Ταξιδεύοντας στο φως των Κυκλάδων
Λάτρης των Κυκλάδων, της φυσικής τους ομορφιάς, αλλά και του πολιτισμού που αναδύουν μέσα στους αιώνες, ο Στέφανος Λέπουρας καταθέτει ένα κείμενο ψυχής για το νησιωτικό σύμπλεγμα που για πολλούς θεωρείται μοναδικό κόσμημα και δείγμα γραφής ελλαδικότητας. Ο Στέφανος Λέπουρας έχοντας υπηρετήσει στις Κυκλάδες από διάφορες αυτοδιοικητικές θέσεις, αλλά και ως πρόεδρος της Ενωσης Κυκλαδικού Τύπου συγκέντρωσε βιώματα ετών – έρευνα ζωής χαρακτηρίζει τη δουλειά του στο προλογικό σημείωμα – μετουσιώνοντας τα τη δεδομένη στιγμή σε βιβλίο με τον τίτλο «Ταξιδεύοντας στο φως των Κυκλάδων» – επιμέλεια Νικ. Ε. Τζιράκης, με χαρακτικά της εικαστικού Γεωργίας Μπλιάτσου (Εκδόσεις Αρμός).
Το βιβλίο έχει μεταφραστεί και στην αγγλική γλώσσα.
Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο θα συμφωνήσει ότι δεν πρόκειται για πραγματεία. Ο αναγνώστης ωστόσο έχει την ευκαιρία να βρει σημαντικά στοιχεία της ιστορίας και των διαδρομών των ανθρώπων που έζησαν στα νησιά, την κοινωνική διαστρωμάτωση που τα συνοδεύει διαχρονικά, την προσφορά κατοίκων στην ιστορία και στις επαναστάσεις. Θα βρει δε και περιγραφές για το φυσικό κάλλος που ακολουθεί τις Κυκλάδες ως τις μέρες μας, όπου άλλωστε οφείλεται η έντονη τουριστική ανάπτυξη.
Ιστορία, αρχαιολογία, ήθη και έθιμα, λαογραφία, γεωργία, τουρισμός, όλα συγκλίνουν προς αυτή την πρώτη γνώση για τον αναγνώστη που πολλές φορές φτάνει σε ένα νησί και δεν γνωρίζει τίποτ’ άλλο πέραν του ονόματος μιας παραλίας, των κατάλευκων σπιτιών, των φιλόξενων κατοίκων και φυσικά των φασαριόζικων κλαμπ. Είναι άραγε αυτό πάντα αρκετό ; Όχι, θα έλεγα. Και το βιβλίο του Στέφανου Λέπουρα μας δίνει την ευκαιρία να ανταμώσουμε με το άγνωστο προφίλ του κυκλαδικού κύκλου.
Το ανέσπερο φως των Κυκλάδων, λοιπόν. Αν κάποιοι βρεθείτε στη Τζια την 1η Αυγούστου σκεφθείτε ότι μπορείτε να παραστείτε στην παρουσίαση του βιβλίου.
Η παρουσίαση θα πραγματοποιηθεί την 1η Αυγούστου στις 8 το βράδυ στο Πολιτιστικό Κέντρο “Στέλιος Ρέστης” στην Κορρησια Κέας. Θα μιλήσουν οι : Νικόλαος Τζιράκης, ομότιμος καθηγητής πανεπιστημίου Αθηνών. Γεωργία Μπλιάτσου, εικαστικός, Μαρία Χιονάτου – Μουζάκη, συγγραφέας.Την παρουσίαση θα συντονίσει η Εφη Λέπουρα. Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Κέας.
Παραθέτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την ιστορία δύο αγαπημένων νησιών, της Τζιάς και της Δονούσας.
ΚΕΑ Η ΤΖΙΑ
Η ιστορία της Κέας ξεκινάει από τους Ύστερους Νεολιθικούς χρόνους, σύμφωνα με τις ανασκαφές στο ακρωτήριο Κεφάλα και συνεχίζεται με τον προϊστορικό οικισμό της Αγίας Ειρήνης που γνώρισε περίοδο πολιτιστικής ακμής κατά την Εποχή του Χαλκού (3000-1100 πΧ). Κατά τους αρχαϊκούς χρόνους ιδρύθηκαν τέσσερις πόλεις – κράτη: Η Ιουλίς, η Καρθαία, η Κορησσός και η Ποιήεσσα.
