Tag:

συνέντευξη

Πρώτη συνέντευξη του νέου Βρετανού ΥΠΕΞ: «Ώρα να επανασυνδεθούμε με τον έξω κόσμο»

by bot 08/07/2024

Πρώτη συνέντευξη του νέου Βρετανού ΥΠΕΞ: «Ώρα να επανασυνδεθούμε με τον έξω κόσμο»

Η Βρετανία επιδιώκει μία ισορροπημένη θέση στο πόλεμο στην Μέση Ανατολή και θα χρησιμοποιήσει διπλωματικές προσπάθειες για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός και την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται από την Χαμάς, δήλωσε στο Reuters ο Ντέιβιντ Λαμί, ο νέος υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών πραγματοποιεί επίσκεψη στην Γερμανία, στο πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό.

«Οι συγκρούσεις πρέπει να σταματήσουν, η βοήθεια πρέπει να φθάσει»

«Ήρθε η ώρα το Ηνωμένο Βασίλειο να επανασυνδεθεί με τον έξω κόσμο», δήλωσε ο Ντέιβιντ Λαμί σε συνέντευξη που έδωσε στο Βερολίνο.

«Θέλω να επιστρέψουμε σε μία ισορροπημένη θέση ως προς το Ισραήλ και την Γάζα. Ημασταν πολύ σαφείς ότι θέλουμε μία κατάπαυση του πυρός… Θέλουμε την απελευθέρωση των ομήρων».

«Οι συγκρούσεις πρέπει να σταματήσουν, η βοήθεια πρέπει να φθάσει και θα χρησιμοποιήσω όλες τις διπλωματικές προσπάθειες για να διασφαλίσουμε ότι θα επιτύχουμε αυτήν την κατάπαυση του πυρός», πρόσθεσε.

«Να αφήσουμε πίσω μας τα χρόνια του Brexit»
Ο νέος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε επίσης ότι η Βρετανία θα επιδιώξει της επαναφορά της διεθνούς θέσης της χώρας του σε θέματα όπως η κλιματική κρίση και οι σημαντικές σχέσεις με τις ευρωπαϊκές χώρες και τις αναδυόμενες δυνάμεις.

«Ας αφήσουμε πίσω μας τα χρόνια του Brexit. Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε μαζί», δήλωσε ο Ντέιβιντ Λαμί.

Ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών θα ταξιδέψει την Κυριακή στην Πολωνία και την Σουηδία, όπου θα επικεντρωθεί σε θέματα συνεργασίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και στον πόλεμο στην Ουκρανία, ανακοίνωσε το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών.

Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ

08/07/2024

Διεθνη

Τζεντιλόνι: Οι υπερβολικά αυστηροί δημοσιονομικοί κανόνες δεν είναι ρεαλιστικοί

by bot 18/07/2023

Τζεντιλόνι: Οι υπερβολικά αυστηροί δημοσιονομικοί κανόνες δεν είναι ρεαλιστικοί

Αντίθετος με τη γερμανική γραμμή περί επαναφοράς των κοινών, αυστηρών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας εμφανίστηκε ο Επίτροπος Οικονομικών σε συνέντευξη του στο Bloomberg – Τι υποστήριξε για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη και τον τουρισμό

Την αρνητική του θέση απέναντι στις απαιτήσεις της Γερμανίας για το ζήτημα της αναθεώρησης των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ επανέλαβε ο Πάολο Τζεντιλόνι. Μάλιστα, σχολίασε χαρακτηριστικά ότι δεν είναι ρεαλιστική η επιβολή υπερβολικά αυστηρών κανόνων σε όλα τα κράτη μέλη.

Ο Επίτροπος Οικονομικών, σε συνέντευξη του στην τηλεόραση του Bloomberg, προειδοποίησε πως οι προτάσεις που έχει υποβάλλει η Κομισιόν αναφορικά με την αναθεώρηση των απαιτήσεων για τη μείωση του δημόσιου χρέους (στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας) θα πρέπει να τροποποιηθούν πολύ προσεκτικά. Κι αυτό διότι, όπως εξήγησε, έχουν στόχο να αντιμετωπίσουν τις λανθασμένες τακτικές που υιοθετήθηκαν επί δεκαετίες, πριν την πανδημία και οι οποίες, όπως τόνισε πολύ απλά «δεν λειτούργησαν».

«Καταλαβαίνω τη γερμανική θέση, όμως θεωρώ ότι δεν είναι ρεαλιστικό να επιβάλεις υπερβολικά περιοριστικούς κοινούς δείκτες» υποστήριξε ο κ. Τζεντιλόνι προσθέτοντας ότι στην πραγματικότητα η κατάσταση που επικρατεί ανάμεσα στα κράτη μέλη είναι πολύ διαφορετική, οπότε είναι δύσκολο να έχεις έναν κοινό περιοριστικό κανόνα που ταιριάζει σε όλους.

Θυμίζουμε πως οι προτάσεις που παρουσίασε τον Απρίλιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βάζει στον «πάγο» τη δημοσιονομική χαλαρότητα που επικράτησε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και δρομολογεί την επανέναρξη της εφαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας, αλλά με τροποποιημένους «αλά καρτ» κανόνες, που θα λαμβάνουν υπόψη τις οικονομικές ικανότητες και συνθήκες κάθε κράτους μέλους.

Οι προτάσεις προκάλεσαν διαμάχη ανάμεσα στα κράτη – μέλη, φέρνοντας απέναντι ακόμη και τη Γαλλία με τη Γερμανία, με την τελευταία να υποστηρίζει σθεναρά την επαναφορά των αυτόματων, αυστηρών δημοσιονομικών κανόνων του Συμφώνου.

Στόχος είναι η μεταρρύθμιση του Συμφώνου να έχει συμφωνηθεί μέχρι τα τέλη της χρονιάς, αν και για την ώρα οι συνομιλίες δεν έχουν καταγράψει ιδιαίτερη πρόοδο.

Η ΕΕ έχει αποφύγει την απειλή του στασιμοπληθωρισμού

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος αναφέρθηκε και στην πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας τονίζοντας πως, παρά την αργή ανάκαμψη των ρυθμών ανάπτυξης, το ΑΕΠ διευρύνεται, με αποτέλεσμα η ευρωπαϊκή οικονομία να έχει αποφύγει την απειλή του στασιμοπληθωρισμού.

«Έχουμε ακόμη ανάπτυξη και περιμένουμε ακόμη πιο ισχυρή ανάπτυξη το 2024. Και έχουμε επίσης μια απίστευτα ανθεκτική αγορά εργασίας» υποστήριξε ο κ. Τζεντιλόνι. Μάλιστα, στάθηκε και στην «απίστευτα θετική τουριστική περίοδο» που βιώνει το φετινό καλοκαίρι η ΕΕ (κυρίως δε, οι οικονομίες του νότου), επισημαίνοντας πως θα τροφοδοτήσει τον κλάδο των υπηρεσιών αντισταθμίζοντας τα προβλήματα στον μεταποιητικό τομέα, ο οποίος ωστόσο εκτιμάται πως θα αρχίσει επίσης να ανακάμπτει από το τέταρτο τρίμηνο.

Ο Επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ έδωσε τη συνέντευξη στο Bloomberg από την Ινδία, όπου βρίσκεται για να συμμετέχει στη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών και επικεφαλής των κεντρικών τραπεζών της ομάδας του G20.

ΠΗΓΗ

18/07/2023

Κοινωνια

Σεμίνα Διγενή: «Στα χρόνια της τηλεόρασης η ζωή περνούσε δίπλα μου κι εγώ την αγνοούσα»

by bot 17/06/2023

Σεμίνα Διγενή: «Στα χρόνια της τηλεόρασης η ζωή περνούσε δίπλα μου κι εγώ την αγνοούσα»

Η δημοσιογράφος, συγγραφέας, και βουλευτής ΚΚΕ μιλάει για όλα τα μεγάλα κεφάλαια της ζωής της – από τα περιοδικά μέχρι την τηλεόραση, και από τα βιβλία μέχρι την πολιτική.

Γιάννης Πανταζόπουλος

Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε διάφορες γειτονιές στην «καρδιά» της Αθήνας. Αυτό που σημάδεψε τα παιδικά μου χρόνια ήταν η αίσθηση και η ένταση της ζωής των νομάδων. Όλο φεύγαμε, μετακομίζαμε, αλλάζαμε σπίτια, κάθε τόσο συσκευάζαμε κούτες, γεμίζαμε βαλίτσες και μπαούλα για μια νέα γειτονιά. Πότε σε κάποιο υπόγειο, πότε σε καμιά ετοιμόρροπη μονοκατοικία, άλλοτε σε κάποιο δυάρι εργατικής πολυκατοικίας και άλλοτε σε ένα δωμάτιο μιας αυλής. Κάπως έτσι συνέχεια έχανα τους φίλους μου, διότι εκεί που τους έβρισκα εκεί και τους εγκατέλειπα, ενώ τους είχα υποσχεθεί πως δεν θα χωρίζαμε ποτέ. Η μόνιμη δικαιολογία που άκουγα, βέβαια, ήταν ότι «αλλάζουμε σπίτια για να μη βαριόμαστε». Γύρω στην ηλικία των δώδεκα άρχισε να μ’ εκνευρίζει όλη αυτή η κατάσταση. Η αλήθεια ήταν ότι τελικά μάς έκαναν εξώσεις λόγω μιας μόνιμης δυσπραγίας που εμπόδιζε την καταβολή των ενοικίων. Υπήρχαν μεγάλα διαστήματα που ο μπαμπάς έφευγε και χανόταν, αλλά και όταν έμενε μαζί μας, το τελευταίο που τον απασχολούσε ήταν να καταβληθεί το ενοίκιο. Πάντα είχε άλλες προτεραιότητες. Έτσι, μέσα απ’ αυτές τις «περιοδείες», αυτή την πανάρχαια μέθοδο ανθρώπινης επιβίωσης, γνώρισα τις γειτονιές του Βοτανικού, της Ακαδημίας Πλάτωνος, του Αγίου Παντελεήμονα, του Ρέντη, του Κολωνού, του Γκαζιού, της Αχαρνών και του Κεραμεικού.

• Μεγάλωσα με το όνειρο να έχω κάποτε ένα δικό μου σπίτι που να μην ντρέπομαι γι’ αυτό και από το οποίο να μη με διώξουν ποτέ. Αυτό επιτέλους συνέβη το 1995, μετά από είκοσι χρόνια σκληρής δουλειάς και μια καλή μεταγραφή. Από τους γονείς μου έχω να θυμάμαι πολλά. Η μαμά μου με έμαθε να έχω συμπόνια για τους αδύναμους και να βοηθάω όσο μπορώ αυτούς που έχουν ανάγκη. Με εκπαίδευσε, όμως, και να αντέχω στις κακουχίες, σχεδόν με όρους καταδρομέα. Ο μπαμπάς μου με έριχνε στα βαθιά, απαιτώντας να μάθω επί τόπου κολύμπι. Προσπάθησε να με κάνει σκληρή και ατρόμητη. Υπήρχε όμως και η γιαγιά Σοφία από την Πόλη, που μας βοηθούσε οικονομικά, καθαρίζοντας σπίτια και διηγούνταν συναρπαστικά παραμύθια βασισμένα σε σενάρια που επινοούσε η ίδια, ανάλογα με αυτά που μου συνέβαιναν. Αυτή ακόνισε τη φαντασία μου. Χάρη σε αυτήν από τότε δεν σταμάτησα να στήνω καινούργιες σκηνοθεσίες, νέους ρόλους, νέους ήρωες αλλά και αποδράσεις, κάθε φορά που τα έβρισκα σκούρα.

Είδαμε και τη «γιαλαντζί» αριστερά, που προέκυψε στην πράξη δεξιότερη της δεξιάς, ψηφίζοντας μνημόνια και αντιλαϊκά νομοσχέδια, συνεργαζόμενη με ακροδεξιούς και ζητιανεύοντας ψήφους ναζιστών.

• Ξεκίνησα, μαθήτρια ακόμη, να συνεργάζομαι με τα περιοδικά «Γυναίκα» και «Φαντάζιο», μετά από ένα πρώτο βραβείο μου σε μαθητικό διαγωνισμό. Το βραβείο μού το έδωσε ο σπουδαίος Αντώνης Σαμαράκης. Πήγα ως μαθητευόμενη ελεύθερη ρεπόρτερ στην «Ελευθεροτυπία», ύστερα από μεσολάβηση του οικογενειακού μας φίλου Αλέκου Παναγούλη, και στον εκδότη της, Κίτσο Τεγόπουλο. Έφυγα από το σπίτι μου στα δεκαοκτώ μου και με τον πρώτο μου μισθό από την «Ελευθεροτυπία» νοίκιασα ένα μικρό διαμέρισμα στην λεωφόρο Αλεξάνδρας, πάνω από το «Ζίνα», που τότε ήταν σινεμά. Η περιουσία μου ήταν κάποια ρούχα, πολλά βιβλία, τα βασικά έπιπλα, 2-3 κολόνιες, τεύχη του «Panderma» (και λίγο μετά του «Αμφί»), συν δυο μικρά έργα τέχνης. Από εκείνη την ηρωική εποχή της δημοσιογραφίας, όπου όλα φαίνονταν δυνατά, δεν ξεχνώ τους δασκάλους μου, Φιλιππόπουλο, Φυντανίδη, Θεοχαράτο, Κομίνη, Σκούρα, Απέργη, Γρηγοριάδη. Κρατάω τα σκιρτήματα των πρώτων επιτυχιών, τις πρώτες διεθνείς αποκλειστικότητες με τον Καντάφι, με τους αρχηγούς του IRA και άλλες, τις πρώτες μεγάλες δημοσιογραφικές αποστολές, όλα αυτά σε μια Ελλάδα, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, που έβραζε από γεγονότα.

