Η ΕΕ αποκαλύπτει τη στρατηγική της για την οικονομική ασφάλεια – Στο στόχαστρο η Κίνα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποκάλυψε χθες τη στρατηγική της για να αντιμετωπίσει με πιο ρωμαλέο τρόπο τους κινδύνους για αυτήν που ορίζει ως οικονομική ασφάλεια, που έχει στο στόχαστρο κυρίως την Κίνα.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχε αναφερθεί τον Μάρτιο, κατά τη διάρκεια ομιλίας της για τις σχέσεις ΕΕ/Κίνας, σε δυνητικούς περιορισμούς κάποιων επενδύσεων ή νευραλγικών εξαγωγών.
Έχουν ήδη υιοθετηθεί σοβαρά μέτρα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε στις αρχές Ιουνίου τη δημιουργία κοινού εργαλείου τιμωρίας οποιασδήποτε χώρας χρησιμοποιεί οικονομικές κυρώσεις για να ασκεί πίεση σε οποιοδήποτε κράτος – μέλος της, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Κίνας σε βάρος της Λιθουανίας.
Έχουν προταθεί κι άλλα μέτρα, όπως η ενίσχυση του φιλτραρίσματος των ξένων επενδύσεων στην ΕΕ, η επιβολή ελέγχου σε νευραλγικές επενδύσεις και ελέγχου των επενδύσεων εκτός ΕΕ που εγείρουν κίνδυνο διαρροής τεχνολογιών, σύμφωνα με διπλωματική πηγή.
“Πρέπει να φροντίσουμε το κεφάλαιο, η εμπειρία και η τεχνογνωσία των επιχειρήσεών μας να μη χρησιμοποιηθούν για να ενισχυθούν στρατιωτικές και κατασκοπευτικές δυνατότητες αυτών που είναι επίσης συστημικοί αντίπαλοί μας”, είχε επιμείνει η κυρία φον ντερ Λάιεν.
Η στρατηγική που παρουσιάζεται σήμερα, την οποία η Κομισιόν δεν περιγράφει ρητά ως απάντηση στο Πεκίνο, αναφέρεται σε οικονομικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει η ΕΕ και πιθανές λύσεις για την αντιμετώπισή της.
Το σχέδιο αυτό, που απέχει παρασάγγας από τη συνήθη ευρωπαϊκή προσέγγιση του ελεύθερου εμπορίου, του ανοίγματος στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, γεννά ανησυχίες σε κράτη – μέλη, που διαβλέπουν άνοδο του προστατευτισμού. Ωστόσο οι ενέργειες που θα εισηγηθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι “αναλογικά, συγκεκριμένα και στοχευμένα”, διευκρίνισε ευρωπαϊκή πηγή.
Η πανδημία του νέου κορονοϊού, που παρέλυσε τις αλυσίδες εφοδιασμού στην Ασίας σε βαθμό που έφερε σε δυσκολία την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, καθώς και οι γεωπολιτικές εντάσεις γύρω από την Κίνα, άλλαξαν τις αντιλήψεις στην ΕΕ.
Οι Ευρωπαίοι συνειδητοποίησαν την ανάγκη να αγωνιστούν κατά των εξαρτήσεών τους, κυρίως όσον αφορά τις δραστικές ουσίες φαρμάκων, τους ημιαγωγούς, τα μέταλλα που είναι απαραίτητα για την ενεργειακή μετάβαση.
Στο κείμενο επισημαίνεται επίσης ότι «οι κίνδυνοι που παρουσιάζονται από ορισμένους οικονομικούς δεσμούς εξελίσσονται γρήγορα στο σημερινό γεωπολιτικό και τεχνολογικό περιβάλλον και συγχωνεύονται όλο και περισσότερο με ανησυχίες για την ασφάλεια».
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο «η ΕΕ πρέπει να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση προκειμένου να εντοπίζει από κοινού, να αξιολογεί και να διαχειρίζεται τους κινδύνους για την οικονομική της ασφάλεια».
