Eurogroup

Το παρασκήνιο της διαδικασίας περιελάμβανε μια «κρυφή» συνάντηση του κ. Βενιζέλου με τον Επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί στις Βρυξέλλες, ατελείωτες τηλεφωνικές επαφές ανάμεσα στην Κομισιόν, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ – Προσωπικές επαφές του Ζαν- Κλοντ Γιουνκέρ με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, καθώς και την απόφαση του Eurogroup για την παράταση της συμμετοχής του ευρωπαϊκού σκέλους της τρόικας στο ελληνικό πρόγραμμα μέχρι την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου του 2015 και τον ενισχυμένο ρόλο του ΔΝΤ

Ένα από τα βασικότερα αξιώματα στα χρόνια της κρίσης, ήταν πως οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν μπορούν να κρατήσουν σχεδόν τίποτε κρυφό. Είτε επρόκειτο για «μυστικές» συναντήσεις για το μέλλον της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, είτε για τις «εμπιστευτικές» προτάσεις της Κομισιόν για τα κράτη μέλη που δεν συμμορφώνονται με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, οι διαρροές και η επιλεκτική ενημέρωση στα μέσα ενημέρωσης θεωρείτο κάτι το δεδομένο.

Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να επισπεύσει την προεδρική εκλογή ήταν η εξαίρεση αυτού του κανόνα, καθώς η ελληνική πλευρά είχε ενημερώσει τους βασικότερους εταίρους μας για τις προθέσεις της εδώ και αρκετές ημέρες, χωρίς να διαρρεύσει το παραμικρό. Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και ο πρόεδρος του Eurogroup, αλλά και οι κυβερνήσεις κάποιων ισχυρών κρατών – μελών της Ευρωζώνης ήταν ενήμεροι για την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης με τον κ. Σαμαρά να ενημερώνει τους εταίρους του από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και τον κ. Βενιζέλο τους Σοσιαλδημοκράτες, ώστε να μην υπάρξει αιφνιδιασμός πριν ή μετά τις αποφάσεις του Eurogroup. Άλλωστε ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας δεν άφησε καμία αμφιβολία δηλώνοντας μια μόλις ημέρα μετά την ανακοίνωση επίσπευσης της εκλογής προέδρου της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, πως «υπάρχουν μυστικά που κάνουμε ότι δεν ξέρουν οι άλλοι και οι άλλοι κάνουν ότι δεν ξέρουμε εμείς».

Το παρασκήνιο αυτής της διαδικασίας περιελάμβανε μια «κρυφή» συνάντηση του κ. Βενιζέλου με τον Επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί στις Βρυξέλλες, ατελείωτες τηλεφωνικές επαφές ανάμεσα στην Κομισιόν, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ. Προσωπικές επαφές του Ζαν- Κλοντ Γιουνκέρ με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, καθώς και την απόφαση του Eurogroup για την παράταση της συμμετοχής του ευρωπαϊκού σκέλους της τρόικας στο ελληνικό πρόγραμμα μέχρι την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου του 2015 και τον ενισχυμένο ρόλο του ΔΝΤ.

Βρυξέλλες – Βασιλεία – Βρυξέλλες

Την Τρίτη 2 Δεκεμβρίου ο αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος, βρέθηκε στις Βρυξέλλες για τη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας ο κ. Βενιζέλος συναντήθηκε με τον Επίτροπο Νομισματικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί στον αριθμό 200 της Rue de la Loi στο Quartier européen. Εκεί όπου βρίσκεται η έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μια συνάντηση που δεν ανακοινώθηκε ποτέ. Η συζήτηση αφορούσε κυρίως στην εξεύρεση λύσης για την  άρση του αδιεξόδου με την τρόικα, την παραμονή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα, με ισχυρή παρουσία, ως το Μάρτιο του 2016, καθώς και το ενδεχόμενο παράτασης του ισχύοντος προγράμματος της Ελλάδας.

