Στιγμιότυπα αγγλόφωνης ποίησης
Επιλογή-Μετάφραση: Κώστας Λιννός * fractalart.gr
Έντμουντ Σπένσερ (Edmund Spenser)
Άγγλος ποιητής. Γεννήθηκε το 1552 και πέθανε το 1599. Διάσημος για το επικό ποίημά του The Faerie Queene. Μείζων εκπρόσωπος της Αναγέννησης στην Αγγλία.
Η ΥΠΕΡΤΑΤΗ ΟΜΟΡΦΙΑ (THE SOVEREIGN BEAUTY)
Η υπέρτατη ομορφιά που θαυμάζω στ’ αλήθεια,
Μάρτυρας ο κόσμος πόσο αξίζει να επαινείται:
Το φως απ’ το οποίο έχει ουράνια φωτιά ανάψει
Στο λεπτό μου πνεύμα, εκείνη ύψωσε απ’ την λάσπη·
Το ότι είμαι τώρα με την πελώρια λάμψη της σαστισμένος,
Ταπεινό πράγμα που δεν μπορώ πιά ν’ αντέχω να βλέπω·
Αλλά θωρώντας την ακόμα, στέκομαι έκπληκτος
Στη θαυμαστή όψη ενός τόσο θεϊκού χρώματος.
Έτσι όταν η γλώσσα μου θα ’λεγε τους πρέποντες επαίνους,
Σταμάτησε από της σκέψης την κατάπληξη:
Κι όταν η πένα μου θα έγραφε τους αληθινούς της τίτλους,
Αρπάχθηκε από της φαντασίας την απορία:
Ωστόσο τότε στην καρδιά μου και είπα και έγραψα
Το θαύμα που η αντίληψή μου δεν μπορεί να εσωτερικεύσει.
Φίλιπ Σίντνεϋ (Philip Sidney)
Άγγλος ποιητής. Γεννήθηκε το 1554 και πέθανε το 1586. Στο πρόσωπό του η Ελισαβετιανή εποχή βρίσκει έναν σπουδαίο εκφραστή.
ΑΣΤΡΟΦΕΛ ΚΑΙ ΣΤΕΛΛΑ (ASTROPHEL AND STELLA)
[30]
Με πόσο θλιμμένα βήματα, φεγγάρι, σκαρφαλώνεις στους ουρανούς !
Πόσο σιωπηλά, και μ’ ένα πόσο χλωμό πρόσωπο !
Τι ! Μπορεί να είναι το ότι ακόμα και στον ουράνιο τόπο
Κείνος ο πολυάσχολος τοξότης τα μυτερά του βέλη δοκιμάζει ;
Φυσικά, αν αυτά τα για καιρό εξοικειωμένα με την αγάπη μάτια
Μπορούν να κρίνουν την αγάπη, εσύ νιώθεις ενός εραστή το ζήτημα:
Το διαβάζω στη θωριά σου· η μαραμένη σου χάρη
Για μένα, που αισθάνομαι το ίδιο, την κατάστασή σου διακρίνει.
Τότε, ακόμα κι από συντροφικότητα, φεγγάρι, πες μου,
Η αδιάκοπη αγάπη θεωρείται εκεί έλλειψη εξυπνάδας μόνο ;
Είναι οι καλλονές εκεί τόσο υπερήφανες όσο είναι εδώ ;
Αγαπούν εκεί πάνω ν’ αγαπιούνται, κι ωστόσο
Αυτούς τους εραστές περιφρονούν που την αγάπη τούτη κατέχουν;
Αποκαλούν εκεί “αρετή” − την αγνωμοσύνη;
Κρίστοφερ Μάρλοου ()
Άγγλος δραματουργός και ποιητής. Γεννήθηκε το 1564 και πέθανε το 1593. Υπήρξε σπουδαία μορφή της ελισαβετιανής περιόδου και επηρέασε τον Γουίλλιαμ Σαίξπηρ. Ένα απ’ τα επιτεύγματά του ήταν η καθιέρωση του ανομοιοκατάληκτου στίχου(blank verse) στην έμμετρη δραματική ποίηση.
Η ΤΡΑΓΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΟΚΤΟΡΑ ΦΑΟΥΣΤΟΥΣ (THE TRAGICAL HISTORY OF DOCTOR FAUSTUS)
Απόσπασμα
Αυτό ήταν το πρόσωπο που καθέλκυσε χίλια πλοία,
Κι έκαψε τους ξέσκεπους πύργους του Ίλιου ;
Γλυκιά Ελένη, κάνε με αθάνατο μ’ ένα φιλί !
Τα χείλη της θηλάζουν την ψυχή μου: Κοιτάξτε τη που φεύγει !
Έλα, Ελένη, έλα, δώσ’ μου ξανά την ψυχή μου.
Εδώ θα κατοικήσω, γιατί ο παράδεισος είναι σ’ αυτά τα χείλη,
Κι ό,τι δεν είν’ Ελένη, είναι όλα σκύβαλα.
Θα γίνω ο Πάρις, και για την αγάπη σου,
Αντί για την Τροία, το Βίττενμπεργκ θα λεηλατηθεί,
Και θ’ αγωνιστώ με τον αδύναμο Μενέλαο,
Και θα φορέσω τα χρώματά σου στο πλουμιστό λοφίο μου·
Ναι, θα πληγώσω τον Αχιλλέα στη φτέρνα,
Κι ύστερα θα επιστρέψω στην Ελένη για ένα φιλί.
