάτη από ευκαιρίες για να ανακαλύψουμε τις δυνάμεις που κρύβουμε μέσα μας, να επαναστατήσουμε ενάντια στο σαράκι που μας στερεί την ομορφιά αλλά, κυρίως, για να ξεδιπλωθούμε, να απελευθερώσουμε το συναίσθημά μας, να κάνουμε ένα βήμα προς τους συνανθρώπους μας. Γιατί, στην πραγματικότητα, δεν είμαστε μόνοι∙ έχουμε ο ένας τον άλλον κι όλοι μαζί πορευόμαστε στο συναρπαστικό ταξίδι της ζωής.
-Ποιες προσωπικές εμπειρίες ή παρατηρήσεις από τη ζωή σάς ενέπνευσαν περισσότερο στη συγγραφή αυτών των διηγημάτων;
Η καθημερινότητα είναι η πιο πλούσια πηγή έμπνευσης για εμένα και τα κείμενα αυτά ήταν η έκφραση της φωνής που ακούω διαρκώς μέσα μου. Τι πιο φανταστικό από την πραγματικότητα! Οι δυνάμεις που κρύβουμε – που και οι ίδιοι δεν γνωρίζουμε πολλές φορές – για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε μπροστά, να επαναστατήσουμε ενάντια στην ψυχρή διεκπεραίωση των εικοσιτετραώρων μας, να κατανοήσουμε τους λιγότερο τολμηρούς και πιο αδύναμους.
-Η μοναξιά και οι τραγωδίες των ηρώων σας παίζουν σημαντικό ρόλο στο βιβλίο. Πώς αντανακλούν την ανθρώπινη φύση;
Από μικρό παιδί με γοήτευε η ανθρωπογεωγραφία της ζωής. Μου άρεσε να παρατηρώ συνεχώς και βαθιά τους ανθρώπους. Ήταν ένα από τα αγαπημένα μου παιχνίδια. Κοιτούσα τους ανθρώπους στα μάτια και πάντα αναρωτιόμουν τι θησαυρούς μπορεί να κρύβει η ανθρώπινη ψυχή αλλά και πόσα σκοτάδια. Μέσα σε αυτό το τοπίο οι ήρωές μου καλούνται, όχι απλώς να επιβιώσουν, αλλά να ζήσουν. Κάποιοι τα καταφέρνουν, κάποιοι όχι∙ είτε γιατί είναι πιο αδύναμοι είτε γιατί η ίδια η ζωή δεν τους αφήνει. Το «απρόοπτο», αυτό που έρχεται και γκρεμίζει τα πάντα∙ αυτό με συγκλονίζει και με συντρίβει, όπως τους ήρωές μου.
-Στο βιβλίο σας, αναφέρετε ότι οι ήρωές σας προσμένουν το μέλλον, ακόμη και αν αυτό κρατά μια ολόκληρη ζωή. Πώς αντιλαμβάνεστε τη σχέση του ανθρώπου με το χρόνο και την προσμονή;
Προσμένουμε το μέλλον και αποφεύγουμε το δύσκολο και πολλές φορές δυσβάσταχτο παρόν, που κυλά αργά και βασανιστικά. Προσμένουμε το μέλλον γιατί το ένστικτο και η ανάγκη μας για την απόλαυση της ζωής μάς κάνει να πιστεύουμε ότι θα είναι καλύτερο από τη ζοφερή μας πραγματικότητα. Ταξιδεύουμε σ’ ένα μέλλον όπου όλα θα είναι πιο όμορφα, πιο εύκολα, πιο ανθρώπινα. Ναι, ονειρευόμαστε, σχεδιάζουμε και καλά κάνουμε∙ κι ας γελάει ο Θεός και το σύμπαν. Εμείς έτσι θα συνεχίσουμε. Γιατί όταν θα σταματήσουμε τα όνειρα και τα σχέδια, θα σταματήσει και η ζωή μας.
-Η λογοτεχνία συχνά θεωρείται ως απόδραση από την πραγματικότητα, αλλά το βιβλίο σας έρχεται να υποστηρίξει το αντίθετο. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα γι’ αυτή την αντίληψη;
Πόσο εύκολο είναι να ξεφύγουμε από την πραγματικότητα; Είναι εδώ και μας προκαλεί συνεχώς. Κι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους είναι η αδιαφορία, η απάθεια και συνήθεια. Πώς μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι όταν η εικόνα της σύγχρονης πραγματικότητας είναι ζοφερή κι εφιαλτική για πολλούς συνανθρώπους μας. Πείνα και σιτοδεία, φτώχεια, πόλεμοι, κλιματική αλλαγή απειλούν την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων. Σύμφωνα με επίσημες στατιστικές, χάνονται 7 άνθρωποι το λεπτό σε χώρες όπως, Σουδάν, Αιθιοπία, Υεμένη, Συρία, Αφγανιστάν από την πείνα και τις άθλιες συνθήκες υγιεινής. Η συρρίκνωση των ατομικών ελευθεριών, η καταπάτηση των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων, η στέρηση της ζωτικής ανάγκης των ανθρώπων να ζουν ελεύθεροι και να απολαμβάνουν μία αξιοπρεπή ζωή, είναι κάποια μόνο από τα ζητήματα που με αγγίζουν. Οι συνθήκες απαιτούν άμεση κινητοποίηση και ευαισθητοποίηση των κοινωνικών αντανακλαστικών στις δυστοπικές μορφές ζωής που καλούμαστε να ζήσουμε.
-Υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος ήρωας ή διήγημα στο βιβλίο σας που ξεχωρίζετε και γιατί;
Όλοι οι ήρωες έχουν κάτι από εμένα κι εγώ κάτι απ’ αυτούς. Μαζί πορευθήκαμε σε αυτή τη συλλογή, μιλήσαμε, γελάσαμε και δακρύσαμε, συγκρουστήκαμε και συμφιλιωθήκαμε. Θα είναι για πάντα μέσα και δίπλα μου. Όλοι τους έχουν κάτι ξεχωριστό αλλά είναι αληθινοί και ανθρώπινοι∙ στα φυσικά τους χρώματα. Ο γιος του Λαέρτη αγωνίζεται για το όνειρό του. Το κορίτσι του ορφανοτροφείου διψάει για συναίσθημα και ανθρώπινη επαφή, ριψοκινδυνεύοντας τα πάντα. Η μάνα και η κόρη βάζουν στην άκρη τον θυμό και τις διαφορές τους κι αφήνουν την καρδιά τους ελεύθερη. Ο Κωνσταντίνος, αδύναμος και ψυχρός αρνείται να αποδεσμευτεί από τις αγκυλώσεις του και βυθίζεται στην αιώνια μοναξιά. Ο άντρας της Μαρίνας ξεπερνάει τον εαυτό του, το πάθος του για εκδίκηση κι απελευθερώνεται. Η Ούρσουλα επαναστατεί ενάντια στους αυστηρούς νόμους και κανόνες, στους οποίους υπάκουε τυφλά και κάνει την υπέρβαση. Αλλά ο μπαμπάς της Μυρσίνης αρνείται να δεχτεί το τσουρούφλισμα της ζωής του κι αναζητεί τη γαλήνη στο βαθύ γαλάζιο. Πώς θα μπορούσα να τους ξεχωρίσω;
-Οι ήρωές σας είναι «ψυχές πληγωμένες» που μεταμορφώνονται σε σύμβολα. Πώς πετυχαίνετε αυτήν τη μεταμόρφωση μέσα από τη γραφή σας;
Οι ήρωές μου είναι οι μοναχικές φιγούρες του μελαγχολικού τοπίου της ζωής μας. Κάποιοι απ’ αυτούς βρίσκουν τη δύναμη και προχωρούν. Κάποιοι άλλοι, όχι. Σε μερικούς η ζωή δείχνει το πολύ σκληρό και αποτρόπαιο πρόσωπό της. Οι άνθρωποι γύρω μας, οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας είναι καθημερινά σύμβολα κι ας μην το γνωρίζουν οι ίδιοι. Μέσα από τον καθημερινό τους αγώνα γίνονται σύμβολα ζωής και ελπίδας. Αυτοί κινούνται και μέσα στις σελίδες του βιβλίου μου.
-Ποιος ήταν ο μεγαλύτερος σας φόβος και η μεγαλύτερη σας χαρά κατά τη διαδικασία συγγραφής αυτής της συλλογής διηγημάτων;
Η λογοτεχνία με μάγεψε από τα παιδικά μου χρόνια. Από μικρή έφτιαχνα εικόνες, ιστορίες, που σπάνια όμως έγραφα στο χαρτί. Αυτό έγινε σε μεγαλύτερη ηλικία. Ίσως φοβόμουν λιγάκι να εκτεθώ και να ρισκάρω. Όταν ένιωσα ότι είμαι έτοιμη, κατέθεσα ένα κομμάτι της ψυχής μου για ό,τι με προβληματίζει και με συγκινεί, για όλα όσα δεν μπορώ να εκφράσω δυνατά. Ήταν μια ενδόμυχη, ακατανίκητη ανάγκη να επικοινωνήσω με τους ανθρώπους γύρω μου. Ήταν το αποτέλεσμα της σιωπής μου. Ας πούμε ότι ήταν μία έκφραση της αδυναμίας μου. Αντλώ δύναμη από αυτή την αδυναμία. Ο φόβος, λοιπόν, της έκθεσης έχει μετουσιωθεί στη δύναμη και στη χαρά που μου δίνει συγγραφή.
-Ποιο είναι το κύριο θέμα που διαπερνά όλα τα διηγήματά σας στη συλλογή αυτή και γιατί το επιλέξατε;
Οι ανθρώπινες σχέσεις, έτσι όπως διαμορφώνονται από τη ζωή. Τα προσωπικά αδιέξοδα, οι στόχοι και τα όνειρά μας, ο αγώνας μας να προχωρήσουμε ως άνθρωποι παραπέρα. Η αμφιβολία γι’ αυτόν εδώ τον κόσμο και τον ίδιο μας τον εαυτό. Ας είναι η λογοτεχνία η σπίθα, που θα γίνει αργά αργά φλόγα, που θα ξεσηκώσει τους ανθρώπους να αρνηθούν επιτέλους τη ζωή της κατευθυνόμενης μηχανής.
-To διήγημα σας με τίτλο «Η Διάψευση» κέρδισε το 1ο βραβείο στον διαγωνισμό του εκδοτικού οίκου «Παράξενες Μέρες». Μιλήστε μας γι’ αυτό.
Το θέμα της «Διάψευσης» τριγυρνούσε πολύ καιρό στο μυαλό μου. Μέσα από αυτήν την ιστορία τίθενται πολλά θέματα όπως, η κακοποίηση των γυναικών, η μονογονεϊκή οικογένεια, οι προσδοκίες και τα όνειρά μας, ο εκφοβισμός, τα στεγανά και οι αγκυλώσεις που μας κρατούν δέσμιους του ίδιου μας του εαυτού και τέλος, η αγάπη της μάνας για το ξεχωριστό παιδί της – ευτυχώς, όλοι είμαστε ξεχωριστοί! Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια ιστορία αποδοχής και αγάπης που εκφράζεται από μια γυναίκα που δεν έχει πτυχία και περγαμηνές∙ στην πραγματικότητα είναι αγράμματη. Όμως, η αγάπη για το παιδί της υπερνικά τις προκαταλήψεις τής εποχής και ξεδιπλώνει το μεγαλείο τής ψυχής της. Η ιστορία είναι γραμμένη σε μεσσηνιακή ντοπιολαλιά, η οποία – όπως όλες οι ντοπιολαλιές – με την αυθεντικότητα και τον πλούτο της αποτελεί ένα εξαιρετικό και ανεκτίμητο στοιχείο του γλωσσικού μας πολιτισμού. Ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου τον εκδοτικό οίκο «Παράξενες Μέρες» για την ευκαιρία που μου έδωσε και την τιμή που μου έκανε.