Είτε λόγω της επιμονής της Κομισιόν για τον ενισχυμένο ρόλο του ΔΝΤ, είτε λόγω της παρατεταμένης πολιτικής αβεβαιότητας, κ. Βενιζέλος αναφέρθηκε στην ανάγκη μετάθεσης όλων των κρίσιμων αποφάσεων «μετά την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας» η οποία θα επισπευσθεί. Δύο ημέρες μετά, την Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου, ο κ. Βενιζέλος από τη Βασιλεία της Ελβετίας όπου βρέθηκε για τη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΟΑΣΕ, έκανε σαφέστατους υπαινιγμούς για πρόωρες εκλογές.

Από την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου υπήρχαν πληροφορίες για έντονη κινητικότητα σχετικά με την επιστροφή της τρόικα στην Αθήνα, ίσως ακόμα και την Κυριακή, μία μόλις ημέρα πριν από το κρίσιμο Eurogroup της 8ης Δεκεμβρίου. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για συμφωνία με τα τεχνικά κλιμάκια του ευρωπαϊκού σκέλους της τρόικα, Κομισιόν και ΕΚΤ, καθώς το ΔΝΤ δεν έδειχνε καμία διάθεση συμβιβασμού. Λίγο πριν την έναρξη του Eurogroup της Δευτέρας στο οποίο συμμετείχε και ο «γνωστός στην Ελλάδα» Πόουλ Τόμσεν του ΔΝΤ, τόσο ο πρόεδρός του Γερούν Ντάισελμπλουμ, όσο και ο Επίτροπος Μοσκοβισί άφησαν ελάχιστες πιθανότητες για μια συμφωνία λόγω της σκληρής στάσης του τρίτου σκέλους της τρόικας, του ΔΝΤ. Οι χώρες της Ευρωζώνης, γνωρίζοντας πλέον τις προθέσεις της ελληνικής πλευράς, επιθυμούσαν μια εξάμηνη παράταση του ισχύοντος προγράμματος ώστε να καλύπτονται όλες οι πιθανές εξελίξεις στην Ελλάδα που θα ανέκυπταν, είτε με την εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας από την παρούσα Βουλή, είτε με την πολιτική αβεβαιότητα που θα συνεπάγοντο οι πρόωρες εθνικές εκλογές.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμβιβάστηκε με μια τρίμηνη παράταση, με τη συμφωνία η προεδρική εκλογή να ξεκαθαρίσει άμεσα, ώστε να υπάρχει ο χρόνος για την τελική αξιολόγηση της τρόικας. Η βασικότερη διαφωνία για την τρίμηνη παράταση προήλθε από τη Φινλανδία, μια από τις τρεις χώρες της Ευρωζώνης, (μαζί με τη Γερμανία και την Ολλανδία), η οποία θα πρέπει να επικυρώσει στο κοινοβούλιό της κάθε νέο σχετικό πρόγραμμα προς την Ελλάδα. Το πρόβλημα εντοπίστηκε στο γεγονός πως στις 19 Απριλίου του 2015 στη χώρα θα διεξαχθούν εκλογές και η παρούσα Βουλή της Φινλανδίας θα διαλυθεί τον Μάρτιο. Όπως είναι πλέον γνωστό το Eurogroup αποφάσισε την παράταση δύο μηνών, αντί των τριών, πριν συμφωνήσει στην παροχή της προληπτικής πιστωτικής γραμμής, καθώς όπως δήλωσε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, «ένα μήνας κρίθηκε λίγος καιρός και έξι μήνες πολύς».

Μετά το Eurogroup, οι εκπρόσωποι των δανειστών επιστρέφουν στην Ελλάδα – «Η Αθήνα θεωρεί ότι είναι το πρώτο βήμα προς την τελική ευθεία» σχολιάζουν συνεργάτες του Γκίκα Χαρδούβελη – Φαίνεται ότι γεφυρώθηκε το χάσμα, άγνωστο αν υπάρχει τελική συμφωνία.