Ω, είσαι ομορφότερη από τον βραδινό αέρα
Που ’ναι ντυμένος με την ομορφιά χίλιων αστεριών·
Λαμπρότερη είσαι απ’ τον φλεγόμενο Δία
Όταν εμφανίστηκε στην άτυχη Σεμέλη·
Περισσότερο υπέροχη απ’ τον μονάρχη τ’ ουρανού
Στης λάγνας Αρέθουσας τα γαλάζια μπράτσα·
Και καμιά δεν θα ’ναι παρά μόνο εσύ η ερωμένη μου !
Τζων Ντράυντεν (John Dryden)
Άγγλος ποιητής, δραματουργός και κριτικός. Γεννήθηκε το 1631 και πέθανε το 1700. Απ’ τους σημαντικότερους λογοτέχνες κατά την περίοδο της Παλινόρθωσης. Το 1668 του απονεμήθηκε ο τίτλος Δαφνοστεφής Ποιητής.
ΜΗ ΡΩΤΑΣ (ASK NOT)
Μη ρωτάς την αιτία που η μελαγχολική άνοιξη
Καθυστερεί τόσο πολύ τα άνθη της να γεννήσει·
Γιατί τα ωδικά πτηνά ξεχνούν να τραγουδήσουν,
Και χειμωνιάτικες θύελλες αντιστρέφουν τη χρονιά·
Η Χλωρίς έφυγε· κι η Μοίρα ορίζει την άνοιξη
Να δημιουργήσει όπου αυτή είν’ εγκατεστημένη.
Η Χλωρίς έφυγε· τούτη η σκληρόκαρδη νεράιδα·
Δεν έριξε πίσω της μια συμπονετική ματιά :
Αλλά παράτησε τον εραστή της σε απελπισία,
Ν’ αναστενάζει, να μαραζώνει, και να πεθαίνει :
Πως μπορούν αυτά τα ωραία μάτια κι αντέχουν
Να δίνουν τις πληγές που δε θα γιατρέψουν !
Μέγα θεέ της αγάπης, γιατί δεν έχεις φτιάξει
Ένα πρόσωπο ικανό όλες τις καρδιές να ελέγχει,
Που να μπορεί σ’ όλες τις θρησκείες να εισβάλλει,
Και τους νόμους ν’ αλλάζει του κάθε τόπου ;
Όπου έχεις θέσει τέτοια δύναμη προηγουμένως,
Θα έχεις κάνει την ευσπλαχνία της περισσότερη.
Όταν η Χλωρίς κατευθύνεται προς τον ναό,
Λατρευτικά πλήθη γονατίζουνε μπροστά της·
Μπορεί να καλέσει τους νεκρούς από τους τάφους,
Και να θυμηθεί κάθε ζωή εκτός απ’ τη δική μου.
Είμαι απ’ την αγάπη σχεδιασμένος μόνο
Να είμαι το θύμα για το ανθρώπινο γένος.
Γουίλλιαμ Γουέρτζγουορθ (William Wordsworth)
Άγγλος ποιητής. Γεννήθηκε το 1770 και πέθανε το 1850. Σπουδαίος εκπρόσωπος του Ρομαντισμού, τόσο με τα ποιητικά έργα, όσο και με τα θεωρητικά του κείμενα. Συνέβαλε όσο λίγοι, μαζί με τον Γκαίτε και τον Ρουσσώ, στη στροφή του ευρωπαϊκού πνεύματος προς μια θρησκευτική λατρεία της φύσης.
Η ΕΚΔΡΟΜΗ (THE EXCURSION)
Απόσπασμα
Μακρινά κι απέραντα ήταν τα σύννεφα ακουμπισμένα,
και στα σιωπηλά τους πρόσωπα μπορούσε να διαβάσει
αγάπη ανείπωτη. Ήχος δεν χρειαζότανε κανένας,
ούτε καμιά φωνή χαράς· το πνεύμα του έπινε
το θέαμα: Αίσθηση, Ψυχή, και Μορφή,
όλα λειωμένα εντός του· καταβρόχθιζαν
τη ζωώδη του ύπαρξη· μέσα τους ζούσε πραγματικά,
κι αληθινά δίπλα τους ζούσε· ήταν η ζωή του.
Σ’ ένα τέτοιο πλησίασμα πνεύματος, σε μια τέτοια
υψηλή ώρα, επίσκεψης από τον ζωντανό Θεό,
σκέψη δεν υπήρχε· μες στην απόλαυση εξέπνεε.
Λόρδος Μπάυρον (Lord Byron)
Άγγλος ποιητής. Γεννήθηκε το 1788 και πέθανε το 1824. Βασικός εκπρόσωπος του αγγλικού ρομαντισμού και ένα απ’ τα διάσημα ελεύθερα πνεύματα της εποχής του που, μαζί με τον Μπετόβεν, αντιστάθηκε στο δεσποτισμό του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
ΠΕΡΠΑΤΑ ΜΕ ΟΜΟΡΦΙΑ (SHE WALKS IN BEAUTY)
Περπατά με ομορφιά, σαν τη νύχτα
Ασυννέφιαστων περιοχών κι έναστρων ουρανών·
Κι ό,τι καλύτερο έχουν το σκοτάδι και η λαμπρότητα
Στα μάτια της συναντιούνται και στη θωριά της :
Έτσι ωριμασμένα σε κείνο το τρυφερό φως
Που ο παράδεισος αρνείται στη φανταχτερή μέρα.
