Προβληματισμοί μιας εποχής…
Γράφει η Τόνια Μανιατέα
Δεν θα πω για τη μνήμη. Μια βασανιστική κυρία ήταν πάντα για μένα η μνήμη. Μια εμμονή. Να θυμηθώ να κάνω αυτό… Να θυμηθώ και το άλλο… Θυμήσου, ηλίθια, πού το έβαλες..! Δεν θυμάμαι ονόματα…
Πρόσφατα συνειδητοποίησα πως δεν είναι η μνήμη μας που μπαίνει στη βάσανο της αξιολόγησης. Στην πραγματικότητα, οι συνειρμοί είναι εκείνοι που ζωντανεύουν μέσα μας τις εικόνες από το παρελθόν. Γιατί οι εικόνες της ζωής μας υπάρχουν μέσα μας. Όλες. Ακόμη και σ΄ ένα κώμα, από το οποίο δεν θα ξυπνήσουν ποτέ. Ο εγκέφαλός μας χρειάζεται το έρεισμα για να δείξει πόσο μεγάλη χωρητικότητα έχει.
Θα πω για απροσδιόριστες εικόνες του παρελθόντος που ζωντανεύουν στο μυαλό μου, όταν βρίσκομαι σε γωνιές της πόλης. Είναι ένας καμβάς πολύχρωμων κάδρων, όπου συμπεριλαμβάνομαι ως παρατηρήτρια. Το πιο παράξενο είναι πως το ερέθισμα είναι συνήθως ασπρόμαυρο. Ασπρόμαυρη κυκλική Ομόνοια, ασπρόμαυρα μεταπολεμικά κτήρια φασιστικού ρυθμού, ασπρόμαυρο ΜΙΝΙΟΝ, ασπρόμαυρο Σύνταγμα πλημμυρισμένο από ανοιξιάτικα τραπεζοκαθίσματα. Κι αναρωτιέμαι πώς γίνεται όχι μόνον να με γεμίζουν με τέτοια ζεστασιά οικειότητας ασπρόμαυρες εικόνες μιας εποχής που δεν έχω ζήσει, αλλά να τολμώ και να τις χρωματίζω…
Δηλαδή, τι; Μνήμη από το πουθενά ή μήπως πραγματικά déjà vu; Φίλος ψυχίατρος λέει πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει την τάση να τοποθετεί το υποκείμενο μέσα σε εικόνες που το γοητεύουν, ακόμη κι αν δεν έχει καμία χρονική ή… χωροταξική σχέση με αυτές. «Αν ερωτεύτηκες από φωτογραφία μια παραλία της Τζαμάικα στην οποία δεν βρέθηκες ποτέ, ο εγκέφαλός σου την έχει ήδη αφομοιώσει και έχει εντάξει και εσένα μέσα της. Αρκεί τα συναισθήματα που σου γεννάει η εικόνα να είναι δυνατά».
Άβυσσος; Άβυσσος. .
ΣΣ: Η φωτογραφία από την οδό Πανεπιστημίου το 1953 είναι του Benedict A. Caccia (θλίβομαι στη σκέψη ότι, λογικά, ουδείς εκ των εικονιζομένων είναι εν ζωή…)