Η Κέα ήταν πατρίδα σημαντικών μορφών της αρχαιότητας – των λυρικών ποιητών Σιμωνίδη και Βακχυλίδη, του ιατρού Ερασίστρατου και του σοφιστή Προδίκου.
Στο αρχαιολογικό μουσείο της Ιουλίδας εκθέτονται οι περίφημες κόρες της Κέας που βρέθηκαν στον οικισμό της Αγίας Ειρήνης. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους, κύριοι πόλοι αξιολόγησης και σταθερής κατοίκησης ήταν η περιοχή γύρω από την Ιουλίδα και η έκταση ανάμεσα στην Κάτω Μεριά και το νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού….
Στους κατοπινούς αιώνας, η Κέα περιήλθε στους Ενετούς και από το 1566 στους Οθωμανούς στην κατοχή των οποίων παρέμεινε ως το 1821. Κατά την προεπαναστατική περίοδο εγκαταστάθηκε στο νησί ο Λάμπρος Κατσώνης, ο οποίος καταγόταν από τη Λειβαδιά κι έκανε ορμητήριο του το λιμάνι της Κέας, όπου νυμφεύτηκε την Τζιώτισσα μαρουλιώ Σοφιανού. Η απόδραση του από το νησί μια νύχτα για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων έχει μείνει ιστορική. Με τη βοήθεια των κατοίκων πέρασε το καΐκι του πάνω από ένα στενό κομμάτι στεριάς που από τότε ονομάστηκε Στενό του Λάμπρου Κατσώνη.
Στην επανάσταση του 1821 η Κέα συμμετείχε με πολλούς Φιλικούς και αγωνιστές Ιερολοχίτες…..
Αργότερα το νησί αποτέλεσε σταθμό ανθράκευσης για τα ατμοκίνητα πλοία, εξαγωγικό κέντρο βελανιδιού για τις ανάγκες της βυρσοδεψίας και τόπο μεταλλευτικών δραστηριοτήτων. Ξεχωριστό κεφάλαιο στην ιστορία του νησιού αποτελεί η λειτουργία του εργοστασίου Εμαγιέ στην περιοχή της Κορρησίας….
ΔΟΝΟΥΣΑ
Η Δονούσα λόγω της θέσης της υπήρξε κατά καιρούς αναπόφευκτος σταθμός σε ποικίλα θαλάσσια περάσματα. Ο Βιργίλιος την αναφέρει στην πορεία του Αινεία από την Τροία στην Ιταλία, ενώ ταξιδιώτες του 18ου και 19ου αιώνα πλέοντας από τη Νάξο στην Πάτμο ή αντίστροφα, περνούσαν από το νησί. Αυτός ο βράχος είχε περισσότερους από έναν πρωτοκυκλαδικούς οικισμούς. Τα Κυκλαδικά, αλλά και τα Δωδεκανησιακά στοιχεία κεραμικής μαρτυρούν ότι η Δονούσα ήταν ένας εμπορικός σταθμός στο θαλάσσιο δρόμο, ο οποίος ένωνε την Αττική με το ανατολικό Αιγαίο.
Στα βυζαντινά χρόνια ήταν τόπος εξορίας και στα επόμενα χρόνια ήταν σχεδόν άγνωστη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ΄όταν επισκέφτηκε το νησί ο βασιλιάς Γεώργιος Α` το 1876 οι κάτοικοι πληροφορήθηκαν την έξωση του `Οθωνα που είχε γίνει 14 χρόνια νωρίτερα, το 1862.
Κατά τη διάρκεια του Α παγκοσμίου πολέμου η Δονούσα έγινε γνωστή λόγω της «ανθράκευσης» του γερμανικού καταδρομικού «Γκαίμπεν», το οποίο κρυμμένο πίσω απτό ο ακρωτήριο Άσπρο στο ΒΔ άκρο της Δονούσας διέφυγε την προσοχή των αγγλικών και γαλλικών πολεμικών πλοίων. Το πλοίο αυτό παραχωρήθηκε τελικά στην Τουρκία, ονομάστηκε Γιαβούζ κι έγινε ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου…..