Μια σκιά περισσότερο, μια αχτίδα λιγότερο,
Θα είχαν μισοχαλάσει την ανείπωτη χάρη
Που κυματίζει σε κάθε κατάμαυρη μπούκλα,
Ή φέγγει απαλά πάνω απ’ το πρόσωπό της :
Όπου σκέψεις γλυκές εκφράζουν γαλήνια
Πόσο αγνό, πόσο αγαπημένο είναι το σπιτικό τους.
Και σ’ αυτό το μάγουλο, και πάνω από τούτο το φρύδι,
Τόσο απαλά, τόσο ήρεμα, μα ωστόσο εύγλωττα,
Τα χαμόγελα που κερδίζουν, οι αποχρώσεις που λάμπουν,
Αλλά μιλάνε για μέρες ξοδεμένες στην καλοσύνη
Για ένα πνεύμα ειρηνεμένο με όλα τριγύρω
Για μια καρδιά που η αγάπη της είναι αθώα !
Ρόμπερτ Μπράουνινγκ (Robert Browning)
Άγγλος ποιητής και δραματουργός. Γεννήθηκε το 1812 και πέθανε το 1889. Το έργο του είναι σημείο αναφοράς για τη λογοτεχνία της Βικτωριανής περιόδου.
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΗ ΝΥΧΤΑ (MEETING AT NIGHT)
Η γκρίζα θάλασσα κι η άπλετη μαυριδερή στεριά·
Και το κίτρινο μισοφέγγαρο μεγάλο και χαμηλό :
Και τα ξαφνιασμένα μικρά κύματα που ξεπηδούν
Σε φλογερούς βοστρύχους από τον ύπνο τους,
Καθώς πλησιάζω τον ορμίσκο με πλώρη ορμητική,
Και της κόβω τη φόρα στη λασπερή αμμουδιά.
Κατόπιν ένα μίλι ζεστής θαλασσοφίλητης ακτής·
Τρία χωράφια να διασχίσω μέχρι μια φάρμα να φανεί :
Ένα χτύπημα στο τζάμι, το γρήγορο απότομο τρίξιμο
Και το γαλάζιο σπίθισμα ενός αναμμένου σπίρτου,
Και μια φωνή σιγανότερη, μες από χαρές και φόβους,
Απ’ τις δύο καρδιές που χτυπούν η μία για την άλλη!
Έμιλυ Μπροντέ (Emily Brontë)
Αγγλίδα πεζογράφος και ποιήτρια. Γεννήθηκε το 1818 και πέθανε το 1848. Συγγραφέας του διάσημου μυθιστορήματος Ανεμοδαρμένα Ύψη.
ΑΠΑΛΗ Η ΟΜΙΧΛΗ (MILD THE MIST)
Απαλή η ομίχλη πάνω στο λόφο
Δεν μιλάει για τις αυριανές θύελλες·
Όχι, η μέρα έχει κλάψει το γέμισμά της,
Ξόδεψε τ’ απόθεμα της σιωπηλής της θλίψης.
Γυρίζω πίσω στις μέρες της νιότης,
Είμαι ένα παιδί γι’ ακόμη μία φορά,
Και κάτω απ’ την προστατευτική σκεπή
Του πατέρα μου, και κοντά στην παλιά εξώπορτα
Παρακολουθώ αυτό το συννεφιασμένο δειλινό
Μετά από μια μέρα βροχής· γαλανές ομίχλες,
Γλυκές ομίχλες του καλοκαιριού σκεπάζουν
Μ’ ένα πέπλο, του ορίζοντα τη βουνίσια αλυσίδα.
Η πάχνη στέκει στη μακριά πράσινη χλόη
Τόσο πυκνή όσο τα δάκρυα της αυγής,
Κι ονειρικές ευωδιές αρώματος διαπερνούν
Τούτη την ανάσα των αλλοτινών χρόνων.
Άλφρεντ Έντουαρντ Χάουσμαν (A.E.Housman)
Άγγλος ποιητής και διακεκριμένος κλασσικιστής λόγιος. Γεννήθηκε το 1859 και πέθανε το 1936. Η ποίησή του διακρίνεται για τον λυρισμό, την απλότητα και το επιγραμματικό της ύφος.
ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (LAST POEMS)
Οι νεράιδες διακόπτουν τους χορούς τους
Κι αφήνουν την πατημένη χλόη,
Και πάνω απ’ την Ινδία λαμποκοπά
Το ασημένιο αρμένισμα της αυγής.
Τα κεριά καίνε τις λάμπες τους,
Τα στόρια αφήνουν τη μέρα να περνά,
Ο νέος άνθρωπος ψαχουλεύει τις τσέπες του
Κι αναρωτιέται τι είναι να πληρώσει.
Ντάνκαν Κάμπελ Σκοτ [Duncan Campbell Scott]
Καναδός ποιητής και πεζογράφος. Γεννήθηκε το 1862 και πέθανε το 1947. Ανήκει στους λεγόμενους Ποιητές της Συνομοσπονδίας (Confederation Poets)
ΜΙΚΡΟΙ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΕΣ ΤΗ ΝΥΧΤΑ [RAPIDS AT NIGHT]
Εδώ στις ρίζες των βουνών,
Ανάμεσα στις σκοτεινές λεγεώνες των κέδρων και των έλατων,
Οι μικροί καταρράκτες ξεχύνονται στο φαράγγι:
Ένα αμυδρό φως, καθρεφτισμένο απ’ τον αφρό κάτω απ’ την αστροφεγγιά,
Τρεμοπαίζει πάνω στους λαμπερούς μίσχους των σημύδων:
Εδώ ανασηκώνονται τα ηχηρά κροταλίσματα της μάχης,
Απέραντα και πένθιμα.