Η Φανή Ματσινοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, στην Κυψέλη του Select, της Quinta και του Paesano. Η αγάπη της για τα βιβλία άρχισε στα εννέα της χρόνια, όταν τα μεσημέρια διάβαζε κρυφά στη βιβλιοθήκη του πατέρα της. Όταν αυτός την ανακάλυψε, την πήρε από το χέρι και την ταξίδεψε στον μαγικό κόσμο της λογοτεχνίας.
*Η Γεωργία Χάρδα είναι βιβλιόφιλη δημοσιογράφος
Γιώργος Σαλταφέρος “Υδάτινη Πόλη”
Gallery Genesis, Ιπποκράτους 111, Αθήνα
Εγκαίνια: Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2024 / Ώρα 20:00
Καλλιτεχνική Διεύθυνση – Επιμέλεια έκθεσης: Γιώργος Τζάνερης
Την έκθεση προλογίζουν με τα κείμενά τους: Katharina Bütikofer Εικαστικός, Επιμελήτρια, Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, Ίρις Κρητικού Αρχαιολόγος, Ιστορικός Τέχνης και Ανεξάρτητη Επιμελήτρια
Υπό την αιγίδα της πρεσβείας της Ελβετίας στην Ελλάδα
Διάρκεια έκθεσης: 26 Σεπτεμβρίου έως 19 Οκτωβρίου 2024
Αντανακλώντας το ορατό, επιχειρώντας το αόρατο…
Επιστρέφοντας με απαράμιλλη απεικονιστική βεβαιότητα στο υγρό στοιχείο, πεδίο θεματικό και συμβολικό που γνωρίζει σε βάθος, διαπραγματευόμενος τη μεταβατική διάφανη ύλη του νερού που εγκολπώνεται εδώ καλειδοσκοπικά, αντανακλώντας και επανασχεδιάζοντας αθόρυβες διαδοχικές συμπαντικές συντμήσεις που ακουμπούν και διεγείρουν την προσωπική και συλλογική γεωγραφική και συναισθητική μνήμη, ο Γιώργος Σαλταφέρος διαπερνά το φράγμα του ορατού και του δυνατού, προσκαλώντας τον θεατή να εισχωρήσει σε μια μαγική σφαίρα αλλεπάλληλων στιγμιαίων κυρτώσεων και πρισματικών κοίλων επεισοδίων, εναλλασσόμενων ψευδαισθητικών διοραμάτων και σχισμών αληθινής ύπαρξης.
Εργαζόμενος με τρόπο κατοπτρικό, ανασκάπτοντας και αναπλάθοντας μια θεματική μέσω της οποίας μας έχει και στο παρελθόν χαρίσει αμφίδρομες συγκινήσεις, ο Σαλταφέρος μας οδηγεί σε έναν άυλο ανάστροφο κόσμο που γεννιέται εξαρχής ενορατικά, αντανακλώμενος με συναρπαστική ζωγραφική δεξιότητα και αισθαντική μαεστρία.
Πόλεις και κτήρια, δεξαμενές νερού, κελύφη πλοίων και ιχνηλατήσεις αχνής ανθρώπινης παρουσίας, φάσματα στιγμιαίου αποτυπωμένου χρώματος και χροιές βιωμένου τόπου και χρόνου, καθρεφτίζονται εδώ σε στροβιλική κύκλια ή εγκάρσια υφασμένη ηχώ και εγείρονται εκ νέου ανάστροφα και διαδοχικά, ανασυναρμολογούμενες μέσω ευφυών οπτικών εγκολπώσεων και έξεργων γλυπτικών ρυτιδώσεων, ξετυλίγοντας σταδιακά και διακηρύσσοντας με τρόπο θριαμβικό το προσωπικό Wunderkammer και, ενδεχομένως, μια υπαινικτική αυτοπροσωπογραφία του σπουδαίου ζωγράφου.
‘Ιρις Κρητικού
O άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες
Μια ελληνική ανθολογία λαογραφικού τρόμου
Ανθολόγηση – Εισαγωγή – Επίμετρο: Γιώργος Θάνος
Από τις εκδόσεις Ροές, και στη σειρά «Ελληνική πεζογραφία», μόλις κυκλοφόρησε η συλλογή Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες, με διηγήματα επιλεγμένα από τον Γιώργο Θάνο, ο οποίος υπογράφει και τα κατατοπιστικά κείμενα (εισαγωγή, επίμετρο) που πλαισιώνουν την έκδοση.
Πρόκειται για μια ανθολογία νεοελληνικών διηγημάτων, από τα μέσα του 19ου αιώνα ως και τον Μεσοπόλεμο, που εξετάζει τη μορφή του αρχετυπικού κακού της ελληνικής σκοτεινής λαογραφίας: του βρυκόλακα· ένα σύνολο ιστοριών οι οποίες, αν διαβαστούν με σημερινά κριτήρια, μπορούν να κατηγοριοποιηθούν στο υποείδος του «λαογραφικού τρόμου» και που εστιάζουν στην –κατά Montague Summers– «παράδοση που στην Ελλάδα διατήρησε τη δύναμή της περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη», αυτή των βρυκολάκων.
