Copyright 2021 - All Right Reserved
Home Συνεντευξεις
Category:

Συνεντευξεις

Συνεντευξεις

Μαίρη Κόντζογλου: Η «ματωμένη απεργία της Σερίφου» με ενέπνευσε να γράψω το βιβλίο «Από ήλιο σε ήλιο»

by bot

Μαίρη Κόντζογλου: Η «ματωμένη απεργία της Σερίφου» με ενέπνευσε να γράψω το βιβλίο «Από ήλιο σε ήλιο»

CULTURENOW 

Η Μαίρη Κόντζογλου μιλά στην κάμερα του CultureNow για τη διλογία της με τίτλο «Από ήλιο σε ήλιο», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Η διλογία «Από ήλιο σε ήλιο» -με το α’ μέρος να έχει τίτλο «Αποσπερίτης», ενώ το β’ «Ανέσπερος»– αναφέρεται στην ιστορική «ματωμένη απεργία της Σερίφου».

Η «ματωμένη απεργία της Σερίφου» μπαίνοντας κάτω από το συγγραφικό μικροσκόπιο της Μαίρης Κόντζογλου γέννησε ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα για έναν μεγάλο αγώνα, έναν έρωτα και τον τόπο που έθρεψε θεούς και ήρωες.

Η συγγραφέας Μαίρη Κόντζογλου μας λέει σχετικά: «Ήταν ένα γεγονός το οποίο εγώ το αγνοούσα και όταν ταξίδεψα στις Κυκλάδες και είδα τη Σέριφο και άρχισα να ερευνώ την ιστορία της, έπεσα πάνω στην απεργία, η οποία βέβαια είναι και το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός που αφορά την Σέριφο. Η απεργία των μεταλλεργατών, όπως και η στάση των Σερφιωτισσών, των γυναικών δηλαδή της Σερίφου, κατά τη διάρκεια της απεργίας, που είναι νομίζω μοναδική στα χρονικά, με ενέπνευσε να γράψω αυτό το βιβλίο. […] Είναι ένα βιβλίο, νομίζω, αισιόδοξο. Φαίνεται πως όταν εμπνεόμαστε από ιδέες δικαίου και ελευθερίας, μπορούμε να πετύχουμε πολλά πράγματα.»

Πληροφορίες έκδοσης: Αποσπερίτης: Εκδόσεις Μεταίχμιο, | Ανέσπερος: Εκδόσεις Μεταίχμιο,

0 FacebookTwitterPinterestEmail
Συνεντευξεις

Η Χαρά Μάτα Γιαννάτου συμπρωταγωνιστεί με τον Άρη Σερβετάλη στην Καρδιά του σκύλου στο Κιβωτός

by bot

Η Χαρά Μάτα Γιαννάτου συμπρωταγωνιστεί με τον Άρη Σερβετάλη στην Καρδιά του σκύλου στο Κιβωτός

 

Γεννήθηκε στο Βερολίνο. Μεγάλωσε στην Αθήνα από μητέρα Γερμανίδα (βοηθό σκηνοθέτη στο θέατρο) και πατέρα, Έλληνα (τον μπασίστα των Πυξ Λαξ, Νίκο Γιαννάτο). Τα παιδικά της καλοκαίρια είχαν λίγο από τον καυτό ελληνικό ήλιο και τις μπλε θάλασσες και πολύ από διακοπές στη δροσερή Γερμανία. Τα ενήλικα καλοκαίρια της όμως τα περνάει πλέον, έστω και τις ελάχιστες ημέρες διακοπών που της επιτρέπουν οι επαγγελματικές της υποχρεώσεις, στη Μυτιλήνη. Τον τόπο καταγωγής του συντρόφου της, ηθοποιού, σκηνοθέτη και μουσικού, Γιάννη Νιάρρου.

Για τη Χαρά Μάτα Γιαννάτου, το μοίρασμα στο εδώ και στο εκεί –Γερμανία, Ελλάδα– θα είναι πάντα κομμάτι της ζωής της. Η βάση της όμως ξεκάθαρα μία.

Όταν κάποια στιγμή, αφού είχε τελειώσει τις σπουδές στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και είχε ήδη κάνει τις πρώτες της δουλειές ως ηθοποιός στη Γερμανία, της προτάθηκε να υπογράψει σταθερό συμβόλαιο με γερμανικό κρατικό θέατρο, βρέθηκε αντιμέτωπη με το δίλημμα: υποκριτική στην Ελλάδα ή στη γενέτειρά της; Ηθοποιός στο ελληνικό χάος ή στη γερμανική σταθερότητα; 

Διάλεξε την κουρτίνα Α και δεν το μετάνιωσε στιγμή, παρά το τίμημα της απόφασής της. «Έχω χάσει χρήματα, αλλά δεν βαριέσαι. Παίζει ρόλο και η φάση ζωής στην οποία βρίσκεσαι. Δεν έχω παιδιά, υποχρεώσεις κι αυτό κάνει τα πράγματα πιο εύκολα. Δίνει ελευθερία», αναφέρει προς το τέλος της κουβέντας που κάναμε στα βελούδινα καθίσματα του Θεάτρου Κιβωτός, λίγες ώρες πριν ξεκινήσει η παράσταση κι ενώ γινόντουσαν οι απαραίτητες προετοιμασίες του σκηνικού.

«Στην εποχή μας, υπάρχει η τάση στην επιστήμη, αλλά και στην τεχνολογία να νικήσουμε τον θάνατο. Το έργο Καρδιά του σκύλου θίγει το ζήτημα των ορίων της επιστήμης, το μέχρι πού μπορεί να επέμβει και μέχρι πού είναι τελικά ηθικό να επέμβει».

Η Χαρά Μάτα Γιαννάτου παίζει στην Καρδιά του σκύλου, τη θεατρική μεταφορά του βιβλίου του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ (γράφτηκε το 1925, αλλά δεν δημοσιεύτηκε στη Σοβιετική Ένωση μέχρι το 1987 λόγω λογοκρισίας), που έκαναν η Έφη Μπίρμπα και ο Άρης Σερβετάλης. Η πρώτη υπογράφει και τη σκηνοθεσία και σκηνογραφία, ενώ ο δεύτερος κρατά τον ρόλο του Σκύλου. Στο πλευρό του, ο Αντώνης Μυριαγκός να υποδύεται τον έτερο πρωταγωνιστικό ρόλο, του επιστήμονα, γιατρού και καθηγητή.

Παράλληλα, η ηθοποιός έχει μία ακόμα παράσταση που τρέχει αυτή τη στιγμή και γνωρίζει word of mouth επιτυχία: το ΝΥΞ, Λος Ιστορίας Περίεργας στο Θέατρο Σημείο. Εδώ όμως, επέλεξε να είναι κάτω από τη σκηνή. Συνεργάστηκε με τον Γιάννη Νιάρρο στη δραματουργία και στη σκηνοθεσία του έργου.

Μιλήσαμε και για τις δύο παραστάσεις και για πολλά ακόμα: το παντοτινό της όνειρο να γίνει ηθοποιός, τον Γερμανό παππού της που την ενέπνευσε, το απελευθερωτικό συναίσθημα του να δουλεύεις σε οικογενειακό περιβάλλον, ότι πια δεν κρύβεται πίσω από ανθρώπους αλλά συνεχίζει να είναι το ίδιο ντροπαλή όπως ήταν ως παιδί, τα απλά καθημερινά πράγματα που της λείπουν, το τροχόσπιτο στην Ερεσό που την περιμένει για μπάνια, χαλάρωση και καλό φαγητό.

  • Χαρά Μάτα Γιαννάτου
«Δουλεύοντας με την Έφη Μπίρμπα και τον Άρη Σερβετάλη είναι σαν να μπαίνεις σε μία οικογένεια. Οι δύο τους άλλωστε είναι οικογένεια».

Καρδιά του σκύλου του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ. Θα μας βάλεις στο κλίμα; 

Nα πω πρώτα ότι είναι αγαπημένος μου συγγραφέας. Έχω διαβάσει πολλά έργα του, λατρεύω το Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα και την Καρδιά του σκύλου την είχα διαβάσει πριν καν μπω στη Σχολή του Εθνικού.

Στην ιστορία βλέπουμε έναν σκύλο αδέσποτο και ταλαιπωρημένο, που λιμοκτονεί. Είναι κακοποιημένος, έχει μία τεράστια πληγή από κάψιμο και ενώ αναζητά τροφή στα σκουπίδια, συναντάει έναν άνθρωπο. Του φαίνεται διαφορετικός από τους όλους τους άλλους που τον έχουν κακομεταχειριστεί. Εκείνος τον καλοπιάνει και τον προσκαλεί στο σπίτι του. Εκεί, όπου κάνει πειράματα, παίρνει τις υποφύσεις και τους όρχεις αντρών και τους μεταμοσχεύει σε ζώα. Αυτό θέλει να κάνει και στον Σκύλο, να τον εξανθρωπίσει. Τον υποβάλλει στην επέμβαση, αλλά δεν πετυχαίνει τον σκοπό του. Ο Σκύλος μεταμορφώνεται σε ένα ον, που δεν μπορεί να ενταχθεί πουθενά κοινωνικά κι αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά θέματα του έργου.

Είναι ο πυρήνας πάνω στον οποίο δουλέψατε με την Έφη Μπίρμπα την παράσταση; 

Ακριβώς. Η Έφη δεν επέλεξε να φωτίσει το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της Ρωσίας εκείνης της εποχής -γράφτηκε από τον Μπουλγκάκοφ στο τέλος του Ρώσικου Εμφυλίου-, που υπάρχει πολύ έντονα μέσα στο έργο, αλλά δεν μιλάει σε εμάς σήμερα και προτίμησε να επικεντρωθεί σε ένα ζήτημα που μας αφορά: σε μία εποχή που υπάρχει η τάση στην επιστήμη, αλλά και στην τεχνολογία, να νικήσουμε τον θάνατο, το Καρδιά του σκύλου θίγει το ζήτημα των ορίων της επιστήμης, στο μέχρι πού μπορεί να επέμβει και μέχρι πού είναι τελικά ηθικό να επέμβει.

Στο έργο, ο καθηγητής εμφανίζεται στην αρχή να κάνει τα χειρουργεία με μία θεϊκή δύναμη, μοιάζει σαν ένα ιεροφάντης, μέχρι που αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να επέμβει στη φύση, να εξελίξει το ζώο σε κάτι παραπάνω από αυτό που είναι και τελικά, αποδεχόμενος το λάθος του καταρρέει.

Ο δικός σου ρόλος, ποιος είναι στην παράσταση; 

Μαζί με τις Ηλέκτρα Νικολούζου και Αλεξάνδρα Καζάζου, είμαστε τα τρία κορίτσια του σπιτιού του καθηγητή (στο βιβλίο είναι δύο). Οι κόρες, όπως αναφερόμαστε στην παράσταση. Ουσιαστικά, κρατάμε το νήμα της αφήγησης από την αρχή μέχρι το τέλος του έργου.

Δεδομένου ότι είναι η πρώτη φορά που συνεργάζεσαι με την Έφη Μπίρμπα και τον Άρη Σερβετάλη, δύο δημιουργούς που δουλεύουν με μία ιδιαίτερη, κατάδική τους, αισθητική, χτίζοντας σουρεαλιστικούς κόσμους, τι κρατάς από τη συνεργασία; 

Ότι παίρνουν πολύ στα σοβαρά αυτό που κάνουν και δεν το λέω βαρύγδουπα. Αγαπούν το θέατρο βαθιά. Επίσης, το γεγονός ότι προσεγγίζουν τα έργα με έναν σωματικό τρόπο, επικεντρώνονται στην κίνηση και αυτό μου αρέσει και μου ταιριάζει πολύ. Ίσως, όμως περισσότερο από όλα να είναι το ότι δουλεύοντας μαζί τους είναι σαν να μπαίνεις σε μία οικογένεια. Οι δύο τους άλλωστε είναι οικογένεια. Σκέψου ότι ξεκινήσαμε τις πρόβες στο σπίτι τους. Ένιωσα αμέσως ότι εδώ ανήκω, ότι εδώ μέσα μπορώ να επικοινωνήσω και να υπάρξω καλλιτεχνικά στο απόλυτο.

Χαρά Μάτα Γιαννάτου
«Στη δουλειά τη δική μας, όπως και σε άλλες δουλειές που κάνεις κάτι πολύ προσωπικό, που βάζεις μέσα τον εαυτό σου και εκθέτεις κομμάτια του, δεν γίνεται να μην μοιράζεσαι τη διαδικασία με τον άνθρωπό σου».

