Ιαπωνία

RICH MILLER – SIMON KENNEDY / BLOOMBERG – Ο Χαρουχίκο Κουρόντα πρόκειται να λάβει αύξηση μισθού 34,7 εκατομμυρίων γιεν ή 235.000 ευρώ. Είναι η πρώτη αύξηση μισθού που αποφασίζεται για τον πρόεδρο της Τράπεζας της Ιαπωνίας στο διάστημα των τελευταίων εννέα ετών. Ο κ. Κουρόντα, όμως, έχει έναν ακόμη λόγο για να είναι χαρούμενος μαζί με τους ομολόγους του στις ΗΠΑ, στη Βρετανία, ακόμη και τη Γερμανία. Σε πολλά κράτη παρατηρείται ενίσχυση των μισθών που, αν και ανεπαίσθητη, δημιουργεί περιθώρια αισιοδοξίας για το μέλλον έπειτα από την πτώση τους στο διάστημα των τελευταίων δύο δεκαετιών. Η εξέλιξη ενθαρρύνει προβλέψεις για ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, πέρα από την ώθηση που έχει δοθεί από την πτώση των τιμών του πετρελαίου, οδηγώντας έτσι σε επιτάχυνση των ρυθμών ανάπτυξης.

Η αύξηση των μισθών συνεπάγεται επέκταση της κατανάλωσης, ενθαρρύνοντας την άνοδο των τιμών σε φυσιολογικά επίπεδα ώστε οι επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε επενδύσεις.

Στην Ιαπωνία, μια μεγάλη οικονομία που πασχίζει να απαλλαχθεί από τον αποπληθωρισμό εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, οι βασικοί μισθοί αυξήθηκαν κατά 0,4% τον Οκτώβριο σε σχέση με ένα χρόνο πριν, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας. Ερευνα της Ομοσπονδίας Επιχειρηματιών στην Ιαπωνία έδειξε πως οι μεγάλες εταιρείες θα ανακοινώσουν αυτόν τον χειμώνα αύξηση των μπόνους κατά 5,8%, αντανακλώντας τη μεγαλύτερη άνοδο από το 2008, έπειτα από ενίσχυση της τάξεως του 7,2% αυτό το καλοκαίρι.

Στις ΗΠΑ, οι μισθοί ενισχύθηκαν κατά 0,8% στη διάρκεια του τρίτου τριμήνου, μια άνοδο που δεν έχει επαναληφθεί από το πρώτο τρίμηνο του 2007. Η πρόεδρος της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), Τζάνετ Γέλεν, έχει εκφράσει κατ’ επανάληψη την επιθυμία της να υπάρξει αύξηση των μισθών κατά 3% με 4%, ποσοστό που θεωρεί ότι συμβαδίζει με τον στόχο της Fed για πληθωρισμό 2%.

Τον περασμένο μήνα, ο Μαρκ Κάρνεϊ, διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, είπε πως εμφανίζονται οι πρώτες ενδείξεις μιας πολυαναμενόμενης ενίσχυσης των μισθών. Προέβλεψε, επίσης, περαιτέρω ενίσχυση των πραγματικών μισθών από την υποχώρηση των τιμών στα τρόφιμα και στην ενέργεια. Ο μέσος όρος αποδοχών στη Βρετανία, συμπεριλαμβανομένων των μπόνους, αναρριχήθηκε ταχύτερα από τον πληθωρισμό το διάστημα του τρίτου τριμήνου συγκριτικά με κάθε άλλη φορά κατά την τελευταία πενταετία. Αρκετά θετικό είναι το γεγονός ότι ο ελάχιστος μισθός εμφάνισε άνοδο 3% τον Οκτώβριο, στις 6,5 στερλίνες (8,18 ευρώ) ανά ώρα.