Τα διηγήματα του βιβλίου αντλούν την πρώτη τους ύλη από ένα μωσαϊκό λαογραφικών παραδόσεων από όλη την Ελλάδα (Κυκλάδες, Επτάνησα, Μάνη, Ρούμελη, Κρήτη, Ήπειρος) φωτίζοντας τον εξαιρετικά διαδομένο στον ελληνικό χώρο μύθο του βρυκόλακα και αναδεικνύοντας την εγγραφή της μεταθανάτιας επιστροφής στην καθ’ ημάς λογοτεχνία. Ακολουθώντας κυρίως τις φόρμες του νατουραλισμού και της ηθογραφίας, αλλά παρεκκλίνοντας προς το υπερφυσικό και το αλλόκοτο, οι ανθολογούμενες ιστορίες σκιαγραφούν τον ξεχωριστό χαρακτήρα που έχει να παρουσιάσει ο «Έλλην Βρυκόλαξ» – χαρακτήρα που τον κάνει να διαφέρει σημαντικά από τους αντίστοιχους απέθαντους που συναντάμε στην παράδοση και τη λογοτεχνία άλλων χωρών.
Οι ιστορίες βρυκολάκων της περιόδου 1850-1940, απολαυστικές και ατμοσφαιρικές μετά από έναν και πλέον αιώνα, συγκροτούν μια ενδιαφέρουσα ιδιοπροσωπία και δείχνουν ένα δρόμο που θα μπορούσε να έχει ακολουθήσει ένα κομμάτι της ελληνικής πεζογραφίας. Και ως αυθύπαρκτα διηγήματα, όμως, μπορούν πάντα να σταθούν ως όμορφες και –γιατί όχι– τρομακτικές ιστορίες ακόμα και σήμερα.
Στο βιβλίο περιλαμβάνονται 13 διηγήματα των: Άγγελου Κοσμή, Κώστα Πασαγιάννη, Κωνσταντίνου Καζαντζή, Ανδρέα Αβούρη, Χρήστου Χρηστοβασίλη, Ιωάννη Κονδυλάκη, Χάρη Επαχτίτη, Ιάκωβου Πολυλά, Δημητρίου Αινιάνος, Γεράσιμου Γρηγόρη, Αλέξανδρου Πολυχρονάκη και Αχιλλέα Παράσχου.
Η ποίηση της Παυλίνας Παμπούδη δεν βρίσκεται τόσο κοντά στα κεντρικά ρεύματα της γενιάς της, που δεν είναι άλλη από την πολυσυζητημένη γενιά του 1970. Όπως και σε παλαιότερες συλλογές της, το Άμμος και βότσαλα, εκδόσεις Ροές, έχει ελάχιστες κοινωνικοπολιτικές αναφορές, πλην αγγίζει κατά τόπους την Ιστορία ως τόπο διαδοχικών εκμαυλισμών και κατά συρροήν διαψεύσεων.
Παρόλα αυτά το βλέμμα της Παμπούδη παραμένει πρωτίστως αλλού – από τη μια πλευρά τα ποιήματά της μιλούν για τη μνήμη και για την παιδική ηλικία και από την άλλη διακατέχονται από το άγχος της ατομικής ύπαρξης: τη μόνιμη αν και σιωπηλή αναστάτωση απέναντι στο φάσμα του θανάτου, τον πανικό του διαρκούς στροβιλισμού μέσα σε χώρους (εσωτερικούς και εξωτερικούς) στερημένους από την οποιαδήποτε σημασία και την αίσθηση μιας αέναης επιστροφής σε κύκλους που έχουν ήδη επί ματαίω επαναληφθεί.
Πάλη με το άφατο:
Και πάλι, όμως, εκείνο που όντως διαφοροποιεί την Παμπούδη από τις βασικές συντεταγμένες της γενιάς της είναι η πάλη της γλώσσας με όσα δεν μπορούν να ειπωθούν και να διατυπωθούν (μιλώντας σχολαστικότερα θα έλεγα η πάλη με το άφατο) και η αδιάκοπη ανασκαφή του κόσμου ως αινιγματικού συνόλου: ως μιας επικράτειας κρυφών ή αδιάγνωστων νοημάτων, καθώς και εκκρεμών χειρονομιών και προβολών του παρόντος είτε στο άπειρο παρελθόν είτε στο επερχόμενο (πιο κοντινό ή πιο μακρινό) μέλλον, σε έναν άξονα ο οποίος στρέφεται δαιμονικά γύρω από το κενό:
| Στέκομαι λίγο κι ως συνήθως, άκρη. |
| Ω, από δω ψηλά |
| Η άβυσσος του ουρανού |
| Φαίνεται να ευρύνεται, τι θέα – μα |
| Το βάθος της εικόνας πάντα αμαυρώνει |
| Εκείνο το αμνοερίφιο |
| Τοτέμ ή ζώο Ευαγγελικό |
| Ασάλευτο απ’ του σφαγείου τον τρόμο |
| Που το ‘χει μαρμαρώσει, το ‘χει μνημειώσει |
| Πριν να γεννηθεί |
–Δομή: Χωρισμένα σε τρεις διακριτές ενότητες, τα ποιήματα της συλλογής επινοούν, από ενότητα σε ενότητα και από στίχο σε στίχο, τρόπους για να αποκωδικοποιήσουν τα μυστικά του κόσμου. Με τη διαφορά πως κάτι τέτοιο δεν καθίσταται ποτέ δυνατόν. Ακόμα κι αν τα ρήματα ανακαλύψουν εκ νέου τη χαμένη τους ενέργεια, ακόμα κι αν ο λυρικά κρυπτικός λόγος της Παμπούδη φωτίσει σκοτεινά τοπία, ακόμα κι αν το παράλογο και το παράδοξο αποκτήσουν λεκτικό σώμα, ακόμα κι αν το ιερό καταλήξει να εκκοσμικευτεί, ακόμα κι αν οι μύθοι πλησιάσουν τον αρχαϊκό χρόνο της γέννησής τους, η σφαίρα που περιβάλλει τον άνθρωπο από καταβολής του θα εξακολουθήσει να κινείται όχι τόσο χωρίς σκοπό (εξ ου και μυστηριακή) όσο χωρίς ταυτότητα και καθοδηγητικό νήμα.Ιστορία και σαγήνη: Δεν πρόκειται για τυφλό σημείο ή για αδιέξοδο, αλλά για τις μεθόδους εξόρυξης τις οποίες εφαρμόζει η Παμπούδη. Την ώρα που ανεβάζει στην επιφάνεια τα καυτά υλικά της Ιστορίας, για να μας υποβάλει εκ παραλλήλου στη σαγήνη της άγνωστης παγωνιάς του κόσμου, οι λέξεις, οι φράσεις και εντέλει τα ίδια τα ποιήματά της ως ζωντανός οργανισμός, ως απόθεμα ανυποχώρητης επαγρύπνησης, επιτρέπουν να συμμεριστούμε τα ανθρώπινα πάθη σαν καθημερινή συνθήκη, απαλλαγμένα από την αισθηματολογικό τους αναμάσημα, όπως και να γευτούμε τη φύση εκ του συστάδην, προικισμένη από την αρχή με όλες τις σβησμένες ή τις διαγραμμένες δυνατότητές της.