Στα πρώτα χρόνια της ιδιωτικής τηλεόρασης όλοι κάναμε λάθη. Ήταν αχαρτογράφητη περιοχή, ένα καινούργιο άγνωστο παιχνίδι με γρίφους αντί κανόνες, γεμάτο παγίδες, με μεγαλύτερη αυτή της τηλεθέασης. Οι εκπομπές μου τότε άγγιζαν το 70%. Στο όνομα τέτοιων αριθμών έγιναν χοντράδες και υπήρξαν παρατράγουδα, κακογουστιές. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

• Ζούσα με ελάχιστα χρήματα και πολλά όνειρα. Ήμουν σίγουρη πως θα άλλαζα τον κόσμο. Ήμουν οργανωμένη στην ΚΝΕ, πήγαινα σχεδόν κάθε βράδυ θέατρο και σινεμά, έγραφα ποιήματα και η καθημερινότητά μου, λόγω εφημερίδας, περιλάβανε επαφές με τα ιερά τέρατα της εποχής. Συνάντησα μυθικά πρόσωπα που μου έδειξαν σύμπαντα που δεν φανταζόμουν. Άκουγα να μιλούν ο Ρίτσος, η Διδώ Σωτηρίου, η Ειρήνη Παπά, η Λούλα Αναγνωστάκη, ο Δημήτρης Χορν, ο Ηλιού, ο Χειμωνάς, ο Μάνος Χατζιδάκις, και μάθαινα τα ελληνικά από την αρχή. Καταλάβαινα τι σημαίνουν γενναιοδωρία, ταπεινότητα, ευγένεια ψυχής, αλλά και ωκεανοί γνώσεων και εμπειριών. Συζητούσα με τον Φλωράκη, τον Θεοδωράκη, τη Μελίνα, τον Βούλγαρη, τον Καμπανέλλη, τον Αγγελόπουλο, τη Γώγου, την Παΐζη, τον Λοΐζο, την Έλλη Αλεξίου, τον Κούνδουρο, τον Μιχάλη Κατσαρό, κι ένιωθα σαν να τέλειωνα σε μια νύχτα πολλά πανεπιστήμια. Βράδια ολόκληρα στο DADA στα Εξάρχεια με Σκούρτη, Τσικληρόπουλο, Ευθυμιάδη, Νίκο Καρούζο, Π. Κοροβέση, Λεωνίδα Χρηστάκη και γλέντια στον Τσιτσάνη με Τσαρούχη, Παναγούλη, Κατράκη, Καρέζη, Καζάκο.

Ολόκληρη η συνέντευξη στη Lifo.gr

17/06/2023

Συνεντευξεις

Α.Μπουλούτζας: Ο δημοσιογράφος που τον σφιχταγκάλιασε η λογοτεχνία

by bot 11/04/2023

Αντώνης Μπουλούτζας: Ο δημοσιογράφος που τον σφιχταγκάλιασαν ποίηση και λογοτεχνία

Συνέντευξη στη Ρίτσα Μασούρα

Συναντηθήκαμε τυχαία σε έναν πολυσύχναστο δρόμο της Αθήνας, πολύ κοντά σε γνωστά βιβλιοπωλεία. Τον γνώρισα αμέσως από εκείνο το σπινθηροβόλο βλέμμα που θυμόμουν όταν εργαζόμασταν και οι δύο στην Καθημερινή. Το ευτύχημα ήταν ότι με γνώρισε και αυτός, οπότε ανοίξαμε πηγαδάκι και ξεκινήσαμε το γνωστό παιγνίδι των αναμνήσεων. Και κάπως έτσι, ο Αντώνης Μπουλούτζας και εγώ, ανάμεσα σε θύμησες για τον κοινό μας βίο στην Καθημερινή, ανάμεσα σε κουβέντες για τις χαρές και τις λύπες, τις επιτυχίες, τις αποτυχίες, τα νέα ξεκινήματα, τις διαρκείς προσπάθειες να κρατηθούμε στον αφρό των πραγμάτων, συμφωνήσαμε να μου παραχωρήσει συνέντευξη με έμφαση στη δική του εξαιρετικά σημαντική λογοτεχνική δουλειά και τα βιβλία του για τα οποία αφιέρωσε μέρες και νύχτες απόλυτης και αποκλειστικής αγάπης

Αντώνη, παλιέ μου φίλε και συνάδελφε, πάμε να συζητήσουμε για όσα σε απασχολούν. Κι αυτό ας γίνει μια ευκαιρία, οι φίλοι, οι αναγνώστες της ιστοσελίδας, αλλά κι ένα ευρύτερο κοινό στα κοινωνικά δίκτυα να σε συναντήσουν πάνω στις ράγες της λογοτεχνικής σου πορείας και να γνωρίσουν το πώς ένας άριστος κατά κοινή ομολογία δημοσιογράφος, μπορεί να εξελιχθεί σε εξίσου άριστο συγγραφέα.

Ρίτσα Μασούρα: Από τη Δημοσιογραφία και την έκδοση δύο ιστορικών περιοδικών («Εικαστικά» και «ARTI»), για τη σύγχρονη τέχνη, πέρασες στον χώρο της Λογοτεχνίας, στην οποία έχεις αφοσιωθεί εδώ και μια εικοσαετία, και μάλιστα με εξαιρετική γραφή. Πώς συνέβη αυτό;

Αντώνης Μπουλούτζας: Στη δική μου περίπτωση, για να πω την αλήθεια, δεν ήταν ένα «πέρασμα» αλλά επιστροφή. Και τούτο, επειδή με τη Λογοτεχνία ασχολήθηκα, συγκεκριμένα με την Ποίηση, προτού αναζητήσω καταφύγιο στη Δημοσιογραφία για καθαρά βιοποριστικούς λόγους, όπως συμβαίνει και με τους περισσότερους συγγραφείς. Το καταλαβαίνεις κι εσύ, επειδή είσαι ποιήτρια και επίσης επαγγελματίας δημοσιογράφος.

Ρ.Μ.: Υποθέτω, όμως, ότι το συγκεκριμένο επάγγελμα σε βοήθησε να αποκτήσεις ευχέρεια στον χειρισμό της γλώσσας, ώστε να γίνει ευκολότερη η «επιστροφή» που λες…

Α.Μ.: Προβάλλει λογικό, και δικαιολογημένα θεωρείται η Δημοσιογραφία ως ένα καλό βήμα για όποιον αισθάνεται ότι μπορεί να εκφραστεί και σαν συγγραφέας. Αυτό κατά έναν τρόπο ισχύει αλλά όχι απαραιτήτως για το μυθιστόρημα και το διήγημα. Η δημοσιογραφική γλώσσα είναι διαφορετική, προορισμένη να υπηρετεί συγκεκριμένους κανόνες διατύπωσης και μια αυστηρά ελεγχόμενη περιγραφή, και αυτό δεν το λέω υποτιμητικά. Απλώς, η Λογοτεχνία απαιτεί άλλες δεξιότητες, διαφορετικό ύφος, ανεξέλεγκτη φαντασία. Φυσικά, δεν αναφέρομαι στο Δοκίμιο, στα βιβλία Ιστορίας ή στα επιστημονικά συγγράμματα, όπου η δημοσιογραφική γλώσσα έχει έναν πιο ουσιαστικό ρόλο. Έτσι, λοιπόν, πιστεύω ότι, το αντίθετο συμβαίνει· πολλοί πεζογράφοι και ποιητές βρίσκουν στη Δημοσιογραφία το ασφαλέστερο καταφύγιο για να «επιβιώσουν», ας το πω έτσι…

Ρ.Μ.: Σε αυτό προφανώς έχεις δίκιο. Πάντως, μου είναι λίγο δύσκολο να πιστέψω ότι κάτι που γίνεται καθημερινά επί δεκαετίες, για παράδειγμα η δημοσιογραφική λειτουργία, δεν βοηθάει και στη Λογοτεχνία. Η συνεχής τριβή με τη γλώσσα σίγουρα παρέχει σε κάποιον την ευχέρεια να κινηθεί με μεγαλύτερη άνεση και σε άλλον χώρο, όσο και αν αυτός είναι πολύ πιο απαιτητικός από εκφραστικής πλευράς. Το ερώτημά μου λοιπόν επαναδιατυπώνεται ως εξής: έπειτα από τόσα χρόνια χρήσης του γραπτού λόγου, εσύ πώς βλέπεις τον εαυτό σου; Δημοσιογράφο ή πιο πολύ συγγραφέα;

Α.Μ.: Ως δημοσιογράφος, ξεκίνησα με χρονογραφήματα και ευθυμογραφήματα σε εβδομαδιαία έντυπα, ενώ από το 1969 ανέλαβα να γράφω σημειώματα σχετικά με θέματα τέχνης και κριτικές στις εφημερίδες «Ημερήσιος Κήρυξ» και «Νεολόγος» της Πάτρας. Με το ελεύθερο ρεπορτάζ, άρα και με την εξάσκηση στη δημοσιογραφική γλώσσα, ασχολήθηκα στην εφημερίδα «Ημέρα» από το 1972, με κορύφωση τα κείμενα που έγραφα καλύπτοντας τη δράση των φοιτητών της Πάτρας στο πλαίσιο των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Η σταδιοδρομία μου στη γενέτειρα πόλη τελείωσε το 1975, οπότε έφυγα στην Αθήνα και το 1976 έπιασα δουλειά στην «Καθημερινή» ως συντάκτης και αρχισυντάκτης ύλης. Έτσι, όταν ξαναβρήκα τη Λογοτεχνία, ξεκαθάρισα μέσα μου ότι δεν πρέπει να ξεχνάω πως αυτό πάνω στο οποίο θα δουλεύω εφεξής είναι η τέχνη του Λόγου… όπως ένας μηχανικός αυτοκινήτων ξέρει ότι αυτό πάνω στο οποίο δουλεύει είναι η μηχανή του αυτοκινήτου –για να παραφράσω τα λεγόμενα ενός κορυφαίου Ιταλού γλύπτη, του Luciano Fabro, που βεβαίως αναφερόταν στο πώς πρέπει να αντιμετωπίζει την Τέχνη όποιος θέλει όχι απλώς να θεωρείται αλλά και να είναι καλλιτέχνης.

Ρ.Μ.: Και πότε έγινε αυτή η επιστροφή σου; Στη Λογοτεχνία εννοώ…

Α.Μ.: Επρόκειτο για κάτι το αναπάντεχο, ένα ξαφνικό και καλοδεχούμενο κύμα που κατέκλυσε όλη μου την ύπαρξη. Συνέβη αφότου γνώρισα την Τήνο και μαγεύτηκα από την ομορφιά ενός παραδοσιακού οικισμού στην καρδιά του νησιού. Έτσι, γυρνώντας στην Αθήνα περί τα τέλη του καλοκαιριού του 1996 άρχισα να γράφω, και ολοκλήρωσα μέσα στο πλοίο προς Ραφήνα, το αρχικό κεφάλαιο, με τη μορφή προλόγου, για το πρώτο μου μυθιστόρημα. Αυτό ήταν! Ό, τι με τα χρόνια είχε καταπλακώσει βαθειά μέσα μου η πάλη για τον βιοπορισμό, τώρα ξυπνούσε. Ήταν σαν μια έκρηξη ηφαιστείου, έτσι την ένιωσα, το οποίο κοιμόταν για σχεδόν σαράντα χρόνια και ξεσπούσε ασυγκράτητο…

Ρ.Μ.: Το καινούργιο μυθιστόρημά σου, που κυκλοφόρησε πέρυσι τον Μάιο από τις εκδόσεις Νίκας έχει τίτλο «Το ξύπνημα της Πατρινέλλας», και μιλάει για ένα θρυλικό στοιχειό του Κάστρου της Πάτρας. Και τα άλλα δύο προηγούμενα βιβλία σου, πρώτα «Η Παναγία των αγγέλων» των εκδόσεων Καστανιώτη αλλά και το δεύτερο «Ο μεσολαβητής», από τις εκδόσεις Κριτική, αποτελούν μυθιστορήματα μεταφυσικής πλοκής. Σε ενδιαφέρει αυτού του είδους η υπέρβαση στη Λογοτεχνία;

Α.Μ.: Το υπερβατικό, το υπερφυσικό, με ενδιαφέρει, όπως το ίδιο ισχύει και για πολύ κόσμο, παρότι ελάχιστοι συντελεστές του εκδοτικού τομέα το αποδέχονται, ή αναγνωρίζουν ότι το αποζητάει μια αρκετά μεγάλη μερίδα αναγνωστών. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια, με αφορμή την εξάπλωση της εισαγόμενης Λογοτεχνίας που κινείται στις παρυφές του συγκεκριμένου θεματικού τομέα, στρέφεται προς αυτόν όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον του βιβλιόφιλου κοινού. Και ας μη ξεχνάμε ότι, και το αστυνομικό μυθιστόρημα στην Ελλάδα ήταν τουλάχιστον παραμελημένο και εξοβελιστέο, υποβαθμισμένο ως λογοτεχνικό είδος έως πριν από μερικά χρόνια. Όσο για το μεταφυσικό, λοιπόν, θεωρώ ότι έχει και αυτό να κάνει με τη ζωή, τα όνειρα και τις ελπίδες μας. Όπως άλλωστε γράφω σε ένα κεφάλαιο του νέου μυθιστορήματός μου –αναφέροντας έναν υποθετικό διάλογο– το μεταφυσικό είναι η άλλη όψη του φυσικού, εκείνο που δεν καταλαβαίνουμε, που το αρνούμεθα επειδή δεν προκύπτει από τις άμεσες ανάγκες μας, και ούτε φαίνεται. Όπως η πίσω πλευρά ενός νομίσματος. Κανείς δεν μπορεί να δει ταυτοχρόνως και τις δύο. Απλώς, γνωρίζουμε πως υπάρχουν, επειδή αρκεί μισή περιστροφή για να δούμε πότε τη μία και πότε την άλλη όψη. Διαφορετικά, χρειάζεται καθρέφτης. Το μεταφύσικο υπάρχει από τις απαρχές της ιστορίας, από τους θρύλους. Η Μυθολογία κάθε πολιτισμού είναι γεμάτη από σχετικές ιστορίες, οι οποίες μερικές φορές τυχαίνει και να συγκλίνουν στα όσα περιγράφουν.

Ρ.Μ.: Πόσο συχνά συμβαίνει να συνυπάρχουν με πειστικότητα το φυσιολογικό στοιχείο και το μεταφυσικό σε ένα μυθιστόρημα; Μάλιστα, αναρωτιέμαι έως ποιο βαθμό μπορεί να παρασυρθεί ο ορθολογιστής αναγνώστης και να εγκαταλείψει τη σιγουριά που του προσφέρει η απτή, η ορατή πραγματικότητα, την οποία βιώνει με ασφάλεια…

Α.Μ.: Είναι ένα πολύ καίριο ερώτημα και παραδέχομαι ότι πολύ δύσκολα μπορεί να απαντηθεί με ακρίβεια. Πάντως, σε ό, τι με αφορά, έχει να κάνει με το πώς οργανώνω κάθε ιστορία μου, προκειμένου να ξεδιπλωθεί η πλοκή του έργου με τρόπο που να παρασύρει τον αναγνώστη πότε προς τη μία όχθη της ύπαρξης και πότε προς την απέναντί της.

Ρ.Μ.: Για τη λειτουργία της αφήγησης κάθε πεζογράφος έχει τον δικό του τρόπο να χρησιμοποιεί τις πληροφορίες που του προσφέρουν η καθημερινότητα και οι σχέσεις των ανθρώπων, και υπάρχουν πολλοί δρόμοι για να οδηγηθεί σε ικανοποιητικό αποτέλεσμα, ανάλογα με τη θεματογραφία. Εσύ, ο Αντώνης Μπουλούτζας, πώς γράφεις ένα μυθιστόρημα φαντασίας ολότελα επινοημένο, όπως ξεκαθαρίζεις στις πρώτες σελίδες των βιβλίων σου;

Α.Μ.: Κατ’ αρχάς θέλω να πω ότι καθεμιά από τις ιστορίες μου, είτε πρόκειται για μυθιστόρημα είτε για διήγημα, είναι ένα παραμύθι. Τίποτα δεν συμβαίνει στ’ αλήθεια, ούτε βασίζεται σε κάτι που συνέβη κάποτε, στο μακρινό παρελθόν. Και πάντα όταν γράφω το ένα βιβλίο, έχω ήδη σχεδόν τελειωμένο τον σκελετό του επόμενου, σαν ένα γιαπί που περιμένει να ολοκληρωθεί σε σπίτι, να κατοικηθεί από ιδέες και πρόσωπα. Και επίσης γνωρίζω ποιο θα είναι το μεθεπόμενο και το περιεχόμενό του. Για παράδειγμα, όταν έγραφα την «Παναγία των αγγέλων», που έκανε την πρώτη της έκδοση πριν από είκοσι χρόνια, κρατούσα εκ παραλλήλου σημειώσεις ή και έγραφα κάποιο ή κάποια από τα διηγήματα που θα συγκροτήσουν, Θεού θέλοντος, το πέμπτο βιβλίο μου.

