Σρεμπρένιτσα, η ντροπή της σύγχρονης Ευρώπης.
Σρεμπρένιτσα: λέξη ντροπή για την πολιτισμένη Ευρώπη και τον βαλκανικό χώρο ειδικότερα. Για τους Έλληνες που εκείνη την εποχή φορούσαν σέρβικες παρωπίδες, η λέξη – γλωσσοδέτης, που σημαίνει «Μικρό Ορυχείο», ίσως να μην σημαίνει και πολλά πράγματα. Στην πόλη, όμως, αυτή της Ανατολικής Βοσνίας συντελέστηκε το 1995 η μεγαλύτερη σφαγή που γνώρισε η ήπειρός μας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στις 11 Ιουλίου, οι δυνάμεις των Σερβοβοσνίων, υπό τον στρατηγό Ράτκο Μλάντιτς και την πολιτική κάλυψη του Ράντοβαν Κάρατζιτς και του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, ολοκλήρωσαν τη σφαγή 8.000 αρρένων αμάχων μουσουλμάνων σε μία περιοχή που κυριαρχούσε το σερβικό στοιχείο. Τηρουμένων των αναλογιών, η θηριωδία αυτή μας φέρνει στο νου τις κατοχικές σφαγές των Γερμανών στο Δίστομο και τα Καλάβρυτα.
Η Σρεμπρένιτσα έγινε το σύμβολο της ντροπής, όχι μόνο για το μέγεθος του μακελειού, αλλά και για το ότι συνέβη σε μία πόλη που ήταν υπό την απόλυτη προστασία των Ηνωμένων Εθνών. Οι 100 ολλανδοί κυανόκρανοι που επόπτευαν την περιοχή αποδείχθηκαν ανεπαρκείς ποσοτικά και ποιοτικά, ενώ η βοήθεια που τους είχε υποσχεθεί ο ΟΗΕ ήλθε μετά το τέλος της Σφαγής. Έτσι, οι δυνάμεις των Σερβοβοσνίων αφέθηκαν ανενόχλητες να επιτελέσουν και να ολοκληρώσουν το «θεάρεστο» εθνοκαθαρτήριο έργο τους.
ΥΠΗΡΞΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΚΡΟΔΕΞΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ; Η ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Σύμφωνα με αναφορά ολλανδικού ινστιτούτου, στις σφαγές πήραν μέρος και 12 Έλληνες. Ανήκαν στην Ελληνική Φρουρά Εθελοντών και ήταν είτε μέλη της νεοναζιστικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή» ή μισθοφόροι. Μάλιστα, ο Ράτκο Μλάντιτς τους ζήτησε να υψώσουν την ελληνική σημαία στην καθημαγμένη Σρεμπρένιτσα, ενώ ο Ράντοβαν Κάρατζιτς τους παρασημοφόρησε. Οι έλληνες εθελοντές στη Βοσνία πίστευαν, όπως και η πλειονότητα των συμπατριωτών μας, ότι αγωνίζονταν για ιερό σκοπό, υπερασπιζόμενοι την Ευρώπη και τον Χριστιανισμό από τη λαίλαπα του Ισλαμισμού.
Το θέμα ξεχάστηκε με το πέρασμα των χρόνων, ώσπου το επανέφερε στο προσκήνιο το 2005 ο ανεξάρτητος βουλευτής Ανδρέας Ανδριανόπουλος με επερώτησή του στη Βουλή. Ο αρμόδιος υπουργός Δικαιοσύνης, Αναστάσης Παπαληγούρας, διέταξε έρευνα, η οποία μπήκε στο αρχείο το 2011 με απαλλακτικό βούλευμα.
Σύμφωνα με το Vice που παρουσίασε το απαλλακτικό βούλευμα 2233/2011 του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Αθηνών, στο στόχαστρο της Ελληνικής Δικαιοσύνης είχαν μπει επτά πρόσωπα, με δηλωμένες τότε διευθύνσεις κατοικίας σε: Γέρακα, Ζωγράφου και Καλλιθέα Αττικής, Γιάννενα, Πάτρα, και δύο στην Ορεστιάδα.
Σε βάρος των επτά ασκήθηκε αυτεπαγγέλτως ποινική δίωξη για «ανθρωποκτονία από πρόθεση κατά συρροή». Στη συνέχεια παραγγέλθηκε κύρια ανάκριση, κατά την οποία «η ανακρίτρια με αίτηση προς τις δικαστικές αρχές της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, ζήτησε την παροχή δικαστικής συνδρομής για να την ενημερώσουν για ό,τι γνωρίζουν για τυχόν συμμετοχή Ελλήνων εθελοντών στον εμφύλιο πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία το έτος 1995 και ειδικότερα αν το σώμα Ελλήνων εθελοντών συμμετείχε στη γενοκτονία στη Σρεμπρένιτσα τον Ιούλιο του 1995 ως μέλη της ομάδας “Μλάντιτς Ντρίνα”».
Στη χειρόγραφη εισαγγελική πρόταση αναφέρεται: «Από το σύνολο του αποδεικτικού υλικού της δικογραφίας, αλλά και των εγγράφων που απεστάλησαν στην ανακρίτρια σε ηλεκτρονική μορφή (CD) από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης κατόπιν του αιτήματος δικαστικής συνδρομής, δεν κατέστη δυνατόν να εξακριβωθεί ούτε η δράση εκάστου των κατηγορούμενων, αλλά ούτε και η ταυτότητα και ο αριθμός των τυχόν θυμάτων από την καταγγελλόμενη εγκληματική δραστηριότητά τους, ένεκα της συμμετοχής τους ως εθελοντών στη γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα, τον Ιούλιο του 1995».
Η πτώση της Σρεμπρένιτσα σήμανε και την αντίστροφη μέτρηση στη βοσνιακή σύγκρουση. Η ταπείνωση των δυνάμεων του ΟΗΕ ανάγκασε τη διεθνή κοινότητα να πάρει σκληρά μέτρα και να βομβαρδίσει σερβοβοσνιακές περιοχές. Ακολούθησε η συνθήκη του Ντέιτον, που έφερε την ηρεμία, αλλά δεν έλυσε το βοσνιακό ζήτημα. Η πολυπολιτισμική Βοσνία χωρίσθηκε σε κροατομουσουλμανικό και σερβοβοσνιακό τομέα και ακόμη και σήμερα χρειάζεται τις οικονομικές ενέσεις της διεθνούς κοινότητας για να διατηρήσει τη βιωσιμότητά της.
Ο πρωτεργάτης της Σφαγής στρατηγός Ράτκο Μλάντιτς και ο πολιτικός του προϊστάμενος Ράντοβαν Κάρατζιτς συνελήφθησαν μετά από χρόνια φυγοδικίας και δικάζονται στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ενώ ο μέντοράς τους Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς δεν βρίσκεται πια στη ζωή. Μόνο δύο χαμηλόβαθμοι σερβοβόσνιοι αξιωματικοί έχουν καταδικασθεί σε ποινές πρόσκαιρης κάθειρξης γι’ αυτό το διαρκές έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.