Επιβεβαιώνονται, και από την ελληνική πλευρά, οι πληροφορίες που έρχονται από τις Βρυξέλλες και θέλουν τους ελεγκτές της Τρόικας να επιστρέφουν αύριο, Τρίτη, στην Αθήνα, προκειμένου να ξεκινήσει η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα τεχνικά κλιμάκια των δανειστών επιστρέφουν αύριο στην Αθήνα για να ξαναρχίσουν τον έλεγχο των οικονομικών στοιχείων της ελληνικής οικονομίας, στο πλαίσιο της εκρεμούς αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος. Αύριο αναμένεται να επιστρέψει στην Αθήνα και ο υπουργός Οικονομικών, Γκίκας Χαρδούβελης, ο οποίος βρίσκεται σήμερα στις Βρυξέλλες για τη συνεδρίαση του Eurogroup.

Πηγές του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών επιβεβαίωναν ότι τα τεχνικά κλιμάκια της Τρόικας έρχονται στην Αθήνα αύριο Τρίτη. «Η Αθήνα θεωρεί ότι είναι το πρώτο βήμα προς την τελική ευθεία», ήταν το πρώτο σχόλιο από το οικονομικό επιτελείο για την απόφαση που ελήφθη στο σημερινό Eurogroup να επιστρέψουν στην Αθήνα οι εκπρόσωποι των δανειστών για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων.

«Επιτέλους ξεμπλόκαρε η διαπραγμάτευση. Είναι ένα πρώτο βήμα, αλλά μας βγάζει από το αδιέξοδο και επιτρέπει να μπούμε προς την τελική ευθεία» σχολίαζαν κυβερνητικές πηγές.

Άγνωστο παραμένει εάν η εξέλιξη αυτή συνεπάγεται και οριστική συμφωνία με τους εκπροσώπους των δανειστών, φαίνεται ωστόσο ότι, σε πρώτη φάση, γεφυρώθηκε το χάσμα μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των ελεγκτών, που αφορούσε κυρίως στο δημοσιονομικό κενό και στους τρόπους κάλυψής του.

Το ελληνικό «ζήτημα»

Νωρίτερα, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δήλωνε κατά την άφιξή του στις Βρυξέλλες πως η Ελλάδα πιθανόν να χρειαστεί περισσότερο χρόνο, πριν οι διεθνείς πιστωτές της απελευθερώσουν την τελευταία δόση του δανείου, αλλά θεωρείται εξαιρετικά απίθανο να υπάρξει απόψε μια οριστική συμφωνία για την επέκταση τους προγράμματος για την Ελλάδα.

Κάτι που φάνηκε και από τις δηλώσεις του κ. Ντάισελμπλουμ, όσο και του Επιτρόπου Μοσκοβισί.

«Σήμερα θα ακούσουμε τους θεσμούς που απαρτίζουν την τρόικα, για να δούμε τι πιστεύουν, πόση πρόοδος έχει γίνει και ποιες περαιτέρω δεσμεύσεις έχει αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση και σε αυτή τη βάση θα αποφασίσουμε αν μπορούμε να ολοκληρώσουμε πριν τελειώσει η χρονιά ή αν θα χρειαστεί κάποια παράταση. Παραμένει ακόμη ένα ανοιχτό θέμα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Eurogroup, ο οποίος κάλεσε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να «κάνουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, για να καλύψουν όσο περισσότερη απόσταση μπορούν μέχρι το τέλος του χρόνου».

Αυστηρή γλώσσα για τη Γαλλία, στα «μαλακά» η Ιταλία

Λίγο πριν από τις 17.00 (ώρα Ελλάδος) ολοκληρώθηκε η ενδιάμεση συνέντευξη Τύπου του Eurogroup στις Βρυξέλλες αναφορικά με τους εθνικούς προϋπολογισμούς των επτά κρατών- μελών που βρίσκονται είτε στο προληπτικό είτε στο διορθωτικό σκέλος του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης συμφώνησαν με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δοθεί περισσότερος χρόνος σε αυτές τις χώρες και κυρίως σε Παρίσι και Ρώμη, για να εφαρμόσουν τα απαραίτητα μέτρα.

Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης χρησιμοποίησαν, στην κοινή τους ανακοίνωση, ιδιαίτερα αυστηρή γλώσσα για τη Γαλλία, καλώντας τη να εφαρμόσει τα απαραίτητα μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις για να ανακάμψει η οικονομία της, ενώ κάλεσαν την Ιταλία να συνεχίσει τις προσπάθειες εφαρμογής «αποτελεσματικών μέτρων».

