Από τις σύγχρονες Μεγάλες Δυνάμεις, η Γαλλία ξεχωρίζει ως προς τη μακρά αμοιβαία φιλία με τη χώρα μας. Κατά συνέπειαν, θεωρούμε δεδομένη μια στρατηγική σχέση υποστήριξης και συνεργασίας- όπως την εξέφραζε το σύνθημα «Ελλάς-Γαλλία-Συμμαχία».

Όμως, στις σχέσεις ανάμεσα στα κράτη, τα συμφέροντα συχνά επιβάλλονται στα αισθήματα. Για να εξασφαλίσει την εύνοια του Κεμαλισμού, όταν ο ελληνικός στρατός εξεστράτευε στη Μικρά Ασία, η Γαλλία εγκατέλειψε τη σύμμαχο Ελλάδα· η Ελλάδα, λόγω Κυπριακού, εντάχθηκε στο αντιαποικιακό μέτωπο κατά την κρίση της Αλγερίας. Πάντως, στη σημερινή συγκυρία, αισθήματα και συμφέροντα συμπίπτουν· η ελληνογαλλική συνεργασία έχει προοπτικές και δυνατότητες.

Χωρίς να υποτιμώνται οι πολλές σημαντικές κυβερνητικές επιτυχίες, η γαλλοελληνική συνεργασία πρέπει να εμβαθυνθεί και να προχωρήσει και σε άλλα επίπεδα. Είναι κοινή διαπίστωση ότι συχνά οι δυνατότητες και οι εξαγγελίες δεν παράγουν ανάλογα απτά αποτελέσματα. Ανάμεσα στις συνεννοήσεις κορυφής και επίσημης διπλωματίας και το follow up, τη γκωλική intendance, παρεμβάλλεται ένα κενό επικοινωνίας και εργασίας. Οι δομικές διαφορές ανάμεσα στην ελληνική και τη γαλλική διοικητική παιδεία δυσχεραίνουν ή και αναστέλλουν την έκβαση. Σε εμπιστευτικές συζητήσεις, οι Γάλλοι υπεύθυνοι εκφράζουν  απογοήτευση και δυσανεξία.

Στο πρόσφατο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών επιχειρήθηκε μια άλλη οδός για την κάλυψη του κενού ανάμεσα στις πολιτικές αποφάσεις και την εφαρμογή τους. Επί ένα τετράωρο, σε τέσσερεις διασυνδεδεμένες συνεδριάσεις, Έλληνες και Γάλλοι εμπειρογνώμονες συμμετέσχαν σε ένα ανοικτό σεμινάριο. Δεν επελέγησαν με τις συνήθεις γραφειοκρατικές και ισορροπιστικές διαδικασίες, αλλά μέσα από προσωπικά δίκτυα συνεργασίας και εμπιστοσύνης. Ο άτυπος ανεπίσημος χαρακτήρας της συνάντησης και, κυρίως, η κοινή γαλλοφωνία εξασφάλισε την αμεσότητα του διαλόγου. Για πρώτη φορά στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών χρησιμοποιήθηκε η ιστορική γλώσσα της διπλωματίας.

Οι συνεργαζόμενοι παράγοντες δεν συνειδητοποιούν πόσο κομβική είναι η γαλλική γλώσσα- ιδιαιτέρως στις συνομιλίες με τους Γάλλους, για τους οποίους η χρήση της συνιστά εθνικό πολιτισμικό διακύβευμα. Οι επιτυχίες της αμυντικής συνεργασίας οφείλουν πολλά στην, κατ’εξαίρεσιν, γαλλοφωνία του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Εθνικής Αμύνης. Οι ημεδαποί υπεύθυνοι σπανίως εκφράζονται γαλλικά- στο πρόσφατο παρελθόν, μάλιστα, είχε καταργηθεί η γαλλική ως υποχρεωτική γλώσσα στο Υπουργείο Εξωτερικών! Η εύχρηστη αγγλική “κοινή” δεν είναι μητρική γλώσσα ούτε για τους Έλληνες ούτε για τους Γάλλους. Ας σκεφθούμε πόσο οικείοι φαίνονται σε εμάς οι ελληνόφωνοι αλλοδαποί εμπειρογνώμονες και διπλωμάτες και πόσο ταχύρρυθμα συγκροτείται μια άνετη και έμπιστη σχέση.

Το ελληνογαλλικό σεμινάριο των Δελφών το οργανώσαμε από κοινού με τον συνάδελφο Michel Foucher, γνωστό γεωπολιτικό αναλυτή και διπλωμάτη. Η θεματική κάλυψε και ανέλυσε επίκαιρα γεωπολιτικά προβλήματα: ενέργεια, άμυνα, δημογραφία, θρησκεία, δημοκρατία, κράτος δικαίου – όλα όσα κυριαρχούν στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Έδωσε τον λόγο σε εξέχουσες μορφές της γαλλικής επιστήμης και διπλωματίας, ανάμεσα στους οποίους ο Joseph Maïla,  Γαλλο-λιβανέζος ειδικός της Μέσης Ανατολής και της Γεωπολιτικής των Θρησκειών, ο Manuel Lafont-Rapnouil, διευθυντής του Κέντρου Ανάλυσης, Πρόβλεψης και Στρατηγικής του γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών και ο Ναύαρχος Pascal Ausseur, διευθυντής του Μεσογειακού Ιδρύματος στρατηγικών μελετών. Συνομίλησαν στα γαλλικά με τον Νικηφόρο Διαμαντούρο, την Ινώ Αφεντούλη, την Αλεξάνδρα Σδούκου και τον Αλέξη Χρυσοστάλη.

Το  Φόρουμ των Δελφών, αν και θεσμός εξ ορισμού οικονομικός, έχει ευρεία συμβολή στη δημόσια διπλωματία. Αποσκοπεί να οικοδομήσει σταθερούς δεσμούς διαλόγου ανάμεσα σε εμπειρογνώμονες, εξ ου και το άνοιγμα στη γαλλοφωνία. Προσφάτως άρχισε να επεκτείνεται στη συγκρότηση και τη λειτουργία του νεοσυσταθέντος Κέντρου του ΟΟΣΑ στην Κρήτη, με αντικείμενο όσα αφορούν τους πληθυσμούς- δηλαδή, δημογραφία, μετανάστευση και διασπορά. Το Κέντρο  θα λειτουργεί με τις δύο επίσημες γλώσσες του Οργανισμού,  αγγλικά και γαλλικά.

Η Γαλλία αντιμετωπίζει συναφή ζωτικά προβλήματα, με τις γνωστές οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις: γήρανση, έλλειψη εργατικού δυναμικού, μετανάστευση, ξενοφοβία. Επομένως υπάρχει ευρύτατο πεδίο συνεργασίας. Αρμόδια για τη γαλλοφωνία είναι η Υφυπουργός Εξωτερικών, η Γαλλο-ελληνίδα Χρυσούλα Ζαχαροπούλου- ένας ακόμη λόγος ευαισθητοποίησης των Ελλήνων υπευθύνων για τη γαλλική γλώσσα.

*Ο Γιώργος Πρεβελάκης είναι ομότιμος Καθηγητής Γεωπολιτικής στη Σορβόννη