Test and Trace: καταναγκασμός και άδικος εγκλεισμός ή προσπάθεια περιορισμού του κορονοϊού ; Το συγκεκριμένο σύστημα ελέγχου που διαχειρίζεται το βρετανικό σύστημα υγείας με τεράστιο προϋπολογισμό, προς το παρόν έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα με τις αστοχίες του και εγείρει πλέον σοβαρό προβληματισμό για την αποτελεσματικότητά του στην ανίχνευση του ιού μέσω της ιχνηλάτησης.
«Καλημέρα, πού πηγαίνετε;». «Στην τουαλέτα». «Παρακαλώ, σκανάρετε το QR code για να μπορέσετε να μπείτε». Διάλογοι όπως αυτός επαναλαμβάνονται χιλιάδες φορές κάθε ημέρα στη Βρετανία. Αν θες να γευματίσεις σε κάποιο εστιατόριο, να απολαύσεις την μπύρα σου σε μία παμπ, να παρακολουθήσεις μια ταινία στο σινεμά ή μία παράσταση στο θέατρο ή – ναι – απλώς να κάνεις την ανάγκη σου στις τουαλέτες ενός χώρου ψυχαγωγίας, πρέπει πρώτα να «σαρώσεις» έναν κωδικό με το κινητό σου τηλέφωνο.
Η πρακτική αυτή είναι μέρος του περίφημου Test and Trace, του συστήματος ελέγχου και ιχνηλάτησης των επαφών επιβεβαιωμένων φορέων του κορωνοϊού που διαχειρίζεται το βρετανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS). Το συνολικού προϋπολογισμού 37 δισ. στερλινών πρόγραμμα είναι ένα από τα πιο ακριβά δημόσια έργα στη βρετανική Ιστορία. Ωστόσο, έχει κατηγορηθεί ότι δεν πέτυχε τον στόχο του, ενώ πολλοί του προσάπτουν ότι «καταδικάζει» εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε άσκοπη απομόνωση. Η αρθρογράφος των «Τάιμς» Λίμπι Πέρβις το παρομοίασε με «τιμωρία», μια ανεξάρτητη ελεγκτική αρχή διαπίστωσε ότι είναι ανεπαρκές, ενώ η επιτροπή επιστημόνων που συμβουλεύει την κυβέρνηση για την πανδημία απεφάνθη ότι έχει «ελάχιστο αντίκτυπο» στη μείωση της διασποράς του ιού. Παράλληλα, το σύστημα, το οποίο ο Μπόρις Τζόνσον καυχήθηκε ότι είναι «πρωτοποριακό σε παγκόσμιο επίπεδο», υποδεικνύεται ως υπεύθυνο για εκατοντάδες προσωρινά «λουκέτα» σε εστιατόρια και παμπ.
Το Test and Trace «ιχνηλατεί» όσους έχουν έρθει σε επαφή με φορείς του Covid-19. Ακόμη και αν δεν παρουσιάσουν συμπτώματα, ακόμη και αν βγουν «αρνητικοί» στα τεστ, οι άνθρωποι αυτοί καλούνται να απομονωθούν για 10 ημέρες. Η εφαρμογή χρησιμοποιεί Bluetooth για να διαπιστώσει πόσο κοντά βρέθηκε κάποιος σε έναν φορέα του κορωνοϊού και πόσο χρόνο ξόδεψε πλησίον του. Εάν πέρασαν μαζί περισσότερο από 15 λεπτά, σε απόσταση δύο μέτρων ή μικρότερη, η εφαρμογή θα του στείλει ειδοποίηση καλώντας τον να μπει σε καραντίνα. Την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου, ζητήθηκε από περίπου 400.000 άτομα να τεθούν σε κατ’ οίκον περιορισμό. Το ινστιτούτο Adam Smith εκτιμά ότι ο αριθμός θα φτάσει το 1,7 εκατ. έως το τέλος του επόμενου μήνα.