Πάνω ψηλά κυρτώνει ο μεγαλειώδης θόλος του σκοταδιού
Ζωγραφισμένος με τις ατέλειωτες γραμμές των άστρων και των πλανητών.
Βαθιά στον πυρήνα της αναταραχής
Βαθύτερα απ’ όλες τις φωνές που κλαίνε στην επιφάνεια,
Κατοικεί ένας απύθμενος ήχος,
Κάτω απ’ τον συριγμό και τον θρήνο, το χτύπημα και το ουρλιαχτό.
Ω η ανθρώπινη καρδιά που κοιμάται,
Άγρια με ορμητικά όνειρα και βαθιά με θλίψη!
Το αβυσσαλέο μουγκρητό μετατρέπεται σχεδόν σε σιωπή
Ενώ πάνω απ’ τον ύπνο του παίζουν με διαφορετικούς ρυθμούς
Αμέτρητες φωνές σπάζοντας σε γέλιο·
Τότε υψώνεται ήρεμη, υποβλητική,
Με αργή δύναμη, έχοντας αξεπέραστη έκφραση,
Και λικνίζεται, ξανακατακτά και πλημμυρίζει όλους τους χώρους της ησυχίας,
Μια φωνή, βαθιά με τη θλίψη
Που κατοικεί στον πυρήνα όλων των πραγμάτων.
Δίπλα σε μια φωλιά στις αστραφτερές σημύδες,
Κελαηδάει μια τσίχλα σα να πετάχτηκε μόλις απ’ τον ύπνο,
Πάνω που ονειρευόταν τους ορυζώνες στο νότο,
Και τη σκονισμένη λάμψη της κεχριμπαρένιας λιακάδας,
Όπου το μακρόσυρτο κελάρυσμα περιπλανιέται ανάμεσα στις καλαμιές.
Πάνω κυρτώνει ο μεγαλειώδης θόλος του σκοταδιού,
Ζωγραφισμένος με τις ατέλειωτες γραμμές των άστρων και των πλανητών·
Σαν τη δυνατή παλάμη του Θεού,
Με τις φλέβες των αρχαίων νόμων,
Κρατώντας μια ανθρώπινη καρδιά που κοιμάται,
Άγρια με ορμητικά όνειρα και βαθιά με θλίψη
Που κατοικεί στον πυρήνα όλων των πραγμάτων!
Άρθουρ Σάυμονς (Arthur Symons)
Ουαλός ποιητής και κριτικός. Γεννήθηκε το 1865 και πέθανε το 1945. Το έργο του διαπνέεται απ’ τις αρχές του συμβολισμού.
Ο ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ (THE LOOM OF DREAMS)
Κεντώ τον κόσμο σ’ έναν αργαλειό,
Κεντώ με όνειρα το κιλίμι του τοίχου μου·
Εδώ σ’ ένα μικρό μοναχικό δωμάτιο
Είμαι αφέντης της θάλασσας και της γης,
Κι οι πλανήτες έρχονται σε μένα.
Κεντώ τη ζωή μου μέσα στο πλαίσιο,
Κεντώ την αγάπη μου, κλωστή την κλωστή·
Ο κόσμος περνά με τη δόξα του και το όνειδος,
Στέμματα ανταλλάσσονται και αίμα χύνεται·
Εγώ αντιθέτως κάθομαι και κεντώ τα όνειρά μου.
Κι ο μόνος κόσμος είν’ ο κόσμος των ονείρων μου,
Κι η μόνη ευτυχία το υφαντό μου·
Γιατί τι είν’ ο κόσμος παρά ό,τι φαίνεται;
Και ποιος ξέρει παρά ο Θεός, πέρα απ’ τη φαντασία μας,
Αν κάθεται υφαίνοντας κόσμους απ’ τη μοναξιά;
Γουόλτερ Ντε Λα Μερ (Walter De La Mare)
Άγγλος ποιητής και πεζογράφος. Γεννήθηκε το 1873 και πέθανε το 1956. Στο έργο του κυριαρχεί ο λυρισμός και η ρομαντική θεματολογία.
ΟΙ ΑΚΡΟΑΤΕΣ (THE LISTENERS)
“Είναι κάποιος εδώ ;” είπε ο ταξιδιώτης,
Χτυπώντας τη φεγγαρόλουστη πόρτα
Και τ’ άλογό του στη σιωπή μασουλούσε τα χόρτα
Στο καλυμμένο με φτέρες έδαφος του δάσους·
Κι ένα πουλί ξεπετάχτηκε από ένα πυργίσκο,
Πάνω απ’ το κεφάλι του ταξιδιώτη·
Και έκρουσε την πόρτα ξανά για δεύτερη φορά:
“Είναι κάποιος εδώ ;” είπε
Αλλά κανείς δεν εμφανίστηκε στον ταξιδιώτη
Κανένα κεφάλι απ’ το σκεπασμένο με φύλλα περβάζι
Δεν έγειρε να κοιτάξει τα γκρίζα μάτια του,
Εκεί που στεκόταν σαστισμένος κι ακίνητος.
