Πέθανε σε ηλικία 92 ετών ο Ντάνιελ Έλσμπεργκ που άλλαξε την ιστορία του πολέμου στο Βιετνάμ
Ο Ντάνιελ Ελσμπεργκ, αναλυτής της αμερικανικής κυβέρνησης που έγινε ένας από τους διασημότερους πληροφοριοδότες στην παγκόσμια πολιτική όταν διέρρευσε τα Pentagon Papers, αποκαλύπτοντας τη γνώση της αμερικανικής κυβέρνησης για τη ματαιότητα του πολέμου στο Βιετνάμ, πέθανε σε ηλικία 92 ετών. Ο θάνατός του επιβεβαιώθηκε από την οικογένειά του την Παρασκευή.
Ήταν ο άνθρωπος που άλλαξε την ιστορία του πολέμου, βρέθηκε για 18 μήνες στο Βιετνάμ και η εμπειρία άλλαξε την άποψή του για τον πόλεμο. Συγκέντρωσε 7000 σελίδες απόρρητα έγγραφα που αποκάλυπταν τα ψέματα γύρω από την εμπλοκή των ΗΠΑ στην Ινδοκίνα και τα έδωσε στους Τάιμς της Νέας Υόρκης. Η κυβέρνηση Νίξον δεν κατάφερε να εμποδίσει την δημοσίευσή τους και ο ίδιος αθωώθηκε από την βαριά κατηγορία της κατασκοπείας.
Τον Μάρτιο, ο Ελσμπεργκ δήλωσε ότι έχει προσβληθεί από καρκίνο στο πάγκρεας και ότι οι γιατροί του έδιναν τρεις έως έξι μήνες ζωής. Προσέθεσε δε ότι είχε επιλέξει να μην υποβληθεί σε χημειοθεραπεία και ότι του είχαν εξασφαλίσει φροντίδα σε ξενώνα.
“Δεν αισθάνομαι κανένα σωματικό πόνο”, έγραψε, προσθέτοντας: “Ο καρδιολόγος μου μου έδωσε την άδεια να εγκαταλείψω τη δίαιτα μου χωρίς αλάτι των τελευταίων έξι ετών. Αυτό έχει βελτιώσει τη ζωή μου: επιτέλους τρώω τα αγαπημένα μου φαγητά!”.
Την Παρασκευή, η οικογένεια δήλωσε ότι ο Έλσμπεργκ “δεν πονούσε” όταν πέθανε. Πέρασε τους τελευταίους μήνες του τρώγοντας “ζεστή σοκολάτα, κρουασάν, κέικ, κουλούρια με παπαρουνόσπορο και λουξ” και απολαμβάνοντας “αρκετές προβολές της αγαπημένης του [ταινίας] όλων των εποχών, Butch Cassidy and the Sundance Kid”, προστίθεται στην ανακοίνωση της οικογένειας.
“Τις τελευταίες μέρες του, περιτριγυρισμένος από τόση αγάπη από τόσους πολλούς ανθρώπους, ο Ντάνιελ αστειεύτηκε: “Αν ήξερα ότι ο θάνατος θα ήταν έτσι, θα το είχα κάνει νωρίτερα …”.
“Σας ευχαριστώ όλους, για την έκρηξη αγάπης, εκτίμησης και ευχών. Όλα αυτά ζέσταναν την καρδιά του στο τέλος της ζωής του”.
Τα αφιερώματα ήταν γρήγορα και πολλά.
Ο Alan Rusbridger, πρώην αρχισυντάκτης του Guardian, δήλωσε ότι ο Ελσμπεργκ “αναγνωρίστηκε ευρέως, και δικαίως, ως μια μεγάλη και σημαντική προσωπικότητα. Αλλά όχι από τον Ρίτσαρντ Νίξον, ο οποίος τον ήθελε φυλακισμένο. Είναι ο λόγος για τον οποίο το εθνικό συμφέρον δεν πρέπει ποτέ να συγχέεται με το συμφέρον του εκάστοτε κυβερνώντος”.
Η συγγραφέας και πολιτικός σχολιαστής Molly Jong-Fast δήλωσε: “Ένας από τους λίγους πραγματικά γενναίους ανθρώπους σε αυτή τη γη την εγκατέλειψε”.
Ο οικοδεσπότης του MSNBC Mehdi Hasan δήλωσε: “Ο γενναίος άνδρας που δεν έχει αποτύχει ποτέ: “Τεράστια απώλεια για αυτή τη χώρα. Ένας εμπνευσμένος, γενναίος και πατριώτης Αμερικανός. Αναπαύσου στη δύναμη, Νταν, αναπαύσου στη δύναμη”.
Τα Pentagon Papers κάλυπταν την πολιτική των ΗΠΑ στο Βιετνάμ μεταξύ 1945 και 1967 και έδειξαν ότι οι διαδοχικές διοικήσεις γνώριζαν ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν να νικήσουν.