Το επιζητάς αυτό το ζεστό κλίμα στις δουλειές;

Δεν είναι ότι το κυνηγάω, αλλά όταν έρχεται είναι υπέροχο. Έχω κάνει δουλειές στις οποίες έχω υπάρξει μέχρι κάποιο σημείο και αυτό είναι πολύ OK, και άλλες στις οποίες βρήκα μία βαθύτερη επικοινωνία και συνδιαλλαγή. Θέλω να πω και να μην ταιριάζω καλλιτεχνικά, πάλι καλά θα την κάνω τη δουλειά μου, αλλά όταν υπάρξει το ταίριασμα είναι απελευθερωτικό.

Και από τη θεατρική οικογένεια της Έφης Μπίρμπα και του Άρη Σερβετάλη, πάμε στη δική σου με τον Γιάννη Νιάρρο. Το ΝΥΞ, Λος Ιστορίας Περίεργας που φτιάξατε είναι η δεύτερη παράσταση στην οποία δούλεψες φέτος σε οικογενειακό κλίμα. 

Με τον Γιάννη έχουμε κάνει σινεμά και έχουμε συμπρωταγωνιστήσει στο θέατρο. Τώρα, είναι η πρώτη φορά που δουλέψαμε μαζί στη δημιουργία μιας παράστασης. Ο Γιάννης ήθελε να βρεθεί επί σκηνής με τους δύο μουσικούς της παράστασης, τον Γιάννη Παπαδόπουλο και τον Δημήτρη Κλωνή και κάπως έτσι, ξεκίνησαν όλα. Στο μυαλό του δεν είχε καταλήξει στο ποιο θα ήταν το έργο, μέχρι που έπεσε πάνω σε κάτι κείμενα του Αργεντινού συγγραφέα Julio Cortasar και του Πάνου Κουτρουμπούση, συγγραφέα, μεταφραστή και εικαστικού, όπου το στοιχείο του σουρεαλισμού και του ντανταϊσμού ήταν διάχυτο. Τα διασκευάσαμε, έγραψε και ο Γιάννης δικά του κείμενα και δουλέψαμε όλοι μαζί και με τους δύο μουσικούς την παράσταση. Γίναμε ένα, χάθηκαν οι ρόλοι.

Υπάρχει παγίδα σε αυτό; 

Όχι, δεν θα το έλεγα. Για μένα είναι πολύ ωραίο όταν συμβαίνει. Όταν ο ρόλος του καθενός χάνεται, η συνδημιουργία είναι ουσιαστική.

Το ΝΥΞ, τι είναι λοιπόν;

Είναι ένα καμένο έργο (γελάει). Είναι ιστορίες ονειροπόλησης που αφηγείται ο Γιάννης συνοδεία ζωντανής μουσικής μέσα σε ένα σουρεαλιστικό περιβάλλον.

Επιδιώκετε να δουλεύετε μαζί ή το αποφεύγετε λόγω της συντροφικής σας σχέσης;

Γενικά, δεν θα έλεγα ότι το επιδιώκουμε. Όχι, όμως, από την άποψη ότι είμαστε ζευγάρι και καλά πώς θα φαίνεται αυτό στους άλλους, αλλά γιατί είναι σαν να δουλεύουμε μαζί, ενώ δεν δουλεύουμε στην πραγματικότητα. Εννοώ ότι ειδικά ο Γιάννης έχει την τάση να μοιράζεται πολύ τι συμβαίνει στις δουλειές του.

Άρα όταν η πόρτα του σπιτιού κλείνει, η δουλειά δεν μένει απ’ έξω. 

Μα πώς είναι δυνατόν να συμβεί αυτό; Στη δουλειά τη δική μας, όπως και σε άλλες δουλειές που κάνεις κάτι πολύ προσωπικό, που βάζεις μέσα τον εαυτό σου και εκθέτεις κομμάτια του, δεν γίνεται να μην μοιράζεσαι τη διαδικασία με τον άνθρωπό σου.

  • Χαρά Μάτα Γιαννάτου
«Το ΝΥΞ, Λος Ιστορίας Περίεργας είναι ένα καμένο έργο. Είναι ιστορίες ονειροπόλησης που αφηγείται ο Γιάννης συνοδεία ζωντανής μουσικής μέσα σε ένα σουρεαλιστικό περιβάλλον».

Ο πατέρας σου ήταν μουσικός, η μητέρα σου βοηθός σκηνοθέτη στο θέατρο. Γιατί ηθοποιός και όχι τραγουδίστρια ή κάτι εντελώς έξω από τον καλλιτεχνικό κόσμο;

Παραδόξως, ενώ απολάμβανα που είχα μουσικό μπαμπά, δεν μου πέρασε ποτέ από το μυαλό να ασχοληθώ με τη μουσική. Ποτέ επίσης να κάνω δουλειά γραφείου. Ηθοποιός έγινα λόγω του παππού μου, που τον έχω χάσει εδώ και αρκετά χρόνια. Ήταν ένας από τους πιο γνωστούς ηθοποιούς του γερμανικού θεάτρου και από την πρώτη στιγμή που τον είδα να παίζει στο σανίδι, είπα αυτό θέλω να κάνω, να γίνω σαν τον παππού. Βέβαια, δεν το έλεγα φωναχτά. Μόνο από μέσα μου.

Γιατί; 

Ήμουν τόσο ντροπαλό παιδί, που θα γελούσαν. Δεν θα με έπαιρναν στα σοβαρά. Θα περίμεναν να το ακούσουν ας πούμε από την αδερφή μου, που ήταν το ακριβώς αντίθετο. Δεν καταλάβαινε τίποτα, έμπαινε με τα μπούνια στα πάντα. Ίσως, αυτή να με έκανε ντροπαλή με την τόσο μεγάλη εξωστρέφειά της (γελάει).

Συνεχίζεις να είσαι ντροπαλό παιδί;

Ναι, ακόμα έτσι νιώθω. Δεν είμαι άνετη ως Χαρά να βγω μπροστά, να γίνω το κέντρο της προσοχής. Στη σκηνή τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εκεί, δεν νιώθω συστολή. Μπαίνω σε ένα ρόλο, σε έναν άλλο κόσμο και υπάρχω σε μία διαφορετική συνθήκη.

Ο παππούς σου πρόλαβε να σε δει να παίζεις;

Δυστυχώς, όχι. Μου έχουν πει όμως ότι του μοιάζω. Ήμουν σε γυρίσματα για μία ταινία στη Γερμανία και ο σκηνοθέτης ήταν πολύ συγκινημένος. «Μου θυμίζεις τόσο πολύ τον παππού σου. Δεν το πιστεύω ότι κάποια στιγμή, θα έβλεπα την εγγονή του να παίζει», θυμάμαι να μου λέει.

Παρά το γεγονός ότι έκανες τα πρώτα σου βήματα στην υποκριτική στη Γερμανία, επέστρεψες στην Ελλάδα. Τι δεν σου καθόταν καλά για να μείνεις μόνιμα; 

Μου είχε γίνει πρόταση για σταθερό συμβόλαιο σε ένα κρατικό θέατρο, όπως και από μία κινηματογραφική εταιρεία παραγωγής, αλλά δεν δέχτηκα. Στη Γερμανία αναγκάζεσαι να επιλέξεις: θα κάνεις σινεμά ή θέατρο. Είναι δύσκολο να τα συνδυάσεις, γιατί εργάζεσαι σαν σταθερός υπάλληλος. Ήμουν τόσο νέα και ήθελα να ψαχτώ. Να είμαι ελεύθερη. Προτίμησα λοιπόν το ελληνικό χάος από τη γερμανική ασφάλεια και δεν το μετανιώνω.

Χαρά Μάτα Γιαννάτου
«Ηθοποιός έγινα λόγω του παππού μου, που τον έχω χάσει εδώ και αρκετά χρόνια. Ήταν ένας από τους πιο γνωστούς ηθοποιούς του γερμανικού θεάτρου και από την πρώτη στιγμή που τον είδα να παίζει στο σανίδι, είπα αυτό θέλω να κάνω, να γίνω σαν τον παππού».

Μέσα στα χρόνια, έχεις χάσει κάτι από αυτή την ελευθερία; 

Μόνο χρήματα έχω χάσει, αλλά δεν βαριέσαι. Παίζει ρόλο και η φάση ζωής στην οποία βρίσκομαι. Δεν έχω παιδιά, υποχρεώσεις κι αυτό κάνει τα πράγματα πιο εύκολα. Δίνει ελευθερία. Αν ήμουν σε μία άλλη φάση, σίγουρα οι αποφάσεις θα ήταν διαφορετικές.

Έχεις πει «ναι» σε δουλειές μόνο και μόνο επειδή θα σε πλήρωναν καλά;

Μόνο για τα χρήματα όχι. Πάντα κάτι έβρισκα για να μπορώ να υπάρξω καλλιτεχνικά. Έχω πει όμως «όχι» σε δουλειές με πολλά λεφτά, γιατί ήταν ξεκάθαρο από την αρχή ότι δεν θα μπορούσαμε να ταιριάξουμε κι αυτό είναι ένα ρίσκο, που είναι μέσα στον παιχνίδι. Μπορεί σε κάποια χρόνια, να σταματήσω να το παίρνω. Πότε δεν ξέρεις πώς τα φέρνει η ζωή.

Με δύο θεατρικές παραστάσεις να προετοιμάζονται σχεδόν ταυτόχρονα και να παίζονται το ίδιο χρονικό διάστημα, καταλαβαίνω ότι ο ελεύθερος χρόνος χάθηκε. Τι σου λείπει περισσότερο; 

Τα απλά πράγματα. Βόλτες, φίλοι, μαγείρεμα στο σπίτι με ταινίες, σειρές. Νιώθω σαν να ζω σε ένα κόσμο που όλοι μα όλοι γύρω μου, ανεξαρτήτως επαγγέλματος, δουλεύουμε ασταμάτητα. Μου λείπουν οι διακοπές, επίσης.

Πού συγκεκριμένα;

Πολύ άνετα θα ξεχειμώνιαζα στην Ερεσό στη Μυτιλήνη. Έχουμε ένα τροχόσπιτο εκεί με τον Γιάννη, όπου περνάμε τα καλοκαίρια μας. Χαλάρωση, μπάνια, καλό φαγητό. Ευτυχία.

***

Kαρδιά του σκύλου

Σκηνοθεσία-Δραματουργία-Σκηνογραφία: Έφη Μπίρμπα

Μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου

Διασκευή: Έφη Μπίρμπα, Άρης Σερβετάλης

Ερμηνευτές: Άρης Σερβετάλης, Αντώνης Μυριαγκός, Ηλέκτρα Νικολούζου, Μιχάλης Θεοφάνους, Χαρά-Μάτα Γιαννάτου, Αλεξάνδρα Καζάζου, Σπύρος Δέτσικας.

Μουσική σύνθεση-επιμέλεια ήχου: Vangelino Currentzis

Σχεδιασμός φωτισμού: Σάκης Μπιρμπίλης

Σχεδιασμός κοστουμιών: Έφη Μπίρμπα, Βασιλεία Ροζάνα

Επιμέλεια κίνησης: Μιχάλης Θεοφάνους

Special effects (SFX): Αλέξανδρος Λόγγος

Κατασκευή περούκας: Δέσποινα Παπαδοπούλου

Κομμώσεις: Lemon Poppy Seed

Ειδικές κατασκευές: Λευτέρης Γκόντας

Παραγωγή: Τεχνηχώρος

Info: Θέατρο Κιβωτός (Πειραιώς 115, Αθήνα, 210-3427426. Τετάρτη 20:00, Πέμπτη, Παρασκευή 21:00, Σάββατο 18:00 και 21:00, Κυριακή 20:00. Προπώληση εδώ. 

 


ΠΗΓΗ https://www.oneman.gr/onecity/politismos/i-xara-mata-giannatou-protimise-to-elliniko-xaos-kai-den-metanionei/

0 FacebookTwitterPinterestEmail
Συνεντευξεις

Ο Αιμίλιος Χειλάκης είναι κοινωνιστής

by bot

Ο Αιμίλιος Χειλάκης είναι κοινωνιστής

Ο Ανδρέας Πανθέος, ο Φρανσουά Φλοριάν και ο Καπετάν Μχάλης είναι το ίδιο πρόσωπο. Πώς γίνεται αυτό; Τίποτα δεν είναι ανέφικτο για τον Αιμίλιο Χειλάκη.