Ποίηση με οξύ (πλην όχι άνωθεν επιβεβλημένο) συγκινησιακό αποτέλεσμα, ποίηση νεωτερική και μετανεωτερική, και ποίηση προχωρημένη και ώριμη δίχως την παραμικρή φθορά ή ρυτίδα.
Ίσως είναι χρήσιμα, για τη μεγάλη εικόνα, λίγα λόγια για τη γενιά του 1970:
Ποίηση και πολιτική: Οι ποιητές που έκαναν το ντεμπούτο τους στις αρχές της δεκαετίας του 1970 είχαν προ οφθαλμών μια κατάσταση η οποία ήταν ακόμη εξ ολοκλήρου βυθισμένη στην πολιτική. Πολιτική, άλλωστε, θα μπορούσαμε να ονομάσουμε και τη δική τους αφετηρία – με μια άμεση, ωστόσο, και δια γυμνού οφθαλμού ορατή διαφοροποίηση. Γεννημένοι μεταξύ 1943 και 1955, ενήλικοι ή και στην πρώτη τους ωριμότητα στη φάση της δικτατορίας, οπότε και εκλήθησαν να αφυπνιστούν πολιτικά, οι νεότεροι ποιητές απομακρύνθηκαν ως εξ ορισμού από τα μεταπολεμικά βιώματα των ανιόντων τους και το μόνο κοινό χαρακτηριστικό το οποίο παρουσίασαν στο εναρκτήριο λάκτισμά τους ήταν ένα: η απορριπτική, κατεδαφιστική διάθεση έναντι των πάντων, συνδυασμένη με την οργή και την επιθετικότητα.Στόχος, η εξουσία στην οιαδήποτε μορφή της – από τις ελίτ του κρατικού μηχανισμού και της τέχνης ως τα καθιερωμένα πρότυπα στον καθημερινό τρόπο ζωής.
Το άλμα: Κρατώντας με την πάροδο του χρόνου το αίτημα για ανανεωμένη έκφραση, οι νεότεροι ποιητές εγκατέλειψαν βαθμιαία τις σχηματικές και εύκολες λύσεις, για να αξιοποιήσουν σε τεθλασμένη και κατά κανόνα απρόσμενη γραμμή τόσο τις ξένες (από Ρεμπώ, Ουίτμαν, Πάουντ, Κέρουακ, Κόρσο και Γκίνσμπεργκ μέχρι Πρεβέρ, Έλιοτ και Πλαθ) όσο και τις εγχώριες (από Καβάφη, Καρυωτάκη, Λαπαθιώτη, Εμμανουήλ, Κάλας, Ελύτη, Εμπειρίκο και Εγγονόπουλο μέχρι Σαχτούρη, Παπαδίτσα και Σινόπουλο) επιρροές τους.Επιρροές οι οποίες σχετίστηκαν στις περισσότερες περιπτώσεις με μια έμφαση στη γλωσσική σκηνοθεσία. Σκηνοθεσία στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξε η συστηματική αμέλεια για την προσωδία και τη στίξη, υποστηριγμένη κατά τόπους από τον αιφνιδιαστικό συσχετισμό αγοραίων φράσεων και περιθωριακών ιδιωμάτων με όρους της επιστήμης ή της τεχνικής, στο πλαίσιο μιας αδιάκοπης χρήσης του νεολογισμού.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ – kreport.gr
Γιώργος Πρεβελάκης: Τα άρρητα της Ευρώπης
“Η ποικιλία της ευρωπαϊκής ηπείρου είναι μεγάλη… Για όποιον, όμως,
επιχειρήσει να συνοψίσει την ποικιλία και την πολυπλοκότητα της Ευρώπης σε ένα
μικρό αριθμό από κυρίαρχα χαρακτηριστικά, υπάρχουν δύο ανταγωνιστικές
προσεγγίσεις οι οποίες απλουστεύουν και περιορίζουν την σύνολη κατάσταση
ανάμεσα σε δύο επιδράσεις. Η πρώτη προσέγγιση θεωρεί ότι υπήρχε ανέκαθεν μια
Ανατολή και μια Δύση στην Ευρώπη. Η δεύτερη προσέγγιση θεωρεί ότι υπήρχε
ανέκαθεν μια αντίθεση ανάμεσα στις θαλασσινές και τις ηπειρωτικές χώρες… Οι
δύο απλουστεύσεις θα μπορούσαν να συνδυαστούν, ιδιαίτερα στα μέσα του εικοστού
αιώνα, όταν η Δυτική Ευρώπη θεωρεί κατ’αρχήν τον εαυτό της ως μέρος της
“Ατλαντικής Κοινότητας”. 1
Η θητεία του Jacques Delors (1985-1995) εμφανίζεται ως το σημείο καμπής
της ευρωπαϊκής διαδικασίας. Κατά την περίοδο αυτήν ωριμάζει το ευρωπαϊκό
σχέδιο. Κυριαρχεί αισιοδοξία για το μέλλον. Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η
σοβιετική απειλή εξαφανίζεται· ταυτοχρόνως, οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν την
προστατευτική τους ασπίδα. Η Ευρώπη εμφανίζεται ως όαση ειρήνης και ανέξοδης
ασφάλειας. Η Γερμανία ενοποιείται και οι πρώην κομμουνιστικές χώρες οδεύουν
προς την ένταξη. Οι γιουγκοσλαβικές κρίσεις θεωρούνται ήσσονος σημασίας, απλές
εξαιρέσεις του κανόνα.