Ρ.Μ.: Μια δουλειά πάνω σε συγκεκριμένο σχέδιο, λοιπόν, που την παρομοιάζεις με κατασκευή…

Α.Μ.: Δεν νομίζεις ότι όλα χρειάζονται μια προετοιμασία προτού η Σκέψη και ο Λόγος αναλάβουν να δώσουν περιεχόμενο και μορφή σε αυτό που θα πούμε; Δεν θέλω να με κατευθύνουν ή να καθορίζουν τη μοίρα του βιβλίου μου τα τυχαία περιστατικά, σκόρπιες ιδέες που ζητούν κάπου να χωρέσουν.

Ρ.Μ.: Σε αυτό το «κατασκευαστικό» κομμάτι θα πρέπει να εντάσσονται και οι μηχανισμοί που αφορούν τις δυνατότητες της αφήγησης. Φερ’ ειπείν, πώς μπορεί μια ιστορία να γίνεται πιστευτή όσο και αν είναι ξεκάθαρος ο υπερβατικός χαρακτήρας της, όπως συμβαίνει και στα τρία μυθιστορήματά σου.

Α.Μ.: Συμφωνώ. Και αυτοί οι μηχανισμοί είναι απαραίτητοι προκειμένου να πειστεί ο αναγνώστης ή να παραπλανηθεί και να πιστέψει πως τα όσα γράφω έγιναν στ’ αλήθεια. Χρησιμοποιώ δευτερογενή παραπληρωματικά στοιχεία, όπως ονόματα δρόμων, γεγονότα περιγραφόμενα εντός εισαγωγικών, σαν αποσπάσματα μιας τάχα επίσημης αναφοράς, ακόμα και ιστορικά στοιχεία που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, χωρίς όμως να προσβάλλω την ιστορία, αφού τίποτε δεν συνέβη, έτσι κι αλλιώς. Όλα αυτά μπορούν να πείσουν για την «ακρίβεια» και την «αλήθεια», όπως εγώ θέλω.

Ρ.Μ.: Πώς θα χαρακτήριζες τις περιγραφές σου; Αφαιρετικές, ελλειπτικές, σίγουρα δεν είναι, διότι διαπιστώνω ότι ως συγγραφέας θέλεις να δίνεις ολοκληρωμένες εικόνες των τόπων και των τοπίων, ξεκάθαρους χαρακτήρες, μορφολογικά και ψυχογραφικά.

Α.Μ.: Ορισμένοι προσπαθούν να βρουν τρωτά σημεία στην επιθυμία μου να είμαι ακριβής, όμως όχι δίχως λόγο σίγουρα από τη μεριά μου. Εκείνο που υποστηρίζω με τον τρόπο της γραφής μου είναι ότι δεν χρησιμοποιώ τη λεπτομέρεια απλώς για να περιγράψω αλλά για να τελειοποιήσω το σκηνικό. Θέλω ο αναγνώστης να ξέρει πού ακριβώς βρίσκονται, τόσο ο ίδιος όσο και οι ήρωες του βιβλίου, και πώς είναι όλα τα πρόσωπα που συμμετέχουν, σαν να παρακολουθεί μια θεατρική παράσταση ή την εξέλιξη κινηματογραφικής ταινίας. Βεβαίως, το πεζογράφημα είναι άλλη τέχνη, δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει το γεγονός ότι η όποια εικόνα υποστηρίζει ή τουλάχιστον πρέπει να υποστηρίζει κάθε τέχνη, και την τεκμηριώνει, ιδιαίτερα στο αφηγηματικό μέρος, όπου το περιβάλλον και η φυσική παρουσία σε αυτό έχουν μεγάλη σημασία. Ας μου επιτραπεί να πω ότι, αντιλαμβάνομαι την Αφαίρεση στον πεζό λόγο ως αμηχανία και αδυναμία περιγραφής τόπων και φυσιογνωμιών, θά ’λεγα μάλιστα πως έτσι ακόμα και ο χρόνος χάνει τη σημασία του και την ακρίβειά του διότι κυλάει χωρίς να «αγγίζει» πρόσωπα και σκηνικά.

Ρ.Μ.: Το πρώτο σου βιβλίο, «Η Παναγία των Αγγέλων», έχει να κάνει με έναν άγγελο, τον Βαθαήλ, που παγιδεύεται από δαίμονες σε κάποιον παμπάλαιο οικισμό της Τήνου· το δεύτερο, «Ο μεσολαβητής», μιλάει για το πόσο εύκολα μπορεί να χαθεί η ψυχή ενός ανθρώπου στην προσπάθειά του να επιτύχει το μη κατορθωτό· και το πιο πρόσφατο μυθιστόρημα, «Το ξύπνημα της Πατρινέλλας», πραγματεύεται ένα στοιχειό του κάστρου της Πάτρας που εμφανίζεται πολύ θυμωμένο και προφανώς καταστροφικό. Τι τα ενώνει και τι διαφοροποιεί το ένα από το άλλο;

Α.Μ.: Τα ενώνει το μεταφυσικό στοιχείο, για το οποίο μιλήσαμε, και η στάση μας απέναντι σε αυτό, άλλοτε με φόβο και άλλοτε με ελπίδα. Εκείνο όμως που τα διαφοροποιεί είναι ο ρόλος του ανθρώπου κάθε φορά. Με πολύ λίγα λόγια: Στην «Παναγία των αγγέλων», οι κάτοικοι κάποιου χωριού είναι εκείνοι που θα βοηθήσουν έναν αιχμαλωτισμένο άγγελο να επιστρέψει στους ουρανούς δίνοντας μάχη ενάντια στους δαίμονες δεσμοφύλακές του. Στον «Μεσολαβητή», οι άνθρωποι πέφτουν θύματα μιας καλοστημένης πλεκτάνης πίσω από την οποία κρύβεται ένα σκοτεινό πλάσμα το οποίο προσφέρει ελπίδα κλέβοντας ψυχές. Και στο «Ξύπνημα της Πατρινέλλας», όπου υπάρχει και έντονη αστυνομική δράση, ένα προστατευτικό για την Πάτρα αρχαίο στοιχειό ξυπνάει θυμωμένο από κάποια ανίερη ανθρώπινη πράξη και αλλάζει μορφή· από αγαθοποιό μετατρέπεται σε φονικό σκορπώντας τρόμο και θάνατο.

Ρ.Μ.: Ας γυρίσουμε σε κάτι πιο νοσταλγικό, της ζωής σου εννοώ. Τι έγιναν τα ποιήματα που σίγουρα έχεις γράψει; Εξέδωσες κάποια συλλογή με αυτά;

Α.Μ.: Πολύ θα το ήθελα, αλλά δεν ήμουν σίγουρος ότι θα κατάφερνα να υψωθώ ώς τις κορυφές που επιθυμούσα. Η Ποίηση είναι πολύ απαιτητική «ερωμένη», σε θέλει ολοκληρωτικά δικό της, και φοβόμουν ότι δεν θα έβρισκα τη δύναμη, ούτε διέθετα την πολυτέλεια να της αφοσιωθώ. Έπρεπε να βρω κάτι «πιο αποδοτικό» στη ζωή μου, όπως συνήθως λέμε… Και η Δημοσιογραφία ήταν το πιο κοντινό πράγμα που θα μπορούσα να κάνω χωρίς να έχω την αίσθηση ότι καταστρέφομαι. Είσαι κι εσύ ποιήτρια, και είμαι σίγουρος ότι το καταλαβαίνεις…

Ρ.Μ.: Ναι, όμως υποθέτω ότι δεν έπαψες να την αγαπάς. Αυτή την απαιτητική ερωμένη που λες… την Ποίηση.

Α.Μ.: Και βέβαια την αγαπώ… είναι η πρώτη μου αγάπη! Την κρατώ πάντα κλεισμένη στην καρδιά και στους λογισμούς μου και θά ’λεγα ότι την εκμεταλλεύομαι εξακολουθητικά… Δηλαδή, για να μη παρεξηγηθώ, χρησιμοποιώ την ομορφιά και τον ρυθμό που πρέπει να έχει για να δώσω διαφορετική ροή στον πεζό μου λόγο, μια ποιητική δομή και ένα πιο ελαφρύ πάτημα που δεν κουράζει αλλά σου δίνει την αίσθηση ότι όχι μόνο δεν σκοντάφτεις αλλά μπορείς να πετάς…

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Ο Αντώνης Μπουλούτζας γεννήθηκε στην Πάτρα τον Νοέμβριο του 1946. Από νωρίς (1964-1971), ασχολήθηκε με την Ποίηση ,όμως δεν δημοσίευσε παρά ελάχιστα ποιήματά του (κυρίως στο περιοδικό Ποίησης «Υδρία», των Ανδρέα Μπελεζίνη και Σωκράτη Σκαρτσή, τη δεκαετία του 1970).

Πέρασε στη δημοσιογραφία στα μέσα της δεκαετίας του ’60, με χρονογραφήματα και ευθυμογραφήματα, και από το 1969 δούλεψε, επαγγελματικά, στις εφημερίδες «Ημερήσιος Κήρυξ Πατρών», «Νεολόγος», και «Ημέρα Πατρών». Το 1975 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως συντάκτης και αρχισυντάκτης ύλης στην «Καθημερινή» (1976-1990 και 1993-1995).

Ίδρυσε και εξέδωσε τα περιοδικά Τέχνης «Εικαστικά» (1982), το οποίο και διηύθυνε έως το 1985, και το δίγλωσσο –ελληνικά/αγγλικά– και διεθνές «AΡTI-Η Τέχνη Σήμερα / ARTI-Art Today» (1990 έως 1998, οπότε και ανέστειλε την έκδοσή του).

Μυθιστορήματά του (κυκλοφορούν):

«Η Παναγία των Αγγέλων» (σελ. 616, εκδόσεις Καστανιώτη, 2003, 2004).

«Ο Μεσολαβητής» (σελ. 483, εκδόσεις Κριτική, 2014).

«Το Ξύπνημα της Πατρινέλλας» (σελ. 600, εκδόσεις Νίκας 2022).

Δημοσιευμένα διηγήματα:

«Η Αθηνά των Ολυμπιακών Αγώνων» (εφημερίδα «Έθνος της Κυριακής», ένθετο «Έθνος Άουτ», με τον γενικό τίτλο: 36 συγγραφείς γράφουν «Τί θα γίνουμε χωρίς… βαρβάρους», Κυριακή 1, 2 – 8 Ιανουαρίου 2005).

«Ένας βραδινός περίπατος στην παραλία» (εφημερίδα «Έθνος», σε αφιέρωμα υπό τον γενικό τίτλο «Ιστορίες με καλό τέλος», Δευτέρα 29 Αυγούστου 2011).

«Ο εφιάλτης και η πραγματικότητα» (ηλεκτρονικό περιοδικό Fractal Art αριθμός 5, στην αφιερωματική ενότητα με τον γενικό τίτλο «Ένα καλοκαίρι μέσα στον χειμώνα», 10/10/2014).

«Η μικρή-Μεγάλη καμπάνα του Εικοσιδυό» (ηλεκτρονικό περιοδικό «Fractal Αrt – Η Γεωμετρία των Ιδεών», τεύχος Νο 100, 14/9/2022).

Συμμετείχε, με ομιλία-ανακοίνωσή του για τον Κώστα Βάρναλη, στο 34ο Συμπόσιο Ποίησης, 3 και 4 Ιουλίου 2015, στο Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίιου Πατρών (Α΄ Συνεδρίαση Σαββάτου, 4/7/2015).

Συμμετείχε με το μυθιστόρημά του «Η Παναγία των Αγγέλων» (εκδ. Καστανιώτη) στο 7^ο Διεθνές Λογοτεχνικό Φεστιβάλ Τήνου (28 έως 31 Ιουλίου 2021).

Έγραψε κείμενα κριτικής για το έργο πεζογράφων και ποιητών, καθώς και κείμενα παρουσίασης εικαστικών καλλιτεχνών στο περιοδικο «ARTI», σε εφημερίδες, λοιπά περιοδικά και καταλόγους εκθέσεων.

Αρθρογράφησε στη στήλη «Υπογραφές» (συγγραφέων) της εφημερίδας Έθνος (ανά Τρίτη, από 12-6-2004 έως 19-12-2005).

Ασχολήθηκε με την επιμέλεια κειμένων σε περιοδικά, βιβλία, εγκυκλοπαίδειες και άλλες ειδικές εκδόσεις.

Συνεχίζει το έργο του με τη συγγραφή νέου μυθιστορήματος.

11/04/2023

Πολιτισμος

Χρύσα Σπυροπούλου: «Όλα τα βιβλία μου άλλαξαν τη ζωή»

by bot 13/02/2022

Χρύσα Σπυροπούλου: «Όλα τα βιβλία μου άλλαξαν τη ζωή»

«Πιθανόν να έχω εμμονές. Καλύτερα θα το διακρίνατε εσείς αυτό, εφόσον κρατάτε τις αποστάσεις. Αλλά θα επιχειρήσω να σας απαντήσω. Η επιμονή μου στα δηλητήρια ή στις αντιπαλότητες που προκύπτουν από αντιπαραθέσεις συναισθηματικής ή οικονομικής φύσεως, όπως και η επικέντρωσή μου στο άτομο και στην ψυχοσύνθεσή του, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως εμμονή.»

Η Χρύσα Σπυροπούλου, με μεγάλη θητεία στην αστυνομική λογοτεχνία, τα διηγήματα «Έγκλημα στο Γαλατά και άλλες μαύρες ιστορίες» (εκδ. Λέμβος) στις προθήκες και το καινούργιο της μυθιστόρημα «Η ακολουθία του κακού» να ετοιμάζεται για τον Μάιο από το Μεταίχμιο, επισημαίνει για το Liberal τις συγγραφικές της εμμονές.

Στα ήδη εκδοθέντα βιβλία της: η μελέτη «Ο αρχαιοελληνικός κόσμος στην ποίηση της Ζωής Καρέλλη», τα δοκίμια «Αναγνώσεις», τα διηγήματα «Αντανακλάσεις», το ψυχολογικό θρίλερ «Μάσκες στη σκιά», τα αστυνομικά «Ένα αθώο παιχνίδι», «Ομίχλη στη λίμνη», «Δίχως ίχνη», «Ταραγμένα νερά», τα αστυνομικά για εφήβους «Το μυστικό της λίμνης», «Το μυστήριο της Αίγινας», «Αναζητώντας το χρυσόμαλλο δέρας», «Το μυστήριο της Κωνσταντινούπολης».