Αλλά μόνο ένα πλήθος από ακροατές φαντάσματα
Όπου κατοικούσε στο ερημικό σπίτι τότε
Έστεκε ακούγοντας στην ησυχία του φεγγαρόφωτου
Αυτή τη φωνή απ’ τον κόσμο των ανθρώπων·
Έστεκε πλημμυρίζοντας τις θαμπές
Ακτίνες του φεγγαριού στη σκοτεινή σκάλα,
Που πηγαίνει κάτω στην άδεια τραπεζαρία,
Ακούγοντας σ’ έναν αέρα αναδευμένο και τρεμάμενο
Απ’ το κάλεσμα του μοναχικού ταξιδιώτη.
Κι ένιωσε στην καρδιά του τη μυστηριακότητά τους,
Τη γαλήνη τους να απαντά στην κραυγή του,
Ενώ τ’ άλογό του κινιόταν,
Κορφολογώνας τη σκοτεινή χλόη,
Κάτω απ’ τον έναστρο και με φυλλωσιές ουρανό·
Καθώς έξαφνα έκρουσε την πόρτα, ακόμη πιο δυνατά,
Και ανασήκωσε το κεφάλι του:
“Πέστε τους πως ήρθα, και κανείς δεν απάντησε,
Ότι κράτησα το λόγο μου” είπε.
Ούτε στο ελάχιστο δε σάλεψαν οι ακροατές,
Παρόλο που κάθε λέξη που έλεγε, έπεφτε
Αντηχώντας μέσα στους ίσκιους του ήσυχου σπιτιού
Απ’ τον μοναδικό άνθρωπο που απόμεινε ξύπνιος:
Ναι, άκουσαν το πόδι του πάνω στον αναβολέα,
Και τον ήχο του σίδερου στην πέτρα,
Και πως η σιωπή ξεχύθηκε απαλά ξωπίσω,
Όταν οι καλπάζουσες οπλές είχαν απομακρυνθεί.
Ώστιν Κλαρκ (Austin Clarke)
Ιρλανδός ποιητής. Γεννήθηκε το 1896 και πέθανε το 1974. Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ποίηση της γενιάς του και ξεχώρισε για την αφοσίωση με την οποία χειρίστηκε τις τεχνικές της κλασσικής ιρλανδικής ποίησης.
Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΗ (THE PLANTER’ S DAUGHTER)
Όταν η νύχτα σάλεψε στη θάλασσα,
Κι η φωτιά έμπασε μέσα μια παρέα
Λένε πως η ομορφιά της
Ήταν μουσική στο στόμα
Και λίγοι, στο φως του κεριού
Την φαντάζονταν πολύ αγέρωχη,
Καθώς το σπίτι του καλλιεργητή
Είναι γνώριμο δίπλα στα δέντρα.
Άντρες που την είχαν δει
Έπιναν σκοτεινοί κι ήταν σιωπηλοί,
Οι γυναίκες μιλούσαν
Για οπουδήποτε πήγαινε –
Σαν κουδούνι που πάλλεται
Ή σαν θαύμα ειπωμένο δειλά
Και ήτανε η Κυριακή
Της κάθε εβδομάδας.
Λουίζ Μπόγκαν (Louise Bogan)
Αμερικανίδα ποιήτρια. Γεννήθηκε το 1897 και πέθανε το 1970. Στο έργο της συνδυάζει τις παραδοσιακές τεχνικές με μια βιωματική λυρική γλώσσα. Υπήρξε συντάκτρια ποίησης στο περιοδικό The New Yorker για 40 χρόνια.
ΝΥΧΤΑ (NIGHT)
Τα κρύα απόμακρα νησιά
Κι οι θλιμμένες εκβολές των ποταμών
Όπου ό,τι ανασαίνει, ανασαίνει
Τον ανήσυχο άνεμο των ορμίσκων,
Και ό,τι πίνει, πίνει
Τη φουσκωμένη παλίρροια·
Όπου όστρακα και φύκια προσμένουν
Το αλμυρό πλύσιμο της θάλασσας,
Κι οι καθάριες ξάστερες νύχτες
Λικνίζουν τα φώτα τους προς τα δυτικά
Για να γείρουν πίσω απ’ τη στεριά·
Όπου ο παλμός κολλώντας στα βράχια
Ανανεώνει τον εαυτό του παντοτινά·
Όπου, ξανά σε ασυννέφιαστες νύχτες,
Το νερό καθρεφτίζει
Του στερεώματος την προχωρημένη κλίση·
− Θυμήσου
Στις στενόχωρες σκοτεινές σου ώρες
Πως πιότερο τα πράγματα κινούνται
Απ’ ότι το αίμα στην καρδιά.
Λάνγκστον Χιούζ (Langston Hughes)
Αφροαμερικανός ποιητής. Γεννήθηκε το 1902 και πέθανε το 1967. Ήταν ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του κινήματος Αναγέννηση του Χάρλεμ που δημιουργήθηκε στην Αμερική γύρω στο 1920.
ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΟΝΕΙΡΟΥ (DREAM VARIATIONS)
Να τινάζω τα χέρια μου μακριά
Σε κάποιο μέρος του ήλιου,
Να στροβιλίζομαι και να χορεύω
Μέχρι η λευκή μέρα να τελειώσει.
Ύστερα ν’ αναπαύομαι στο δροσερό
Απόγευμα, κάτω από ένα ψηλό δέντρο
Καθώς η νύχτα έρχεται απαλά,
Σκούρα σαν εμένα –
Αυτό είναι τ’ όνειρό μου !