Ο  Αιμίλιος Χειλάκης είναι από εκείνους τους ανθρώπους με τους οποίους συνομιλείς με τις ώρες, μεταπηδώντας από το ένα θέμα στο άλλο, χωρίς να βαρεθείς ούτε δευτερόλεπτο. Στην περίπτωσή του φυσικά, η ζεστή του φωνή έρχεται ως bonus. Τον συνάντησα εννέα χρόνια μετά από την πρώτη μας συνέντευξη και δεν έχουν αλλάξει πολλά- δεν τον προλαβαίνεις: Πρωταγωνιστεί στους “Πανθέους” του ΣΚΑΙ, συνσκηνοθετεί και παίζει στο “Μη σου τύχει…!” στο Θέατρο Αθηνών και υποδύεται τον Καπετάν Μιχάλη του Νίκου Καζαντζάκη στην ομώνυμη ταινία που κυκλοφορεί τα Χριστούγεννα. Επισης, ακόμα πιστεύει σε έναν καλύτερο κόσμο, απλώς χρειάζεται πια περισσότερο χρόνο για να απολαμβάνει τις στιγμές με τους δικούς του ανθρώπους, από τους οποίους έχει την “πιο ωραία απαίτηση”, όπως λέει: “Δε θέλω ούτε να το εικάζω, ούτε να το ανακαλύπτω. Θέλω αυτοί που με αγαπούν να μου το λένε”.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΡΑΦΑΕΛΛΑ ΡΑΛΛΗ για το esquire 

Αρχικά, ποιος είναι ο Ανδρέας Πανθέος;

Φημίζομαι για τους ρόλους του “κακού”, που κάνω. Μου λέει ο παραγωγός της σειράς: “Πώς θα κάνεις, τώρα εσύ, το απόλυτο καλό;”. Είναι ο πιο ευγενής, αλτρουιστής, ουμανιστής που έχει αποδοθεί ποτέ στα ελληνικά γράμματα.

Ο Αιμίλιος Χειλάκης είναι κοινωνιστήςΒασίλης Μαντάς

Τα τόσο καλά πρότυπα, στις μέρες μας, είναι πιο αναγκαία;
Δύο λέξεις θα σου πω: Blue Horizon. Πώς φτάσαμε να νομιμοποιείται κάποιος να σπρώξει κάποιον άλλον από ένα πλοίο; Ένας θυμός έρπεται κάτω από την κοινωνία μας, και υπάρχουν στιγμές που κορυφώνεται. Οι γυναικοκτονίες είναι κάτι αντίστοιχο, εγκλήματα κατά του αδυνάμου. Γιατί δεν ψηφίζουμε βάσει του προγράμματος με το οποίο θέλουμε να κυβερνηθούμε; Δεν υπάρχει πιο σημαντική περίοδος, από εμένα, για να ακουστώ ξανά “κοινωνιστής”. Αν μεταφραστεί ως “κομμουνιστής” ή “σοσιαλιστής”, δεν έχω πρόβλημα. Είμαι ένας άνθρωπος, ο οποίος θέλει να προστατέψει τον διπλανό του και να προστατευτεί από τους ανθρώπους που τον κυβερνούν.

Πώς στέκεσαι απέναντι στα ζοφερά γεγονότα;
Θα πρέπει να κινούμαστε προς τα θετικά παραδείγματα – όχι ότι υπάρχουν μόνον αυτά. Θα ήθελα να μιλάμε περισσότερο για τον Γιάννη Μπέζο, τον Μιχαήλ Μαρμαρινό, για ανθρώπους που δουλεύουν και κάνουν ό,τι μπορούν για να φροντίσουν τους άλλους, παρά να γκρινιάζουμε για όσους δεν το κάνουν. Μπορώ να μιλήσω και με τον κ. Δένδια. Δε θα τον ψηφίσω ποτέ, αλλά τουλάχιστον γνωρίζω ότι υπάρχει κάποιος που ασχολείται με αυτό που χρειαζόμαστε. Η πολιτική δεν είναι ποδόσφαιρο, δεν είναι Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός. Η δημοκρατία μας δεν φοβάται ούτε Σπαρτιάτες, ούτε Χρυσή Αυγή, ούτε τίποτα. Ας υπάρχουν, γιατί όσο υπάρχουν θα ξεφουσκώσουν. Περισσότερο φουσκώνει ένας φυλακισμένος “μάρτυρας”, παρά ένας ελεύθερος άνθρωπος που φαίνεται ότι δεν πρεσβεύει το καλό.

Πριν από 9 χρόνια, μου είχες πει ότι “το εγώ είναι αυτό που μας κινητοποιεί”. Πώς οριοθετείται σωστά το “εγώ” από το “εμείς”;
Εγώ είμαι ένας αριστερός που πιστεύει στην αριστεία, στο πώς ένας άνθρωπος στον τομέα του γίνεται εξαιρετικός. Η αριστοκρατία είναι το πρόβλημα, ο άριστος δεν μπορεί να γίνει αρχηγός των πάντων. Το “εγώ θέλω να γίνω ο πιο καλός ηθοποιός” θρέφει ένα “εμείς” ενός ελληνικού θεάτρου με πολλούς καλούς καλλιτέχνες. Αν εγώ και ο κάθε εγώ “θέλω να γίνω ο καλύτερος από όλους”, έχουμε θέμα.

Αιμίλιος ΧειλάκηςΒασίλης Μαντάς

>Ο τίτλος της μαύρης κωμωδίας “Μη σου τύχει…!”, στο μεταξύ, είναι πολύ επίκαιρος.
Ναι… Η παράσταση είναι μία διασκευή που έχουμε κάνει με τον Μανώλη Δούνια και περιστρέφεται γύρω από έναν επαγγελματία δολοφόνο σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου και τον Φρανσουά Φλοριάν, που υποδύομαι εγώ, έναν απατημένο σύζυγο που θέλει να αυτοκτονήσει. Στην προσπάθειά του αυτήν, όμως, δυσκολεύει την επαγγελματική δραστηριότητα του πρώτου, διότι τον αποσυντονίζει.

Πολλή απιστία φέτος, βλέπω.
Άσε, έχω φάει πολύ κέρατο! [γέλια] Ο υπόλοιπος κόσμος βέβαια γύρω τους, είναι γυναίκες που προσπαθούν να αποσοβήσουν τους θανάτους. Γιατί μέσα μας, η γυναίκα πάντα φέρει ζωή. Αν το αποδεχτούμε, κάπως θα γαληνέψουν τα πράγματα. Εδώ που τα λέμε, θα μπορούσε να είναι και ένα πολύ σκληρό δράμα.

Αλήθεια, γιατί τελευταία βλέπουμε κυρίως τηλεοπτικά δράματα εποχής;
Η ελληνική τηλεόραση πάντα έβλεπε κάτι που είχε επιτυχία και πήγαινε μετά να το μιμηθεί. Ανέκαθεν, επίσης, υπήρχε μία vintage-νοσταλγία.

Εδώ έχουμε εξιδανικεύσει την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου.
Έχει εξιδανικευτεί διότι μέχρι σήμερα δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι οι μεγάλες παροχές του ήταν δανεικά. Αν είχε πει “σας δίνουμε λεφτά, επενδύστε τα, γιατί θα πρέπει να τα γυρίσουμε πίσω”, ακόμα το ΠΑΣΟΚ θα κυβερνούσε. Δημιούργησε μία τάση ανθρώπων που θεωρούν ότι όλα είναι εύκολα, ότι μπορούν να είναι πρωταθλητές για πάντα χωρίς κόπο. Η εναλλαγή στις χρόνιες καταστάσεις δημιουργεί μία ίαση στα κοινωνικά προβλήματα, αφού πάντα ο πρώτος θα πάσχει από φιλαυτία και αλαζονεία.

Κάπως έτσι δεν χάσαμε το πρωτάθλημα φέτος; Με την “κοιλιά” στα μέσα της χρονιάς!
Δεν ήταν θέμα φιλαυτίας, αλλά βιολογικού πολέμου των ΑΕΚτζήδων που διέσπειραν τον κορονοϊό στα αποδυτήρια της Λεωφόρου! [γέλια] Εντάξει μωρέ, όταν παίζει Μπαρτσελόνα – Ρεάλ, λέγεται ποδόσφαιρο. Όταν παίζει Παναθηναϊκός – ΑΕΚ, λέγεται 11 επί 11. Πηγαίνω στο γήπεδο με τον φίλο μου τον Γιώργο Καραγκούνη, τον λατρεύω. Ο ένας αρχηγός της Εθνικής και του Παναθηναϊκού, εγώ με όποιο κύρος έχω ως καλλιτέχνης, και είμαστε σαν παιδάκια. Δεν έχει να κάνει με το αν η ομάδα μας είναι καλή ή κακή, ούτε με το ποιος είναι ο Γιώργος. Είναι αυτός που είναι, μία εμβληματική φυσιογνωμία. Μαζί περνάμε καλά, και αν δεν θέλει να πάμε γήπεδο, βλέπουμε τον αγώνα στο σπίτι του. Δεν κομπορρημονώ για τη φιλία μας, αλλά για το ότι με εκείνον μπορώ να είμαι 15 χρόνων.

Αιμίλιος ΧειλάκηςΒασίλης Μαντάς

Με Αταμάν, θα πάρουμε φέτος πρωτάθλημα;
Παντού θα πάρουμε! Και στο τάβλι. Και στο χόκεϊ επί πάγου! [γέλια] Δεν ξέρω, αλλά θα είμαστε πολύ καλύτερα, δεν θα είναι χαώδης η διαφορά. Πέρυσι, έλεγες εντάξει, να πάω γήπεδο γιατί είναι η ομάδα μου, αλλά δεν είναι ωραίο μπάσκετ αυτό. Αντιθέτως, θαύμαζες αυτό του Ολυμπιακού και ταυτόχρονα σκεφτόσουν “σας παρακαλώ, παιδιά, που θα θαυμάσω του Ολυμπιακού, δεν γίνονται αυτά!”.

Θα τα ξεπεράσουμε όλα αυτά για τα οποία ντρεπόμαστε καθημερινά;
Μπορεί σε 200 χρόνια, όταν ίσως έχουμε χωνέψει καλά τις αρχές του Διαφωτισμού, που είναι ευρωπαϊκές, αλλά θεωρούμε ότι είναι δικές μας ως παιδιά των αρχαίων Ελλήνων. Είμαστε εμποτισμένοι από νεποτισμό, κοτζαμπασισμό, ραγιαδισμό και με αυτά ακόμα παλεύουμε. Το “πρόσφορο” της σημερινής Δεξιάς είναι του κοτζάμπαση, το αντίστοιχο των αριστερών είναι αυτό του κολίγου. Ο ένας μιλά μόνο για τα δικαιώματα αυτού που κατέχει, ο άλλος για τα αντίστοιχα του εργάτη. Οι υποχρεώσεις όλων μας πού είναι; Ξέρεις ποια είναι η διαφορά του εθνικού και του εθνικιστικού; Το εθνικό μας αφορά όλους και πρέπει να προστατεύουμε την ευημερία του, εθνικιστικό είναι να πιστεύουμε ότι αυτό είναι καλύτερο όλων. Ο εθνικισμός είναι η αριστοκρατία μίας κατά τ’ άλλα πολύ σωστής ιδέας, του πατριωτισμού, που δεν ανήκει ούτε στους δεξιούς ούτε στους αριστερούς. Η αρμονική συμβίωση είναι το “κλειδί”.

Αιμίλιος ΧειλάκηςΒασίλης Μαντάς

Στη δική σου 20χρονη συμβίωση με την Αθηνά Μαξίμου, ποιο είναι το “μυστικό”;
Τα δύσκολα είναι τα ωραία. Το εύκολο είναι να φύγεις όταν διαφωνείτε. To δύσκολο είναι να μείνεις, να απολαύσεις τη διαφορετικότητά σας και να βρεις έναν κοινό δρόμο. Μου αρέσω όταν με βλέπω με την Αθηνά, νιώθω καλά, όμορφα και περήφανος. Άρα το εγώ μου, δημιουργεί ένα πολύ ωραίο εμείς.

*Ευχαριστούμε το Beauty Killed The Beast (Παραμυθίας 14, Αθήνα) για την ευγενική φιλοξενία στο πλαίσιο της φωτογράφισης/συνέντευξης.