Η στρατηγική προτείνει τη διεξαγωγή διεξοδικής αξιολόγησης για την οικονομική ασφάλεια σχετικά με τους κινδύνους:
- για την ανθεκτικότητα των αλυσίδων εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής ασφάλειας
- για την κυβερνοασφάλεια κρίσιμων υποδομών
- για την ασφάλεια της τεχνολογίας
- για την «οπλοποίηση» των οικονομικών εξαρτήσεων
Επί της ουσίας μέσω της στρατηγικής προτείνεται μια μεθοδολογία για την αξιολόγηση κινδύνων. Αυτή η αξιολόγηση θα διενεργείται από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη σε συνεργασία με τον Yπατο Εκπρόσωπο, κατά περίπτωση, και με τη συμβολή του ιδιωτικού τομέα. Θα πρέπει, όπως επισημαίνεται, να είναι μια δυναμική και συνεχής διαδικασία.
“Να πάψουμε να είμαστε αφελείς”
Η Κίνα και οι ΗΠΑ κλείνουν. Πρέπει να πάψουμε να είμαστε αφελείς. Πρέπει να προστατευτούμε”, δήλωσε ευρωπαίος διπλωμάτης υπό τον όρο να μην κατονομαστεί, επισημαίνοντας για παράδειγμα τον αυξανόμενο αριθμό κινεζικών ηλεκτρικών αυτοκινήτων που πωλούνται στην ΕΕ.
Οι Βρυξέλλες θέλουν να διαμορφώσουν δική τους θέση απέναντι στο Πεκίνο, παρά τις πιέσεις που τους ασκούν οι ΗΠΑ να ευθυγραμμιστούν στη δική τους σκληρή γραμμή.
Ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ εκφράζουν την ανησυχία πως μπορεί να ξεσπάσει εμπορικός πόλεμος με την Κίνα, ενώ άλλα πλειοδοτούν, λένε πως είναι καιρός να αναληφθεί δράση για να προστατευθεί η ευρωπαϊκή οικονομική ασφάλεια.
“Αν αποτιμήσουμε τους κινδύνους από ευρωπαϊκή σκοπιά, οι διαχωριστικές γραμμές χαράζονται είτε στο Πεκίνο, ή στην Ουάσιγκτον”, δήλωνε η αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργκρέιτε Βέστεϊγερ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου τον Μάιο.
Για την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι Ευρωπαίοι οφείλουν να “επικεντρωθούν στη μείωση των κινδύνων και όχι στην αποστασιοποίηση”. Η Κίνα, εμπορικός εταίρος “εκ των ων ουκ άνευ”, χαρακτηρίζεται επίσης απόλυτα απαραίτητος σύμμαχος στον αγώνα εναντίον της κλιματικής αλλαγής.
Η ΕΕ εξάλλου θέλει να αξιοποιήσει τα διδάγματα που άντλησε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, που αποκάλυψε την υπερβολικά μεγάλη εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα –πετρέλαιο, αέριο, άνθρακα– και την ανάγκασε να αποδυθεί σε αναζήτηση άλλων πόρων.
Η BusinessEurope (Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων), η φωνή των εργοδοτών της Γηραιάς Ηπείρου, κάλεσε πάντως να ληφθούν “προσεκτικά” υπόψη τα συμφέροντα και η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης “προτού εφαρμοστούν περαιτέρω περιορισμοί στις εξαγωγές αγαθών και τεχνολογιών και στις ροές επενδύσεων”.
Η ΕΕ “πρέπει να βρει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της προστασίας των συμφερόντων της ως προς την ασφάλεια και τη διατήρηση περιβάλλοντος ευνοϊκού για το εμπόριο και τις επενδύσεις”, επέμεινε.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν την προτεινόμενη στρατηγική για την ευρωπαϊκή ασφάλεια της Κομισιόν στις Βρυξέλλες την επόμενη εβδομάδα.