Εντούτοις, κατά την περίοδο αυτήν τίθενται τα θεμέλια της διαδικασίας η
οποία οδήγησε στη σημερινή υπαρξιακή κρίση.
Αυτήν την κρίσιμη δεκαετία το γεωπολιτικό πλαίσιο άρχισε να
μετασχηματίζεται. Η αρμονική σύζευξη ανάμεσα στη Δύση και στη Θάλασσα, στην
οποία αναφέρεται ο Jean Gottmann, έτεινε να διαρραγεί. Η σταδιακή αυτή ανατροπή
δεν συνειδητοποιήθηκε. Άρχισαν, επομένως, να αναδύονται, αργά αλλά σταθερά, οι
κλασικές ευρωπαϊκές γεωπολιτικές και πνευματικές αντιφάσεις. Η ενοποίηση της
Γερμανίας και η ισχυρή οικονομική της διείσδυση στις κεντρο-ευρωπαϊκές χώρες
μετέφερε το κέντρο βάρους της ευρωπαϊκής διαδικασίας προς την Ανατολή και τη
χερσαία ήπειρο. Έτι χείρον, η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου επέτεινε τη
γεωγραφική ανισορροπία.
Η Ρωσία, μετά από μια παραπλανητικά καθησυχαστική απουσία από την
ευρωπαϊκή γεωπολιτική σκηνή, επανέφερε υπό τον Πούτιν την επιρροή της στα
ευρωπαϊκά πράγματα· ασκούσε ενεργειακή γεωπολιτική την οποία συγκάλυπτε πίσω
από οικονομικές σκοπιμότητες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αγωνίστηκαν, χωρίς πολλή
επιτυχία, να παρεμποδίσουν την αναβίωση της ρωσο-γερμανικής έλξης. Η ουκρανική
δεκαετής κρίση (2014-2024) πρέπει να ερμηνευτεί και σε αυτό το πλαίσιο, δηλαδή
1 Jean Gottmann, A Geography of Europe, 4η έκδοση, Νέα Υόρκη, 1969, σ. 811
ως προσπάθεια να απομακρυνθεί το ευρασιατικό φάσμα. Αναμφιβόλως, η
αμερικανική πολιτική στην Ουκρανία δεν είναι άμοιρη ευθυνών.
Η εξέλιξη της κρίσης, πάντως, κινδυνεύει να φέρει το ευρασιατικό φάσμα
εγγύτερα. Μετά από μια ενδεχόμενη συμβιβαστική λύση, μήπως η Ευρώπη θα βρεθεί
μπροστά σε μια επίθεση φιλίας από την Μόσχα; Έχει προηγηθεί ο “Κοινός
Ευρωπαϊκός Οίκος” του Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, τον οποίο είχε προαναγγείλει ο
Στρατηγός Ντε Γκώλ- δηλαδή, το όραμα μιας Ευρώπης από τον Ατλαντικό ώς τα
Ουράλια. Σήμερα, μια τέτοια πρόταση ασφαλώς θα βρει απήχηση στην “παλαιά”
Ευρώπη· στον αντι-αμερικανισμό των μεν και στα οικονομικά συμφέροντα των δε.
Arrières-pensées και non-dits: όλοι έχουν απώτερες σκέψεις και ανομολόγητα
σχέδια. Τροφοδοτούνται από τις διηγήσεις των παλαιοτέρων, από ριζωμένες
γεωπολιτικές αναπαραστάσεις και από ισχυρά οικονομικά συμφέροντα˙ αλλά
αντιφάσκουν προς την ευρωπαϊκή “πολιτική ορθότητα”. Τα non-dits, τα άρρητα,
πλανώνται απειλητικά πάνω από τις εννοιολογικά ακίνητες και πολιτικώς ορθές
συζητήσεις των ευρωπαϊκών think-tanks.
