Ήταν αρχές της δεκαετίας του 1950, όταν ο διευθυντής ενός του Σχολείου Μουσικής Νο 1 στο Νίζνι Ταγκίλ της Σιβηρίας, είδε μία παράξενη επισκέπτρια με τη στολή της φυλακισμένης, η οποία όταν μιλούσε μπέρδευε τα Γαλλικά με τα Ρωσικά, να μπαίνει στο κτίριο του σχολείου. Λίγα λεπτά αργότερα, τον παρακάλεσε να την αφήσει να παίξει στο πιάνο.

Έκπληκτος της έδωσε την άδεια. Εκείνη πέταξε τον βαρύ επενδύτη που φορούσε στο πάτωμα, έμεινε για λίγη ώρα σιωπηλή, αγγίζοντας τα πλήκτρα με τα σακατεμένα χέρια της. Ξαφνικά, άρχισε να παίζει με συγκλονιστικό τρόπο την Σονάτα του Σεληνόφωτος του Μπετόβεν. Η πιανίστρια άρχισε να παίζει χωρίς να δίνει σημασία σε κανέναν. Έμοιαζε με άνθρωπο που λιμοκτονούσε και, επιτέλους, κάποιος του έδωσε ένα κομμάτι ψωμί.

Ήταν η Βέρα Λοτάρ (1901-1982) 

Πολλοί την θεωρούν Γαλλίδα, ισχυριζόμενοι πως γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Παρίσι. Οι γονείς της ήταν καθηγητές στην Σορβόννη. Μουσική άρχισε να παίζει από μικρή και σε ηλικία 12 ετών έδινε συναυλίες με την ορχήστρα του διάσημου διευθυντή ορχήστας Αρτούρο Τοσακίνι, με την οποία έκανε περιοδείες στην Ευρώπη και την Αμερική. Ολοκλήρωσε τις μουσικές της σπουδές σε ηλικία 15 ετών, στην Ακαδημία Μουσικής της Βιέννης. Άλλοι, την θεωρούν Ιταλίδα, ισχυριζόμενοι πως γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ιταλία, σπούδασε μουσική στην Γένοβα, στο Ινστιτούτο «Νικολό Παγκανίνι», απ’ όπου και ξεκίνησε η σταδιοδρομία της.

 

Όπως και να έχουν, όμως, τα πράγματα με την καταγωγή της, το ενδιαφέρον είναι πως στις αρχές της δεκαετίας του 1930 η Λοτάρ παντρεύτηκε έναν εμιγκρέ από την Ρωσία, τον Βλαντίμιρ Σεβτσένκο, ο οποίος ήταν μηχανικός ήχου, αλλά και βιολιστής και ηθοποιός και εργάστηκε κάποιο διάστημα ως εμπορικός αντιπρόσωπος. Στην Γαλλία, στους κύκλους των μουσικών, τον αποκαλούσαν «Ρώσο Στραντιβάριους» για την ικανότητά του να κατασκευάζει τέλεια μουσικά όργανα.

Στοιχεία, για το πως έζησε η οικογένεια, η οποία είχε ήδη τρία αγόρια από τον πρώτο γάμο του Σεβτσένκο, καθ’ όλη την διάρκεια της δεκαετίας, δεν υπάρχουν. Γνωρίζουμε μόνο πως το 1939 αποφάσισαν να μετακομίσουν στην Ε.Σ.Σ.Δ. Η αιτία θα πρέπει να αναζητηθεί στις διώξεις των δημοκρατών στην Ιταλία από το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι.

