Μπενάκη

Καλοκαίρι στην Αθήνα με σημαντικές εκθέσεις

Εκθέσεις σε Εθνική Πινακοθήκη, ΕΜΣΤ, Ελευσίνα, Μπενάκη, Γουλανδρή Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, Συλλογή Γ. Οικονόμου, Μέγαρο, ΚΠΙΣΝ, Ίδρυμα Θεοχαράκη.

Τούτο το καλοκαίρι η Αθήνα θα πλημμυρίσει από τέχνη. Εγκαίνια εκθέσεων, εκθέσεις που συνεχίζονται, διάσημοι καλλιτέχνες, τα πάντα οδηγούν σε μια εικαστική ανύψωση που θα λειτουργήσει ως πραγματική όαση καθ’όλη τη διάρκεια του θέρους.

Το έργο του Ανρί Ματίς “Ο εφιάλτης του λευκού ελέφαντα”, πλάκα IV του «Τζαζ» στο Ίδρυμα Β.&Ε. Γουλανδρή

Από τα πιο πολυαναμενόμενα εγκαίνια η «Αστυγραφία» (21/6/2023-3/3/2024), η πρώτη έκθεση που υπογράφει στην Εθνική Πινακοθήκη η Συραγώ Τσιάρα ως διευθύντρια, καταγράφει τρεις δεκαετίες ραγδαίου μετασχηματισμού της μεταπολεμικής Ελλάδας επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον της στην αστικοποίηση και τον τρόπο που ο άνθρωπος συμμετέχει ή αντιστέκεται στη νέα συνθήκη που του υπαγορεύει το ολοένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον του. Οι αλλαγές στο τοπίο, η ανάδυση της κοινωνίας του θεάματος, τα όνειρα και οι συγκρούσεις στο άστυ τροφοδοτούν την αφήγηση για τη ζωή της πόλης τις δεκαετίες 1950-1970, μέσα από τη ματιά 78 δημιουργών (εικαστικών αλλά και κινηματογραφιστών, όπως οι Θεόδωρος Αγγελόπουλος, Αλέκος Αλεξανδράκης, Αγήνωρ Αστεριάδης, Δανιήλ, Βλάσης Κανιάρης, Ροβήρος Μανθούλης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας κ.ά.), 202 εικαστικά έργα και 22 ταινίες.

Μια κοινωνικοπολιτική ανάγνωση του τοπίου και του χώρου προτείνει το «Elefsina Mon Amour» (7/7-30/9) που επιμελείται η καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΜΣΤ Κατερίνα Γρέγου στην 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Τόπος με έντονο ιστορικό φορτίο και χαρακτηριστική μεταβιομηχανική περίπτωση, γίνεται αφετηρία έμπνευσης για τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες αλλά και πεδίο για ευρύτερο προβληματισμό πάνω σε κρίσιμα ζητήματα όπως η οικονομική αναδιάρθρωση, η εργασία, τα περιβαλλοντικά θέματα, η μετανάστευση, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η πολιτιστική ταυτότητα.

Πικάσο, Μπρακ, Μαγιόλ, Τουλούζ Λωτρέκ, Ματίς, Λεζέ, Μιρό και Μπαλτύς: περίπου 90 λιθογραφίες, γκραβούρες και κεραμικά τους εκθέτει το Μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, τα περισσότερα για πρώτη φορά. Με τίτλο «Μνήμες λουσμένες στο όνειρο» (5/8-3/12) η έκθεση είναι αφιερωμένη στον ρόλο του πολλαπλού στη μοντέρνα και τη σύγχρονη τέχνη αναλύοντας αφενός τα πλεονεκτήματα που προσέφεραν στους δημιουργούς οι διάφορες τεχνικές και ακολουθώντας αφετέρου τη διαδρομή δημιουργίας του κάθε έργου.

Δύο εκθέσεις αφιερωμένες στο πολυεπίπεδο και ριζοσπαστικό έργο του οραματιστή στοχαστή Ιάννη Ξενάκη περιμένουμε στο ΕΜΣΤ. Στο ισόγειο, σ’ έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο από την Εύα Μανιδάκη και τον Θανάση Δεμίρη, το αφιέρωμα «Ηχητικές Οδύσσειες» (29/6/2023-7/1/2024) μας καλεί να καταδυθούμε στην πολυτάραχη προσωπική του ιστορία και να ανακαλύψουμε την εικαστική, λογοτεχνική και μουσική παραγωγή του πρωτοπόρου συνθέτη και επιστήμονα που πρωτοστάτησε στη χρήση μαθηματικών μοντέλων στη μουσική. Στον τρίτο όροφο η έκθεση «Ο Ξενάκης και η Ελλάδα» διερευνά την ταραγμένη και πολύπλοκη σχέση του με την πρώτη του πατρίδα, μέσα από αρχειακό υλικό, φωτογραφίες και επιστολές.