Πρόσφατη έκθεση της βρετανικής Εθνικής Ελεγκτικής Αρχής κάνει λόγο για «αδυναμίες» του προγράμματος και για «απουσία αποδείξεων» ότι είναι αποτελεσματικό. Επιπροσθέτως, επισημαίνει ότι το σύστημα «εξαρτάται υπερβολικά» από εξωτερικούς συμβούλους οι οποίοι αμείβονται με έως 1.200 στερλίνες την ημέρα (!) και προειδοποιεί ότι «η Τοπική Αυτοδιοίκηση αδυνατεί να αποκτήσει έγκαιρη πρόσβαση στα δεδομένα που χρειάζεται προκειμένου να αντιμετωπίσει τοπικές εστίες Covid-19». Επί τρεις εβδομάδες, τον Απρίλιο και τον Μάιο, οκτώ δήμοι της Αγγλίας δεν είχαν πρόσβαση στα δεδομένα του προγράμματος για τα θετικά τεστ στις περιοχές τους. Εκθεση που συνέταξε ένας από αυτούς τους δήμους απέδωσε, εν μέρει, την εξάπλωση της ινδικής παραλλαγής «Δέλτα» στις αποτυχίες του Test and Trace. Στην έκθεση σημειώνεται, ακόμη, ότι αρκετοί δεν τηρούν την καραντίνα. Πράγματι, σύμφωνα με έρευνες, λιγότεροι από τους μισούς πολίτες που «διατάχθηκαν» να τεθούν σε περιορισμό συμμορφώθηκαν με την υπόδειξη.
Την ίδια στιγμή, οι εκπρόσωποι των επιχειρήσεων εστίασης προειδοποιούν ότι το πρόγραμμα θα δώσει το «τελειωτικό χτύπημα» στον ήδη βαριά πληττόμενο κλάδο τους. Πολλές παμπ αναγκάζονται να κλείσουν επί ημέρες ή και εβδομάδες, έπειτα από θετικά κρούσματα που εντοπίστηκαν μεταξύ των πελατών ή του προσωπικού τους. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς, οι εργαζόμενοι που έχουν έρθει σε επαφή με άτομο που βρέθηκε θετικό στον ιό, πρέπει να μείνουν στο σπίτι τους για 10 ημέρες, ακόμη και αν έχουν εμβολιαστεί ή αν υποβληθούν σε τεστ το οποίο βγει αρνητικό. «Ουσιαστικά, μας επιβάλλουν ένα νέο λόκνταουν», δήλωσε η Κέιτ Νίκολς, διευθύνουσα σύμβουλος του UKHospitality, του φορέα που εκπροσωπεί τον κλάδο της εστίασης. «Επιτέλους, ας βγει κάποιος να πει ότι αυτή η ανοησία πρέπει να σταματήσει», είπε ο Ουίλιαμ Λις-Τζόουνς, διευθύνων σύμβουλος της JW Lees, η οποία διαχειρίζεται 42 παμπ και ξενοδοχεία στη βορειοδυτική Αγγλία. Το προσωπικό της εταιρείας το οποίο υποχρεώθηκε σε καραντίνα από την εφαρμογή του NHS έχει τριπλασιαστεί τις τελευταίες εβδομάδες, με τη συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων να βγαίνουν αρνητικοί στον Covid-19. Η JW Lees αναγκάστηκε να κλείσει έξι παμπ, εξαιτίας των ελλείψεων που παρουσιάστηκαν σε προσωπικό.
Ο υπουργός Υγείας Σάτζιντ Τζάβιντ ανακοίνωσε ότι, από τις 16 Αυγούστου, θα απαλλάσσονται από την καραντίνα όσοι είναι πλήρως εμβολιασμένοι, υπό την προϋπόθεση ότι θα υποβληθούν σε τεστ που θα βγει αρνητικό. «Το NHS Test and Trace έχει διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην καταπολέμηση της πανδημίας. Το σύστημα σώζει ζωές κάθε μέρα και μας βοηθά να εξαλείψουμε τον ιό, σπάζοντας τις αλυσίδες μετάδοσης και εντοπίζοντας κρούσματα όπου κι αν υπάρχουν», δήλωσε στα «ΝΕΑ» αξιωματούχος της κυβέρνησης, υπερασπιζόμενος το πρόγραμμα.