Στις μεταφραστικές δουλειές της: «Αλόη» της Κάθριν Μάνσφηλντ, «Κάρολ» της Πατρίσια Χάισμιθ, «Δύο αδέρφια διαφορετικού φύλου»…

«Γράφω πάντα στο γραφείο μου. Ξεκινάω πρωινές ώρες και, μερικές φορές, συνεχίζω μέχρι και τις επτά το βράδυ. Με ένα ενδιάμεσο διάλειμμα. Αυτό ήταν το ωράριό μου όταν έγραφα το τελευταίο μυθιστόρημα που θα κυκλοφορήσει αρχές Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, με τον τίτλο Η ακολουθία του κακού.» Θα μας πει για την διαδικασία της συγγραφής της. Και θα μας μιλήσει, επίσης, για τις ιστορίες της που προϋποθέτουν «Έγκλημα και αναζήτηση του δράστη και του κινήτρου του» και για τους ήρωες και τις ηρωίδες της που επιλέγει να έχουν «σκελετούς στο ντουλάπι τους». Η συνέχεια απαιτεί πειθαρχία και οργάνωση που ούτως ή άλλως, ως εκπαιδευτικός και κριτικός, διαθέτει.

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα

– Κυρία Σπυροπούλου, υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;

Γράφω πάντα στο γραφείο μου. Ξεκινάω πρωινές ώρες και, μερικές φορές, συνεχίζω μέχρι και τις επτά το βράδυ. Με ένα ενδιάμεσο διάλειμμα. Αυτό ήταν το ωράριό μου όταν έγραφα το τελευταίο μυθιστόρημα που θα κυκλοφορήσει αρχές Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, με τον τίτλο Η ακολουθία του κακού.

– Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;

Ναι, συνήθως, μόλις βρω την ιδέα, γράφω την περίληψη των επεισοδίων, και σιγά σιγά αναπτύσσω το κάθε κεφάλαιο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι παραμένω ακλόνητη σε ό,τι εξ αρχής είχα σχεδιάσει. Η εξέλιξη πολλές φορές είναι τέτοια που σε οδηγεί σε διαφορετικά γεγονότα από αυτά που είχες σκεφτεί. Ακόμα και στο τέλος πιθανόν να κάνω αλλαγές, να προσθέσω και επιπλέον κεφάλαιο.

– Ποιο βιβλίο σας γράφτηκε με πιο παράξενο και αλλόκοτο τρόπο;

Κανένα, γιατί έχω πειθαρχία και η ζωή μου δεν έχει τις ανατροπές των ηρώων μου….. Κάθε άλλο παρά παράξενη ή αλλόκοτη είναι, προς το παρόν τουλάχιστον…..

– Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;

Πιθανόν να έχω εμμονές. Καλύτερα θα το διακρίνατε εσείς αυτό, εφόσον κρατάτε τις αποστάσεις. Αλλά θα επιχειρήσω να σας απαντήσω. Η επιμονή μου στα δηλητήρια ή στις αντιπαλότητες που προκύπτουν από αντιπαραθέσεις συναισθηματικής ή οικονομικής φύσεως, όπως και η επικέντρωσή μου στο άτομο και στην ψυχοσύνθεσή του, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως εμμονή.

– Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;

Έγκλημα και αναζήτηση του δράστη και του κινήτρου του.

– Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;

Να έχει σκελετούς στο ντουλάπι του.

– Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;

Όλοι, γιατί εμφανίζονται ξαφνικά από το πουθενά. Μπορεί να ακούσω κάτι αθώο σε μια παρέα ή να διαβάσω κάτι στα ψιλά των εφημερίδων και να τους δώσω άλλη πορεία. Χρειάζεται κανείς να είναι παρατηρητικός. Να μην αντιγράψει, αλλά από το μικρό και ασήμαντο περιστατικό, που θα δει ή θα ακούσει, να συνθέσει μια ιστορία δίνοντάς της άλλες προεκτάσεις.

– Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;

Δεν θυμάμαι ποιο ήταν το πρώτο. Μάλλον θα ήταν κάποιο έργο του Ιουλίου Βερν ή της Πηνελόπης Δέλτα. Πάντως, πολλά με είχαν εντυπωσιάσει, γιατί διάβαζα ό,τι έπεφτε στα χέρια μου από πολύ νωρίς. Θα σας αναφέρω, όμως, ένα βιβλίο που θυμάμαι καλά, σίγουρα δεν ήταν το πρώτο, αλλά ανάμεσα στα πρώτα. Πρόκειται για τρία διηγήματα του Άντον Τσέχωφ, την Στέπα, τον Θάλαμο αριθμό 6 και ένα ακόμα που δεν θυμάμαι καλά ποιο ήταν. Πιθανόν να ήταν Η κυρία με το σκυλάκι. Οι εικόνες των δύο πρώτων διηγημάτων είναι τόσο ζωντανές, που μολονότι τα έχω ξαναδιαβάσει πολλές φορές, όταν τα φέρνω στο νου, ανατρέχω σε αυτήν την πρώτη αναγνωστική γνωριμία.

– Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;

Όλα τα βιβλία μου άλλαξαν τη ζωή. Και γι’ αυτό επιστρέφω διαρκώς στους μεγάλους κλασικούς. Τον Τσέχωφ, τον Μοπασάν, τον Μομ, τον Φλωμπέρ, τον Τολστόι, τον Τόμας Μαν.

– Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;

Θα αναφερθώ μόνο σε ποιητές σε αυτήν σας την ερώτηση. Στην Έμιλυ Ντίκινσον, στον Τ. Σ. Έλιοτ, τον Ρόμπερτ Φροστ, τον Νίκο Φωκά, τον Τάσο Κόρφη, τον Γιάννη Βαρβέρη, τον Ορέστη Αλεξάκη, τον Κώστα Παπαγεωργίου.

– Κατά την διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;

Όχι, δεν ακούω μουσική γιατί μου αποσπά την προσοχή. Μουσική ακούω άλλες ώρες και ανατρέχω σε έργα τέχνης μόνο αν χρειάζεται να επιβεβαιώσω μια πληροφορία που είναι απαραίτητη για την πλοκή της ιστορίας.

– Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;

Τώρα δεν γράφω τίποτε. Χρειάζεται και μια απόσταση από ό,τι έχει γίνει. Μόλις κυκλοφόρησε η συλλογή διηγημάτων μου με τον τίτλο Έγκλημα στον Γαλατά και άλλες μαύρες ιστορίες, από τις εκδόσεις Λέμβος, και τον Μάιο, θα κυκλοφορήσει το αστυνομικό μυθιστόρημα, που έγραψα κατά την περίοδο του πρώτου lockdown, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Διαβάζω όμως κλασικούς συγγραφείς, γιατί τους απολαμβάνω αλλά και γιατί είναι μια καλή εξάσκηση.

13/02/2022

Προσωπα

Η αήττητη δύναμη των γυναικών

by bot 06/10/2021

Η αήττητη δύναμη των γυναικών

Mona Chollet, Réinventer l’amour. Comment le patriarcat sabote les relations hétérosexuelles (Επανεφεύροντας τον έρωτα. Πως η πατριαρχία σαμποτάρει τις ετερόφυλες σχέσεις), éditions La Découverte, Παρίσι, 2021.

ΤΟ BLOG ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΣΤΑΒΕΡΗ lifo.gr

L’OBS. Με πάνω από 250.000 αντίτυπα να έχουν πωληθεί από την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας του το 2018, το βιβλίο “Μάγισσες. Η αήττητη δύναμη των γυναικών” ήταν μια έκρηξη. Πώς βιώσατε αυτή την καταπληκτική επιτυχία;

Mona Chollet. Ήταν παράξενο, γιατί είχα την εντύπωση ότι είχα κάνει κάποιες αρκετά προσωπικές εκμυστηρεύσεις, ενώ το βιβλίο δεν είχε σχεδιαστεί για να αγγίξει τόσο πολλούς ανθρώπους. Όταν υπέγραψα το συμβόλαιο, έξι μήνες πριν από το #MeToo, ο εκδότης μου δεν ήταν καθόλου πεπεισμένος, και μου είπε μάλιστα: “Είσαι σίγουρη, ένα ολόκληρο βιβλίο για μάγισσες;” Στη συνέχεια, ενώ έγραφα, είχαμε την υπόθεση Γουάινστιν… Όλος αυτός ο θυμός και αυτό το κύμα αλληλεγγύης, ήταν πολύ όμορφο. Η αρχή του κινήματος με συνεπήρε πραγματικά.

Ήταν αυτός ο συλλογικός προβληματισμός που σας οδήγησε να γράψετε αυτό το νέο δοκίμιο, “Επανεφεύροντας τον έρωτα”;

Είναι πάνω απ’ όλα ένα προσωπικό ενδιαφέρον, ακόμη κι αν έβλεπα πολύ καλά ότι ήταν ένα ενδιαφέρον που το μοιραζόμουν με πολλούς. Αισθάνθηκα ότι είχα αδικηθεί ως γυναίκα, και ειδικότερα ως ετεροφυλόφιλη γυναίκα, από ορισμένες πτυχές της κοινωνικοποίησής μου, ενώ υπήρχαν άλλες που θεωρούσα ότι ήταν πιο υπερασπίσιμες. Έπρεπε να κάνω ένα ξεκαθάρισμα.”

Συνέντευξη της Monat Chollet στην Cécile Daumas και την Johanna Luysse

Libération, 09.09.2021

“Το σημερινό μοντέλο του ετερόφυλου έρωτα λειτουργεί μόνο όταν οι γυναίκες το βουλώνουν”.

Η επανεφεύρεση του έρωτα… Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα;

Ξεκίνησε πολύ πριν από το #MeToo, ήταν μια φυσική διαδρομή που ήρθε με το νέο φεμινιστικό κύμα. Γυναίκες μίλησαν για τη βία, και όχι μόνο: για την οικιακή εργασία, για τη συναίνεση… Αυτή η έξαρση έκανε σχεδόν αναπόφευκτη τη συζήτηση για τον ετεροφυλόφιλο έρωτα. Ξεφεύγει από τις σχέσεις κυριαρχίας; Δεν έχουμε απαραίτητα όρεξη να θέτουμε τέτοιο ερώτημα στον εαυτό μας. Ελπίζουμε ότι η αγάπη θα είναι ένα καταφύγιο, προστατευμένο από τη βία του έξω κόσμου. Αλλά μόλις το δούμε λίγο βαθύτερα, αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό δεν ισχύει.

Αναφερόμενη στον ετερόφυλο έρωτα, λέτε ότι τα έχουμε κάνει “χάλια”.

Το σημερινό μοντέλο μπορεί να λειτουργήσει μόνο όταν, συνολικά, οι γυναίκες το βουλώνουν. Επομένως, αν δεν θέλουν πια να το κάνουν, ερχόμαστε σε αδιέξοδο. Είχα μία σταθερή σχέση για πολύ καιρό. Αυτό που βίωσα ήταν γεμάτο καλή θέληση. Ωστόσο, είχα την εντύπωση ότι το απλό γεγονός της διαφορετικής ανατροφής, της διαφορετικής κοινωνικοποίησης ως γυναίκα σε σχέση με τον έρωτα, δημιουργούσε απογοητευτικές καταστάσεις. Μας έχουν μάθει να περιμένουμε απολύτως τα πάντα από αυτόν. Τον βλέπουμε κάπως μυστικιστικά, σαν να είναι το μεγάλο γεγονός της ζωής, που μας προσδίδει την ταυτότητά μας. Αντίθετα, η κοινωνικοποίηση των ανδρών είναι διαφορετική. Είναι γενικά πιο προετοιμασμένοι να είναι επιφυλακτικοί απέναντι στον έρωτα, να το βλέπουν σαν κάτι που θα περιορίσει τις ελευθερίες τους και να μην του δίνουν την ίδια αξία. Φυσικά, δεν ενσαρκώνουν και δεν βιώνουν όλες οι γυναίκες και όλοι οι άνδρες αυτή την προδιαγεγραμμένη κατάσταση στο σύνολό της. Υπάρχουν πολλές αποχρώσεις, ευτυχώς!

Λέτε πως οι γυναίκες εκπαιδεύονται για να είναι μηχανές που να δίνουν και οι άνδρες για να είναι μηχανές που να παίρνουν…

Η αξία που δίνεται συχνά στις γυναίκες είναι γιατί είναι “σωτήριες”. Πρόκειται για μια αποτίμηση της τυφλής και άνευ όρων δωρεάς. Αντίθετα, οι άνδρες δεν εκπαιδεύονται στην ιδέα ότι θα πρέπει να φροντίζουν τις γυναίκες. Αντιθέτως, υπάρχει μια μεγάλη κοινωνική “κατανόηση” για τα συναισθήματά τους, τη συγκινησιακή τους κατάσταση. Υπάρχει μια ανομολόγητη συναίνεση γύρω από το γεγονός ότι αυτό που μετράει είναι η ευημερία των ανδρών, με μια μορφή σεβασμού, οίκτου ή επιείκειας για αυτό που αισθάνονται. Μπαίνουμε συχνά στη θέση τους.

Ωστόσο, μετά το #MeToo, ορισμένοι άνδρες πιστεύουν ότι είναι όλο και πιο δύσκολο να φλερτάρουν και να γοητεύουν.

Νομίζω ότι μια τέτοια άποψη δείχνει πόσο δύσκολο είναι να μπούμε στη θέση των γυναικών. Δεδομένης της σοβαρότητας των όσων διηγούνται τα τελευταία χρόνια, είναι αρκετά συμπτωματικό το γεγονός ότι η μόνη τους αντίδραση είναι να λένε “δεν μπορούμε πια να φλερτάρουμε”. Είναι σαν να είναι κουφοί απέναντι σε αυτά που λέγονται. Το #MeToo αποκάλυψε πόσο συνηθισμένη, αποδεκτή και κανονικοποιημένη ήταν η βία κατά των γυναικών. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι η πρώτη αντίδραση ενός άνδρα δεν είναι να πει στον εαυτό του, τι μπορούμε να κάνουμε για να το αλλάξουμε;

Δεν υπάρχει ένα όλο και μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ της προσδοκίας των γυναικών να είναι ισότιμες με τους άνδρες και ενός μοντέλου του έρωτα που δεν έχει τόσο πολύ εξελιχθεί;

‘Ερχεται η στιγμή όπου συνειδητοποιούμε σε τι βαθμό τα ετεροφυλόφιλα ερωτικά μας μοντέλα έχουν διαμορφωθεί πάνω στην κατωτερότητα των γυναικών. Στις ερωτικές σχέσεις, πρέπει ακόμα να κρατούν χαμηλό προφίλ, για να μην κρίνονται ως απειλητικές. Συχνά καλούνται να επιλέξουν μεταξύ της ερωτικής ευτυχίας και της προσωπικής ολοκλήρωσης. Επιβάλλεται τώρα να επινοήσουμε μια ερωτική ευτυχία που θα βασίζεται στην ισότητα ανάμεσα σε έναν άνδρα και μια γυναίκα. Το συναντάμε ήδη σε μυθιστορήματα και ταινίες, αλλά δεν είναι το κυρίαρχο σενάριο.

