Η μεγάλη τέχνη, μερικές φορές, κρύβει μεγάλα μυστικά. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πιάνου, λοιπόν, σήμερα, την 88η ημέρα του έτους -όσα και τα πλήκτρα του πιάνου- εξερευνούμε τις άγνωστες ιστορίες που κρύβονται πίσω από διάσημες πιανιστικές -και όχι μόνο- συνθέσεις. Αντιγραφές, ερωτικά τρίγωνα, ανεκπλήρωτοι έρωτες και ψυχικές ασθένειες σε ένα ταξίδι πίσω στην εποχή των μεγάλων συνθετών.
Η έμπνευση πίσω από τη Σονάτα του Σεληνόφωτος του Beethoven
Η Moonlight Sonata, ή στα ελληνικά Σονάτα του Σεληνόφωτος, ένα από τα πιο γνωστά κομμάτια στην ιστορία του πιάνου, του Ludwig van Beethoven, αποτελεί μέχρι και σήμερα ένα από τα πιο γνωστά ακούσματα κλασσικής μουσικής. Η ιστορία θέλει έμπνευση του συγκεκριμένου έργου να αποτέλεσε η σκηνή του φόνου από την όπερα Don Giovanni του Mozart, θεωρία η οποία στηρίζεται και σε σημειώματα του ίδιου του Beethoven που βρέθηκαν σε μία βιβλιοθήκη της Βιέννης. Αν θεωρήσουμε αληθή αυτόν τον συσχετισμό, τότε το 1ο μέρος της σονάτας πρόκειται για μία σκηνή θανάτου.
Πέρα από την έμπνευση του δημιουργού, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η αφιέρωση του συγκεκριμένου έργου. Ο Beethoven αφιέρωσε τη συγκεκριμένη σύνθεση σε μία ανήλικη μαθήτριά του με την οποία ήταν ερωτευμένος. Ένας έρωτας ο οποίος, ωστόσο, δεν ευοδώθηκε. Τέλος, όσον αφορά τον τίτλο του έργου, εκείνος δόθηκε 30 χρόνια αργότερα από τη σύνθεσή του από τον ποιητή Ludwig Rellstab. Ο ίδιος ο Beethoven είχε ονομάσει τη σύνθεσή του Σονάτα κατά Τρόπο Φαντασίας.
Το ερωτικό τρίγωνο πίσω από το διάσημο Six Pieces for Piano του Johannes Brahms
Η συγκεκριμένη σύνθεση του Brahms είναι αφιερωμένη στην Clara Schumann, γυναίκα του πιανίστα και συνθέτη Robert Schumann, με ένα ερωτικό τρίγωνο να κρύβεται πίσω από αυτή την αφιέρωση. Πίσω στο 1853 ο 20χρονος τότε Brahms εμφανίζεται στο σπίτι του Robert Schumann συστημένος από τον σπουδαίο βιολιστή Joseph Joachim. O “νεαρός αετός του Βορρά” όπως τον αποκαλούσαν οι Schumann κέρδισε αμέσως την προσοχή, αλλά και τον θαυμασμό του συνθέτη με το ταλέντο του στο πιάνο και τη σύνθεση, ο οποίος τον πήρε υπό την αιγίδα του σαν μέντοράς του.
Κάποιους μήνες αργότερα ο Schumann έπαθε νευρικό κλονισμό με αποτέλεσμα να κάνει απόπειρα αυτοκτονίας πηδώντας από μία γέφυρα. Η απόπειρα απέτυχε και ο συνθέτης μεταφέρθηκε σε μία ψυχιατρική κλινική. Για όσο καιρό βρισκόταν εκεί η σχέση του Brahms με της Clara δυνάμωνε διαρκώς με τον έναν να αποτελεί τον πιο κοντινό φίλο του άλλου. Τα ερωτικά αισθήματα του Brahms για την γυναίκα του άρρωστου, πλέον, μέντορά του τον διέλυαν, με τον ίδιο να της γράφει το 1855 “Δεν μπορώ να κάνω τίποτα παρά να σε σκέφτομαι… Τι μου έχεις κάνει; Δεν μπορείς να πάρεις αυτό το ξόρκι που έχεις ρίξει πάνω μου;“. Αλλά και η Clara ήταν μπερδεμένη με τα συναισθήματά της.