Παράλληλα, η γερμανική κυβέρνηση θέτει σε εφαρμογή ελάχιστο μισθό 8,5 ευρώ ανά ώρα από τον Ιανουάριο. Η νέα νομοθεσία, εκτιμά η Morgan Stanley, ότι θα οδηγήσει σε αύξηση των μισθών κατά 3,5% μέσα στο 2015. Μια τέτοια άνοδος, ενδεχομένως, να είναι ευπρόσδεκτη ακόμη και από την Bundesbank, τη γερμανική κεντρική τράπεζα που αντιμετωπίζει με μεγάλη επιφυλακτικότητα κάθε άνοδο τιμών και μισθών, φοβούμενη μην τυχόν επιστρέψει η οικονομία στην εποχή του υπερπληθωρισμού εν μέσω του Μεσοπολέμου. «Δεδομένου ότι οι περισσότεροι Γερμανοί απολαμβάνουν μια κατάσταση πλήρους απασχόλησης, οι μισθοί ενισχύονται με πολύ ικανοποιητικούς ρυθμούς», παρατηρεί ο επικεφαλής της Berenberg Bank, μιας από τις παλαιότερες τράπεζες στη Γερμανία, προσθέτοντας πως «οι Γερμανοί απολαμβάνουν, επιτέλους, τους καρπούς μιας πολυετούς περιόδου με πολύ συντηρητικούς μισθούς».

 Η ιαπωνική οικονομία,η τριτη μεγαλύτερη στον κόσμο, εισήλθε απροσδόκητα σε ύφεση. Ενδεχομένως ο πρωθυπουργός να ζητήσει την πρσφυγή στις κάλπες.

Gross domestic product (GDP) fell at annualised 1.6% from July to September, compared to forecasts of a 2.1% rise.

That followed a revised 7.3% contraction in the second quarter, which was the biggest fall since the March 2011 earthquake and tsunami.

Economists said the weak economic data would likely delay a sales tax rise.

Sales tax delay

Prime Minister Shinzo Abe is widely expected call a snap election to seek a mandate to delay an increase in the sales tax to 10%, scheduled for 2015.

The tax increase was legislated by the previous government in 2012 to curb Japan’s huge public debt, which is the highest among developed nations.

April saw the first phase of the sales tax increase, from 5% to 8%, which hit growth in the second quarter and still appears to be having an impact on the economy.

The economy shrank 0.4% in the third quarter from the previous one.

The data also showed that growth in private consumption, which accounts for about 60% of the economy, was much weaker than expected.

Recent economic indicators showing a sluggish economy had already put the next tax hike in question.

“The Japanese economy is in recession and has now contracted in three of the last four quarters,” said Glenn Levine, senior economist at Moody’s Analytics.

“The most likely course is now a snap election in December in which voters choose, naturally enough, to delay the tax increase.”

Election expected

Speculation had been growing that the Japanese prime minister would call an election next month to shore up support just two years after he took office.

Local media are now reporting that Mr Abe could announce an election as early as Tuesday to be held on 14 December.

The Japanese government’s chief spokesperson Yoshihide Suga said on Monday that Mr Abe was expected to decide on various steps to take amid the “severe economic situation”.

While Mr Abe’s popularity has fallen since he took office in 2012, he is expected to win if an election were called, because the opposition remains divided and in disarray.

In reaction to the negative economic data, the dollar went above 117 Japanese yen before settling at 115.69.

The benchmark Nikkei 225 index, meanwhile, closed down almost 3% to 16,973.80, marking its biggest one-day drop since August.

Analysis: Rupert Wingfield-Hayes, BBC Tokyo Correspondent

Where did Abenomics go wrong?

In the spring of 2013, Prime Minister Shinzo Abe launched an ambitious growth strategy that rapidly became known as Abenomics.

Its aim was to drag Japan’s economy out of 20 years of deflation and put it back on the road to growth. Billions of dollars were pumped into the economy through stimulus spending. The Bank of Japan went on an even bigger spree, printing hundreds of billions of dollars of new money and using it to buy government bonds.

This had two effects. First, it pushed down the value of the yen, which made Japanese exports cheaper. Second, it pushed investors out of bonds and in to stocks. The Tokyo stock market soared. By mid 2013 Japan’s economy was back in what looked like solid growth.

Then, in early 2014, Mr Abe’s government took a calculated gamble. With the economy growing he could risk putting up taxes for the first time in nearly 20 years. Consumption (purchase) tax would rise from 5 to 8%. The tax rise was urgently needed to plug the giant hole in Japan’s public finances.

But the gamble has not paid off. Japanese consumers have stopped spending and the economy is back in recession. Why? The fall in the yen gave a huge cash windfall to Japanese exporters. But instead of increasing the wages of their employees, they have sat on the money.

The huge stock market rise only benefited a minority of rich people. 80% of Japanese people do not own any shares. Instead, their incomes are stagnant or falling, and the tax rise has made them feel even poorer. Hence they have stopped spending.