Φεστιβάλ Ρεμπέτικου «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη»
Η ρεμπέτισσα του Αιγαίου τιμά και πάλι τον μεγάλο Μάρκο Βαμβακάρη με ένα φεστιβάλ γεμάτο μουσική.
Το Φεστιβάλ Ρεμπέτικου «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη», πιστό στο ραντεβού του, υποδέχεται για έβδομη χρονιά τους λάτρεις του είδους από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο, στο διάστημα από 30 Αυγούστου έως 2 Σεπτεμβρίου 2023. Το 2023 το φεστιβάλ της Σύρας συμπίπτει με τα εγκαίνια της ψηφιακής έκθεσης «Μάρκος Βαμβακάρης: Ενθυμήματα-Εμπειρίες», ένα σύγχρονο έργο που υλοποίησε ο Δήμος Σύρου-Ερμούπολης στην ‘Ανω Σύρο με σκοπό να προσφέρει στην τοπική κοινωνία και στους επισκέπτες του νησιού την ευκαιρία να γνωρίσουν τη συμβολή του Μάρκου Βαμβακάρη στη μουσική ιστορία της νεότερης Ελλάδας και φυσικά τον ίδιο τον Μάρκο Βαμβακάρη και το έργο του.
Στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων των εγκαινίων, το σχήμα της Μουσικής Σχολής «ΕΝ ΧΟΡΔΑΙΣ & ΟΡΓΑΝΟΙΣ» (Η Μεγάλη του Μάρκου Σχολή), αποτελούμενο από μαθητές της Σχολής, δάσκαλους και μουσικούς/ερμηνευτές διακεκριμένους επαγγελματίες του χώρου, θα παρουσιάσει τη μουσική παράσταση με τίτλο «Το πολύτιμο μοίρασμα της μνήμης… ‘Μάρκος Βαμβακάρης, ο Συριανός’ & ‘Κώστας Παπαδόπουλος, ο θρύλος του τρίχορδου’». Πρόκειται για ένα πολύπλευρο αφιέρωμα στον μεγάλο Συριανό, τον Μάρκο Βαμβακάρη, και στον θρύλο του τρίχορδου μπουζουκιού Κώστα Παπαδόπουλο, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Μάρκο στη δισκογραφία της δεύτερης καριέρας του και θα συμμετάσχει στο φεστιβάλ ως επίτιμος προσκεκλημένος, παρουσιάζοντας εμβληματικά κομμάτια από τη μακρόχρονη διαδρομή του, αλλά και μερικά από τα τραγούδια της συνεργασίας του με τον Μάρκο, στα οποία έβαλε τη σφραγίδα του.
Παράλληλα, το Φεστιβάλ φέτος είναι αφιερωμένο σε δύο εμβληματικές μορφές της λαϊκής μουσικής: τον Γιάννη Παπαϊωάννου και τον Στέλιο Βαμβακάρη. Ο Γιάννης Παπαϊωάννου, επιστήθιος φίλος και συνοδοιπόρος του Μάρκου, ήταν πρωτομάστορας της Πειραιώτικης Σχολής, μιας από τις «κολώνες» που κοσμούν το οικοδόμημα της λαϊκής μουσικής. Η ευαισθησία που τον διακρίνει περνά στα τραγούδια του με συγκινητικό τρόπο. Διαρκώς εξελίξιμος σαν εκτελεστής αλλά και σαν ερμηνευτής, επηρεάζει εμφανώς τις μεταγενέστερες γενιές του λαϊκού τραγουδιού. Σπάνιος άνθρωπος, μεγάλη καρδιά, μερακλής, ανοιχτοχέρης, καλός ψαράς, μοναδικός παίκτης με απερίγραπτα ταξίμια, με δύο λέξεις… μεγάλος μάγκας. Η φετινή διοργάνωση θα έχει και μία έκπληξη, την παρουσίαση ανέκδοτων τραγουδιών του, που τα παιδιά του εμπιστεύθηκαν στον Γρηγόρη Βασίλα και τους συνεργάτες του.