 

 

 

0 FacebookTwitterPinterestEmail
Συνεντευξεις

“Αγάπης Αγώνας Άγονος”, συνεντεύξεις με τους πρωταγωνιστές του σεξπηρικού θεατρικού

by bot
Η κωμωδία του Ουίλιαμ Σαίξπηρ «Αγάπης Αγώνας Άγονος» στην πρώτη σκηνοθετική δουλειά της Λουκίας Ανάγνου και της Τζέσικας Κουρτέση παρουσιάζεται από τις 11 Οκτωβρίου στο θέατρο Φούρνος, κάθε Τετάρτη στις 21:00.
Μια ιστορία αγάπης για τους έρωτες της μιας βραδιάς, τους αδιέξοδους έρωτες, τους εντελώς καμένους έρωτες και τους έρωτες, που μετά από λίγο καιρό δε θα θυμάται κανείς
Στέλιος Κουλετάκης 

Στο έργο μας υποδύομαι 2 ρόλους, τον Λόγκαβιλ και τον Σκνίπα. Ο Λόγκαβιλ είναι “σύντροφος πιστός” όπως δηλώνει και ο ίδιος στον βασιλιά και ο πρώτος που δέχεται να τηρεί τον όρκο: αφοσίωση στη μελέτη και αποχή από ερωτικούς πόθους.

Όταν όμως η πριγκίπισσα με τις δούλες της από την Γαλλία επισκέπτονται το παλάτι του βασιλιά ο Λόγκαβιλ τα βρίσκει σκούρα και η πίστη του δοκιμάζεται.
Ο Σκνίπας είναι ο δούλος που όλοι τον χρησιμοποιούν για τις “παράνομες” δουλειές τους. Καταφέρνει και μπλέκει σε γελοίες καταστάσεις και πάντα ξεγλιστρά ή σχεδόν πάντα.
Το έργο συνολικά σου αφήνει μια γλυκόπικρη αίσθηση και μας θυμίζει την ανάγκη της έκφρασης του έρωτα που αψηφά ηθικούς φραγμούς και βασιλιάδες. Τελικά όμως τί υπερισχύει? Ηθική ή έρωτας?

 

Χρύσα Κολοκούρη 

Το Αγάπης Αγώνας Άγονος ήταν πάντα από τα αγαπημένα μου κείμενα. Μην ψάχνετε για μεγάλους έρωτες μέσα, τραγικούς και παθιασμένους. Δεν είναι Ρωμαίος και Ιουλιέτα ούτε Αντώνιος και Κλεοπάτρα. Αντιθέτως μιλά για τη σημασία και την ομορφιά του εφήμερου, του φλερτ, της ερωτικής παρεξήγησης, της προσμονής. Κάτι σαν εκείνους τους καλοκαιρινούς έρωτες που κρατάνε όσο ένα ηλιοβασίλεμα. Ο χαρακτήρας που υποδύομαι, η πριγκίπισσα, είναι ο μοναδικός που δεν έχει όνομα. Όλοι αναφέρονται σε αυτήν ως «Πριγκίπισσα», σαν να είναι περισσότερο η ιδιότητά της  και λιγότερο το όποιο (άγνωστο) όνομά της. Μ’ αυτή την ιδιότητα έρχεται από τη Γαλλία στην αυλή του βασιλιά Φερδινάνδου της Ναβάρρα και κάπου εκεί ξεκινάμε να βλέπουμε περισσότερο την ίδια κι όχι τόσο τον σκοπό της. Ο έρωτας την προκαλεί να ρίξει τις άμυνές της και μόνο τότε βλέπει και η ίδια καθαρότερα τον εαυτό της στον καθρέφτη.

 

Αντώνης Βαρθαλίτης 

Στη φετινή σεζόν του Αγάπης Αγώνας Άγονος υποδύομαι δύο διαφορετικούς ρόλους σε σχέση με πέρυσι.
Ο ένας είναι ο βασιλικός ακόλουθος-άρχοντας στο πλάι του Βασιλέα. Ένας δυναμικός αλλά και αλαζονικός τύπος, τρυπημένος βέβαια απ’ τα βέλη του έρωτα προς την ακόλουθη της πριγκίπισσας της Γαλλίας, τη Ροζαλία. Μηχανεύεται αδέξιους τροπους να την προσεγγίσει, γίνεται επιθετικός, χειριστικος, βάζει υποτακτικούς του να του κάνουν χάρες με το αζημίωτο.. αλλά η βαθιά ευαισθησία του και ο φόβος της μοναξιάς υπάρχει σε όλο του το ταξίδι στο έργο.
Ο άλλος ρόλος θα έλεγα ήταν μια ενδιαφέρουσα πρόκληση καθώς ο χαρακτήρας του Δον Αρμάδο είναι πολυσύνθετος, απρόβλεπτος, μοναχικός, ίσως θα έλεγα και βουτηγμένος στη θλίψη.
Παρά τους νόμους της Ναβάρας προσπαθεί να εκφράσει την αγάπη του στην όμορφη Ζακενέτα και σε πολλές περιπτώσεις επιβάλλει την παρουσία του. Γίνεται εμμονικός, τιμωρητικός και σκληρός.
Υπάρχει ένα σημείο στο έργο που πετάει το μανδύα της τρέλας και της εμμονής.. και εκφράζει σαν μικρό παιδί, με αγνό τρόπο, τα συναισθήματα του.
Ωραίες οι αντιθέσεις μεταξύ των δυο ρόλων. Ενδιαφέρον task για μένα να τα βγάλω εις πέρας.

 

Μαρία Λεούση

Ο ρόλος μου, η Μαρία, βρίσκεται μαζί με το κορίτσι της, τη Ροζαλία, συνοδεία της Πριγκίπισσας της Γαλλίας σε μια αποστολή. Ταξιδεύουν στη Ναβάρρα για να ανακτήσουν την περιοχή της Ακουιτανίας. Στη Ναβάρρα όμως έχει κηρυχθεί τριετής αποχή από τον έρωτα στην αυλή του Βασιλιά Φερδινάνδου. Εκεί η Μαρία τραβά την προσοχή ενός ευγενή φίλου του Βασιλιά, του Λόγκαβιλ, όπως αντίστοιχα και η Ροζαλία του άρχοντα Μπύροουν.
Και φυσικά τα πράγματα περιπλέκονται στη σχέση τους.
Το έργο είναι μια ωδή στους έρωτες. Όχι όμως στους μεγάλους δραματικούς έρωτες με δραματικές καταλήξεις που αφήνουν ιστορία, αλλά στους καθημερινούς έρωτες, στους έρωτες που θα ξεχαστούν, στους έρωτες που δεν τα κατάφεραν, που δεν έχουν happy end. Την πολύ ανθρώπινη πλευρά τους. Κατάφεραν μια στιγμή μαγική να βρεθούν στα σύννεφα αλλά προσγειώθηκαν. Κι αυτοί οι ατελείς έρωτες σ’ αυτό το έργο δεν επισκιάζονται, αλλά παίρνουν πρωταγωνιστικό ρόλο.

 

Αντώνης Καραστεργίου

Βασιλιάς Φερδινάνδος: Έχω πει και έχω ορκιστεί να κάνω αποχή για τρία χρόνια από όλες τις ηδονές και μαζί με μένα όλοι στο παλάτι! Δεν επιτρέπω σε καμία γυναίκα να μπει στο παλάτι, για να μην πατηθεί ο όρκος. Τότε, έρχεται η πριγκίπισσα της Γαλλίας να μου ζητήσει πίσω ότι χρωστάω. Ποιος να το περίμενε ότι αυτή η αιθέρια ύπαρξη θα με κάνει να μη ξέρω αν μπορώ να κρατηθώ στο ύψος μου και να υπερασπιστώ τον όρκο, που έχω πάρει. Είμαι βασιλιάς και πρέπει να διατηρήσω τις αρχές μου με όποιο κόστος. Η δυσκολία, όμως είναι μεγάλη και ο έρωτας καραδοκεί. Είμαι αυστηρός, αλλά είμαι και γλυκούλης, δε μπορώ να κάνω αλλιώς. Πέραν δηλαδή του βαρβάτου παρουσιαστικού μου, κοκκινίζουν και πολύ εύκολα τα μάγουλα μου. Να πατηθεί ο όρκος ή όχι; Άμα ρωτάτε εμένα καλύτερα ο όρκος να πατηθεί, γιατί όχι άλλωστε; Εδώ μιλάμε για μια εξαίσια συγκυρία! Απλά έχουμε και μια φήμη να προστατέψουμε!

 

Τζέσικα Κουρτέση 

Από την πλευρά του ηθοποιού στον ρόλο μου ως Ζακενέτα θα πω ότι τη χαίρομαι πολύ που δεν έχει «τσίπα» πάνω της, μπαίνει μέσα, τους ανακατεύει, παίρνει αυτό που θέλει, εξαφανίζεται. Είναι στην ουσία η αφορμή για να αρχίσει το πρώτο μπέρδεμα και να τους «τελειώσει» με το τελευταίο μπέρδεμα. Γενικώς όλο ένα μπέρδεμα. Αυτό διασκεδάζει τον κόσμο και χαροποιεί εμάς, ότι έφυγαν με ένα χαμόγελο, λίγο πιο ανάλαφροι.

Ως σκηνοθέτης θα πω ότι τελικά με την Λουκία που συν-σκηνοθετούμε, αλλά και με όλους τους συντελεστές, φτιάξαμε ένα ξέφρενο θεατρικό καρναβάλι.

Μια κωμωδία που τιμά τον απαγορευμένο και τον ανεκπλήρωτο έρωτα. Εμείς εκεί αγκαλιάζουμε κάθε Τετάρτη, τον έρωτα που δεν καταλήγει πουθενά. Τιμάμε τα μπερδέματα, τα μυστικά, τις εντάσεις….Αλλά νομίζω κατανοήσαμε και την αξία του ρομαντισμού και της αγάπης.

Δεύτερος χρόνος, ίδια ματιά αλλά αρκετά ανανεωμένο, με νέες μουσικές, σκηνικά και μικροαλλαγές που μας έδωσαν το περιθώριο να τα δούμε κι από μια άλλη πλευρά. Με λίγη περισσότερη ελευθερία ίσως.

ΘΕΑΤΡΟ ΦΟΥΡΝΟΣαπό 11/10 έως 29/11

Μαυρομιχάλη 168, Aθήνα

Διάρκεια: 65′
Συγγραφέας: Ουίλιαμ Σαίξπηρ
Διασκευή: Λουκία Ανάγνου
Σκηνοθέτης: Τζέσικα Κουρτέση, Λουκία Ανάγνου
Κοστούμια: Στέλλα Καμπάνου
Μουσική: Ιόλη Ταφ
Ερμηνεύουν: Λουκία Ανάγνου, Αντώνης Βαρθαλίτης, Αντώνης Καραστεργίου, Χρύσα Κολοκούρη, Στέλιος Κουλετάκης, Τζέσικα Κουρτέση, Μαρία Λεούση

0 FacebookTwitterPinterestEmail
Συνεντευξεις

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

by bot

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

Το αρχιτεκτονικό γραφείο προέκυψε το 1989 από την πολυετή συνεργασία της Θεώνης Ξάνθης με τον Γεράσιμο Ζακυνθινό και τον Θοδωρή Ανδρουλάκη. Το 2008, το γραφείο έλαβε τον τίτλο XZA-Architects.

Οι XZA-Architects έχουν λάβει μέχρι σήμερα πολλές και σημαντικές διακρίσεις, όπως παρουσιάζονται σε πολυάριθμες δημοσιεύσεις. Συνολικά, το γραφείο έχει λάβει 32 βραβεία και διακρίσεις για αρχιτεκτονικές μελέτες σε διαγωνισμούς και έργα κατασκευής. Κάτι που κάνει τη νίκη τους στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανάπλαση της πλατείας Φιλικής Εταιρείας, που όλοι ξέρουμε ως πλατεία Κολωνακίου, να μοιάζει σαν φυσικό επακόλουθο.