Μέχρι το τέλος του πολέμου το 1975, περισσότεροι από 58.000 Αμερικανοί είχαν πεθάνει και 304.000 είχαν τραυματιστεί. Σχεδόν 250.000 Νοτιοβιετναμέζοι στρατιώτες σκοτώθηκαν, όπως και περίπου 1 εκατομμύριο Βορειοβιετναμέζοι στρατιώτες και αντάρτες Βιετκόνγκ και περισσότεροι από 2 εκατομμύρια άμαχοι στο Βόρειο και Νότιο Βιετνάμ, το Λάος και την Καμπότζη.
Τα έγγραφα του Πενταγώνου προκάλεσαν αίσθηση το 1971, όταν δημοσιεύθηκαν – πρώτα από τους New York Times και στη συνέχεια από την Washington Post και άλλες εφημερίδες – αφού το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την απόφαση της κυβέρνησης Νίξον σχετικά με το αν η δημοσίευση απειλούσε την εθνική ασφάλεια.
Το 2017, η ιστορία έγινε ταινία – The Post – υποψήφια για Όσκαρ ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ, στην οποία τον Έλσμπεργκ υποδύθηκε ο Βρετανός ηθοποιός Μάθιου Ρις.
Ο Έλσμπεργκ υπηρέτησε στο Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1950, αλλά πήγε στο Βιετνάμ στα μέσα της δεκαετίας του ’60 ως πολιτικός αναλυτής για το υπουργείο Άμυνας, διεξάγοντας μελέτη για τις τακτικές αντιμετώπισης των ανταρτών. Όταν διέρρευσε τα Pentagon Papers, εργαζόταν για την Rand Corporation.
Το 2021, μισό αιώνα μετά την αποκάλυψη, δήλωσε στον Guardian: “Τα δύο χρόνια στο Βιετνάμ ανέφερα πολύ έντονα ότι δεν υπήρχε καμία προοπτική προόδου οποιουδήποτε είδους, οπότε ο πόλεμος δεν έπρεπε να συνεχιστεί. Και αυτή ήταν η άποψη της πλειοψηφίας του αμερικανικού λαού πριν βγουν τα Pentagon Papers“
“Από το ’68 με την επίθεση Tet, από το ’69, οι περισσότεροι Αμερικανοί πίστευαν ήδη ότι ήταν ανήθικο να συνεχιστεί, αλλά αυτό δεν επηρέασε τον Νίξον. Πίστευε ότι θα προσπαθούσε να την κερδίσει και θα ήταν ευχαριστημένοι μόλις την κέρδιζε, όσος χρόνος και αν χρειαζόταν”.
Το 1973, ο Έλσμπεργκ παραπέμφθηκε σε δίκη. Οι κατηγορίες για κατασκοπεία, συνωμοσία και κλοπή κυβερνητικής περιουσίας που αθροίζονταν σε πιθανή ποινή κάθειρξης 115 ετών απορρίφθηκαν λόγω σοβαρών κυβερνητικών παραπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της διάρρηξης στο γραφείο του ψυχιάτρου του Έλσμπεργκ, μέρος του σκανδάλου συγκέντρωσης που οδήγησε στην παραίτηση του Νίξον το 1974.
Ο Ντάνιελ Έλσμπεργκ γεννήθηκε στο Σικάγο το 1931. Αφού αποφοίτησε από το Χάρβαρντ το 1952 με πτυχίο οικονομικών με άριστα, σπούδασε για ένα χρόνο με υποτροφία Woodrow Wilson στο King’s College του Πανεπιστημίου του Cambridge. Από το 1954 έως το 1957 υπηρέτησε στο Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ ως επικεφαλής διμοιρίας τυφεκιοφόρων, αξιωματικός επιχειρήσεων και διοικητής λόχου τυφεκιοφόρων.
Από το 1957-59 ο Eλσμπεργκ ήταν Junior Fellow στην Society of Fellows του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Το 1962 απέκτησε το διδακτορικό του στα Οικονομικά στο Χάρβαρντ με τη διατριβή του με τίτλο “Risk, Ambiguity and Decision” (Κίνδυνος, ασάφεια και απόφαση). Η έρευνά του που οδήγησε σε αυτή τη διατριβή -ιδιαίτερα η εργασία του σχετικά με αυτό που έχει γίνει γνωστό ως “Παράδοξο Ellsberg”, η οποία δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά σε ένα άρθρο με τίτλο “Risk, Ambiguity and the Savage Axioms”- θεωρείται ευρέως ορόσημο στη θεωρία αποφάσεων και στα οικονομικά της συμπεριφοράς.
Με πληροφορίες από τον Guardian και τη σελίδα με το βιογραφικό του Ελσμπεργκ