Ο Στέλιος Βαμβακάρης, σάρκα και αίμα του Μάρκου, «μιλάει» για το Μάρκο, τον Παπαϊωάννου και τα άλλα μυθικά πρόσωπα του ρεμπέτικου, με απέραντη αγάπη και θαυμασμό. Φοβερός στο να διηγείται ιστορίες, με τρόπο που θες να τον ακούς ξανά και ξανά. Έχει σεβασμό και προσήλωση στην παράδοση και τα ντουζένια, αλλά περνάει και σε άλλα μονοπάτια όντας ανήσυχος και ευρηματικός. Μερικές από τις πιο αντιπροσωπευτικές δημιουργίες του ανήκουν στη συνεργασία που είχε με τον Γιώργο Νταλάρα αφήνοντάς μας κάποια «διαμάντια» σε αυτό το ατελείωτο «περιβόλι» της δισκογραφίας του λαϊκού τραγουδιού. Για καλή μας τύχη, κάποια τραγούδια του Στέλιου πρόλαβε και τα είπε ο ίδιος ο Μάρκος. Γι’ αυτόν τον πρίγκιπα της λαϊκής μας μουσικής ήρθε η ώρα να παιχτεί η δική του μουσική στη Σύρα από τους συνεργάτες του, «όπως το είχαμε υποσχεθεί. Και οι υποσχέσεις πρέπει να τηρούνται, είτε εν ζωή είτε μετά από αυτή», όπως αναφέρουν οι διοργανωτές.
Δύο τοπικά μουσικά σχήματα, το «Μικρό Μουσικό Σύνολο» και «Οι γαμπροί της Ευτυχίας», αποτελούμενα από έμπειρους και διακεκριμένους μουσικούς που επί σειρά ετών υπηρετούν τη λαϊκή μουσική και συντελούν στην προβολή και διατήρησή της σε τοπικό επίπεδο, θα παρουσιάσουν μια ανθολογία με ποικίλες θεματικές ενότητες, από το πλούσιο και σε μεγάλο του μέρος ανεξερεύνητο υλικό της λαϊκής μουσικής των δεκαετιών ’30, ’40 και ’50. Το Μουσικό Εργαστήρι με τους Γρηγόρη Βασίλα και Μιχάλη Δήμα έχει ως θέμα τη θέση και τον ρόλο του μπουζουκιού σήμερα, τον ήχο και το ύφος παιξίματος/εκτέλεσης, τον περιορισμό της παρουσίας του στη διασκέδαση και εν τέλει την αφαίρεση των γνήσιων υφολογικών και εκφραστικών στοιχείων από τη σημερινή λαϊκή μουσική. Θα ακολουθήσει ανοικτή συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων με τους συμμετέχοντες (συντονιστής: Αντώνης Μαραγκός).
Τέλος, στην Έκθεση Λαϊκών Μουσικών Οργάνων συμμετέχουν κορυφαίοι οργανοποιοί luthiers (Βερεσές Παναγιώτης, Γαλανός Νίκος, Γουλιέλμος ‘Αδωνις, Δέλλιος Ανδρέας, Κατσιφής Τάσος, Μιλτιάδου Σάββας, Παΐσιος Νίκος, Στάμκος Παναγιώτης, Σύγγελος Χρήστος, Τσουλόγιαννης Γιάννης, Φρονιμόπουλος Νίκος). Όπως κάθε χρόνο, όσοι παραβρεθούν στο φεστιβάλ θα δουν από κοντά τις μοναδικές δημιουργίες των οργανοποιών που έχουν εισαγάγει νέες μεθόδους, νέα υλικά και εργαλεία στον μαγικό κόσμο της οργανοποιίας προσαρμόζοντάς τη στο σήμερα, χωρίς να ξεφεύγουν από τις παραδοσιακές φόρμες.
Το Φεστιβάλ συνδιοργανώνουν ο Δήμος Σύρου-Ερμούπολης και η Κυκλαδική Εταιρεία Ανάπτυξης (ΚΕΤΑΝ) του Επιμελητηρίου Κυκλάδων. Το ρεμπέτικο έχει καταχωρηθεί στο Εθνικό Ευρετήριο ‘Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2015, στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο ‘Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO το 2017, ενώ το Φεστιβάλ «Η Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη» έχει καταχωρηθεί στο Ευρετήριο Ευρωπαϊκών Φεστιβάλ festivalfinder.eu και έχει λάβει το EFFE LABEL.