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Ποια η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια;
-Η ιδέα για την νέα πλατεία συνοψίζεται στις έννοιες του ανοιχτού, του κοινού και του οικείου, σαν κύρια χαρακτηριστικά κάθε δημόσιου χώρου που σχεδιάζουμε. Αναγνωρίζοντας ότι ο δημόσιος χώρος είναι πεδίο πολλών και συχνά αντίρροπων διεκδικήσεων, προσπαθήσαμε να συλλάβουμε ένα διαχρονικό, ζωντανό, χρηστικά ελεύθερο, με κλιμακώσεις τόπων και τοπίων χώρο. Εναν χώρο όπου ενθαρρύνονται οι συναντήσεις στο ύπαιθρο ή σε σκιερές στοές, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει την περιπατητική ρέμβη και ησυχία.
Στην περίπτωση της πλατείας Κολωνακίου, μας ενδιέφερε να αποδώσουμε το πνεύμα μιας Αθηναϊκής αστικότητας, όπως την έχουμε βιώσει και οραματιστεί. Ανοιχτή, κινητική με επιλογές που «επιτρέπουν», «περιλαμβάνουν», με τόπους να σταθείς, να σκιαστείς, να παρακολουθήσεις ή να συμμετέχεις στον κοινωνικό βίο και την καθημερινότητά του και αυτό να το αποδώσουμε στο σήμερα.

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Το κεντρικό στοιχείο της ιδέας του σχεδιασμού βασίστηκε στην παρατήρηση του ευρύτερου περιβάλλοντος της πόλης και την αναγνώριση των μακρινών θεάσεων προς το αστικό και φυσικό τοπίο που έχει η πλατεία. Κυρίαρχες είναι η θέαση του Λυκαβηττού προς τα βορειοανατολικά και του Αρδηττού προς τα Νοτιοδυτικά. Αναγνωρίζοντας το ανάγλυφο του Αττικού τοπίου η ιδέα ήταν να το αποκαλύψουμε μέσω του σχεδιασμού στο σήμερα. Ετσι, γρήγορα στο μυαλό μας κυριάρχησε ως κεντρική συνθετική χάραξη αυτή που νοητά ενώνει τον Λυκαβηττό με τον Αρδηττό. Στην συνέχεια η ανάλυση του άμεσου περιβάλλοντος της πλατείας μας οδήγησε να επανερμηνεύσουμε το σχήμα της. Συγκεκριμένα, σκεφτήκαμε ότι κανείς προσεγγίζει την πλατεία ακτινικά, από πολλές διαφορετικές διευθύνσεις.

Αυτό λοιπόν το πολυσήμαντο δίκτυο ροών στην πλατεία δεν συνιστά αντιληπτικά έναν χώρο τετράγωνο, αλλά περισσότερο έναν κυκλοτερή κεντρικό σχηματισμό που δέχεται και φιλοξενεί τη ζωή μέσα του, ομοιότροπα από οποιαδήποτε κατεύθυνση αν έρχεται κανείς. Πάνω σε αυτές τις δυο βασικές σκέψεις στηρίξαμε την ιδέα για τη νέα πλατεία και την επεξεργαστήκαμε με τις κεντρικές αρχές σχεδιασμού του δημόσιου χώρου που διατρέχουν σταθερά ανά τα χρόνια το έργο του γραφείου. Αρχές όπως της ανοιχτής και ελεύθερης πρόσβασης στον δημόσιο χώρο, της απρόσκοπτης προσβασιμότητας, της δυνατότητας να επιτρέπονται οι οπτικές φυγές και η διασταύρωση των βλεμμάτων, χαρακτηριστικά που σμιλεύουν έναν ανοιχτό δημόσιο χώρο για την πόλη. Αρα το ερώτημα διατυπώνεται και αλλιώς, σχεδιάζοντας την πλατεία Κολωνακίου, έναν κεντρικό δημόσιο χώρο, διατυπώνουμε τις ιδέες μας για το πώς σκεφτόμαστε την πόλη σήμερα.

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Τι είναι αυτό που θα κάνει την πλατεία Κολωνακίου να παραμένει σύγχρονη και εμβληματική μέσα στον χρόνο;
-Για να διαβάζεται ένα έργο ως σύγχρονο θα πρέπει να απαντά στα δεδομένα και τα ερωτήματα που χαρακτηρίζουν την εποχή του. Για παράδειγμα, σε κοινωνικά αιτήματα που απαιτούν την αναζωογόνηση της πόλης, όπως είναι ο λειτουργικός εξοπλισμός της με τους νέους σταθμούς metro, με όρους όμως προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, φροντίδας και οικονομίας των πόρων και βιοκλιματικές επιλογές, που μπορούν να επιτρέπουν στη ζωή να συνεχίζει και όχι μόνο, άκριτα, να προοδεύει. Ενδεικτικά, η πρόταση έχει δώσει μεγάλο βάρος στην ανάκτηση του φυσικού περιβάλλοντος που καταστράφηκε με τα έργα. Με την ενίσχυση του αστικού πρασίνου, την επιλογή φιλικών υλικών και την επαναχρησιμοποίηση πόρων. Συνεπώς, για να παραμείνει σύγχρονη η πλατεία χρειάζονται δύο προϋποθέσεις, με την πρώτη να βασίζεται στην επίτευξη ανοιχτότητας στη βάση της σχεδιαστικής ιδέας, ώστε να μπορεί να παραλαμβάνει τις όποιες νέες συνθήκες γεννιούνται με το πέρασμα του χρόνου.

Με αυτό κατά νου αποφύγαμε να σχεδιάσουμε μια αυτοαναφορική πλατεία ή ένα εσώστρεφο πάρκο. Ενώ η δεύτερη προϋπόθεση είναι ότι για να παραμείνει σύγχρονο κάτι οφείλει να στηρίζεται σε κάτι διαχρονικό. Η πλατεία Κολωνακίου λοιπόν αποτελεί έναν δημόσιο χώρο αναφοράς μιας περιοχής με υψηλή κινητικότητα αστικού βίου, με εξέχουσα αισθητική πολιτιστική και λειτουργική σημασία, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται κομβικά σε ένα πλέγμα συνάντησης της ευρύτερης φυσικής και ιστορικής ανάπτυξης της αθηναϊκής πόλης και των δημόσιων χώρων της. Με τον σχεδιασμό να έχει ως κύρια στόχευση την ανάδειξη της φυσιογνωμίας της πλατείας ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι της γενεαλογίας των αστικών αθηναϊκών πλατειών.
Τέλος, όσον αφορά τον χαρακτηρισμό του έργου ως εμβληματικό, βλέπουμε πως μόνον αν ο φορέας θωρακίσει τις διαδικασίες, το έργο μπορεί να γίνει εμβληματικό μιας νέας νοοτροπίας. Αν ανατεθούν σωστά οι μελέτες, γίνει σωστά η κατασκευή και συνεχίσει να το συντηρεί η πολιτεία, τότε το έργο θα αποκτήσει τον εμβληματικό χαρακτήρα ενός νέου τρόπου για την πόλη, τους πολίτες και το αστικό, φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον.

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Πλατεία Κολωνακίου: Ολη η ιδέα πίσω από τα νέα σχέδια – Συνέντευξη με τους αρχιτέκτονες

 

Ποια η συναισθηματική εμπειρία που εμπνέει το συγκεκριμένο έργο;
-Το συγκεκριμένο έργο, σχεδιάστηκε με ιδιαίτερη χαρά στο γραφείο, αποτελεί την συνέχεια και την εμβάθυνση σκέψεων για τον δημόσιο χώρο και την πόλη, άλλωστε είμαστε όλοι κάτοικοι του κέντρου. Ετσι, ελπίζουμε και στο μέλλον όταν κατοικηθεί η πλατεία, η συνάντηση του επισκέπτη περιπατητή ή κατοίκου, με έναν χώρο έντονης αθηναϊκής ταυτότητας να αποπνέει την ίδια χαρά και την ίδια ψυχική συγγένεια ότι «το άστυ αυτό μας ανήκει».

Θα εκφράζει το νέο έργο όλη την ιστορία της πλατείας; Ή θα είναι μια νέα μορφή για το μέλλον;
-Αν εννοείτε τα γλυπτά των «Φιλικών», στην πρότασή μας, έχουν βρεί την προβεβλημένη θέση τους, ενώ ταυτόχρονα ειδικά στο υπερυψωμένο διάζωμα έχουν προβλεφθεί διαδραστικοί σταθμοί για την προβολή της ιστορίας της πλατείας. Παράλληλα, η ροή και η αμφιθεατρικότητα του χώρου μπορεί να επιτρέψει εκδηλώσεις συναθροίσεις, εκθέσεις που δηλώνουν το νέο πολιτισμικό πρόσωπο της πλατείας. Γενικότερα, η κινητικότητα και το παρελθόν είναι έννοιες αλληλοσυμπληρούμενες και σε ενεργή διαδοχή στην αρχιτεκτονική και την τέχνη, συνεπώς μόνον αν το αντιμετωπίσουμε, το προσέξουμε και το αγκαλιάσουμε ως μέρος του αστικού μας πολιτισμού μπορεί να το μεταφέρουμε στο μέλλον μέσα από την κοινή χρήση, τις μνήμες και τα βιώματα.
Φωτογραφίες: xza-architects.gr

Του Θανάση Διαμαντόπουλου

ΠΗΓΗ 

0 FacebookTwitterPinterestEmail
Συνεντευξεις

Σεβάς Χανούμ. Ο μονόλογος του Γιώργου Χρονά στο θέατρο Σημείο στις 27 Οκτωβρίου. Συνέντευξη

by bot

Σεβάς Χανούμ. Ο μονόλογος του Γιώργου Χρονά στο θέατρο Σημείο στις 27 Οκτωβρίου. Συνέντευξη

Η Κωνσταντίνα Μιχαήλ και ο Κωνσταντίνος Ρήγος μιλούν στο NEWS 24/7 με αφορμή τη “Σεβάς Χανούμ”, τον μονόλογο του Γιώργου Χρονά που θα παρουσιαστεί από τις 27 Οκτωβρίου στο θέατρο Σημείο.

Λίγοι γνωρίζουν πως πίσω από το όνομα Σεβάς Χανούμ κρύβεται μία θρυλική μορφή του λαϊκού τραγουδιού. Μία γυναίκα μοναδικά δυναμική που κατάφερε να επιβιώσει σ’ έναν πολύ δύσκολο και ανδροκρατούμενο χώρο, αυτόν του ρεμπέτικου τραγουδιού, μία γυναίκα που δε δίστασε να βουτήξει στα πάθη της και να ρουφήξει τη ζωή της μέχρι την τελευταία σταγόνα.

Η Σεβάς Χανούμ γεννήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 1931 στα Κοκκινόγεια Δράμας και πέθανε τον Μάιο του 1990. Έγινε διάσημη τραγουδώντας ανατολίτικα τραγούδια. Το περίεργο αυτό και με ανατολίτικη χροιά όνομα της το έδωσε ο Τζίμης ο Χονδρός, ο ιδιοκτήτης της θρυλικής ταβέρνας, γιατί ήθελε ένα όνομα να ταιριάζει με τα τραγούδια που τραγουδούσε. Μάλιστα τη διαφήμιζε στις εφημερίδες της εποχής ως «τη Νέα ανακάλυψη Σεβάς Χανούμ, την ωραία του Πέραν».

Το 1983 η Σεβάς Χανούμ, διηγείται τη θυελλώδη ιστορία της ζωής της σ’ ένα παλιό προσφυγικό σπίτι της Θεσσαλονίκης, στο κασετοφωνάκι του ποιητή και εκδότη Γιώργου Χρονά. Η “αμαζόνα” – όπως ήθελε να την αποκαλούν- του ρεμπέτικου τραγουδιού τού μιλά για τον φλογερό της έρωτα με τον Στέλιο Καζαντζίδη, τον παρ ολίγον γάμο τους, για τον Πόντο, τη μεταπολεμική Αθήνα, τον Τσιτσάνη, την Μπέλλου, αλλά και για την αρρώστια και το παιχνίδι με τον θάνατο.

Αυτές τις εκτενείς μαρτυρίες ο Γιώργος Χρονάς τις έκανε μονόπρακτο έργο (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Οδός Πανός), το οποίο ακολούθως ο Κωνσταντίνος Ρήγος “μεταμόρφωσε” πριν 12 χρόνια σε θεατρική παράσταση αφιερωμένη στη μοναδική αυτή ιέρεια του λαϊκού τραγουδιού. Τον ομώνυμο πρωταγωνιστικό ρόλο ερμήνευσε η Κωνσταντίνα Μιχαήλ η οποία μάλιστα βραβεύτηκε για την ερμηνεία της.

Τώρα η συναρπαστική ζωή της αμαζόνας του πάλκου, όπως της άρεσε να την αποκαλούν, ζωντανεύει εκ νέου από τις 27 Οκτωβρίου στο θέατρο Σημείο. Ο Κωνσταντίνος Ρήγος επαναπροσεγγίζει και επανασυστήνει με τον δικό του μοναδικό τρόπο τη θρυλική αυτή μορφή του ελληνικού τραγουδιού με την ηθοποιό Κωνσταντίνα Μιχαήλ να υποδύεται εκ νέου τη Σεβάς Χανούμ.