‘Οταν διαβάζεις ένα βιβλίο για τον έρωτα, ξαφνιάζεσαι όταν πέφτεις πάνω σε ένα κεφάλαιο που αναφέρεται στην ενδοοικογενειακή βία.

Νομίζω ότι θα ήταν λάθος να αφαιρέσουμε τη βία από τον έρωτα, διότι, δυστυχώς, συχνά προσκαλείται. Τείνουμε να θεωρούμε τη βία ως μια απόκλιση από τον κανόνα. Αντίθετα, μπορεί να γίνει κατανοητή και ως μια υπέρβαση των κανόνων, που μας επιτρέπει να δούμε τους ρόλους στους οποίους ο καθένας τείνει να εγκλωβιστεί. Το γεγονός ότι οι γυναίκες είναι τόσο μαθημένες να περιμένουν τον έρωτα, να προσκολλώνται απεγνωσμένα, μόλις ένας άνδρας φαίνεται να ενσαρκώνει τις προσδοκίες και τις ελπίδες τους σε αυτόν τον τομέα, τις αποδυναμώνει πολύ. Και ακόμη κι αν δεν μπορούμε να πούμε ότι τα σημερινά κορίτσια έχουν ανατραφεί όπως τα κορίτσια της δεκαετίας του 1970, εξακολουθούμε να επιμένουμε σε αυτήν την φάμπρικα. Δεν πρέπει να υποτιμούμε το βάρος των αιώνων στους ώμους μας. Στο παιχνίδι της γοητείας και τον ερωτισμό εξακολουθούμε να δίνουμε αξία στην ανδρική βία.

Ο δυνατός και γοητευτικός άνδρας είναι πάντα ένα ισχυρό μοντέλο;

Κατακλυζόμαστε από ταινίες και τραγούδια για κακά παιδιά, για τύπους δαιμονικούς, επικίνδυνους, αλλά ταυτόχρονα ακαταμάχητους. Νομίζω ότι είμαστε ακόμα αιχμάλωτοι αυτής της όψης της ανδρικής γοητείας. Υπάρχει μία σχέση μεταξύ ανδρισμού και βίας, είτε πρόκειται για φανερή είτε για κρυφή βία. Αναφέρω τον Harrison Ford στο βιβλίο μου: πάντα υποδύεται χαρακτήρες όπου η γοητεία συνδέεται με την έννοια του κινδύνου, της απειλής. Ή ο Μάρλον Μπράντο πριν από αυτόν. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι δεν ξεφεύγουμε εύκολα από αυτά. Υπάρχουν συσσωρευμένες πολιτιστικές στράτες.

Είναι αυτό το βιβλίο ένα κάλεσμα για λιποταξία; Αναφέρεστε στην ιστορία μιας γυναίκας, την οποία μνημονεύει και η Gloria Steinem, η οποία επέλεξε να μην ενδώσει σε οποιονδήποτε άνδρα για πέντε χρόνια, προκειμένου να υπάρξει έξω από το ανδρικό βλέμμα.

Αν όλες οι στρέιτ γυναίκες αποφάσιζαν (εφόσον είχαν τα μέσα να το κάνουν) να εγκαταλείψουν τις ιστορίες όπου τις καταπίνουν, όπου δεν είναι ευτυχισμένες, όπου τις εκμεταλλεύονται και τις κακομεταχειρίζονται, θα ήταν το πιο δυνατό πράγμα που θα μπορούσαν να κάνουν! Και ίσως κάνω λάθος που το βλέπω αυτό ως αντίφαση με την προσήλωσή μου στον έρωτα, γιατί όταν αποδέχεσαι οτιδήποτε, αποδέχεσαι και την υποβάθμιση της σχέσης. Κρατιόμαστε από κάτι που στην αρχή είναι υπέροχο και γίνεται όλο και πιο θλιβερό και μερικές φορές άθλιο. Έτσι, το καλύτερο πράγμα που θα μπορούσαμε να κάνουμε για χάρη της ερωτικής μας σχέσης θα ήταν να βγούμε από αυτήν και να δεχτούμε να την εγκαταλείψουμε. Μου αρέσει η ιδέα της λιποταξίας.

Και πώς ενθαρρύνεις τους άνδρες να κάνουν μερικά βήματα όταν δεν το έχουν κάνει ακόμη;

Δεν ξέρω [γέλια]. Νομίζω ότι στο τέλος θα το συνηθίσουν. Είναι προς το συμφέρον όλων μας να αλλάξουν τα πράγματα. Οι άνδρες κυριαρχούν, αυτό τους δίνει προνόμια. Αλλά ο κυρίαρχος δεν είναι ευτυχισμένος. Νομίζω ότι οι έξυπνοι άνδρες που αγαπούν τις γυναίκες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι είναι προς το συμφέρον τους να αλλάξουν. Υπάρχει και σ’ αυτούς ένα πολύ βαθύ καναλιζάρισμα. Είναι σαν να προσπαθείς να σηκώσεις ένα αμόνι κάτω από το οποίο όλοι μας έχουμε συνθλιβεί εδώ και αιώνες. Όλες οι φεμινιστικές μάχες αφορούν εξαιρετικά δύσκολα θέματα που προχωρούν πολύ αργά: το μισθολογικό χάσμα, ο καταμερισμός των οικιακών εργασιών. Όμως, εδώ που βρισκόμαστε τώρα, δεν έχουμε άλλη επιλογή: πρέπει απλώς να το επιδιώξουμε, χωρίς να προσποιούμαστε ότι είναι εύκολο, χωρίς να θριαμβολογούμε πολύ γρήγορα. Νομίζω ότι θα ήταν λάθος να έχουμε υπερβολική σιγουριά σε αυτόν τον τομέα.

Τελικά, πως επανεφεύρουμε τον έρωτα;

Δίνοντας στον εαυτό μας τη δύναμη να μην αποδέχεται οτιδήποτε. Είναι πολύ δύσκολο να το ζεις, αλλά πρέπει να σφίγγεις τα δόντια και να λες όχι. Να μην κάνουμε παραχωρήσεις στη σχέση στην οποία επενδύουμε, στην προσοχή που δίνουμε στον άλλον, στον καταμερισμό των καθηκόντων, στον τρόπο που συμπεριφερόμαστε στον άλλον, στη θέση που του δίνουμε, στην προσοχή με την οποία περιβάλλουμε την ολοκλήρωσή του. Αν είχαμε τη δύναμη να απαιτήσουμε μια πραγματικά ισότιμη σχέση, αυτό θα μας έδινε τεράστια ατομική και συλλογική δύναμη για να ανεβάσουμε λίγο τα πρότυπα και τις απαιτήσεις μας.

Γεννημένη στην Γενεύη, η Mona Chollet είναι δημοσιογράφος, δοκιμιογράφος και διευθύντρια σύνταξης στην εφημερίδα Le Monde Diplomatique.

06/10/2021

Προσανατολισμοι

Γιάννης Μπουρνέλης: Είμαι ευτυχισμένος γιατί έχω μια θέση στην καρδιά των περισσότερων Ελλήνων

by bot 31/07/2021

Γιάννης Μπουρνέλης: Είμαι ευτυχισμένος γιατί έχω μια θέση στην καρδιά των περισσότερων Ελλήνων

Συνέντευξη στην Ελένη Γουρνέλου

Ο Γιάννης Μπουρνέλης είναι ηθοποιός, μίμος και κονφερανσιέ. Γεννήθηκε στη Μυτιλήνη και ήλθε σε εφηβική ηλικία στην Αθήνα όπου τελείωσε τη Σχολή του Εθνικού Ωδείου Αθηνών. Συμμετείχε ως ηθοποιός σε πολλές θεατρικές παραστάσεις και σε ταινίες με πρωταγωνιστές την Βουγιουκλάκη, Παπαμιχαήλ, Ρένα Βλαχοπούλου, Σταυρίδη, Κωνσταντάρα, Γκιωνάκη, Ηλιόπουλο κ.α. ενώ πρωταγωνίστησε σε ταινίες με τον Φραγκίσμο Μανέλλη, τον Φώτη Ηλιόπουλο κ.α. Από το 1975-1995 ήταν παρουσιαστής και διοργανωτής μουσικών παραστάσεων στο αναψυκτήριο «ΑΚΡΟΝ» επι της οδού Λένορμαν στον Κολωνό απ’ όπου πέρασαν τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού. Στη συνέντευξη για τον Γιάννη Μπουρνέλη θα μιλήσει, η φίλη του Μαίρη Λίντα.

Ο Γιάννης Μπουρνέλης με τη Σαπφώ Νοταρά

Η συνέντευξη μεταδόθηκε από τον σταθμό του empneusi.gr στους 107 FM στη Σύρο και τις Κυκλάδες και μπορείτε να την ακούσετε εδώ:

https://www.empneusi.gr/podcast/eleni-gournelou-giannis-mpournelis/

Ελένη Γουρνέλου: Γιάννη, σε ευχαριστούμε πολύ για την αποδοχή της πρόσκλησης να μιλήσεις στην εκπομπή μας.

Γιάννης Μπουρνέλης: Μη με ευχαριστείτε. Συνηθίζω να ανταποκρίνομαι θετικά σε συνεντεύξεις όταν μού ζητώνται.

Ελένη Γουρνέλου: Θα θέλαμε να μας πείτε δυο λόγια την καριέρα σας στον καλλιτεχνικό χώρο αλλά και για το αναψυκτήριο ΑΚΡΟΝ, στο οποίο ήσασταν για πολλά χρόνια, ο εμπνευστής και ο δημιουργός του.

Ο Γιάννης Μπουρνέλης με την Ελένη Βιτάλη

Γιάννης Μπουρνέλης: Είμαι αρκετά ευαισθητοποιημένος όταν μιλώ για το ΑΚΡΟΝ που, ήταν περισσότερο βαριετέ παρά αναψυκτήριο, και στο οποίο παρέμεινα για 20 χρόνια. Εκείνη την εποχή μέσω του αναψυκτήριου δινόταν στον κόσμο η δυνατότητα να ακούσουν το ελληνικό τραγούδι, κάτι που δεν μπορούσε να γίνει μέσω του ραδιοφώνου. Υπήρχε, τότε, μόνο μια εκπομπή της δισκογραφικής εταιρείας ΜΙΝΟΣ, ΜΑΤΣΑΣ και υιός που γινόταν για λόγους διαφήμισης και ήταν επι πληρωμή. Στο ΑΚΡΟΝ που, ήταν ένας χώρος 2.000 ατόμων, ο κόσμος ερχόταν για να ακούσει γνωστούς τραγουδιστές και τραγουδίστριες της εποχής που δεν τους άκουγε τόσο συχνά στο ραδιόφωνο. Αυτός ήταν και ο λόγος που πέρασαν πολλά μεγάλα ονόματα από εκεί. Επιπλέον, δεν είχαμε είσοδο και αυτό που πλήρωνες ήταν για να πάρεις μια γρανίτα, ένα αναψυκτικό, ένα παγωτό και μαζί με την οικογένειά σου και να ακούσεις τον Μπιθικώτση, τον Πάριο, τον Διονυσίου, τον Αγγελόπουλο, τη Βιτάλη, την Αλεξίου, τη Σακελλαρίου κ.α. πολλούς. Όλους και όλες που, εκείνη την εποχή, ήταν τα μεγάλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού. Δεν μπορώ να αναφερθώ σε όλους αυτή τη στιγμή που πέρασαν από το ΑΚΡΟΝ γιατί είναι πάρα πολλοί. Ο κόσμος πάντως μεθούσε με τα τραγούδια τους και, ξέρετε, τότε, ξεχώριζαν οι τραγουδιστές/τριες για τις φωνές τους επειδή είχαν ταυτότητα και καταλάβαινες ποιος/ποια ήταν αυτός που άκουγες. Τώρα, ενώ υπάρχουν τραγουδιστές/τριες με πολύ καλές φωνές, δεν τους ξεχωρίζεις. Βάζεις στοίχημα ποιός/ά είναι και το χάνεις….(γέλια). Ήταν η εποχή, βλέπετε, του Κηλαηδόνη που μιλούσε για τα θερινά τα σινεμά και κάτι νύχτες με φεγγάρι και αυτό ήταν και το ΑΚΡΟΝ. Ένας κινηματογράφος με γιασεμιά. Τώρα οι καλοκαιρινές αίθουσες έχουν ρημάξει ενώ οι χειμερινές είναι super markets.

Ελένη Γουρνέλου: Γίνεται, ωστόσο, μια προσπάθεια αναβίωσης όπως αυτή που κάνει στην ταράτσα του στην Καλλιθέα, ο Φοίβος Δεληβοριάς αλλά και το Άλσος του Οικονομίδη.

Γιάννης Μπουρνέλης: Θα σου πω κάτι για τον Δεληβοριά, τον οποίο, θεωρώ πολύ σπουδαίο τραγουδοποιό -όχι τραγουδιστή. Έχει επίπεδο και μου είπε ότι αφού διάβασε το βιβλίο μου ξεκίνησε αυτό το εγχείρημα. Μάλιστα, εγώ πήγα σε μια παράστασή του στην ταράτσα και μου αφιέρωσε εκείνο το βράδι, λέγοντας στο κοινό ότι είμαι εκεί. Ο περισσότερος κόσμος με χειροκρότησε …άλλοι, βέβαια, ήταν αδιάφοροι. Εντάξει….δεν πειράζει που δεν με γνωρίζουν….

Ελένη Γουρνέλου: Ναι, αλλά εσύ είσαι πολύ δραστήριος κι ακόμα βρίσκεσαι και στις επάλξεις των εκδηλώσεων. Σε βλέπουμε να οργανώνεις συναυλίες, να κάνεις μιμήσεις, να λες ανέκδοτα και ο κόσμος ακόμα σε χειροκροτά αθρόα για το ταλέντο σου.

Ο Γιάννης Μπουρνέλης με την Τζένη Βάνου

Γιάννης Μπουρνέλης: Ναι, αλλά ξέρεις πολύ καλά ότι, η τηλεόραση είναι φέουδο. Το λέω αυτό γιατί αν δεν βγαίνεις εκεί, κανείς δεν σε γνωρίζει. Κυκλώματα στα οποία δεν μπαίνεις με τίποτα ενώ βγαίνουν οι ίδιοι και οι ίδιοι…Το πρωί πάνε στις εκπομπές με καφέ, αν υπάρχει καφές βέβαια, γιατί τώρα είναι άδεια και τα φλυτζάνια ….παλιά με την Κορομηλά μπορεί να έπινες και κανένα καφέ….(γέλια). Τώρα είναι μόνο τα φιλάκια και οι αβροφροσύνες…και ξέρω εγώ…και το βράδυ πάλι τα ίδια πρόσωπα σε άλλες εκπομπές.