Με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, ο Σεβτσένκο συνελήφθη με την κατηγορία της κατασκοπίας. Η Βέρα έμεινε μόνη της με τα παιδιά. Προσπαθώντας να βοηθήσει τον σύζυγό της πηγαίνοντας σε διάφορες υπηρεσίες για να εξηγήσει πως ήρθαν στην Ε.Σ.Σ.Δ. για να βοηθήσουν την πρώτη χώρα που οικοδομεί την κομμουνιστική κοινωνία, πως είναι άνθρωποι προοδευτικοί και αντιφασίστες. Το αποτέλεσμα ήταν να θεωρηθεί και αυτή ύποπτη για κατασκοπία και να την συλλάβουν. Πολλά χρόνια αργότερα, όταν θα απελευθερωθεί από τα στρατόπεδα, θα μάθει πως δύο από τους γιους του Σεβτσένκο σκοτώθηκαν σε βομβαρδισμό, ενώ ο τρίτος επέζησε και έζησε για ένα διάστημα στην Μόσχα. Παρά το γεγονός ότι είχαν αλληλογραφία, ο Ντενίς Σεβτσένκο, δεν επισκέφτηκε ποτέ την Βέρα Λοτάρ στην Σιβηρία.

Η μουσικός, έζησε οκτώ ολόκληρα χρόνια στα στρατόπεδα. Την συνέλαβαν τ 1942 και την απελευθέρωσαν το 1950. Όλα αυτά τα χρόνια τα πέρασε πλένοντας πιάτα στην κουζίνα του στρατοπέδου, πράγμα που της προκάλεσε αρθρίτιδα. Την ίδια στιγμή, ονειρευόταν μόνο τη μουσική. Οι συγκρατούμενές της, συχνά, την έβλεπαν να «παίζει» μουσική χτυπώντας με τα ξυλιασμένα της δάχτυλα απλές σανίδες.

 

Όταν το 1950 παρέλαβε το πολυπόθητο αποφυλακιστήριο, έμαθε πως απαγορεύεται να ζήσει στις μεγάλες σοβιετικές πόλεις. Παρέμεινε στο Νίζνι Ταγκίλ, όπου μετά το περιστατικό που αναφέρεται εισαγωγικά σε αυτό το σημείωμα, βρήκε δουλειά ως «εικονογράφος» στα μαθήματα μουσικής λογοτεχνίας, αφού απαγορευόταν να εργαστεί ως παιδαγωγός.

Κατά την διάρκεια της μακράς παιδαγωγικής της σταδιοδρομίας είχε δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες μαθητές, παρά το γεγονός πως δεν ήξερα καλά την ρωσική γλώσσα, έμεινε στην μνήμη τους ως άνθρωπος όχι μόνο εξαιρετικού ταλέντου, μα και υψηλού παιδαγωγικού ήθους.

Για να συμπληρώσει τον πενιχρό της μισθό, βρήκε δουλειά στο Θέατρο της πόλης ως προγυμνάστρια μουσικής. Με τον καιρό της έδωσαν ένα μικρό δωμάτιο σε ένα κοινοβιακό διαμέρισμα, όπου έμενε η οικογένεια ενός ηθοποιού.

 

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, μετακόμισε στην πόλη Μπαρναούλ στην περιοχή Αλτάι και έγινε σολίστας στην τοπική φιλαρμονική ορχήστρα. Ένα άρθρο του ανταποκριτή της εφημερίδας «Κομσομόλσκαγια Πράβντα» για την δεξιοτεχνία της σε μία συναυλία, ήταν η αφορμή για ένα νέο ταξίδι και μία νέα μετακόμιση. Χάρη στις προσπάθειες διαφόρων επιστημόνων η Βέρα Λοτάρ μετακόμισε στην πόλη των Ακαδημαϊκών στο Νοβοσιμπίρσκ.

Προς τα τέλη της ζωής της, οι κακουχίες που πέρασε είχαν καταβάλει πολύ την υγεία της και δεν μπορούσε να φροντίσει τον εαυτό της. Οι μαθητές όμως του Μουσικού Σχολείου όπου δίδασκε, αποφάσισαν να την βοηθήσουν. Έτσι, κάθε βδομάδα πήγαιναν καθάριζαν το διαμέρισμα, έπλεναν τα πιάτα, έκαναν τα απαραίτητα ψώνια, μαγείρευαν.

liberal.gr