Πώς ξεκίνησαν όλα…
“Η ιδέα ξεκίνησε από την Κωνσταντίνα Μιχαήλ πριν 12 χρόνια που πρωτοκάναμε την παράσταση. Εγώ δε τη γνώριζα τότε τη Σεβάς Χανούμ, καθώς είχε κάνει ελάχιστες ηχογραφήσεις και ελάχιστες ήταν και οι καταχωρήσεις γι αυτήν τη θρυλική προσωπικότητα στο διαδίκτυο.

Κάναμε έτσι μία παράσταση για ένα πρόσωπο σχετικά άγνωστο στον κόσμο που όμως έμοιαζε σε εμάς οικείο, γιατί εμπεριείχε όλα τα στοιχεία και τους δαίμονες που είχαν οι καταραμένες ηρωίδες και οι γυναίκες εκείνης της εποχής που διά πυρός και σιδήρου προσπάθησαν να κρατήσουν μια ταυτότητα και να αναδείξουν την προσωπικότητά τους μέσα σε έναν χώρο καθαρά ανδροκρατούμενο. Μιλάμε δηλαδή για αληθινές ηρωίδες” αναφέρει στο NEWS 24/7 o Κωνσταντίνος Ρήγος.

Και συνεχίζει μιλώντας για την παράσταση που ετοιμάζουν μαζί με την Κωνσταντίνα Μιχαήλ: “Τώρα, λοιπόν, η Κωνσταντίνα θέλει πολύ να επαναφέρουμε την ηρωίδα αυτή στη σκηνή. Το ενδιαφέρον είναι πως 11-12 χρόνια μετά ψάχνοντας στο Google τα στοιχεία είναι πάρα πολλα, υπάρχουν πια δημοσιεύσεις και συνεντεύξεις της. Και αυτός ο μεταφυσικός τρόπος που την προσεγγίσαμε εμείς τότε, γίνεται μεταφυσικός και πραγματικός σήμερα.

Ψάχνοντας μου έκανε εντύπωση γιατί βρήκα δύο τραγούδια που αφορούν τη ζωή της, το ένα έχει γράψει ο Πασχάλης Τερζής και το άλλο ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Εχει τραγουδηθεί δηλαδή ως ηρωίδα η ζωή της, κάτι πολύ σπάνιο για μια τραγουδίστρια. Η Σεβάς Χανούμ ήταν μια γυναίκα μύθος, μία γυναίκα πολύ ιδιαίτερη, Μου αρέσει πολύ που τώρα, το 2023, ξανανεβάζουμε με έναν τρόπο πολύ εσωτερικό και μινιμαλιστικό τη ζωή της στο θέατρο. Πάντα αξίζει να μιλάμε για τις γυναίκες αυτές που έχει τη δύναμη και το τσαγανό”.

Η γοητεία της Σεβάς που έκαψε τα φτερά της σαν νυχτερινή πεταλούδα στη φωτιά
Η Κωνσταντίνα Μιχαήλ έχει γοητευτεί απίστευτα από τη Σεβάς Χανούμ και με τη σειρά της αναφέρει “είναι μία θρυλική τραγουδίστρια που έζησε τη ζωή της με πάθος, χωρίς ποτέ να ηχογραφήσει η ίδια. Έκανε έναν τεράστιο κύκλο στο τραγούδι για να καταλήξει μόνη έρημη και φτωχή, σαν αυτούς τους καλλιτέχνες που εγκαταλείπουν τον κόσμο ξεχασμένοι…

Ήταν μία γυναίκα που κατάφερε να επιβιώσει μέσα στη ζούγκλα των μπουζουκιών, τότε που το ρεμπέτικο πήρε πια μία θέση μεγαλειώδη στην κοινωνία, και που καλλιτέχνες όπως ο Τσιτσάνης, ο Βαμβακάρης, ο Χιώτης, η Καίτη Γκρέυ, η Πόλυ Πάνου, Μαίρη Λίντα μεσουρανούσαν. Τότε το λαϊκό τραγούδι είχε πολλά λεφτά. Άνθιζε. Και η Σεβάς Χανούμ το έζησε αυτό σε όλο του το μεγαλείο.

Με τον τσαμπουκά και τα πιστεύω της έκανε μια μεγάλη καριέρα Γοητεύτηκε από τη λάμψη και έκαψε τα φτερά της σαν νυχτερινή πεταλούδα στη φωτιά. Αναλώθηκε στις καταχρήσεις, στα γλέντια και τις περιοδείες. Δεν κράτησε καθόλου χρήματα, αρρώστησε βαριά και απέμεινε μόνη. Στην παράσταση τη βλέπουμε και την ακολουθούμε στον μονόλογό της. Έχει τα ζόρια και τα παραπονα της, ζητά να τη συντρέξουμε, αλλα πια είναι αργά…”

Η Κωνσταντίνα Μιχαήλ πιστεύει πως η ιστορία αυτή μας αφορά γιατί “στην Ελλάδα έχουμε ανάγκη να τραγουδάμε στις δύσκολες στιγμές μας για να ξεφεύγουμε από όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Επίσης πάντα μας δίνει δύναμη ένα βλέμμα, μία στροφή στα παλιά. Πρόκειται για μία εποχή που μοιάζει πολύ με το σήμερα, καθώς κυριαρχούσε η παραοικονομία, οι χασικλήδες, οι ρεμπέτες, η πορνεία… Αλλα αισθάνομαι πως τότε υπήρχε μια άλλη αίγλη.. Σήμερα η εποχή μας είναι πιο μίζερη και φτωχική. Είναι ωραία λοιπόν να θυμηθούμε την αίγλη του τότε πενταγράμμου”.

Εσύ Κωνσταντίνε, πώς κινήθηκες σκηνοθετικά;
Κωνσταντίνος Ρήγος: Κρατήθηκα πάνω στη βάση πως πρόκειται για μία συνέντευξη που έχει δώσει και κινούμαι ανάμεσα στην πραγματικότητα, στο όνειρο και τις αναμνησεις της. Κρατώ λοιπόν έναν ρεαλισμό. Έχω βάλει έναν δημοσιογράφο που ουσιαστικά είναι ερευνητης της μουσικής και ψάχνει τη μουσική της, τραγουδά τα τραγουδια της σε μία άλλη εκδοχή, στη δική του εποχή.

Διασκευάζει τα τραγούδια της και τη συναντά για να του πει την ιστορία της. Και έτσι δημιουργείται μία σχέση ανάμεσα στη μουσική, όπως εκείνη την είχε στο μυαλό της και τη μουσική όπως την ακούει μέσα από μία ηλεκτρική κιθάρα. Και σιγά σιγά ξυπνά μέσα της η ιστορία της ζωής της, όπως θα ήθελε να τη θυμάστε, με μία ίσως ωραιοποίηση. Αυτή είναι η ιδέα. Και με έναν τροπο εγγράφεται σιγά σιγά η ζωή της με μια κιμωλία…

ΟΛοκληρη η συνέντευξη εδώ

0 FacebookTwitterPinterestEmail
Συνεντευξεις

 Γιάννης Πετρίδης: Το ραδιόφωνο απλά διεκπεραιώνει. Οι επιτυχίες γίνονται από το…ΤΙΚΤΟΚ 

by bot

Γιάννης Πετρίδης: Το ραδιόφωνο απλά διεκπεραιώνει. Οι επιτυχίες γίνονται από το…ΤΙΚΤΟΚ 

Σε αυτή τη μεγάλη συνέντευξη ο Γιάννης Πετρίδης, ζωντανός θρύλος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, δεν ήθελε να μιλήσει για τον εαυτό του. Ήθελε να μιλήσει για τη μουσική. Δηλαδή μίλησε τελικά για όλη του τη ζωή.

«Η πρώτη του εκπομπή στην Ελληνική Ραδιοφωνία ήταν το 1975 με την καθημερινή εκπομπή ΠΟΠ & ΡΟΚ CLUB, που αργότερα μετονομάστηκε σε “Από τις 4 στις 5”. Η μοναδική στο ελληνικό ραδιόφωνο που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, από Δευτέρα έως Παρασκευή την ίδια πάντα ώρα. Ο Γιάννης Πετρίδης, ραδιοφωνικός παραγωγός ταυτισμένος με την ιστορία της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, έχει συνεργαστεί, με διαφορετικού ύφους εκπομπές, με το Δεύτερο Πρόγραμμα, το Τρίτο Πρόγραμμα αλλά και με το Kosmos, στο οποίο και συνεχίζει» αναφέρει το επίσημο βιογραφικό του, προσπερνώντας, εν τη συντομία του, πολλούς ακόμη σημαντικούς σταθμούς της πολυδεκαετούς καριέρας του, όπως το περιοδικό Ποπ & Ροκ που ίδρυσε το 1978 και τη Virgin Ελλάδας που διηύθυνε επί δύο δεκαετίες.

Προσπερνά όμως και κάτι ακόμα: Ο Γιάννης Πετρίδης στην πραγματικότητα ξεκίνησε την πορεία του ως ραδιοφωνικός παραγωγός νωρίτερα, σχεδόν δέκα χρόνια πριν από το επίσημο ντεμπούτο του στη Μεσογείων, κοντεύουν δηλαδή έξι δεκαετίες από τότε που άνοιξε πρώτη φορά το μικρόφωνο και επέλεξε τη μουσική στον αέρα του στρατιωτικού Ραδιοφωνικού Σταθμού Λαρίσης, ως σμηνίτης ακόμη τότε, αποκτώντας αμέσως φανατικό κοινό στην «άνυδρη» θεσσαλική επαρχία και λαμβάνοντας δεκάδες γράμματα από τους ντόπιους νέους – ανάμεσά τους και ο πατέρας μου που του έστειλε τόσα πολλά, προσπαθώντας μάταια να κερδίσει στους διαγωνισμούς της αγαπημένης του μουσικής εκπομπής, ώστε ο Πετρίδης τον ευχαρίστησε στέλνοντας του πίσω ένα σαρανταπεντάρι βινύλιο.

Φυσικά του λέω την παλιά αυτή ιστορία έχοντας τον απέναντι μου -που αλλού;- στο στούντιο της ΕΡΤ που χρησιμοποιεί σήμερα για τις εκπομπές του. «Το θυμάμαι!» λέει γελώντας. «Όλα τα θυμάμαι» συνεχίζει, «αλλά ας μην πούμε τα ίδια και τα ίδια, πού γεννήθηκα, πώς μεγάλωσα, κουτσομπολιά από τη δισκογραφία κλπ. Ας μιλήσουμε για μουσική».

Σύμφωνοι.Προτιμάς να μιλήσουμε για δίσκους και συναυλίες;
Μα γιατί να θέλω να μιλάω για τα δικά μου ιστορικά στοιχεία;

Παρ’ όλα αυτά θα ήθελα να μου πεις τι θυμάσαι από την πρώτη σου ραδιοφωνική εκπομπή.
Και βέβαια τη θυμάμαι. Η πρώτη μου εκπομπή έγινε το 1966, όταν υπηρετούσα στη Λάρισα. Από εκεί ξεκίνησα και συνέχισα για μερικούς μήνες, μέχρι να απολυθώ. Μετά έκανα κάποια διαφημιστικά και το 1975 ξεκίνησε αυτή η εκπομπή που συνεχίζεται μέχρι και τώρα.

Κρίνοντας από τις αφηγήσεις του πατέρα μου που ως έφηβος από τον Βόλο σε άκουγε φανατικά, αυτό που έκανες στα μέσα των 60s ήταν σαν κοσμογονία για τη νεολαία της ελληνικής επαρχίας.
Ήταν κάτι πρωτόγνωρο, δεν είχαν ξανακούσει τέτοια πράγματα. Θα σου πω πώς ακριβώς έγινε. Εγώ λοιπόν υπηρετούσα. Ήμουν γραφιάς στη στρατιά – δεν ξέρω αν λέγεται ακόμη «στρατιά» – και πήγα στον διοικητή, μαζί με ένα άλλο παιδί που ήταν τεχνικός στο σταθμό, και του είπα: Ξέρω από μουσική, θέλετε να σας κάνω μια εκπομπή; Και κάπως έτσι απλά ξεκίνησα. Δεν μου έλεγαν τι να παίξω και τι να μην παίξω. Οπότε έπαιζα εν έτει 1966 όλα αυτά που αγαπούσα: Beach Boys, The Mamas & the Papas, Beatles, Rolling Stones, πράγματα που δεν ακούγονταν τότε πολύ, μόνο από ερασιτεχνικούς σταθμούς, δεν υπήρχαν επίσημα ραδιοφωνικά προγράμματα. Ιδιαίτερα στην περιοχή της Θεσσαλίας, ποιος άλλος να τα παίξει; Άσε που πέρα από όλα αυτά τα γνωστά ονόματα που σου είπα, έπαιζα και περίεργα τραγούδια που μου άρεσαν.