Λίγο πριν επιστρέψουν στη συζήτηση για το «ελληνικό ζήτημα», ο Πιερ Μοσκοβισί και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ σκιαγράφησαν τις προθέσεις του Eurogroup και της Κομισιόν να εφαρμόσουν τις ευρωπαϊκές συμφωνίες χωρίς εξαιρέσεις.

«Είχαμε μια έντονη, αλλά ουσιώδη συζήτηση» δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο οποίος κάλεσε τις χώρες που δεν συμμορφώνονται με τους ευρωπαϊκούς κανόνες να αξιοποιήσουν αυτόν τον χρόνο που τους δίδεται, αναφερόμενος ουσιαστικά στη Γαλλία.

Από την πλευρά του, ο Επίτροπος Νομισματικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί υπογράμμισε πως «δεν μπορούμε να χάσουμε κι άλλο χρόνο. Η Επιτροπή θα επανεξετάσει τους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών (σ.σ. Γαλλίας, Ιταλίας, Βελγίου, Αυστρία, Μάλτας, Ισπανίας και Πορτογαλίας) το Μάρτιο του 2015. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και άλλα μακροοικονομικά στοιχεία».

Η απόφαση της Επιτροπής θα ανακοινωθεί μετά και τη δημοσίευση των επόμενων οικονομικών προβλέψεων, που αναμένονται τον επόμενο Φεβρουάριο.

Παρόλο που οι προϋπολογισμοί της Ελλάδας και της Κύπρου δεν απασχόλησαν το Eurogroup, καθώς οι δύο αυτές χώρας βρίσκονται σε πρόγραμμα προσαρμογής, οι υπουργοί Οικονομικών αναγνώρισαν τις προσπάθειες των χωρών και τη μεταρρυθμιστική τους πορεία και κάλεσαν την Ελλάδα και την Κύπρο να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους με αποφασιστικότητα.

«Μετά τις πρόσφατες συζητήσεις στο Παρίσι, υπήρξε προσέγγιση απόψεων, οι συζητήσεις συνεχίζονται με στόχο την ολοκλήρωση της αξιολόγησης» περιορίστηκε να επαναλάβει ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς, ερωτηθείς σχετικά με την πορεία των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με την τρόικα.

Πρόσθεσε πως το θέμα αναμένεται να συζητηθεί στο Eurogroup της 8ης Δεκεμβρίου.

Ως γνωστόν, η κυβέρνηση τελεί εν αναμονή της απάντησης της τρόικας και δηλώνει αισιόδοξη ότι θα υπάρξει συμφωνία με τους δανειστές ώστε να ολοκληρωθεί επιτυχώς η αξιολόγηση και οι δύο πλευρές να περάσουν στη συνεδρίαση του Eurogroup της 8ης Δεκεμβρίου στη συζήτηση για την επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας και την προληπτική γραμμή στήριξης.

Μάλιστα αργά το βράδυ της Κυριακής ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, μιλώντας στην εκπομπή «Report from Berlin» του πρώτου καναλιού της γερμανικής τηλεόρασης ARD, δήλωσε ότι οι υπουργοί Oικονομικών της Eυρωζώνης «θα συζητήσουν στις αρχές Δεκεμβρίου τους όρους της παροχής πιστωτικής γραμμής στην Ελλάδα», προεξοφλώντας επί της ουσίας ότι μέχρι τότε οι δύο πλευρές θα έρθουν σε μία μορφή συμφωνίας.

Χθες ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς από το Ναύπλιο προέβλεψε ότι οι δύσκολες ημέρες δεν θα διαρκέσουν πολύ, ενώ πηγή της Χαριλάου Τρικούπη έλεγε ότι η διαπραγμάτευση «είναι σκληρή και πολυεπίπεδη, αλλά θα ολοκληρωθεί έγκαιρα χωρίς δημοσιονομικά μέτρα λιτότητας, χωρίς μείωση μισθών και συντάξεων». Την ίδια ώρα από τα Ιωάννινα ο Αλ. Τσίπρας επιτέθηκε σε Σαμαρά – Βενιζέλο και έστειλε μήνυμα στους δανειστές ότι δεν πρόκειται να υπογράψει καμία συμφωνία.