Να τινάζω τα χέρια μου μακριά
Στο πρόσωπο του ήλιου,
Να χορεύω ! Να στροβιλίζομαι !
Να στριφογυρίζω!
Μέχρι η γοργή μέρα να τελειώσει.
Ανάπαυση στο αχνό απόγευμα…
Ένα ψηλό, λιγνό δέντρο…
Η νύχτα να έρχεται τρυφερά
Μαύρη σαν εμένα.
Πάτρικ Κάβανα (Patrick Kavanagh)
Ιρλανδός ποιητής. Γεννήθηκε το 1904 και πέθανε το 1967. Φημισμένος για τον λυρισμό και τη ζωντάνια της γλώσσας του με την οποία μεταμόρφωνε ποιητικά την αγροτική ζωή της Ιρλανδίας.
ΓΑΛΗΝΗ (PEACE)
Και μερικές φορές λυπάμαι, όταν η χλόη
Μεγαλώνει πάνω απ’ τις πέτρες σε ήσυχα βαθουλώματα
Και το γρασίδι γέρνει κατά μήκος του αυλακωμένου
Καρόδρομου, που δεν είμαι η φωνή των ξωμάχων
Που τώρα στέκονται σε κάποιο ακρωτήρι μιλώντας
Για γογγύλια και πατάτες ή χλωρό καλαμπόκι
Για πρασινισμένες όχθες καθαρισμένες για μια νίκη.
Εδώ η γαλήνη ακόμα γυροφέρνει τα χρωματιστά της
Χτένια και φουλάρια και κοκάλινες χάνδρες.
Πάνω σ’ ένα ακρωτήρι δίπλα σε κάποιο στριφτό φράχτη,
Ένας λαγός κάθεται κοιτώντας ένα αυλάκι σκεπασμένο
Με φύλλα, υπάρχει ένα παλιό αλέτρι αναποδογυρισμένο
Σ’ ένα χορταριασμένο χαντάκι, και κάποιος σπρώχνει
Προς το σπίτι με τους ώμους του μια σβάρνα.
Έξω απ’ αυτή τη χώρα της παιδικής ηλικίας τι ανόητοι
Σκαρφαλώνουν για να παλέψουν με τους τυράννους
Με την αγάπη και με τη ζωή και τον χρόνο ;
Φίλιπ Λάρκιν (Philip Larkin)
Άγγλος ποιητής. Γεννήθηκε το 1922 και πέθανε το 1985. Η ποίησή του διακρίνεται για τη σκοτεινή ευαισθησία της και για την ικανότητά της να μετασχηματίζει την καθημερινότητα σε ποιητικές εικόνες. Κράτησε αποστάσεις από τον νεορομαντισμό της εποχής του.
ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ (THE TREES)
Τα δέντρα βγάζουνε φύλλα
Σαν κάτι που ’χει κιόλας ειπωθεί·
Τα πρόσφατα μπουμπούκια χαλαρώνουν
Κι ανοίγουν, το πρασίνισμά τους
Είν’ ένα είδος θλίψης.
Είναι που γεννιούνται ξανά
Κι εμείς γερνάμε ; Όχι, πεθαίνουν επίσης,
Το ετήσιο κόλπο τους να φαίνονται νέα
Είναι σημειωμένο στους δακτύλιους
Του ξύλου.
Ωστόσο ακόμα τ’ ανήσυχα κάστρα
Μαστιγώνουν με πυκνή φυλλωσιά
Κάθε Μάη. Η προηγούμενη χρονιά
Είναι νεκρή, φαίνεται να λένε,
Ξεκινάμε εκ νέου, εκ νέου, εκ νέου.
Ντενίζ Λέβερτοβ (Denise Levertov)
Αμερικανίδα ποιήτρια. Γεννήθηκε το 1923 και πέθανε το 1997. Η πολιτική και τα θρησκευτικά θέματα απασχολούν μεγάλο μέρος του έργου της. Ήταν ένα απ’ τα μέλη της Σχολής Black Mountain.
ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ (IN MIND)
Υπάρχει στο μυαλό μου μια γυναίκα
αθωότητας, αστόλιστη αλλά
καλοβαλμένη κι ευωδιάζοντας
μήλα ή χλόη. Φοράει
μιά απίστευτη μπλούζα ή πουκαμίσα,
τα μαλλιά της είναι καστανόξανθα
κι απαλά, και είναι καλοσυνάτη
και πολύ καθαρή δίχως επίδειξη –
Αλλά δεν έχει καθόλου φαντασία.
Και υπάρχει μια κοπέλα
απείθαρχη και φεγγαροπαρμένη
ή γερόντισσα, ή και τα δύο, ντυμένη
με ψευτοκοσμήματα και κουρέλια,
φτερά και σκισμένο ταφτά,
που ξέρει παράξενα τραγούδια
Αλλά δεν είναι καλοσυνάτη.
Ρόμπερτ Μπλάυ (Robert Bly)
Αμερικανός ποιητής. Γεννήθηκε το 1926. Στην ποίησή του προβάλει τη δύναμη του μύθου και του διαλογισμού. Ενεργός ακτιβιστής, υπήρξε συνιδρυτής του κινήματος Αμερικανοί συγγραφείς κατά του πολέμου του Βιετνάμ.
Η ΓΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ (THE CAT IN THE KITCHEN)
Έχεις ακούσει για το παιδί που περπάτησε δίπλα
Στο μαύρο νερό ; Δεν θα πω τίποτα περισσότερο.
Ας περιμένουμε λίγα χρόνια. Ήθελε να καταχωρηθεί.