Όπως;
Σου θυμίζω ότι το ’66 είναι η εποχή που αρχίζει να δυναμώνει το κίνημα της ψυχεδέλειας. Έπαιζα λοιπόν τραγούδια των Iron Butterfly ή των The Human Beinz – ένα ψυχεδελικό συγκρότημα της εποχής. Ή θυμάμαι ότι έπαιζα Grateful Dead που μόλις είχαν φτιαχτεί. Κάπως είχα βρει ένα τραγούδι και το έπαιξα. Όλα αυτά σε μια εποχή που όχι διαδίκτυο δεν υπήρχε, αλλά ούτε πληροφόρηση καλά καλά.

Πού και πώς έβρισκες τους δίσκους;
Τους έβρισκα στο Μοναστηράκι αλλά και από τους Αμερικάνους. Ξέρεις τι εννοώ όταν λέω από τους Αμερικάνους; Δεν μπορεί να ξέρεις ακριβώς.

Τους Αμερικάνους στις βάσεις, σωστά;
Ναι, αλλά πρόσεξε τι ακριβώς εννοώ. Οι Αμερικάνοι που ήταν στις βάσεις, κάποια στιγμή έπαιρναν μεταθέσεις. Έπαιρνα λοιπόν τα Νέα τότε και στις αγγελίες διάβαζα ότι στον τάδε δρόμο στη Γλυφάδα φεύγει μια οικογένεια που έχει πράγματα να πουλήσει, μεταξύ των οποίων και δίσκους. Τους οποίους δίσκους τους έδιναν μπιτ παρά, δεν τους ενδιέφερε γιατί φεύγανε. Έχω φοβερά άλμπουμ από εκείνη την εποχή. Τα έπαιρνα πάρα πολύ φθηνά. Ναι, αλήθεια, από τους στρατιωτικούς που έφευγαν. Κάθε Σαββατοκύριακο με τον Κώστα τον Ζουγρή παίρναμε τη συγκοινωνία -δεν είχαμε φυσικά αυτοκίνητο-, πηγαίναμε στη Γλυφάδα και με τα Νέα στα χέρια έψαχνα τα σπίτια. Έτσι ξεκίνησα τη δισκοθήκη μου.

«Αποφάσισα να πω το ναι για να γυριστεί το ντοκιμαντέρ γιατί σκέφτηκα ότι θα είναι καλό να αφήσω πίσω μου κάτι σαν ημερολόγιο, γιατί δε νομίζω ότι θα κάτσω να γράψω ποτέ ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο» μου είχες πει προ δεκαπενταετίας με αφορμή το -ντοκιμαντέρ για τη ζωή σου- “Once in a lifetime”. Ακόμα σου λείπει αυτή η όρεξη;
Όχι απλά δεν έχω την όρεξη, βαριέμαι δηλαδή, αλλά δεν θα ήθελα να το γράψω γιατί θα έπρεπε να είμαι απολύτως ειλικρινής. Δεν θα ήθελα να βγάλω στη φόρα αυτά που πραγματικά έζησα στη δισκογραφία. Μπορεί να είμαι υπερβολικός, δεν ξέρω. Αλλά σκέφτομαι ότι θα θίγονταν κάποιοι κι εγώ δεν το θέλω.

Εννοείς ότι θα θίγονταν καλλιτέχνες ή στελέχη των δισκογραφικών εταιριών;
Ναι, κυρίως τα στελέχη της λεγόμενης μουσικής βιομηχανίας.

 

Ποιο θα έπρεπε να είναι κατά τη γνώμη σου;
Εννοώ τη συνέχεια από τραγουδοποιούς νεότερους από τους εξής τέσσερις-πέντε: Μάλαμας, Παπακωνσταντίνου, Δεληβοριάς, Καραμουρατίδης, άντε ένας-δύο ακόμα. Αυτή η γενιά όμως είναι ήδη πολλά χρόνια στα πράγματα. Πού είναι οι επόμενοι; Που είναι οι εικοσάρηδες; Για να μην πιάσω το λαϊκό τραγούδι. Που είναι η συνέχεια των σπουδαίων λαϊκών τραγουδιστών; Σήμερα δεν υπάρχει δυστυχώς.

Ποια ήταν κατά τη γνώμη σου η καλύτερη περίοδος της μουσικής βιομηχανίας στην Ελλάδα;
Για την ελληνική μουσική ήταν τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, με την εμφάνιση του Χατζιδάκι και του Θεοδωράκη. Και κατόπιν πολλών ακόμη μεγάλων συνθετών και τραγουδιστών. Μαρκόπουλος, Ξαρχάκος, Σαββόπουλος, Λοΐζος, Λεοντής, Κουγιουμτζής, κ.α. Τότε έγινε η μεγάλη άνθηση του ελληνικού τραγουδιού. Με τα δικά τους τραγούδια ζούμε ακόμα. Με τον Ξαρχάκο δεν βλέπεις τι γίνεται σήμερα;

Η γενιά μου μέσω αυτών αγάπησε το ελληνικό λαϊκό τραγούδι. Εγώ δεν άκουγα τέτοια. Αλλά όταν ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης ηχογράφησαν δίσκους με τον Μπιθικώτση και τον Καζαντζίδη, με έκαναν να ακούσω περισσότερο και να ψάξω τις μεγάλες λαϊκές φωνές. Από κει και πέρα κατά τη γνώμη μου το σπουδαίο ελληνικό τραγούδι φτάνει μέχρι τον Κραουνάκη. Εκεί τελειώνει αυτή η μεγάλη ελληνική σχολή, άντε να βάλουμε και κάποιους νεότερους τραγουδοποιούς που αναφέραμε νωρίτερα.

Όσον αφορά το ξένο τραγούδι, η μεγάλη άνθιση στην Ελλάδα έγινε το ’70 και το ’80. Άντε και το ’90. Ο κόσμος άκουσε περισσότερο αυτά που έπρεπε. Βγήκαν σωστά περιοδικά, όπως ο Ήχος και το Ποπ & Ροκ. Στις εφημερίδες υπήρχαν ενημερωμένες στήλες για τη μουσική – ενώ στα 60s υπήρχαν ελάχιστα πράγματα, ακόμα και για τους Beatles ψάχναμε να βρούμε δυο γραμμές. Επίσης οι δισκογραφικές κυκλοφόρησαν εδώ αυτά που έπρεπε. Μέχρι το ’90, τότε τελείωσε για μένα το παιχνίδι.

“ΦΥΣΙΚΑ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΣ. ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΙΜΑΙ; ΧΑΙΡΟΜΑΙ ΜΕΝ ΝΑ ΒΛΕΠΩ ΟΤΙ ΟΙ ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ ΜΑΖΕΥΟΥΝ ΚΟΣΜΟ, ΟΠΩΣ ΕΓΙΝΕ ΦΕΤΟΣ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ, ΕΧΩ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΟΜΩΣ ΟΤΙ Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΙΑ ΕΧΕΙ ΓΙΝΕΙ ΠΙΑ ΜΟΝΟ ΚΑΤΙ ΠΡΟΣ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΚΡΟΑΣΗ” 

Μέχρι το ’90; Αυστηρό σε βρίσκω.
Φυσικά δεν είμαι αισιόδοξος. Γιατί να είμαι; Χαίρομαι μεν να βλέπω ότι οι συναυλίες μαζεύουν κόσμο, όπως έγινε φέτος το καλοκαίρι, έχω την αίσθηση όμως ότι η μουσική πια έχει γίνει πια μόνο κάτι προς διασκέδαση και όχι ακρόαση. Δεν νομίζω ότι κάθεται σήμερα κάποιος στο σπίτι του να ακούσει προσεκτικά μουσική. Ακούει από το κινητό ενώ κάνει του κόσμου τις δουλειές και απλώς περνάει το ένα τραγούδι μετά το άλλο.

Εσύ πώς ακούς μουσική σήμερα;
Κάθε Σαββατοκύριακο ακούω τα καινούρια άλμπουμ της εβδομάδας, ακόμα κι αυτά που δεν μου αρέσουν. Πρέπει να τα ακούς και αυτά -τις ποπ επιτυχίες, τα τραπ, οτιδήποτε- για να ξέρεις τι γίνεται. Διότι αν δεν τα ξέρεις και αυτά, δεν ξέρεις την κατεύθυνση προς την οποία κινείται η μουσική. Ακούω λοιπόν όλο το Σαββατοκύριακο μέσω Spotify. Από εκεί και πέρα όμως, τη Δευτέρα και την Τρίτη, έχω ακόμα τη συνήθεια να παραγγέλνω τα τέσσερα-πέντε άλμπουμ που θέλω να έχω στη δισκοθήκη μου.

Δηλαδή πόσες ώρες ακούς συνεχόμενα μουσική το Σαββατοκύριακο;
Κοίταξε, αυτή είναι η δουλειά μου. Αυτή είναι η ευχαρίστηση μου. Ακούω μουσική συνέχεια. Πατάω play από το πρωί. Παλιότερα μάλιστα όταν ξυπνούσα το πρωί, το πρώτο πράγμα που έκανα, πριν καν πάω στην τουαλέτα, ήταν να βάλω ένα δίσκο ή CD να παίζει. Για να μη χάνω χρόνο.

ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΜΙΧΟΣ

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΔΩ 

 

0 FacebookTwitterPinterestEmail
Συνεντευξεις

Φανή Ματσινοπούλου: «Από το τέλος, από εκεί ξεκινώ, συνήθως»

by bot

Φανή Ματσινοπούλου: «Από το τέλος, από εκεί ξεκινώ, συνήθως»

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //fractalart.gr

 

 

«Όλες οι ιστορίες είναι για ανθρώπους που ανακαλύπτουν αλήθειες, που ανατρέπουν τη βεβαιότητα και τη σιγουριά που αισθάνονται, νομίζοντας ότι γνωρίζουν και ελέγχουν τη ζωή τους∙ αλλά και για τους άλλους, τους αδύναμους και λιγότερο τολμηρούς που ζητούν ένα βλέμμα τρυφερότητας και κατανόησης. Το ομότιτλο διήγημα είναι αφιερωμένο στα παιδιά που έχασαν τη ζωή τους το 2018, στην πυρκαγιά, στο Μάτι. Είναι οι φλόγες που έπνιξαν και τσουρούφλισαν τα όνειρά τους, που έκαψαν και έκοψαν βίαια το νήμα της ζωής τους. Και γι’ αυτούς που έμειναν πίσω και έπρεπε να διαχειριστούν τη διαταραχή του φυσιολογικού κύκλου της ζωής και να ζήσουν μία παρά φύσει ζωή».

 

 

Μας εκμυστηρεύεται η Φανή Ματσινοπούλου μιλώντας μας για το βιβλίο της «Κόκκινο σε βαθύ γαλάζιο» και μας ανοίγει γενναιόδωρα το συγγραφικό της εργαστήρι: «Μια εικόνα, μια φράση μπορεί να είναι η αφορμή για να φανταστώ το τέλος. Από το τέλος, από εκεί ξεκινώ, συνήθως. Κι αρχίζω σιγά σιγά να χτίζω και να γράφω την ιστορία μου, χωρίς πλάνο. Και στο σημείο αυτό αρχίζει το συναρπαστικό ταξίδι της γραφής. Όπου τίποτα δεν είναι σίγουρο, τίποτα δεν είναι δεδομένο. Κάθε δευτερόλεπτο είναι κρίσιμο γιατί τα πάντα μπορούν ν’ ανατραπούν∙ ακόμη και αυτό το τέλος, έτσι όπως το έχω αρχικά φανταστεί.»