Κατά την ψυχολογία, οι απωθημένοι φόβοι και τα κρυμμένα τραύματα
υποσκάπτουν την ψυχική υγεία. Πώς, με όλες αυτές τις απωθήσεις, η Ευρώπη να μην
αισθάνεται σε υπαρξιακή κρίση; Όμως, στον επικίνδυνο κόσμο της πολυδιάσπασης,
της παγκόσμιας πόλωσης, του αμερικανικού απομονωτισμού και των ευρωπαϊκών
λαϊκισμών, τι περιθώριο υπάρχει για να ανοίξει μια έντιμη γεωπολιτική συζήτηση;
Ο Οικονομισμός και η πολυετής γεωπολιτική τύφλωση μάς έχoυν οδηγήσει σε
δύσκολα διλήμματα: να ανοίξουμε το κουτί της Πανδώρας, με άδηλες συνέπειες; ή
να προχωρούμε σιωπηρά, business as usual, από κρίση σε κρίση;
Είναι τρομερό πόσες αλήθειες λένε οι αριθμοί. Συζητούσα σήμερα με ένα καλό φίλο για τις επιπτώσεις του AI στην απώλεια θέσεων εργασίας, και είχε τη συνήθη αγωνία όλων μας για το πως μπορούμε να αντικαταστήσουμε αυτές που χάνονται. Δεν είχα ιδέα, αλλά του είπα ότι ήμουν σίγουρος για την εξελικτική ικανότητα του ανθρώπου να δημιουργεί περισσότερες από όσες χάνει.
Μετά τη συνάντηση μας, δυστυχώς, είδα αυτό το γράφημα. Παρουσιάζει τον αριθμό των υπαλλήλων που χρειαζόταν οποιαδήποτε από τις 500 μεγαλύτερες εταιρείες της Αμερικής, για να παράγει 1 εκατομμύριο δολάρια σε έσοδα. Εν ολίγοις, για κάθε εκατομμύριο έσοδα που παρήγαγε η μέση εταιρεία του S&P 500 το 1985, χρειαζόταν περίπου 8 υπαλλήλους.
Με το πέρασμα του χρόνου ο αριθμός αυτός έπεφτε δραματικά, και σήμερα κάθε εταιρεία του S&P 500 χρειάζεται μόλις 2 υπαλλήλους για κάθε εκατομμύριο που παράγει! Το νούμερο είναι τρομερό, μιλάμε για τεράστιες απώλειες θέσεων εργασίας, περίπου το 80% αυτών που χρειάζονταν το 1985, για το ίδιο αποτέλεσμα σήμερα. Και όλα αυτά κυρίώς χάρη στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, τους αυτοματισμούς και τη διάδοση των υπολογιστών.
Όμως η εικόνα αντιστρέφεται πλήρως αν κάποιος κοιτάξει την πορεία που είχε η ανεργία από το 1985 ως σήμερα στην Αμερική (https://www.thebalancemoney.
Τι έχει συμβεί εδώ; Προφανώς τα εκατομμύρια θέσεις εργασίας που αναμφίβολα χάθηκαν, αντικαταστάθηκαν με ακόμα περισσότερες σε άλλους τομείς, από το service industry, στο self employment, κλπ. Και όσοι μονίμως ανησυχούν για τις χαμένες θέσεις εργασίας λόγω της τεχνολογίας, υποτιμούν το ανθρώπινο είδος και την προσαρμοστικότητα και δημιουργικότητα του.
Σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας οι θέσεις εργασίας που χάνονταν αντικαθίσταντο πάντα από νέες, ακόμα περισσότερες. Κανείς δεν πρέπει να αγνοεί και να υποτιμά τους κινδύνους. Αλλά οι ευκαιρίες πρέπει να είναι εκεί, μπροστά μας, έτοιμες να τις αρπάξουμε.
Υπερασπιζόμενη τις πολιτικές της κυβέρνησης Μπάιντεν, τις «στροφές» της ίδιας σε κάποιους τομείς και με το βλέμμα και στη «δεξαμενή» των αναποφάσιστων, η Κάμαλα Χάρις, παραχώρησε στο CNN την πρώτη της συνέντευξη σε μεγάλο δίκτυο αφότου έγινε υποψήφια των Δημοκρατικών.
Στη συνέντευξη που έγινε στο περιθώριο της περιοδείας της στην Τζόρτζια, πολιτεία-κλειδί στις νότιες ΗΠΑ, η νυν αντιπρόεδρος κατηγόρησε τον πρώην πρόεδρο Τραμπ πως «δίχασε το έθνος». Υποσχέθηκε πιο σκληρή προσέγγιση για τη μετανάστευση κατά μήκος των νότιων συνόρων των ΗΠΑ και είπε ότι δεν θα αρνηθεί όπλα στο Ισραήλ.
Η Κ. Χάρις είπε ότι θα ανανεώσει την πίεση προς μια ολοκληρωμένη νομοθεσία για τα σύνορα που θα περιορίσει τη μετανάστευση προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και δεσμεύθηκε να «επιβάλει τους νόμους» κατά των συνοριακών διελεύσεων.
«Διαθέτουμε νόμους που πρέπει να ακολουθούνται και να επιβάλλονται, που αφορούν και αντιμετωπίζουν άτομα που περνούν παράνομα τα σύνορά μας και θα πρέπει να υπάρξουν συνέπειες», είπε η Χάρις απευθυνόμενη κυρίως στο ακροατήριο που σκέπτεται την ψήφο υπέρ του μεγάλου της αντιπάλου, Ντόναλντ Τραμπ.
Υπέρ του Ισραήλ
Στη συνέντευξη διατράνωσε την ισχυρή υποστήριξή της στην πολιτική του προέδρου Τζο Μπάιντεν υπέρ του Ισραήλ και απέρριψε τις εκκλήσεις ορισμένων στο Δημοκρατικό Κόμμα ότι η Ουάσιγκτον θα πρέπει να επανεξετάσει την αποστολή όπλων στο Ισραήλ λόγω του μεγάλου αριθμού των Παλαιστίνιων νεκρών στη Γάζα.