Ελένη Γουρνέλου: Πιστεύεις, δηλαδή, ότι υπάρχει περισσότερη επιφάνεια;

Γιάννης Μπουρνέλης: Μόνο επιφάνεια! Βγάζουν τραγουδιστές/τριες που είναι σκέτη ηχορύπανση.

Ελένη Γουρνέλου: Εσύ, ποιους θα ξεχώριζες από αυτούς που έχεις γνωρίσει σαν ιδιαίτερους καλλιτέχνες;

Ο Γιάννης Μπουρνέλης με τον Φραγκίσκο Μανέλη

Γιάννης Μπουρνέλης: Εάν κάνουμε ένα flash back και πάμε πίσω νομίζω ότι οι άνθρωποι, τότε, είχαν περισσότερη καλοσύνη και συναίσθημα. Τους προσέγγιζες πολύ πιο εύκολα. Σήμερα δεν μπορείς να τους προσεγγίσεις. Ούτε καν τους παρουσιαστές της τηλεόρασης μπορείς να πλησιάσεις. Έχουν ύφος 500 καρδιναλίων!

Ελένη Γουρνέλου: Αυτές τις ημέρες παίζεται στον κινηματογράφο το φιλμ για τη ζωή της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου που εσύ την είχες γνωρίσει. Πες μας δυο λόγια για τη γνωριμία σας και για την Ευτυχία.

Γιάννης Μπουρνέλης: Πράγματι η ταινία με το όνομά της παίζεται στον κινηματογράφο. Οι ηθοποιοί είναι εξαιρετικοί! Όμως, δεν είδα την Ευτυχία στην ταινία γιατί αυτή που γνώρισα εγώ ήταν μια «Ροκ Ευτυχία». Διαφορετική από αυτή που παρουσιάζεται στην ταινία. Καμία σχέση με τη προσωπικότητά της δεν έχει η ταινία. Δεν ήταν αυταρχική όπως παρουσιάζεται. Ήταν γαλείφω, μεγάλη διπλωμάτης…! Θα σου δώσω δυο παραδείγματα: Με είχε στείλει να φωνάξω έναν υδραυλικό, ονόματι Στέφανο, που έμενε απέναντι από το σπίτι της για να παίξουν χαρτιά που ήταν, ως γνωστόν, το μεγάλο πάθος της. Του είπα, λοιπόν, ότι τον ήθελε να πάει στο σπίτι της κι αυτός αρνήθηκε, λέγοντάς μου να της μεταφέρω ότι όταν θα έχει λεφτά, τότε, θα πήγαινε. Όταν το είπα αυτό στην Ευτυχία μού είπε να πάω πάλι και να του μεταφέρω ότι είχε περάσει ο Καλδάρας από το σπίτι της. Όταν το άκουσε ο Στέφανος μου είπε: «Τότε, θα πάω!» Γιατί ο Καλδάρας της έδινε χρήματα και τα έπαιζε. Μου έλεγε: «Το βλέπω που με κλέβουν, Γιαννάκη μου, αλλά μου αρέσει να παίζω. Είναι σαν να έχεις μια γκόμενα που στα τρώει όλα αλλά εσύ είσαι καψούρης! Το βλέπεις ότι στα τρώει αλλά η καψούρα δεν σε αφήνει. Δεν σε αγαπάει, δεν σου δίνει τη ψυχή της αλλά εσύ εκεί». Μια άλλη φορά με πήγε στον Μιχάλη Μενιδιάτη τον οποίο θεωρούσε άσχημο λόγω της μύτης του. Στολίστηκε, λοιπόν, σαν επιτάφιος, όπως έλεγε η ίδια….με καπέλα, βραχιόλια…και ποιος να τα δει τα καπέλα τη νύχτα; Πάμε, λοιπόν, στο κέντρο «Φαντασία» και έρχεται ο αδελφός του Μενιδιάτη, ο Κοσμάς, διευθυντής του κέντρου. Αυτός μας περιποιήθηκε, μας κέρασε και στη συνέχεια ήλθε κι ο Μιχάλης. Μόλις τον είδε η Ευτυχία αναφώνησε: «Γιαννάκη νάτος ο Μιχάλης μας! Τι σου έλεγα πριν;; Πόσο ωραίος άνδρας είναι ο Μιχάλης!» και, τότε, ο Μενιδιάτης της είπε: «Ευτυχία, κόψε την πλάκα και πες μου τι θέλεις; Λεφτά για να τα παίξεις;» κι εκείνη απαντούσε ότι έχει έκοψε το χαρτί. Έτσι ήταν, αλλά για εκείνη τη στιγμή. Μετά, το ξαναάρχιζε! (γέλια). Είχα γνωρίσει, επίσης, τη σπουδαία χορεύτρια, εγγονή της Ευτυχίας και κόρη του Φραγκίσκου Μανέλλη, τη Ρέα Μανέλλη. Ό Φραγκίσκος, ξέρετε, δεν ήταν καθόλου όμορφος…. Η Ευτυχία, λοιπόν, όταν έβλεπε την εγγονή της και ήθελε να της ζητήσει χρήματα, της έλεγε: «Αχ βρε κορίτσι μου τι κούκλα που είσαι! Ίδια η μητέρα σου!». Η κόρη της πράγματι ήταν μια κούκλα….αλλά όταν η εγγονή της δεν της έδινε λεφτά για να πάει να τα παίξει, της έλεγε η Ευτυχία: «Ίδιος ο πατέρας σου είσαι! Εφτάσχημος».

Ελένη Γουρνέλου: Είχες γνωρίσει και τον Μάρκο και τον Στέλιο Βαμβακάρη.

Γιάννης Μπουρνέλης: Ο Στέλιος ήταν ένας πανέμορφος νέος και ήταν το μπουζούκι της Καίτη Γκρέϋ. Στην πορεία γνώρισα και τον Δομένικο, τον αδελφό του. Αυτός συνόδευε άλλοτε με μπουζούκι αλλά άλλοτε με πιάνο πολλούς γνωστούς λαϊκούς καλλιτέχνες. Πήγαινα να τον πάρω αρκετές φορές από την Κοκκινιά κι εκεί είχα γνωρίσει και τον Μάρκο σ’ ένα ημιυπόγειο, να κάθεται ήσυχος, πράος και να καπνίζει. Θυμάμαι να μου λέει: « Ε, ρε Γιάννη, εμένα πότε θα με πάρεις στο θέατρο; Θα χαλάσει κόσμος άμα εμφανιστώ εγώ…!» του απαντούσα ότι θα έλθει η ώρα να συνεργαστούμε. «Άντε, άντε όχι όλο τον Δομένικο!» μου έλεγε…Μεγάλη μορφή ο Μάρκος αλλά ξέρεις πρέπει να περάσει ο χρόνος, να πεθάνεις και μετά να αναγνωρίσουν πόσο αξιόλογος είσαι…Θέλω δε να πω, επίσης, ότι στην χώρα μας, σε λίγο καιρό με την υπογεννητικότητα που έχει, δεν θα την κατοικούν Έλληνες αλλά ξένοι. Θα ρωτάμε: «Είσαι Έλληνας;» όπως ρωτούσαν στην Γερμανία οι μετανάστες. Και το λέω αυτό γιατί οι μετανάστες πράγματι δεν περνούν καθόλου καλά στη χώρα μας αλλά κι εμείς πόσους θα μπορέσουμε ακόμα να αγκαλιάσουμε. Θα πρέπει κάπου να σταματήσει αυτό το ανεξέλεγκτο…

Ελένη Γουρνέλου: Εσύ δυσκολεύτηκες στη ζωή σου βιοποριστικά;

Γιάννης Μπουρνέλης: Και βέβαια! Και οι δυο μου γονείς με προόριζαν για χειρωνακτικές εργασίες. Και τις έκανα! Και στην οικοδομή, και μαραγκός και ελαιοχρωματιστής, σερβιτόρος….όλα τα έκανα! Μετά, ήλθα από τη Μυτιλήνη στην Αθήνα και τελείωσα το Εθνικό Ωδείο. Πήγαινα ταυτόχρονα και στο γυμνάσιο και δούλευα στην οικοδομή. Έπαιξα σε 33 ταινίες και έχω κάνει 9 μεγάλους σατυρικούς δίσκους. Μου έγραψε κείμενα ο Γιάννης Καλλαμίτσης, ο Ανδρικάκης, ο πρώτος μου δίσκος ήταν με τον Χρήστο Νικολόπουλο, δούλεψα με τον Ακη Πετρίδη κ.α. Κάποια στιγμή που βρήκα τι ήθελα να κάνω υπήρξαν κάποιοι άνθρωποι που με βοήθησαν όπως ο Κώστας ο Καραγιάννης, ο σκηνοθέτης, ο Μενέλαος Θεοφανίδης, ο Στράντζαλης κ.α. Εργάστηκα σχεδόν σε όλα τα κέντρα της νυχτερινής Αθήνας αλλά και σε όλα τα ξενοδοχεία. Δεν υπήρχε χοροεσπερίδα που να μη τη παρουσιάσω. Σήμερα αυτό δεν υπάρχει…θέλουν κατευθείαν να χορέψουν οι άνθρωποι. Ξέρεις, επίσης, ενώ έχουν χιούμορ οι Έλληνες δεν αντέχουν τον αυτοσαρκασμό κι αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν και τόσο χιούμορ….Νομίζουν ότι το γέλιο δεν κάνει καλό ενώ το γέλιο φέρνει μακροζωία….Άλλο, βέβαια, είναι τα τραγούδια που έχουν περισσότερο συναίσθημα. Το ανέκδοτο δεν είναι το ίδιο. Οι δε τραγουδιστές είναι ευλογημένοι από τον Θεό. Μπορούν να πουν ένα τραγούδι δυο φορές ακόμα και την ίδια μέρα. Σε καρφώνει το τραγούδι! Το ανέκδοτο δεν μπορείς να το πεις δυο φορές. Πρέπει να έχεις συνεχώς ένα καινούργιο ρεπερτόριο γιατί αλλιώς ο κόσμος το βαριέται….

Ελένη Γουρνέλου: Γιάννη, έχεις ταξιδέψει αρκετά και έχεις επισκεφθεί μέρη που ζουν Έλληνες. Τι έχεις εισπράξει από αυτά τα ταξίδια και τις συναντήσεις μαζί τους;

Ο Γιάννης Μπουρνέλης με τον Γιάννη Σπανό

Γιάννης Μπουρνέλης: Είμαι ευτυχής γιατί ξέρω ότι έχω μια θέση στην καρδιά των περισσοτέρων Ελλήνων τόσο του εξωτερικού όσο και του εσωτερικού. Είμαι σε αυτή τη θέση και δεν με αλλάζουν. Ο αυθορμητισμός των Ελλήνων είναι πάντα συγκινητικός. Με αγκαλιάζουν με φιλάνε και αυτό μου αρέσει. Δεν είμαι μουντρούχος…πάντα ήμουν έτσι και στις μεγαλύτερες επιτυχίες μου. Ήμουν ανοικτός στις αγκαλιές και στη κουβέντα.

Ελένη Γουρνέλου: Ξέρω ότι έχεις επαφές με αρκετούς καλλιτέχνες που έχουν αποσυρθεί από το προσκήνιο αλλά και γενικότερα είσαι πάντα επικοινωνιακός με τον κόσμο. Είναι μια συνειδητή επιλογή σου αυτό.

Γιάννης Μπουρνέλης: Κοίτα, στην Ελλάδα μπορεί και να σε ξεχνάνε κάποτε….στο εξωτερικό δεν συμβαίνει αυτό. Εδώ νομίζουν ότι έχεις πεθάνει, δεν σε υπολογίζουν….Ακούω σχόλια που δεν μου αρέσουν αλλά δεν βαριέσαι κιόλας. Ναι, εγώ δεν ξεχνώ αυτούς με τους οποίους συνεργάστηκα. Πηγαίνω και τους βλέπω.

Ελένη Γουρνέλου: Οι καλλιτέχνες μαθαίνουν από την επιτυχία ή την αποτυχία;

Ο Γιάννης Μπουρνέλης με τον Μίμη Πλέσσα

Γιάννης Μπουρνέλης: Εγώ πιστεύω ότι κανένας καλλιτέχνης δεν θεωρεί ότι είχε αποτυχία στην σταδιοδρομία του. Όλοι νομίζουμε ότι εμείς ξεπεράσαμε όλους τους άλλους, ακόμα κι ένα χειροκρότημα αν είχαμε, νομίζουμε ότι έχουμε επιτυχία. Κοίτα, η εξέλιξη του ανθρώπου δείχνει ότι όταν κάποιος έχει επιτυχία αλλάζει. Γίνεται ακατάδεκτος. Μόλις αποτύχει γίνεται πάλι πιο μαλακός, πιο ανθρώπινος. Η επιτυχία χαλάει τον άνθρωπο τις περισσότερες φορές. Είναι βέβαια ευκολονόητο ότι όταν σε χειροκροτούν χιλιάδες άνθρωποι και σε κοιτάνε τόσα ζευγάρια μάτια….την κάνεις! Δεν θέλεις να παραδεχθείς ότι ό,τι ανεβαίνει κατεβαίνει κι ότι γυρνά ξαναγυρνά. Δεν θέλεις να παραδεχθείς ότι ακόμα και ο Ωνάσης πέθανε. Τι συζητάμε τώρα;;;; Εδώ πέθανε ο Ωνάσης!

Ελένη Γουρνέλου: Η τύχη είναι απαραίτητη στην τέχνη;

Γιάννης Μπουρνέλης: Οπωσδήποτε. Όσο αξίζει ένα γραμμάριο τύχης δεν αξίζουν 1000 τόνοι σοφίας. Πολύ σημαντικό!

Ελένη Γουρνέλου: Θα σε ρωτήσω τι ρόλο έπαιξε για σένα ο έρωτας; Είναι μια ερώτηση που δεν γίνεται συνήθως στους κωμικούς….

Γιάννης Μπουρνέλης: Κάθε φορά που ερωτεύεσαι παίρνεις δύναμη να προχωρήσεις. Να ανοίξεις τα φτερά σου…να πιάσεις το άπιαστο! Και ναι κι εγώ καψουρευόμουν….

Ελένη Γουρνέλου: Πες μου μια στιγμή που έρχεται στη μνήμη σου και σου δίνει χαρά.

Γιάννης Μπουρνέλης: Πολλά πράγματα. Βέβαια, οι ηθοποιοί είμαστε πολύ διαφορετικοί από τους τραγουδιστές. Είναι άλλο το επίπεδο που οι ηθοποιοί και βλέπουν τα πράγματα. Είναι συνήθως πιο συναισθηματικοί. Είναι άλλο το μεροκάματο κι άλλη η δόξα των ηθοποιών από εκείνο των τραγουδιστών. Το χρήμα και η δόξα χαλάνε τον άνθρωπο….Είναι σημαντικό να βάζεις το χέρι σου στη τσέπη. Νοιώθεις δυνατός με το χρήμα. Από την άλλη λέμε: Υγεία πάνω απ ‘όλα αλλά δεν το εννοούμε. Έτσι είναι και με το χρήμα…όταν έχεις χρήματα πας παντού, όταν δεν έχεις μπορεί να σε κατεβάσουν κι από το λεωφορείο αν δεν έχεις να πληρώσεις.