Σε κάθε περίπτωση, στην συγκυβέρνηση επιθυμούν να υπάρξει συμφωνία, πριν από το Eurogroup της 8ης Δεκεμβρίου, μία ημέρα μετά την ψήφιση το βράδυ της ερχόμενης Κυριακής στη Βουλή του προϋπολογισμού.

Όπως σημειώνουν, τα νέα μέτρα θα έρθουν στη Βουλή σε άλλο νομοσχέδιο και όχι στον προϋπολογισμό, ο οποίος ενέχει και ψήφο εμπιστοσύνης και ουδείς επιθυμεί να συμπέσει με τα νέα μέτρα. Κυβερνητικές πηγές αποκλείουν και την πιθανότητα να εκδοθεί Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, ώστε να αποφευχθεί μια κρίσιμη ψηφοφορία στη Βουλή.

Τέλος, την ερχόμενη Παρασκευή και Σάββατο στην Αθήνα θα λάβει χώρα και το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, παρουσία των Αντώνη Σαμαρά και Ευάγγελου Βενιζέλου και του τούρκου Πρωθυπουργού, Αχμέτ Νταβούτογλου.

Aνοικτή παραμένει η ημερομηνία επιστροφής της τρόικας στην Αθήνα, καθώς παρά την 4ωρη τηλεδιάσκεψη του οικονομικού επιτελείου με τους εκπροσώπους των δανειστών, δεν υπήρξε συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, με βασικό «αγκάθι» το δημοσιονομικό κενό για το 2015.

Σύμφωνα με κορυφαίο παράγοντα του υπουργείου Οικονομικών, «εξακολουθεί να υπάρχει από αυτούς η θέση τους για το υποτιθέμενο δημοσιονομικό κενό» (σ.σ. η τρόικα το προσδιορίζει σε 2,6- 3,6 δισ. ευρώ). Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «εμείς είμαστε οι σωστοί, όπως και τα προηγούμενα χρόνια».

Η κυβέρνηση εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει δημοσιονομικό κενό για το 2015 και με τη συγκεκριμένη παραδοχή κατατίθεται σήμερα το μεσημέρι στη Βουλή ο νέος προϋπολογισμός. Ερωτηθείς δε εάν υπάρχει ημερομηνία επιστροφής της τρόικας, απάντησε χαρακτηριστικά «δεν έχουμε ημερομηνία ακόμη», αλλά «συνεχίζονται οι συζητήσεις».

Ο συγκεκριμένος παράγοντας ανέφερε, επίσης, ότι κατά την τηλεδιάσκεψη άνοιξε όλη η γκάμα των θεμάτων και πως «συμφωνήσαμε σε πολλά», προσθέτοντας ότι για την κυβέρνηση παραμένει ως ορόσημο η συνεδρίαση του Eurogroup στις 8 Δεκεμβρίου. Επισήμανε, παράλληλα, ότι κατά την τηλεδιάσκεψη δεν συζητήθηκε το ενδεχόμενο παράτασης του υφιστάμενου Μνημονίου. «Προέχει να κλείσουμε τον τρέχοντα έλεγχο για να πάμε παρακάτω. Για εμάς προέχει να κλείσουμε την αξιολόγηση», συμπλήρωσε.

Στην τηλεδιάσκεψη, που άρχισε στις 11 το βράδυ της Πέμπτης και ολοκληρώθηκε στις 3 μετά τα ξημερώματα σήμερα, μετείχαν ο υπουργός Οικονομικών, Γκίκας Χαρδούβελης, ο υπουργός αναπληρωτής Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, ο υφυπουργός Οικονομικών, Γιώργος Μαυραγάνης και οι σύμβουλοι του πρωθυπουργού, Σταύρος Παπασταύρου και Χρύσανθος Λαζαρίδης.