Μερικές φορές ένας άνθρωπος περπατά δίπλα
Σ’ ένα νερόλακκο, κι ένα χέρι απλώνεται
Και τον τραβά μέσα.
Δεν υπήρχε πρόθεση, ακριβώς. Ο νερόλακκος
Ήταν ερημικός, ή χρειαζόταν ασβέστιο,
Τα κόκαλα θα ήταν ό,τι πρέπει.
Τι συνέβη λοιπόν ;
Ήταν κάπως σαν το βραδινό αέρα, που είν’ απαλός,
Και κινείται αργά, αναστενάζοντας σαν γριά γυναίκα
Στην κουζίνα της αργά τη νύχτα, ανακατώνοντας
Κατσαρόλες, ανάβοντας μια φωτιά, ετοιμάζοντας
Λίγη τροφή για τη γάτα.
*
Αττιπάτ Κρισνασουάμι Ραμανουτζάν (A.K.Ramanujan)
Ινδός ποιητής. Γεννήθηκε το 1929 και πέθανε το 1993. Η ποίησή του, που διερευνά διαπολιτισμικά θέματα, χαρακτηρίζεται από ρεαλισμό και εξομολογητικό ύφος.
ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ (SELF-PORTRAIT)
Μοιάζω στον καθένα
εκτός απ’ τον εαυτό μου,
και μερικές φορές βλέπω
στις βιτρίνες των καταστημάτων,
παρά τους πασίγνωστους νόμους
της οπτικής,
το πορτραίτο ενός ξένου:
ημερομηνία άγνωστη,
συχνά υπογεγραμμένη σε μια γωνιά
απ’ τον πατέρα μου.
Ντέρεκ Γουόλκοτ [Derek Walcott]
Ο Ντέρεκ Γουόλκοτ γεννήθηκε το 1930 στη Σάντα Λουτσία. Είναι ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Ανάμεσα στα έργα του συγκαταλέγεται και το έπος Όμηρος.
Η ΑΓΑΠΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ [LOVE AFTER LOVE]
Ο καιρός θα έρθει, όταν, με αγαλλίαση
θα χαιρετίσεις τον εαυτό σου φτάνοντας
στη δική σου πόρτα, στο δικό σου καθρέφτη
κι ο ένας θα χαμογελάσει στο καλωσόρισμα του άλλου,
και θα πει, κάθισε εδώ. Γευμάτισε.
Θα ξαναγαπήσεις τον άγνωστο που ήταν ο εαυτός σου.
Πρόσφερε κρασί. Πρόσφερε ψωμί. Δώσε την καρδιά σου
πίσω στον εαυτό της, στον ξένο που σ’ έχει αγαπήσει
σ’ όλη σου τη ζωή, τον οποίο αγνοούσες
για κάποιο άλλο πρόσωπο, που σε ξέρει απ’ έξω.
Κατέβασε τις ερωτικές επιστολές από το ράφι,
τις φωτογραφίες, τ’ απεγνωσμένα σημειώματα,
ξεφλούδισε το δικό σου είδωλο απ’ τον καθρέφτη.
Κάθισε. Γλέντα τη ζωή σου.
Γκάρυ Σνάυντερ (Gary Snyder)
Αμερικανός ποιητής και δοκιμιογράφος. Γεννήθηκε το 1930. Στην ποίησή του υπάρχουν έντονα τα στοιχεία της πνευματικότητας του Βουδισμού και της φύσης. Μέλος της Αναγέννησης του San Francisco καθώς και της Γενιάς των Beat.
ΠΑΛΙΑ ΚΟΚΑΛΑ (OLD BONES)
Εκεί έξω τριγυρίζοντας, ψάχνοντας για φαγητό,
Ένα ρίζωμα, ένα κάλεσμα πουλιού, ένα κουκούτσι
Που να μπορείς να σπάσεις
Μαδώντας, σκάβοντας, παγιδεύοντας, σκαλώνοντας,
Βγάζοντάς τα πέρα δύσκολα,
Καθόλου φαγητό εκεί έξω στις σκονισμένες
Πλαγιές τις σκεπασμένες με χαλίκι–
Έχοντας μερικό – ψάχνοντας για κάμποσο,
Διαλέγοντας ένα πεινασμένο όνειρο.
Κόκαλο ελαφιού, χασομέρικο πρόβατο,
Κόκαλα πείνα σπίτι.
Κάπου εκεί έξω
Μια οστεοθήκη για τα παλιά,
Η σκόνη των παλιών κόκαλων,
Παλιά τραγούδια και ιστορίες.
Το τι φάγαμε – Το ποιος έφαγε τι –
Το πως όλοι επικρατήσαμε.
Τζέφφρυ Χιλ (Geoffrey Hill)
Άγγλος ποιητής. Γεννήθηκε το 1932. Καθηγητής σε αρκετά μεγάλα πανεπιστήμια, θεωρείται ο σημαντικότερος ποιητής της Αγγλίας μετά τον θάνατο του Φίλιπ Λάρκιν(1922 – 1985).
ΜΙΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ (A PRAYER TO THE SUN)
Εις μνήμην του Miguel Hernandez
Ι
Το σκοτάδι
Πάνω απ’ όλα τα πράγματα
Ο ήλιος
Κάνει
Ν’ ανατέλλει
ΙΙ
Γύπες
Χαιρετούν το κρέας τους
Το μεσημέρι
(Η κόλαση
σωπαίνει)
ΙΙΙ
Ο τυφλός ήλιος
Ο εξολοθρευτής μας
Μάς ευλογεί
Ώστε
Να κοιμηθούμε
Σάρον Όλντς (Sharon Olds)
Αμερικανίδα ποιήτρια. Γεννήθηκε το 1942. Στο έργο της διερευνά την αλήθεια για θέματα όπως η βία, η σεξουαλικότητα και το σώμα. Διδάσκει δημιουργική γραφή στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
ΣΕΞ ΧΩΡΙΣ ΑΓΑΠΗ (SEX WITHOUT LOVE)
Πως το κάνουνε, εκείνοι που κάνουν έρωτα
Χωρίς αγάπη ; Όμορφοι σαν χορευτές,
Γλιστρώντας ο ένας πάνω στον άλλο
Σαν παγοδρόμοι πάνω στον πάγο, δάχτυλα
Γαντζωμένα ο ένας στο σώμα του άλλου,
Πρόσωπα κόκκινα σαν κρέας, σαν κρασί, υγροί
Σαν παιδιά στη γέννα που οι μανάδες τους
Πρόκειται να τα δώσουν. Πως φτάνουν
Σε οργασμό σε οργασμό στον Θεό πως
Φτάνουν στα γαλήνια νερά, και να μην αγαπούν
Εκείνον που ήρθε εκεί μαζί τους, φως υψωμένο
Αργά σαν ατμός απ’ το ενωμένο τους δέρμα ;
Αυτοί είναι οι πραγματικοί θρήσκοι,
Οι εξαγνισμένοι, οι επαγγελματίες, εκείνοι
Που δεν θα δεχτούν έναν ψεύτικο Μεσσία,
Που δεν θ’ αγαπήσουν τον ιερέα αντί τον Θεό.
Δεν εκλαμβάνουν τον εραστή ως τη δική τους
Ευχαρίστηση, είναι σαν σπουδαίοι δρομείς :
Ξέρουν πως είναι μόνοι με την επιφάνεια
Του δρόμου, το κρύο, τον αέρα, την εφαρμογή
Των παπουτσιών τους, την πάνω απ’ όλα
Καρδιαγγειακή υγεία τους – απλά συντελεστές,
Σαν τον σύντροφο στο κρεβάτι, κι όχι
Η αλήθεια, που είναι το αζευγάρωτο σώμα
Μονάχο του στο διάστημα ενάντια
Στη δική του καλύτερη ώρα.
Κάρολ Αν Ντάφφυ (Carol Ann Duffy)
Σκωτσέζα ποιήτρια και θεατρική συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1955. Το 2009 της απονεμήθηκε ο τίτλος Poet Laureate της Μεγάλης Βρετανίας.
ΛΕΞΕΙΣ, ΑΠΕΡΑΝΤΗ ΝΥΧΤΑ (WORDS, WIDE NIGHT)
Κάπου στην άλλη άκρη αυτής της απέραντης νύχτας
Και της απόστασης μεταξύ μας, σε σκέφτομαι.
Το δωμάτιο αποτραβιέται αργά απ’ το φεγγάρι.
Αυτό είν’ ευχάριστο. Ή να διαγράψω τούτο και να πω
Είναι λυπητερό ; Σ’ έναν από τους χρόνους τραγουδώ
Ένα ακατόρθωτο τραγούδι πόθου που δεν μπορείς
Ν’ ακούσεις.
Βλέπεις ; Κλείνω τα μάτια μου και φαντάζομαι
Τους σκοτεινούς λόφους που θα πρέπει να διασχίσω
Για να σε φτάσω. Γιατί σ’ έχω ερωτευτεί
Κι αυτό είναι το πώς είναι ή το πώς είναι σε λέξεις.
Ντον Πάτερσον (Don Paterson)
Σκωτσέζος ποιητής. Γεννήθηκε το 1963. Στην ποίησή του συνδυάζει την παράδοση με τη σύγχρονη γραφή. Εκτός από ποιητής είναι και μουσικός της Jazz.
ΠΟΙΗΣΗ (POETRY
Με τον ίδιο τρόπο που το δίχως νου διαμάντι φυλά
Μια σπίθα απ’ τις αρχέγονες φωτιές του πλανήτη
Παγιδευμένες για πάντα στο δίχτυ του από πάγο,
Δεν είναι της αγάπης η τελευταία έξαψη που η ποίηση κρατά,
Αλλά το ίχνος της αγάπης που το ανέσυρε
Από τη σιωπή: Έτσι αν το λαμπρό κάρβουνο της αγάπης του
Αρχίσει να σιγοκαίει, ο ποιητής ακούει τη φωνή του
Ξαφνικά ζορισμένη −σαν ενός τραγουδιστή στην αίθουσα του μπαρ−
Να κομπάζει με το δικό του πελώριο αίσθημα, ή σκεπασμένη
Από βιολιά· αλλά αν εκφράσει ένα πιο στέρεο φως, γνωρίζει
Πως ο ανόθευτος στίχος, όταν επιτέλους έρθει, θ’ ακούγεται
Σαν μια βουνίσια πηγή, ανώνυμη και γαλήνια.
Κάτω απ’ τον γαλάζιο ουρανό που μας ξεχνά, το νερό
Τραγουδά το Τίποτα, όχι τ’ όνομά σου, ούτε το δικό μου.
* Ο Κώστας Λιννός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές και μία μετάφραση. Από το 2009 είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Κουκούτσι.