Ελένη Γουρνέλου: Τι θα συμβούλευες έναν άνθρωπο σήμερα που θέλει να γίνει ηθοποιός ή τραγουδιστής; Υπάρχουν αρκετοί ηθοποιοί….και τραγουδιστές στις μέρες μας.

Ο Γιάννης Μπουρνέλης με τον Κώστα Βουτσά

Γιάννης Μπουρνέλης: Να γίνουν! Αλλά όταν δουν από τη πρώτη στιγμή ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά κι αφού κάνουν προσπάθειες, να μην επιμείνουν άλλο. Γιατί μπορεί και να μη πρέπει να επιμείνουν….Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πολλά παιδιά που ενώ στην αρχή ξεχωρίζουν μέσα από αυτά τα realities στη συνέχεια εξαφανίζονται. Του λένε, βέβαια, σε αυτές τις επιτροπές να συνεχίσουν και ότι είναι μια χαρά αλλά από την άλλη μεριά, τους κόβουν κιόλας! Να τους πουν, λοιπόν, καθαρά και να αφήσουν την ενθάρρυνση εκεί που κρίνουν ότι δεν χρειάζεται. Να μη κοροϊδεύουν τον κόσμο με κολακείες. Στην εκπομπή του Οικονομίδη θυμάμαι ότι οι αλήθειες λεγόντουσαν και αυτό για μένα είναι πιο σωστό για να μη κουβαλάνε νέοι άνθρωποι την αποτυχία στη συνέχεια. Αυτά για τους τραγουδιστές…

Ελένη Γουρνέλου: Ποιοι άνθρωποι από αυτούς με τους οποίους συνεργάστηκες σου λείπουν σήμερα;

Γιάννης Μπουρνέλης: Δημήτρης Μητροπάνος. Παλικάρι! Πολύ ωραίος! Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου. Χιούμορ! Τζένη Βάνου. Η Τζενούλα μας! Στράτος Διονυσίου! Φοβερός ο Στράτος μου. Το χιούμορ του Αγγελόπουλου. Έχω την Καίτη Γκρέυ που είναι φίλη μου και πάω και την βλέπω συχνά, αυτόφωτη. Μια χαρά! Τη Μαίρη Λίντα με τη καταπληκτική της φωνή που την διατηρεί ακόμα. Παραμένει η φωνή της Λίντα, όπως την γνωρίζουμε. Αηδόνι!

Ελένη Γουρνέλου: Κρατάς κάποια αλήθεια σαν άνθρωπος που την ακολουθείς;

Γιάννης Μπουρνέλης: Δεν παραμυθιάζομαι για να μη νοιώσω απογοήτευση. Η ζωή φεύγει γρήγορα…τι να πω; Καλό παράδεισο! Τι άλλο; Να είμαστε ευτυχισμένοι σε αυτόν τον κόσμο να είμαστε καλά, να περπατάμε. Τίποτα άλλο….Κι ο Ωνάσης έφυγε….

Ελένη Γουρνέλου: Σε ευχαριστούμε πολύ!

Μαίρη Λίντα

Στη συνέχεια για τον Γιάννη Μπουρνέλη μίλησε η φίλη του Μαίρη Λίντα.

Μαίρη Λίντα: Με τον Γιάννη Μπουρνέλη είμαστε σαν αδέλφια. Για τον Γιάννη νοιώθω αδελφική αγάπη και τον θεωρώ τον καλύτερο άνθρωπο που γνώρισα μέσα σε αυτόν τον κύκλο. Δεν με άφησε ποτέ χωρίς φροντίδα και χωρίς έναν καλό λόγο. Γι’ αυτό και τον περιμένω πάντα να με επισκεφθεί και να περάσουμε μαζί ευχάριστα. Είναι ο μεγάλος μου αδελφός! Δεν ξέρω ποιος είναι πιο μεγάλος βέβαια….αλλά….(γέλια)

Γιάννης Μπουρνέλης (αστειευόμενος): Η Ακρόπολη είναι πιο μεγάλη από εμάς.

Μαίρη Λίντα: Μπα ,ο Λυκαβηττός….(γέλια)

Γιάννης Μπουρνέλης: Αυτός γουστάρει εσένα. Εμένα με γουστάρει η Ακρόπολη.

Μαίρη Λίντα: Η ζωή μας θέλει αστεία, γέλιο και ανθρώπους που ο ένας να αγαπάει τον άλλον. Όλα τα άλλα φεύγουν γρήγορα. Εγώ, πάντως λατρεύω τις Κυκλάδες και τη θάλασσα. Γι’ αυτό και μου αρέσουν και τα νησιώτικα και πάντα τα τραγουδάω….Πολλούς χαιρετισμούς!

Ευχαριστώ και τη Μαίρη Λίντα για όσα είπε με χαρά και ειλικρίνεια για τον αδελφικό της φίλο, Γιάννη Μπουρνέλη

Η ΕΛΕΝΗ ΓΟΥΡΝΕΛΟΥ γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στη Λέσβο εξαιτίας του Ο. Ελύτη και του Ασημάκη Πανσέληνου και από το 1994 εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Οι βασικές σπουδές της είναι στο αντικείμενο «Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό» της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΕΑΠ και το Msc της στη «Κοινωνική Ανθρωπολογία και Ιστορία του Πανεπιστημίου Αιγαίου». Έχει συνεργαστεί με το ραδιοφωνικό σταθμό ΑΙΟΛΟΣ της Μυτιλήνης και τον ΕΜΠΝΕΥΣΗ της Σύρου σε εκπομπές με συνεντεύξεις με ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων. Έχει εκδώσει μια ποιητική συλλογή με τίτλο: «Αστρολάβος» και αρθρογραφεί σε εφημερίδες της Λέσβου και της Σύρου. Από το 2018 διαμένει μόνιμα στην Ερμούπολη όπου συνεχίζει να εργάζεται στο Πανεπιστήμιο. Μόνιμο ενδιαφέρον και συνοδοιπόρος στη ζωή ο πολιτισμός και η τέχνη, όχι σαν εξαίρεση, αλλά σαν καθημερινότητα.

31/07/2021

Μουσικες Εμπειριες με την Εφη Αγραφιωτη

“`Ηχοι στο Συρτάρι Νο 2”. Η νέα σπουδαία μουσική δουλειά της`Εφης Αγραφιώτη

by bot 12/06/2021

Η διεθνούς φήμης πιανίστα Εφη Αγραφιώτη υπηρετεί 45 ολόκληρα χρόνια την κλασσική μουσική. Με διακρίσεις σε πάρα πολλές μουσικές σκηνές ανά τον κόσμο, συμμετοχή σε συναυλίες, ηχογραφήσεις έργων μεγάλων μουσουργών, μα πάνω απ’ όλα τεράστιο ενδιαφέρον για τη λόγια ελληνική μουσική και τις γυναίκες συνθέτριες, που δεν έγιναν γνωστές στο πέρασμα των χρόνων μας εκπλήσσει για μια ακόμη φορά με το νέο της cd “Ηχοι από το Συρτάρι Νο 2”

Την εντοπίσαμε ανάμεσα σε στοίβες από βιβλία δίπλα στο πιάνο της και τηρώντας τις αποστάσεις μιλήσαμε για όσα μας ενώνουν μέσα από τη μουσική. Μιλήσαμε όμως κυρίως για τη νέα δουλειά της που ακούγοντας την πολλοί από μας γαληνεύουν και βλέπουν με καλύτερη διάθεση τη ζωή όπως προσπαθεί να ξεφύγει από την πανδημία..

Συνέντευξη στη δημοσιογράφο Ρίτσα Μασούρα και στο Artpointview.gr

Κυρία Αγραφιώτη

Κάθε φορά καταφέρνετε να μας εκπλήσσετε ευχάριστα. Το προτελευταίο cd σας «Ήχοι από το συρτάρι» (Ιανουάριος 2021) ήταν μια ανάσα μέσα στην πανδημία και το αρνητικό κλίμα που αντιμετωπίζαμε παντού. Ήρθε και ακούμπησε πάνω μας – όσοι από εμάς ευφράνθηκαν με τις επιλογές σας – σαν επουλωτική γάζα πάνω σε τραύματα ετών. Το γεγονός ότι αναφερόταν και σε πολλές γυναίκες συνθέτριες, ως επί το πλείστον άγνωστες, ήταν ακόμη πιο επουλωτικό. Άλλωστε μεγαλώσαμε με την ιδέα ότι οι μεγάλες συνθέσεις των προηγουμένων αιώνων ήταν ανδρική «δουλειά». Τους διαψεύσατε συλλήβδην.Τώρα με το δεύτερο ατομικό σας cd « «Ήχοι στο Συρτάρι αρ.2» (Sounds from the Drawer no 2) μας εισαγάγετε σε άλλου είδους επιλογές, πραγματικά εξαιρετικά ενδιαφέρουσες, με άνδρες αριθμητικά περισσότερους αλλά με εντυπωσιακές συνθέσεις δυο γυναικείων προσωπικοτήτων, της Κλάρα Σούμαν και της Τατιάνα Νικολάεβα.

Πείτε μας, ποιο ήταν το κυρίαρχο στοιχείο, επιτρέψτε μου να πω, το αλέτρι σας, στο συγκεκριμένο cd.

Ευχαριστώ για την ουσιαστική εισαγωγή, ευχαριστώ και για το αλέτρι με το οποίο συνδέονται αρμονικά και εικαστικά οι σκέψεις μου με την ερώτηση σας. Το αλέτρι είναι το σημαντικότερο εργαλείο που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος-γεωργός για να οργώσει, να σκάψει, να σκαλίσει και αναδεύοντας το χώμα, να ετοιμάσει συστηματικά την καλλιέργεια της γης. Μακάρι να εκτιμηθεί έτσι η προσπάθειά μου.

Οι επιλογές ανάμεσα στο πρώτο συρτάρι και το δεύτερο είναι ασφαλώς διαφορετικές αλλά η επιθυμία μου είναι η ίδια. Με έργα ως επι το πλείστον σύντομης διάρκειας να ακούσουμε ρέουσα και αφηγηματική, απλή στο άκουσμα της μουσική, στο μεγαλύτερο ποσοστό άγνωστη, ή σχεδόν άγνωστη. Να την γνωρίσουμε, να την φροντίσουμε σαν γη που θα σπαρθούν και θα λουλουδίσουν καρποί.

Στο δεύτερο Συρτάρι, συνδέω δασκάλους με τους μαθητές τους, πιανίστες με εξαιρετική επίδοση στη σύνθεση, όπως ο Γεβγκένι Κισσιν, η ο Ντίνου Λιπάττι, του οποίου παίζω την Σονατίνα για το αριστερό χέρι. Θα δώσω ένα παράδειγμα για το τι μπορεί να περιλαμβάνει η αλληλοσυνδεση συνθετών και έργων, στο δισκογράφημα αυτό: ο Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ συνδέεται με τον εμβληματικό Πρώσο πιανίστα και ερμηνευτή του, τον Βιλχελμ Κέμπφ αλλά και με τον γιο του, τον πρωτοποριακό στην εποχή του Κάρλ Φίλιπ Εμανουελ Μπαχ, που συνέθεσε τις καταπληκτικές Πρωσικές σονάτες για πληκτροφόρο. Στα πρωσικά εδάφη εργάστηκε για πολλά χρόνια κι αυτός.

Ο γιος Μπαχ συνέθεσε σχεδόν χίλια έργα και διαμόρφωσε ένα προσωπικό στυλ. Μιλούσε και δίδασκε την ευαισθησία και το συναίσθημα ως παραμέτρους βασικές της επόμενης από την δική του, μουσικής εποχής. Μιλάμε για τα χρόνια 1730, έως και 1788.

– Όλο αυτό το ηχητικό υλικό , επομένως, τα σχεδόν 70 λεπτά μουσικών διηγήσεων στο δεύτερο και περισσότερο από 70 λεπτών στο πρώτο συρτάρι, παραπέμπουν σε ένα πολύ ουσιαστικό και αποδοτικό μάθημα ιστορίας του πιάνου ή και γενικότερα της Μουσικής. Είναι μια άλλη πλευρά του συγκεκριμένου ηχογραφήματος, πολύ σημαντική, αν χρησιμοποιηθεί από τους καθηγητές του πιάνου αλλά και των μαθημάτων σαν την Ιστορία, στα Ωδεία.

Ακριβώς. Δεν φτάνει μόνον το να ακούσουμε μουσική ή να μάθουμε κανόνες για να γράφουμε μουσική. Είναι και να την ακουμπήσουμε, να περιπλανηθούμε μαζί της στον κόσμο της αρμονίας, της δημιουργίας. Να τη βάλουμε στο χρόνο, στο χώρο, στη γεωγραφική της θέση. Υπάρχουν οι κατάλληλες μουσικές για παρόμοια παιδαγωγική χρήση, υπάρχουν επίσης πολλοί καθηγητές που όχι μόνον χρησιμοποιούν υλικό μουσικό για να διευρύνουν τη γνώση των μαθητών, αλλά το κάνουν με πολύ παραγωγικό τρόπο. Μακάρι να παίξει και το Συρτάρι αυτό το ρόλο!

Θα μου επιστρέψετε να σταθώ στον αγαπημένο πολλών μουσικόφιλων, τον αργεντινό συνθέτη του τάγκο `Αστορ Πιατσόλα. Τον μάθαμε μέσα από εντελώς διαφορετικά ηχητικά ακούσματα, πολλές φορές σε περιόδους χαράς ή και αγρυπνίας. Το μόνο που γνωρίζω είναι ότι ενσωμάτωσε στο τάγκο στοιχεία τζαζ και κλασσικής μουσικής. Πώς φτάσατε στην επιλογή του βαλς που παρουσιάζετε στο cd;

Το Βαλσίσιμο που προτείνω είναι μια τρυφερή τετράλεπτη αφήγηση στιγμών, δεν είναι στην πραγματικότητα αυτό που θεωρούμε με τον κοινό χορό, το Βαλς που χορεύουμε.
Θα πρέπει να πω ότι έχω παίξει και σόλο πιάνο συνθέσεις του Πιατσολα, αλλά και με τον επί 30 χρόνια συνεργάτη μου τον Γιώργο Κοντραφουρη παίζουμε συνθέσεις του για δυο πιάνα. Ανακαλύπτεις πολύ όμορφα μουσικά διαμάντια στην έμπνευση του συνθέτη αυτού, είναι μοναδικός! Όπως αγαπάει όλος ο κόσμος αυτόν τον σπουδαίο Αργεντίνο, έτσι τον αγαπώ κι εγώ πολύ. Διάλεξα αυτό το κομμάτι γιατί αδίκως δεν παίζεται και γιατί το συνέθεσε το 1990. Μάλλον είναι η τελευταία σύνθεση του και δεν είναι τάγκο. Να θυμίσω ότι ταλαιπωρήθηκε τα τελευταία δυο χρόνια της ζωής του από σοβαρότατες επιπλοκές υγείας, ουσιαστικά λοιπόν στα τέλη του 1990 αποχαιρέτησε τη δημιουργική ζωή. Με συγκινεί να θυμάμαι ότι τον είχαμε ακούσει στην πατρίδα μας, χάρη στον Μάνο Χατζιδάκι, που ενθέρμως δήλωνε πάντα «κορυφαίος θαυμαστής» του Πιατσόλα. Μετά το ταξίδι του στην Ελλάδα ο Πιατσόλα αποχώρησε οριστικά. Ήταν Ιούλιος του 1990 όταν Χατζιδάκις και Πιατσόλα μας απογείωσαν συναυλιακά στην Πάτρα και στο Ηρώδειο. Στις 3 Ιουλίου 1990 ήταν η συναυλία της Ορχήστρας των Χρωμάτων στο Ηρώδειο. Το 1990, χρονιά σύνθεσης του Βαλσίσιμο, δεν το επέλεξα τυχαία.