Μετά τον θάνατο του Schumann, ο Brahms έστελνε ερωτικά γράμματα στην Clara. Μέχρι το τέλος της ζωής του, ο Brahms έψαχνε την επιβεβαίωσή της. Όταν εκείνη απεβίωσε, το 1896, η υγεία του Brahms άρχισε να κλονίζεται, με τον ίδιο να αφήνει την τελευταία του πνοή 11 μήνες αργότερα.
Η αφιέρωση πίσω από το Piano Concerto No2 του Rachmaninoff
Το συγκεκριμένο κονσέρτο γράφτηκε σε μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ζωής του μεγάλου συνθέτη, με τον ίδιο να έχει αποσπάσει έντονα αρνητικές κριτικές για το πρώτο κονσέρτο του και να μην μπορεί να συνθέσει τίποτα για 3 χρόνια. Το Piano Concerto No2, μάλιστα, είναι αφιερωμένο στον, νευρολόγο και, επίσης, μουσικό, θεραπευτή του Rachmaninoff, Δρ. Nicolai Dahl, ο οποίος μετά από καθημερινές συνεδρίες με ύπνωση, και άλλες μεθόδους, κατάφερε να επαναφέρει τον χαμένο αυτοσεβασμό του καλλιτέχνη βοηθώντας τον να συνθέσει ξανά ένα κομμάτι που τον τοποθέτησε πίσω στο βάθρο του.
Το Prelude in E Minor που ακούστηκε στην κηδεία του Chopin
Ένα από τα 24 πρελούδια του Σοπέν. Κατά τη σύνθεσή του ο μεγάλος δημιουργός βρισκόταν σε ένα μοναστήρι στη Μαγιόρκα, λίγο πριν αρρωστήσει και φύγει για τη Μασσαλία. Η τότε σύντροφός του και σχέση της ζωή του, Τζόρτζ Σαντ -όπως ήταν το συγγραφικό της ψευδώνυμο, ονοματοδοτούσε, μάλιστα, όλα τα πρελούδια που έγραφε κατά εκείνη την περίοδο ο Σοπέν. Στη συγκεκριμένη σύνθεση είχε δώσει το όνομα “Ποιά δάκρυα κυλούν από τα βάθη του υγρού μοναστηριού”. Ενώ στο συγκεκριμένο έργο έχει δοθεί και το όνομα “ασφυξία”, λόγω της αίσθησης απόγνωσης που αποπνέει. Ο δημιουργός, μάλιστα, είχε ζητήσει να είναι ένα από τα έργα που θα ακουστούν στην κηδεία του.
Songs On The Death Of Children του Gustav Mahler
Παραμένοντας στον χώρο της κλασικής μουσικής, αλλά διευρύνοντας λίγο τα όρια της πιανιστικής σύνθεσης και πηγαίνοντας σε συνθέσεις που αναφέρονται σε μουσικά σύνολα και φωνή συναντάμε το Songs On The Death Of Childeren του Mahler. Γράφοντας τη συγκεκριμένη σύνθεση ο Mahler είχε ήδη βιώσει τον θάνατο 8 εκ των αδερφών του κατά την παιδική τους ηλικία, με εντονότερη επιρροή να του έχει ασκήσει ο θάνατος του νεότερου αδερφού του, Ernst. Όπως έχει εξομολογηθεί ο ίδιος “δεν είχα ποτέ βιώσει τέτοιο τρομακτικό θρήνο“.
Η συνέχιση την συγκεκριμένης σύνθεσης, μετά από μία μακρά περίοδο αποχής, και μόλις 2 εβδομάδες μετά τη γέννηση του δεύτερου παιδιού του, θορύβησε τη γυναίκα του Mahler, η οποία θεωρούσε πως ο συνθέτης φλέρταρε έντονα με την παράνοια. Το πιο δραματικό, ωστόσο, ήταν πως 3 χρόνια μετά την ολοκλήρωση της σύνθεσης, η κόρη του Mahler, Maria, απεβίωσε σε ηλικία 4 ετών, προσβεβλημένη από κόκκινο πυρετό. Ο συνθέτης άρχισε να θεωρεί τον εαυτό του, λόγω της σύνθεσης του Songs On The Death Of Children, υπεύθυνο για τον θάνατό της. “Δεν θα μπορούσα να γράφω αυτά τα κομμάτια πια” παραδεχόταν.
