Διάστημα

Voyager:H μεγαλύτερη εποποιία του ανθρώπου στο διάστημα-Συνέντευξη με τον Σταμάτη Κριμιζή

Πολυδεύκης Παπαδόπουλος /ΕΡΤ 

Η μεγαλύτερη εποποιία του ανθρώπου στο διάστημα είναι τελικά η κατασκευή και αποστολή των διαστημοπλοίων Voyager 1 και 2 (Tαξιδιώτες), τα οποία, έχοντας εκτοξευτεί το 1977, προσέγγισαν με απόλυτη ακρίβεια όλους τους εξωτερικούς πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος (Δία, Κρόνο, Ουρανό, Ποσειδώνα) και από το 2012 το Voyager 1 και το 2018 το Voyager 2 ταξιδεύουν στο διαστρικό χώρο. Από εκεί, μετά 46 χρόνια, διατηρούν ακόμη επαφή με τους σταθμούς ελέγχου στη Γη και στέλνουν στοιχεία από απόσταση μεγαλύτερη των 25 δισ. χιλιομέτρων το πρώτο και 20 δις το δεύτερο.

Η μεγαλειώδης αυτή επιστημονική επιτυχία αναλύεται κι εξηγείται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο», με καλεσμένο τον διαστημικό επιστήμονα και Ακαδημαϊκό Σταμάτη Κριμιζή, ο οποίος μετέχει στο πρόγραμμα επί 50 χρόνια, από τα πρώτα στάδια του έως σήμερα.

Τις προηγούμενες μέρες σημαντική είδηση στα διεθνή ΜΜΕ ήταν πως η Ρωσία επιστρέφει μετά 50 χρόνια στη Σελήνη, με ένα μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο που εκτόξευσε, το LUNA 25 και το οποίο αναμένεται να προσσεληνωθεί στην αθέατη πλευρά του Φεγγαριού, τον ανεξερεύνητο Νότιο Πόλο, ανάμεσα στις 22-24 Αυγούστου. Τις ίδιες μέρες θα προσσεληνωθεί στην ίδια περιοχή και ινδικό σκάφος που έχει επίσης εκτοξευτεί το προηγούμενο διάστημα και τώρα βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον δορυφόρο της Γης. Έτσι, θα γίνουν τέσσερεις οι χώρες που θα έχουν προσσεληνώσει διαστημικά σκάφη στη Σελήνη (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ινδία, αν και μόνον η πρώτη με ανθρώπους). Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται, λοιπόν, ένα νέο ενδιαφέρον των μεγάλων διαστημικών δυνάμεων για τη Σελήνη, με τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και τον Καναδά να σχεδιάζουν από κοινού τη δημιουργία μόνιμου επανδρωμένου σταθμού εκεί μεταξύ 2030-2035 και το ίδιο μαζί η Ρωσία και η Κίνα.

Όλα αυτά, τα ταξίδια στη Σελήνη μπορεί να μας εντυπωσιάζουν, περιλαμβάνοντας και το απαραίτητο θέαμα, αν και η επόμενη αυτή φάση με μόνιμους σταθμούς μπορεί να έχει και την πρακτική σκοπιμότητα της εκμετάλλευσης μεταλλευμάτων που βρίσκονται εκεί. Επίσης, ο Άρης και τα επανδρωμένα ταξίδια που σχεδιάζει εδώ και χρόνια για κάποτε η ανθρωπότητα εξάπτουν πάντα τη φαντασία μας…

Ωστόσο, όλα αυτά δεν είναι τελικά το μεγαλύτερο επίτευγμα του ανθρώπου στο διάστημα. Γιατί από τα πολλά προγράμματα που έχουν υπάρξει, με την δρομολόγηση και άλλων σκαφών σε διάφορα σημεία του ηλιακού συστήματος, η μεγαλύτερη εποποιία του ανθρώπου στο διάστημα μπορεί να θεωρηθεί η κατασκευή και αποστολή των διαστημοπλοίων Voyager 1 και 2. Τα εν λόγω διαστημόπλοια, έχοντας εκτοξευτεί το 1977, προσέγγισαν με απόλυτη ακρίβεια όλους τους εξωτερικούς πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος, δηλαδή τον Δία, τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, καθώς και τους σημαντικότερους δορυφόρoυς τους. Στη συνέχεια, από το 2012 το Voyager 1 και το 2018 το Voyager 2 ταξιδεύουν στον διαστρικό χώρο, διατηρώντας ακόμη επαφή με τους σταθμούς ελέγχου στη Γη και στέλνοντας στοιχεία από αποστάσεις που είναι 160 και πλέον φορές από αυτή που μας χωρίζει από τον Ηλια !

Τις προηγούμενες ημέρες το πρόγραμμα Voyager ήρθε, επίσης, ξανά στην επικαιρότητα, όταν τα ΜΜΕ μετέδωσαν πως για μερικά 24ωρα είχε χαθεί η επαφή του Voyager 2 με τους σταθμούς παρακολούθησης και ότι υπήρχε κίνδυνος μόνιμης απώλειας της επικοινωνίας με τη Γη. Τελικά το πρόβλημα επιλύθηκε μέσα σε λίγες μέρες, με την αποστολή ενός σήματος που οι χειριστές το ονόμασαν «διαστρική κραυγή».

Τον τρόπο σχεδιασμού αυτού του πρωτοποριακού προγράμματος, με τα τεχνικά μέσα και την υπολογιστική ισχύ της δεκαετίας του ’70, τις απόλυτες ακρίβειες που επετεύχθησαν και τις απίστευτες αποστάσεις που έχουν διανυνθεί από τα δύο διαστημόπλοια, τα πρωτόγνωρα δεδομένα που έχουν σταλεί επί 46 χρόνια, καθώς και μέχρι πότε θα συνεχιστεί η επικοινωνία μαζί τους αλλά και το δικό τους ταξίδι στο Γαλαξία, εξηγεί ο Σταμάτης Κριμιζής, που ήταν στην ομάδα δημιουργίας και αποστολής των εν λόγω διαστημοπλοίων από τις αρχές του ΄70, ενώ παραμένει συντελεστής έως και σήμερα, 50 χρόνια μετά !

Ο κ. Κριμιζής δεν χρειάζεται πολλές συστάσεις, καθώς είναι γνωστός ακόμη και σε όσους δεν ασχολούνται μ’ αυτά τα θέματα. Ωστόσο, να υπενθυμιστεί από το μακροσκελές βιογραφικό του πως διετέλεσε καθηγητής της Σχολής Φυσικής και Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Iowa, ενώ το 1968 ανέλαβε την ηγεσία της Ομάδας Διαστημικής Φυσικής και Διαστημικών Οργάνων στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Επίσης, έχει εργαστεί ως επικεφαλής ερευνητής (Principal Investigator) ή συνεργάτης (Co-Investigator) της NASA και της ESA (Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος) σε 21 διαστημικές αποστολές προς όλους τους πλανήτες. Τον Δεκέμβριο του 2022 εξελέγη αντιπρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας είναι μέλος από το 2005.

Μπορείτε να ακούσετε την εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου στην ΕΡΤ εδώ