Πότε νιώσατε τελευταία φορά υπερήφανος ως `Ελληνας;
Πριν από ένα λεπτό. Και κάθε λεπτό πριν από αυτό! Δεν σταματώ να αισθάνομαι υπερήφανος για ό,τι συμβολίζει η Ελλάδα, για ό,τι πρεσβεύει ο ελληνισμός. Το γεγονός ότι η χώρα περνάει κρίση (τα τελευταία δύο χιλιάδες χρόνια) δεν διαγράφει τη σφραγίδα του ελληνικού πολιτισμού στο έγγραφο της παγκόσμιας ισοτιμίας και ισορροπίας. Ο σημερινός `Ελληνας καταναλίσκεται σε περιστασιακές εμπειρίες και δεν μπορεί να καταλάβει την επιρροή και το σεβασμό που αισθάνεται ο κόσμος στην αέναη ιδέα του ελληνισμού – όχι στην τωρινή καθημερινότητα. Κι αν κανείς έχει αμφιβολία γι’ αυτό, ας έρθει μια βόλτα στη Βοστώνη όταν γίνεται η ελληνική παρέλαση.
Σε τι σας έκανε καλύτερο η διεθνής εμπειρία σας;
Στην εμπέδωση του ιδανικού της αξιοκρατίας, κάτι που είναι βαθιά ξεχασμένο στην πατρίδα μου.
Τι πιο πολύτιμο σας έδωσε η ελληνική παιδεία;
Τις έννοιες του ανθρωπισμού και της κοινωνικότητας. Μέσω του ανθρωπισμού ο `Ελληνας ξεχωρίζει την προσταγή από την παράκληση, την υποχρέωση από την προσφορά. Με την κοινωνικότητα γλιτώνει από τους ψυχοθεραπευτές και χτίζει προσωπικές ισορροπίες.
Πού υπερέχουμε και σε τι υστερούμε ως Ελληνες;
Υπερέχουμε στα χαρακτηριστικά που χρειάζονται για να διακριθούμε ως μονάδες. Υστερούμε σε ό,τι απαιτείται για να υπερισχύσουμε ως σύνολο.
Πώς θα γίνει πιο ανταγωνιστικό το ελληνικό πανεπιστήμιο;
Με τη δημιουργία ενός άλλου -και ανταγωνιστικού- ελληνικού πανεπιστημίου. Το παρόν ίδρυμα είναι βαθιά διαβρωμένο και μικρές αλλαγές δεν θα οδηγήσουν πουθενά. Χρειάζεται ριζική αναδιάρθρωση, αρχίζοντας από το έμψυχο δυναμικό. Και επειδή αυτό δεν πρόκειται να γίνει όσο ζούμε, νομίζω ότι η δημιουργία ενός καλύτερου ιδρύματος θα παροτρύνει το υπάρχον είτε να βελτιωθεί είτε να κλείσει.
Τι θα κάνατε για να δώσετε ώθηση στην ελληνική καινοτομία;
Στον δικό μου τομέα θα δημιουργούσα έναν οργανισμό που να φέρνει κοντά τους γιατρούς, οι οποίοι ξέρουν τι χρειάζεται ο άρρωστος αλλά δεν μπορούν να το φτιάξουν, με τους μηχανικούς, που μπορούν να φτιάξουν τα πάντα αλλά δεν ξέρουν τι χρειάζεται ο άρρωστος. `Οντας διευθυντής, τα τελευταία δέκα χρόνια, ενός ερευνητικού προγράμματος τραύματος που ενώνει τους γιατρούς του Χάρβαρντ με τους μηχανικούς του ΜΙΤ (Massachusetts Institute Of Technology), έχω άμεση γνώση σχετικά με τις θεαματικές ιατροτεχνολογικές καινοτομίες που μπορεί να παραχθούν. Οι Ελληνες σκέπτονται έξω από τα καθιερωμένα και ένας τέτοιος οργανισμός θα έκανε θαύματα.
Η έννοια της αριστείας πού εκφράζεται στην Ελλάδα;
Στην προσπάθεια της καινούργιας γενιάς να αναδυθεί με αξιοπρέπεια από τα προβλήματα που δημιούργησε η δική μου γενιά.
Τι ουσιαστικό μπορεί να δώσουν στη χώρα οι διακεκριμένοι του εξωτερικού;
Να διαφημίσουν το έθνος με την προσωπική συμπεριφορά τους και να στηρίξουν την πατρίδα όποτε τους χρειαστεί, παραγνωρίζοντας επώδυνες αναμνήσεις και ελπίζοντας αθεράπευτα στην πραγματική αλλαγή για τη χώρα.
Τι θα συμβουλεύατε έναν συνάδελφό σας που παραμένει και βιώνει την ελληνική πραγματικότητα;
Να διαβάσει ιστορία. Και τότε θα εννοήσει ότι οι καταστάσεις που ζει δεν είναι ούτε πρωτόγνωρες ούτε οι χειρότερες για την Ελλάδα. Η ιστορία απλώς επαναλαμβάνεται και με κάποιον περίεργο τρόπο καταφέρνουμε πάντα να αναγεννηθούμε από την τέφρα.
Βγήκε κάτι θετικό από την κρίση – και ποιο είναι;
Ασφαλώς. Μάθαμε ότι μετά τα μεγάλα γλέντια τελειώνει το φαΐ και μένουν μόνο τα αποφάγια. Την επόμενη φορά θα ελέγξουμε την όρεξή μας για να υπάρχει φαΐ και για αύριο. Υπάρχει διαφορά μεταξύ χόρτασης και γαργαντουισμού.
Με τι προϋποθέσεις θα γυρίζατε στην πατρίδα;
Θα ήταν πολύ δύσκολο πια. Η επαγγελματική μου ζωή άνθησε μακριά από την Ελλάδα και ίσως έτσι να είμαι πιο χρήσιμος παρά από κοντά.
Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Ολες. Μα πάνω απ’ όλα να γλεντάω το Πάσχα με αρνιά και κοκορέτσια.
Ο `Ελληνας ήρωάς σας.
Χωρίς καμία αμφιβολία ο Μέγας Αλέξανδρος.
Σταθμοί στη ζωή του
1991
Φεύγει από την Ελλάδα για τη Νότια Αφρική, στο μεγαλύτερο Κέντρο Τραύματος του κόσμου.
1993
Παντρεύεται την Ειρήνη.
1994
Φεύγουν για Αμερική και το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες.
2004
Εκλέγεται καθηγητής Χειρουργικής στο Χάρβαρντ.
Παιχνίδι με τις λέξεις
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Την άμμο.
Το πρόσωπο που νοσταλγώ.
Τους γονείς.
Η γεύση που συχνά ανακαλώ.
Γεμιστά.
Η πιο ελληνική μου λέξη.
Ακατονόμαστη.
Τι παίρνω μαζί μου φεύγοντας από την Ελλάδα.
Το γαλάζιο.
Περιοδικό “Κ”