Διπλό ραντεβού και με τον Rick Lowe, τον Αμερικανό καλλιτέχνη που έχει συνδέσει την πρακτική του με κοινωνικές καλλιτεχνικές δράσεις (όπως το Victoria Square Project). Στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς (έως 30/7) οι πολύχρωμοι χάρτες του, με σημάνσεις που μοιάζουν να λειτουργούν ως ενδείκτες περιοχών, σχέσεων και κίνησης, συνδιαλέγονται με αντικείμενα από τις συλλογές του μουσείου και από το Αρχείο Δοξιάδη –καπέλα και παπούτσια από αστικές και λαϊκές ενδυμασίες, κινέζικα κεραμικά, κεντήματα, βιβλία με βυζαντινούς ψαλμούς, πίνακες ζωγραφικής. Παράλληλα στην γκαλερί Gagosian (έως 29/7) εστιάζει στη σχέση του με τον ελληνικό πολιτισμό και τη χώρα μας μέσα από κολάζ στα οποία ενσωματώνει στίχους του Καβάφη αλλά και τελάρα στα οποία «φωλιάζει» ο απόηχος από τη σύγχρονη επικαιρότητα.

Στιγμιότυπα από τον ζωγραφικό κόσμο του Steven Shearer (18/6/2023-3/2024) ξεδιπλώνει η Συλλογή Γιώργου Οικονόμου. Ο καλλιτέχνης από το Βανκούβερ, γνωστός για τις εικονογραφικές του αναφορές στη metal μουσική κουλτούρα και στην εικαστική γλώσσα των μεγάλων ζωγράφων του παρελθόντος, επανέρχεται συχνά στη δουλειά του στην ιδέα της άβολης εγγύτητας μεταξύ ύπνου και θανάτου. Στην έκθεση «Sleep, Death’s Own Brother» θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε έργα όπως τα Man Sitting (2006), Band (2004) αλλά και τα πιο πρόσφατα Atheist’s Commission, Potter και The Green Collector.

Η ζωγραφική θα έχει την τιμητική της και στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων με την έκθεση «Encore: Νέα ελληνική ζωγραφική» (24/6-10/9) που επιμελούνται οι Ελένη Κούκου, Χριστόφορος Μαρίνος και Θεόφιλος Τραμπούλης, να αναζητά τη ματιά, το λεξιλόγιο και τις χειρονομίες 33 εικαστικών της νεότερης γενιάς. Ανάμεσά τους οι Ιλεάνα Αρναούτου, Γιώργος Γύζης, Στέλιος Καραμανώλης, Ανδρέας Ράγκναρ Κασάπης, Καρολίνα Κρασούλη, Δαυίδ Σαμπεθάι, Γιώργος Σταμκόπουλος, Αναστάσης Στρατάκης κ.ά.

Είκοσι δύο επιμελητικές προτάσεις (από τους Χλόη Ακριθάκη, Aποστόλη Αρτινό, Γιώργο-Ίκαρο Μπαμπασάκη, Στρατή Πανταζή, Δημήτρη Τρίκα, Φίλιππο Τσιτσόπουλο κ.ά.), εγκαταστάσεις, περφόρμανς και έργα από 168 καλλιτέχνες φέρνει το 10οBack to Athens (28/6-2/7) στο εκλεκτικιστικό Μέγαρο Ησαία στην Πατησίων. Με υπότιτλο «Geometry of a racional, a review» επιδιώκει να εξετάσει τις σχέσεις μεταξύ καλλιτεχνών αλλά και του έργου τους και τον πραγματικό αντίκτυπο που έχουν στην κοινωνία.

Kαινούργιες δημιουργίες για τον βιομηχανικό χώρο της Υπηρεσιακής Αυλής του Μεγάρου Μουσικής, μινιμαλιστικές παρεμβάσεις, γλυπτικές εγκαταστάσεις και βίντεο παρουσιάζει η Μαρία Παπανικολάου (21/6-29/10) στην πρώτη ατομική στην Ελλάδα που επιμελείται η Άννα Καφέτση. Ξετυλίγοντας την πρακτική της σε μια γκάμα μέσων, επιχειρεί να διερευνήσει τον περιορισμό της ελευθερίας, τη φυλάκιση, τον εγκλεισμό, αλλά και τη δυνατότητα απόδρασης και υπέρβασης των ορίων– εξού και ο τίτλος της έκθεσης «Free from what» (Ελεύθερη/ος από τι), μετέωρος μεταξύ ερωτήματος και διαπίστωσης.

Οι μέρες του καλοκαιριού, όμως, είναι μια καλή ευκαιρία να ανανεώσουμε το ραντεβού μας και σε εκθέσεις που ήδη τρέχουν. Να παρακολουθήσουμε τις αφηγήσεις για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της βιομηχανίας της γρήγορης μόδας μέσα στην εγκατάσταση από δεμάτια μεταχειρισμένων ρούχων «Return to sender» (έως 30/9) της αφρικανικής κολλεκτίβας The Nest Collective στο ΚΠΙΣΝ. Αλλά και να βουτήξουμε στις πολύχρωμες συναθροίσεις με τα διάσημα ανθρωπάκια του Γιάννη Γαϊτη (έως 31/10) στην αναδρομική του στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, παίρνοντας μιαγεύση και από τον ονειρικό κόσμο της γλύπτριας συντρόφου του Γαβριέλλας Σίμωσι.

ΠΗΓΗ