Κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, εκεί που ο Νοέμβρης γλιστράει, όχι πάνω σε χρυσοκόκκινα φύλλα, είναι η αλήθεια, αλλά σε ένα υγρό, πνιγηρό τοπίο, κάνει την προβληματική εμφάνισή του ο ‘μπελάς’ του Πολυτεχνείου.
Μπελάς για τις πρυτανικές αρχές…Το άσυλο, τι γίνεται με το άσυλο, τι ισχύει για το άσυλο. Υπάρχει άσυλο; Τι θα κάνουμε; Δεν μπορούμε να το κλείσουμε. Δεν μπορούμε να το ανοίξουμε. Δεν μπορούμε…Τι θα κάνουμε; [Κάθε Νοέμβρη το θυμόμαστε.]
Μπελάς για την κυβέρνηση…Τι να πούμε στους πρυτάνεις; Πότε να αρχίσει η αστυνομική επιτήρηση; Πόσες διμοιρίες ΜΑΤ να στείλουμε;
Μπελάς για τους Αθηναίους… Τι μέρα πέφτει; Να κάνω τον άρρωστο στη δουλειά. Να μην ανοίξω το μαγαζί. Να μην κανονίσω τίποτα. Να κλειστώ σπίτι μου. Κι αν ζω στα Εξάρχεια, να πάω το αυτοκίνητο σε γκαράζ…
Ωραία επέτειος! [Χαμένη] ευκαιρία για τις εταιρίες δημοσκοπήσεων…Πότε έγινε το Πολυτεχνείο; Τι ξέρετε γι’ αυτό; Α, επί Γερμανών, μάλιστα…Χιλιάδες νεκροί; Α, μάλιστα…Μάλιστα…Εσείς τι λέτε; Α, δεν ξέρετε, δεν απαντάτε…Μάλιστα…
Πώς μια εκδήλωση μνήμης μετατρέπεται, με το πέρασμα του χρόνου, σε μπάχαλο; Σε έκφραση γενικής οργής και απωθημένων, που ουδεμία σχέση έχει με την απριλιανή δικτατορία, τα δεινά που έφερε στον τόπο, και την νοεμβριανή εξέγερση; Πόσοι απ’ αυτούς που την ‘τιμούν’, με τον δικό τους τρόπο που όλοι γνωρίζουμε, είναι σε θέση να πουν τι ακριβώς συνέβη τότε;
Όσο περνάει ο καιρός, όλο και λιγότεροι…Όσο περνάει ο καιρός, τόσο χειρότερα…Τι διαφορά έχει, ας πούμε, η εκδήλωση για την 17η Νοέμβρη- με τις πέτρες και τα μολότοφ και το κυνηγητό στα Εξάρχεια- από τις άλλες συγκεντρώσεις, για τον Γρηγορόπουλο, για παράδειγμα; Ποια είναι η διαφορά στον εορτασμό της φετινής επετείου, σε σχέση με δέκα ή είκοσι χρόνια πριν; Όλα αυτά τα χρόνια, το ίδιο έργο παίζεται. Είναι η κατάσταση όλα αυτά τα χρόνια ίδια;
Σήμερα, θα έπρεπε να υπάρχει ιδιαίτερος προβληματισμός, που να εκφράζεται με ομιλίες, με συζητήσεις…Για τις ελευθερίες- για τις οποίες αγωνίστηκαν οι φοιτητές του 1973 – που καταργούνται, για τα δικαιώματα που αποτελούν παρελθόν, για την αγωνία του φοιτητή μπροστά σε μια απάνθρωπη αγορά εργασίας.
Κι επειδή ο καθένας μπορεί να διακρίνει τις κομματικές σκοπιμότητες που δεν κατευθύνουν αυτή την ‘οργή’ σε συλλαλητήρια με συγκεκριμένα αιτήματα για τα πολύ υπαρκτά, σημερινά προβλήματα- ας αφήσουν το Πολυτεχνείο ήσυχο, αφού δεν μπορούν να το τιμήσουν! Ας το αφήσουν να το θυμόμαστε, όσοι ακόμα συγκινούμαστε απ’ αυτό.
Άλλωστε, όλο το χρόνο θαυμάζουμε την ωραία κατάσταση στην οποία, χάρη σε όλους αυτούς, έχει περιέλθει το ιστορικό κτίριο του Πολυτεχνείου, όπως και η καημένη η Νομική Σχολή. Κανείς δεν διαμαρτύρεται γι’ αυτό. Ποτέ, τα τελευταία σαράντα χρόνια, δεν έχει γίνει κάτι γι’ αυτό. Τα κτίρια παρακμάζουν, οι υπολογιστές εξαφανίζονται, οι καθηγητές τρομοκρατούνται, η διακίνηση ναρκωτικών δίνει και παίρνει, ολόκληρη η περιοχή υποβαθμίζεται.
Και όταν φτάνει ο Νοέμβριος κι όλοι ετοιμάζονται για το μεγάλο ‘πάρτι’- κάποιοι στους δρόμους κι οι άλλοι κλειδαμπαρωμένοι- το θέμα είναι: Τι θα κάψουμε φέτος; Ή, με πόσα ΜΑΤ και πόσα δακρυγόνα θα γιορταστεί η ‘επέτειος’;
Για όσους από μας αντλούμε από εκείνη την περίοδο μνήμες, αυτό το μόνιμο σκηνικό της εκατέρωθεν βίας αποτελεί προσβολή. Ιδίως που όλα αυτά τα χρόνια, σαράντα ολόκληρα χρόνια, δεν βλέπουμε κανένα ενδιαφέρον, δεν ακούμε καλά μαντάτα για την παιδεία ποτέ. Ουδέποτε είναι στην επικαιρότητα επειδή υπήρξε πρόοδος, σε κάποιον τομέα έρευνας, ας πούμε- παρά μόνο επειδή οι φοιτητές κλείδωσαν τον πρύτανη ή επειδή τους επιτέθηκαν τα ΜΑΤ.
Κι άραγε, πώς διδάσκεται σήμερα η Ιστορία – όχι η μυθολογία- στα γυμνάσια και στα πανεπιστήμια; Τι γνωρίζουν οι μαθητές και οι φοιτητές για τη δικτατορία των συνταγματαρχών, για το Πολυτεχνείο; Ποιος δημόσιος διάλογος, ποιες εκδηλώσεις ουσίας έχουν γίνει;
Μπορούν να υπάρξουν επετειακές εκδηλώσεις χωρίς γνώση; Μπορεί να υπάρξει σεβασμός στη μνήμη χωρίς Ιστορία; Μπορεί μια χώρα που αδυνατεί να σεβαστεί τις μνήμες της να προχωρήσει;