Αυτή η αέναη κίνηση του να διαλέγετε από ένα ογκώδες υλικό αυτά που σας ενθουσιάζουν και να τα προτείνετε στους ακροατές μέσω ενός cd είναι κάτι ελκυστικό. Ιδού βεβαίως και το ερώτημα: Επιλέξατε τα πιο αγαπημένα σας, τους πυλώνες για σας, συνθετών και ήχων ( πχ. Το κομμάτι του Σοστακόβιτς;) ή θεωρήσατε ότι ήταν μουσικές παρτιτούρες που θα άξιζε ο ακροατής να εξοικειωθεί μαζί τους;

Μετά από μια ζωή αφιερωμένη στη μουσική, δεν είναι απλό να βρω μια απάντηση στο ερώτημα… Θα απαντήσω πάντως ρεαλιστικά. Το πρελούδιο του Σοστακόβιτς είναι το πιο αναγνωρίσιμο κομμάτι στο cd. Ήθελα κάτι του μισού λεπτού που να αιφνιδιάσει και να προκαλέσει τη σκέψη μας: τόσο μικρό και τόσο δυναμικό; Γίνεται να προλάβεις να πεις μουσικά κάτι σε τριάντα δευτερόλεπτα; Βεβαίως, είναι ακουστικά πολύ σαφές. Στο δεύτερο σκέλος του ερωτήματος, απαντώ: θέλω να ζήσω τη στιγμή που ο ακροατής και η παρτιτούρα θα είναι ένα ήρεμο και ευτυχισμένο ζευγάρι. Δεν το θεωρώ πιθανό να το προλάβω, αλλά εύχομαι να το ζήσω. Θέλω με άλλα λόγια, να βλέπω ήρεμους, χαμογελαστούς και θετικούς ανθρώπους να μπαίνουν στις συναυλίες για να απολαύσουν τη μουσική, ανεξαρτήτως του πόσο έμαθαν μουσική, του πόσο εξοικειώθηκαν στο σπίτι τους μεγαλώνοντας, χωρίς συμπλέγματα αλλά και χωρίς εγωπαθητική έπαρση ανωτερότητας. Η μουσική είναι κάτι φυσικό, ρέει, σου μιλάει. Πάρε όσα σου λέει και απόλαυσε τη. Η Μουσική είναι μία γλώσσα οικεία σε όλους.

Είναι λογικό ότι 47 χρόνια μουσικός έχετε μελετήσει εκατοντάδες παρτιτούρες. Από αυτό το υλικό επιλέξατε έργα με συγκεκριμένο κριτήριο; Έργα που επιθυμήσατε να ηχογραφήσετε γιατί τα αγαπάτε ιδιαίτερα; πρόκειται για κομμάτια με το «κάτι» που χρειάζεται ένας δίσκος για να μεταφέρει τη μουσική όταν ο σολίστ δεν είναι εμφανής, δεν είναι στη σκηνή;

Υπάρχουν και σε αυτό το δίσκο ακτίνας έργα που έχω μελετήσει και δεν είχα μέχρι σήμερα παίξει στο κοινό, έργα που δεν είχα μελετήσει πριν αποφασίσω να οδηγηθώ στο δεύτερο συρτάρι, αλλά αυτά ήταν 2 μόνον, έργα που είχα μελετήσει για τις ανάγκες παλαιότερης ραδιοφωνικής ηχογράφησης, έργα ηχογραφημένα παλαιότερα με σκοπό την προβολή ενός κύκλου συναυλιών, επίσης υπάρχουν έργα παιγμένα σε συναυλίες, στον κορμό του προγράμματος ή σαν ανκόρ, που σκεπτόμουν πάντα ότι θα άξιζε να δισκογραφηθούν.
Θα ήθελα πάντως να υπογραμμίσω την ανάγκη ιδιαίτερου χτισίματος στις συνθέσεις που θα δισκογραφηθούν σε σύγκριση με τα έργα που θα επιλέξουμε για να παιχτούν ζωντανά σε μια αίθουσα. Δεν επιλέγουμε με κοινό κριτήριο.

Μιλήστε μας για τα έργα που τα χαρακτηρίζετε ελάσσονος αναγνωσιμότητας.

Η ελάσσων αναγνωσιμότητα είναι προϊόν μιας αδυναμίας συναφούς με την δυναμική άποψη μιας εποχής, μιας κοινωνίας, μιας πολιτικής ιδεολογίας, ανάλογα, κατά περίπτωση. Οι μουσικοί δεν προσπαθήσαμε αρκετά να μεταβληθεί σε δύναμη, να φωτιστεί. Αναφέρομαι στη διαδρομή εδώ και 200 χρόνια. Δύσκολα παίρνεις το ρίσκο να μη κερδίσεις πόντους επαγγελματικού οφέλους επιλέγοντας κάτι άγνωστο, ακόμα κι αν ξέρεις ότι πρόκειται για όμορφη μουσική. Ακόμα κι αν εσύ, ο μουσικός, θα το άκουγες με ευχαρίστηση αν το έπαιζε κάποιος συνάδελφος, θα διαλέξεις στη θέση του κάτι γνωστό, τις περισσότερες φορές. Μια άλλη δυσκολία, θα έλεγα μια πικρή παράμετρος, είναι ότι οι επικεφαλής των μουσικών αιθουσών ή των μουσικών παραγωγών δεν μπαίνουν στον κόπο ούτε καν να μάθουν κάτι περισσότερο, πριν απορρίψουν προτάσεις με μη παιζόμενα, επομένως με μη αναγνωρίσιμα από το κοινό, έργα. Σημασία έχει πάντως ότι υπάρχει κοινό που ενδιαφέρεται να ακούσει. Χαίρομαι που το προηγούμενο cd γυρίζει στον κόσμο, μεταδίδεται από ραδιοφωνικούς σταθμούς, προκαλεί συζήτηση. Να προσθέσω για να μη καλλιεργηθεί λανθασμένη εικόνα, ότι στην Ευρώπη υπάρχει πλήθος μουσικών τα τελευταία 15 χρόνια, που ερευνούν και ανακαλύπτουν αυτή τη στιγμή ρεπερτόριο άγνωστο. Πολλά έργα εξ αυτών είναι πλέον σαφώς λιγότερο άγνωστα. Ας το σκεφτούν τα νέα παιδιά.

Είναι πολλοί οι οπαδοί της μουσικής σας αλλά και των επιλογών στις οποίες καταλήγετε κάθε φορά. Το εκλαμβάνετε ως είδος δικαίωσης πολυετούς σκληρής δουλειάς ή είστε τόσο αφοσιωμένη στις μελωδίες σας ώστε όλα αυτά έπονται ή βρίσκονται μέσα σας εν υπνώσει ;

Ειλικρινά, όταν επιλέγω να κάνω κάτι, δεν με ενοχλεί να προσπαθήσω πολλές φορές, το σκέφτομαι πάλι και πάλι, και συχνά ξανά αποφασίζω να ξανά προσπαθήσω. Όντως πρόκειται για σκληρή δουλειά. Κρινόμενα εκ του αποτελέσματος, φαίνονται όλα λογικά και απλά, αλλά θα σας απογοητεύσω… είναι πολύ δύσκολα τα παρόμοια εγχειρήματα.
Σε όλη μου τη ζωή κάνω, είναι πια γνωστό, αντισυμβατικά πράγματα. Πάντως πιστεύω ότι αυτό που ονομάζω αντισυμβατικό, είναι πολύ φυσικό, πολύ λογικό, προσφέρει ενδιαφέρον στη ζωή μου, συνολικά. Σκεπτόμουν ανέκαθεν εξονυχιστικά πριν αποφασίσω να προσπαθήσω ή όχι για κάτι. Η σόλο καλλιτεχνική επιθυμία αν και προηγείται, δεν φτάνει. Την συνδυάζω με πολλές σχετικές άλλες συνεργατικές επιθυμίες. Ας το κάνουμε χαριτωμένο: ανοίγω την πόρτα σε επιθυμίες μου που συντάσσονται μετά από πολλή σκέψη, μετά από διάβασμα και από έρευνα. Βέβαια, καλό κάνει και η παροχή ψυχολογικής αρωγής από την τύχη κάπου κάπου. Η …παρέα αυτή βγαίνει συντεταγμένη να παρελάσει με το γνωστό τρόπο: αριστερό-δεξί και πάντα εντός ρυθμού, πειθαρχημένα και με καλή στοίχιση…Για τα εν υπνώσει ευρισκόμενα μέσα μου, ναι, βρίσκω κατά καιρούς κάτι να μου λεει ότι συγκατοικούσαμε μήνες ή χρόνια.

Πείτε μας για τους συντελεστές (συνεργάτες ) του τελευταίου σας cd και πού μπορεί κανείς να το βρει.

Θα το βρει ο ενδιαφερόμενος στα δισκοπωλεία και με αποστολή ενίοτε στο σπίτι. Δεν θα ήθελα να αναφέρω αυτή τη στιγμή συγκεκριμένα καταστήματα επειδή μπορεί να ξεχάσω κάποια, κάτι που θα με φέρει σε δύσκολη θέση. Το cd βρίσκεται στα δισκοπωλεία που πωλούν τέτοιο υλικό. Μπορεί όποιος επιθυμεί, να μιλήσει για περισσότερες πληροφορίες με την εταιρία Irida Classical.

Οι συντελεστές της παραγωγής είναι στο μεγαλύτερο ποσοστό οι ίδιοι με το πρώτο Συρτάρι. Η ομάδα συνεργάστηκε ιδανικά.
Μαέστρος στην εικαστική παρουσίαση του δισκογραφήματος είναι ο ζωγράφος Γιάννης Ψυχοπαίδης, που μας πρόσφερε την υψηλή Τέχνη του πρώτα για την Ελληνίδα Μούσα μας, ένα χρόνο πριν, ένα διπλό cd για το οποίο συνεργαστήκαμε ιδανικά με τη σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη. Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης προσέφερε επίσης το εξώφυλλο και οπισθόφυλλο στο πρώτο μου συρτάρι που κυκλοφόρησε τον Γενάρη του 2021. Τώρα λοιπόν είναι η τρίτη μας συνεργασία με τον σπουδαίο αυτό ζωγράφο και διανοούμενο.
Η φωτογραφία είναι του εξαιρετικού νέου φωτογράφου Θανάση Καρατζά. τεχνικός- χορδιστής: Βασίλης Παπανικολάου.
Ηχοληψία: Νίκος Δημοσθένους, Μάστεριγκ: Βασίλης Πάκος Αγραφιώτης, Μακέτα: Ανθή Μουριάδου.
Ηχογράφησα στο πιάνο Fazioli του studio της παραγωγού εταιρίας Irida Classical.

Σας εύχομαι από καρδιάς καλή επιτυχία. Να είστε διαρκώς παρούσα με ψηλά τις μουσικές σημαίες.

Ευχαριστούμε πολύ, το Συρτάρι μου και εγώ προσωπικά. Ελπίζω και εύχομαι καλύτερες ημέρες για τη μουσική και τους μουσικούς.

12/06/2021

Βαρουφάκης: Τόσες πιθανότητες να κόψει την ρευστότητα ο Ντράγκι όσες να μην ανατείλει ο ήλιος αύριο

by bot 13/01/2015

Για συνέχεια του κράτους, όχι όμως και της πολιτικής μίας προηγούμενης κυβέρνησης, έκανε λόγο ο Γιάννης Βαρουφάκης, μιλώντας στον ΣΚΑΪ, τονίζοντας ότι θεωρεί απίθανο να κλείσει η στρόφιγγα της παροχής ρευστότητας στην Ελλάδα από την ΕΚΤ.

«Το κράτος έχει συνέχεια, η πολιτική όμως μίας κυβέρνησης, σε πράγματα που δεν καθορίζονται από τις συνθήκες και ούτε είναι και γραμμένα πουθενά, δεν μπορούν να δεσμεύσουν την επόμενη κυβέρνηση στο να μην μπορεί να ξανασυζητήσει με τους εταίρους τους. Η Ε.Ε δεν είναι ένα σιδερένιο κλουβί, στο οποίο απλώς εναλλάσσονται πολιτικά πρόσωπα», σημείωσε.

«Ο κ. Ντράγκι είπε πως δεν θα υπάρχει ρευστότητα αν δεν υπάρχει μία πολιτική συμφωνία. Αυτό που είπε ο κ. Ντράγκι είναι πίεση προς τη νέα ελληνική κυβέρνηση που θα εκλεγεί, στις 25 Ιανουαρίου, όσο και στους εταίρους μας. Ουσιαστικά ο κ. Ντράγκι παίρνει του πολιτικούς και τους λέει, βρείτε τα», ανέφερε για τις δηλώσεις του επικεφαλής της ΕΚΤ.

Εξηγώντας προηγούμενες δηλώσεις του σημείωσε πω είχε «πει πως αν ο κ. Ντράγκι κάνει το λάθος και την επόμενη ημέρα των εκλογών πει πως αν η νέα κυβέρνηση δεν συμμορφωθεί με τις υποδείξεις θα σταματήσει την ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, ότι αυτό θα είναι μη πιστευτή απειλή. Μία τέτοια κίνηση θα απελευθέρωνε πολλές δυνάμεις στο εσωτερικό της Ευρώπης».

«Δίνω τόσες πιθανότητες να πει ο Ντράγκι ότι κόβει την ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, όσες να μην ανατείλει αύριο ο ήλιος», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Tags:
Βαρουφάκης
ΚΑΝΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Πηγή: Βαρουφάκης: Τόσες πιθανότητες να κόψει την ρευστότητα ο Ντράγκι όσες να μην ανατείλει ο ήλιος αύριο | newmoney.gr http://www.newmoney.gr/article/81250/varoyfakis-toses-pithanotites-na-kopsei-tin-reystotita-o-ntragki-oses-na-min-anateilei#ixzz3OfzaXTPh

13/01/2015