Είπε ότι υποστηρίζει ένα ισχυρό Ισραήλ, αλλά «πρέπει να επιτύχουμε μια συμφωνία» για να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός στη σύγκρουση στη Γάζα.
«Οχι, πρέπει να ολοκληρώσουμε μια συμφωνία (κατάπαυση του πυρός και ομηρίας)», είπε η Χάρις, όταν ρωτήθηκε αν θα αρνείτο όπλα στο Ισραήλ
Επισήμανε πως «έχουν σκοτωθεί πάρα πολλοί αθώοι Παλαιστίνιοι» και ζήτησε ξανά «κατάπαυση του πυρός», κατέστησε σαφές ωστόσο πως απορρίπτει κάθε «αλλαγή πολιτικής ως προς τους εξοπλισμούς».
Ξάφνιασε επίσης με το άνοιγμά της προς τα δεξιά, λέγοντας ότι θα ήθελε να προσθέσει έναν Ρεπουμπλικανό στο υπουργικό συμβούλιό της εάν κερδίσει τις εκλογές.
«Νομίζω ότι είναι σημαντικό να έχουμε ανθρώπους στο τραπέζι όταν λαμβάνονται μερικές από τις πιο σημαντικές αποφάσεις που έχουν διαφορετικές απόψεις, διαφορετικές εμπειρίες. Και νομίζω ότι θα ήταν προς όφελος του αμερικανικού κοινού ένα μέλος του υπουργικού συμβουλίου μου να ήταν Ρεπουμπλικανός», είπε.
Η Κ. Χάρις υπερασπίστηκε ακόμη τον χειρισμό του πληθωρισμού από την ίδια και τον πρόεδρο Μπάιντεν, λέγοντας ότι κληρονόμησαν μια οικονομία που έχει καταστραφεί από την πανδημία, την οποία είπε ότι ο Τραμπ είχε κακοδιαχειριστεί. Σημείωσε ότι έχει γίνει πολλή δουλειά για τη μείωση των τιμών, αλλά παραδέχθηκε ότι «οι τιμές εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλές».
Ερωτηθείσα για ζητήματα που έχουν απασχολήσει κατά την προεκλογική περίοδο, η κυρία Χάρις διαβεβαίωσε πως, εάν κερδίσει, «δεν θα απαγορεύσει» την υδραυλική ρωγμάτωση, μέθοδο εξόρυξης υδρογονανθράκων εναντίον της οποίας εξεγείρονται
«Μπορούμε να πιστεύουμε και να να αναπτύσσουμε ακμάζουσα οικονομία, βασισμένη σε καθαρές μορφές ενέργειας, χωρίς να απαγορεύσουμε την υδραυλική ρωγμάτωση», σημείωσε η αντιπρόεδρος, μολονότι στο παρελθόν είχε ταχθεί εναντίον της τεχνικής αυτής, αντικείμενο διένεξης στην Πενσιλβάνια, πολιτεία-κλειδί.
Προηγείται με βραχεία κεφαλή στις δημοσκοπήσεις
Οι Ρεπουμπλικάνοι κατηγορούν συχνά την κυρία Χάρις για παλινωδίες.
«Αδημονώ να πάω στην τηλεμαχία με τη ‘συντρόφισσα’ Κάμαλα και να δείξω πόσο απατεώνισσα είναι. Η Χάρις έχει αλλάξει θέσεις για όλα τα ζητήματα», ανάρτησε ο Ντόναλντ Τραμπ μέσω Truth Social, πλατφόρμας που αποτελεί προσωπικό του δημιούργημα, αναφερόμενος στο ντιμπέιτ των δυο αντιπάλων που προβλέπεται να γίνει τη 10η Σεπτεμβρίου.
Ο δισεκατομμυριούχος, 78 ετών, πολλαπλασιάζει τις επιθέσεις του επί προσωπικού εναντίον της αντιπροέδρου αφού έγινε σαφές ότι θα γίνει η υποψήφια των Δημοκρατικών, μετά την πολύκροτη απόφαση του Τζο Μπάιντεν την 21η Ιουλίου να εγκαταλείψει την εκστρατεία για την επανεκλογή του.
Έχει πει χαρακτηριστικά πως «έγινε μαύρη», για εκλογικούς σκοπούς.
Ερωτηθείσα στη χθεσινή συνέντευξη σχετικά με το σχόλιο αυτό, η Κάμαλα Χάρις, κόρη πατέρα από την Τζαμάικα και μητέρας από την Ινδία, δεν θέλησε να επεκταθεί, κάνοντας λόγο για «τα ίδια και τετριμμένα» σλόγκαν του Ρεπουμπλικάνου και προσθέτοντας «επόμενη ερώτηση, παρακαλώ».
Κατά δημοσκοπήσεις, η μάχη ανάμεσα στην Κάμαλα Χάρις και τον Ντόναλντ Τραμπ θα είναι σκληρή κι αμφίρροπη, αν και η αντιπρόεδρος μοιάζει να βρίσκεται σε καλύτερη θέση από αυτή στην οποία ήταν ο απερχόμενος πρόεδρος Μπάιντεν. Δημοσκόπηση που δημοσίευσε χθες η εφημερίδα Wall Street Journal τη φέρει να προηγείται με βραχεία κεφαλή, μιας εκατοστιαίας μονάδας.
Όπως και η κυρία Χάρις, ο κ. Τραμπ δίνει έμφαση στις λεγόμενες «swing states», χωρίς σταθερό πολιτικό χρωματισμό, που θεωρείται πως θα κρίνουν το αποτέλεσμα τον Νοέμβριο, ανάμεσά τους τη Τζόρτζια.
Πηγή: Reuters, CNN
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