Για όλα θα μας μιλήσει στη συνέχεια: αγαπημένα βιβλία και αγαπημένοι συγγραφείς, ήρωες κι ηρωίδες και συνθήκες γραφής, τα βιβλία που ετοιμάζει, τους αγαπημένους της ήρωες κι ηρωίδες, τις δημιουργικές εμμονές της όσον αφορά τη γραφή: «Η κοινωνική αδικία, οι παράλογες ανισότητες, η σύνθλιψη της ανθρώπινης ζωής από τις κάθε λογής εξουσίες, νομίζω ότι δεν θα με αφήσουν να ξεφύγω ποτέ. Η συρρίκνωση των ατομικών ελευθεριών, η καταπάτηση των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων, η στέρηση της ζωτικής ανάγκης των ανθρώπων να ζουν ελεύθεροι και να απολαμβάνουν μία αξιοπρεπή ζωή, θα βρίσκονται πάντα στο μυαλό, την καρδιά και τα κείμενά μου.» Θα μας πει.

 

Η Φανή Ματσινοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, στην Κυψέλη του Select, της Quinta και του Paesano. Η αγάπη της για τα βιβλία άρχισε στα εννέα της χρόνια, όταν εξερευνούσε τον μαγικό κόσμο της βιβλιοθήκης του πατέρα της. Όταν αυτός την ανακάλυψε, την πήρε από το χέρι και την ταξίδεψε στον απέραντο κόσμο της λογοτεχνίας. Φοίτησε στο Κλασικό Λύκειο Αναβρύτων και στη συνέχεια σπούδασε Πολιτική Επιστήμη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα διηγήματά της δημοσιεύονται κατά καιρούς σε λογοτεχνικές ιστοσελίδες∙ κάποια από αυτά έχουν διακριθεί σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Ασχολείται, επίσης, με μεταφράσεις από τη γαλλική και αγγλική γλώσσα την επιμέλεια/διόρθωση κειμένων, την οργάνωση λογοτεχνικών και νομικών αρχείων.

 

 

-Από πού πηγάζει η ανάγκη μας να γράφουμε κυρία Ματσινοπούλου; Έχουμε δώσει ή δίνουμε ποτέ απάντηση σε αυτό το γιατί;

Ο δημιουργός διακατέχεται από μια ενδόμυχη, ακατανίκητη επιθυμία να εκφραστεί γράφοντας∙ και σε αυτή την παρόρμηση δεν μπορεί να αντισταθεί. Η αφήγηση είναι μία φυσική ανάγκη, με την οποία ερχόμαστε σε επαφή από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Οι άνθρωποι θέλουν να αφηγούνται αλλά και τους αρέσει να ακούν αφηγήσεις. Οπωσδήποτε όμως ο καθένας μας μπορεί να έχει μια ξεχωριστή απάντηση στο ερώτημα αυτό. Για μένα, τα κείμενά μου είναι η φωνή που ακούω διαρκώς μέσα μου. Να καταθέσω ένα κομμάτι της ψυχής μου για ό,τι με προβληματίζει και με συγκινεί, για όλα όσα αδυνατώ να εκφράσω δυνατά. Αυτή η αδυναμία μετουσιώνεται με τα χρόνια και μου δίνει τη δύναμη να γράφω. Η συγγραφή έχει νόημα μόνο όταν γίνεται η αφορμή να έρθουμε πιο κοντά με τους ανθρώπους. Παρέα να κουβεντιάσουμε, να συγκινηθούμε, να προβληματιστούμε και να «ξεβολευτούμε» από την καθημερινή ρουτίνα που απομυζά την ομορφιά της ζωής.

 

-Υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;

Κλειστές πόρτες, κλειστά παράθυρα, κλειστά τηλέφωνα, ελάχιστο απαραίτητο φως, απόλυτη ησυχία, καφές το πρωί, ένα ποτήρι κρασί το βράδυ και τέλος, χαρτί και μολύβι. Και κατόπιν, βέβαια, ο υπολογιστής με τον οποίο τσακώνομαι καθημερινά αλλά στο τέλος, πάντα τα βρίσκουμε∙ δεν με παίρνει να κάνω και διαφορετικά. Η συγγραφή είναι μία δύσκολη, επίπονη, βαθιά μοναχική αλλά συναρπαστική περιπέτεια∙ αλλά και μια προσωπική λύτρωση.

 

-Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;

Μια εικόνα, μια φράση μπορεί να είναι η αφορμή για να φανταστώ το τέλος. Από το τέλος, από εκεί ξεκινώ, συνήθως. Κι αρχίζω σιγά σιγά να χτίζω και να γράφω την ιστορία μου, χωρίς πλάνο. Και στο σημείο αυτό αρχίζει το συναρπαστικό ταξίδι της γραφής. Όπου τίποτα δεν είναι σίγουρο, τίποτα δεν είναι δεδομένο. Κάθε δευτερόλεπτο είναι κρίσιμο γιατί τα πάντα μπορούν ν’ ανατραπούν∙ ακόμη και αυτό το τέλος, έτσι όπως το έχω αρχικά φανταστεί. Η ψυχή σου φλέγεται και το κείμενο έχει τη δύναμη να σε ταξιδέψει σε τόπους που δεν έχει πάει ποτέ. Οι ιδέες σε κατακλύζουν σαν χείμαρρος και σου ανοίγουν χαραμάδες να δεις αυτά που δεν έχεις καν φανταστεί.

 

 

-Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;

Η λογοτεχνία μας κάνει ν’ αμφιβάλουμε συνεχώς για τον κόσμο μας αλλά και για τον εαυτό μας τον ίδιο. Γι’ αυτό, η μόνο βεβαιότητα που έχω είναι ότι δεν θα μπορέσω ποτέ, όσο κι αν προσπαθήσω, να λύσω τους γρίφους και τα αινίγματα που με βασανίζουν ή να απαλλαγώ από τις εμμονές μου. Η κοινωνική αδικία, οι παράλογες ανισότητες, η σύνθλιψη της ανθρώπινης ζωής από τις κάθε λογής εξουσίες, νομίζω ότι δεν θα με αφήσουν να ξεφύγω ποτέ. Η συρρίκνωση των ατομικών ελευθεριών, η καταπάτηση των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων, η στέρηση της ζωτικής ανάγκης των ανθρώπων να ζουν ελεύθεροι και να απολαμβάνουν μία αξιοπρεπή ζωή, θα βρίσκονται πάντα στο μυαλό, την καρδιά και τα κείμενά μου. Οι συνθήκες απαιτούν άμεση κινητοποίηση και ευαισθητοποίηση των κοινωνικών αντανακλαστικών στις δυστοπικές μορφές ζωής που καλούμαστε να ζήσουμε. Ας να είναι η λογοτεχνία η σπίθα που θα γίνει αργά αργά φλόγα, που θα ξεσηκώσει τους ανθρώπους να αρνηθούν τη ζωή της κατευθυνόμενης μηχανής, που τους επιβάλλει το σύστημα.

 

-Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;

Οι ιστορίες μου πηγάζουν μέσα από την καθημερινή παρατήρηση των ανθρώπων, της ζωής. Από παιδί κοιτούσα τους ανθρώπους μέσα στα μάτια και πάντα αναρωτιόμουν τι θησαυρούς μπορεί να κρύβει η ανθρώπινη ψυχή∙ αλλά και πόσα σκοτάδια. Κι η λαχτάρα μου είναι να μπορώ να αποκρυπτογραφώ τους κρυμμένους κώδικες. Γι’ αυτό και οι ιστορίες μου είναι ανθρωποκεντρικές και επιθυμώ να έχουν όλα εκείνα τα στοιχεία που θα καταφέρουν να αγγίξουν κάποιους ανθρώπους, να δουν το φως και τη δύναμη που κρύβουν μέσα τους. Και να νιώσουν ότι δεν είναι μόνοι αλλά όλοι μαζί είμαστε συνοδοιπόροι στο μαγικό ταξίδι της ζωής.

 

-Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;

Να είναι αληθινοί και ανθρώπινοι, μακριά από την παγίδα της τελειότητας∙ στα φυσικά τους χρώματα. Ήρωες και ηρωίδες μου είναι οι νέοι που θέλουν να ρουφήξουν τη ζωή και δεν τους αφήνουν∙ τα παιδιά που έρχονται να ζήσουν μία παρά φύσει ζωή σ’ έναν απάνθρωπο και βίαιο κόσμο∙ οι διαφορετικοί, οι μόνοι και μοναχικοί, οι αδύναμοι αλλά και τόσο σπουδαίοι αυτού του κόσμου, του μελαγχολικού τοπίου της ζωής μας, που αναζητούν πλησίασμα και κατανόηση. Αυτοί που αρνούνται να είναι η ζωή τους ένας κατάλογος ψυχρής διεκπεραίωσης θα είναι πάντα οι ήρωες και οι ηρωίδες μου.

 

-Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;

Το 1992 οργανώθηκε μια μεγάλη απεργία των μέσων μαζικής μεταφοράς. Η ταλαιπωρία για τους πολίτες, όπως φαντάζεστε, ήταν τεράστια. Μετά από πολλές ημέρες άκαρπων διαπραγματεύσεων, η τότε κυβέρνηση αποφάσισε να θέσει στην κυκλοφορία, για την εξυπηρέτηση των πολιτών, τα ΡΕΟ. Τα στρατιωτικά οχήματα, λοιπόν, βγήκαν στους δρόμους και, ευτυχώς, τουλάχιστον, είχαμε ενημερωθεί εγκαίρως για να μην νομίσουν και οι πιο καχύποπτοι ότι έγινε πραξικόπημα! Έτσι, λοιπόν, τα συμπαθέστατα στρατιωτάκια μας, πάντα με το χαμόγελο, βοηθούσαν μικρούς και μεγάλους ν’ ανέβουν στην καρότσα και να κατέβουν. Και, βέβαια, έκαναν και χατίρια. Στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν, σταματούσαν και σε σημεία εκτός στάσεων, προκειμένου να εξυπηρετήσουν, κυρίως, τους πιο ηλικιωμένους, στους οποίους φέρονταν με ιδιαίτερο σεβασμό και ευγένεια. Αυτό, βέβαια, εκτός από τις ευχαριστίες και τις ευχές που τους έδιναν, πυροδοτούσε και διαμαρτυρίες από κάποιους, που απαιτούσαν να τηρείται το πρόγραμμα ώστε να μην χάνεται χρόνος. Άγριοι καβγάδες και σκηνές απείρου κάλλους εκτυλίσσονταν. Κι εμείς, οι νεότεροι, να ξεκαρδιζόμαστε με το θέαμα και, πραγματικά, να το διασκεδάζουμε. Έτσι, γεννήθηκε ο Ούρσουλα του «Αμέρικαν μπαρ». Η Ούρσουλα, της φαινομενικής αυστηρότητας και τυπολατρίας αλλά, στην πραγματικότητα, της βαθιάς και αληθινής ευαισθησίας.

 

 

 

-Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;

Το πρώτο βιβλίο που διάβασα και με εντυπωσίασε –σε ηλικία δώδεκα ετών- ήταν «Το λάθος» του Αντώνη Σαμαράκη. Ήταν η εποχή που, όπου κι αν βρισκόσουν, άκουγες συνεχώς όλοι να μιλούν ακατάπαυστα και με μεγάλο ενθουσιασμό για «Το λάθος». Ενθουσίασε κι εμένα με τη θεματολογία του, την ευφυή επινόηση, την αφηγηματική του δεινότητα, τη γραφή του∙ στοιχεία που άφησαν το στίγμα τους στη νεότερη λογοτεχνία.

 

-Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;

Είναι αυτό, ακριβώς, το βιβλίο που σφράγισε τη ζωή μου και σε αυτό επανέρχομαι πολύ συχνά. Για το απίθανο ψυχογράφημα των ηρώων του, την ασθματική γραφή του, την έξοχη τεχνική του, την ανατρεπτική πλοκή του, το χτύπημα κατά του ολοκληρωτισμού και του παράλογου κόσμου μας, το χιούμορ και την πρωτοτυπία του αλλά και τη βαθιά ανθρωπιά του.

 

-Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;

Οι μεγάλοι κλασικοί συγγραφείς, όπως ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, ο Λέων Τολστόι, ο Άντον Τσέχωφ αλλά και οι εξαιρετικοί Φράντς Κάφκα, Τζων Στάινμπεκ, ο Φίλιπ Ροθ, ο Τζωρτζ Όργουελ∙ και δικοί μας μεγάλοι συγγραφείς όπως, ο Καραγάτσης, ο Καζαντζάκης, ο Θεοτοκάς, ο Τάσος Αθανασιάδης, ο Μένης Κουμανταρέας, ο Στρατής Τσίρκας, ο Δημήτρης Χατζής και πολλοί άλλοι, φυσικά.

Γνώρισα τον Αντώνη Σαμαράκη όταν ήμουν 17 ετών, μαθήτρια στο λύκειο και είχα την τύχη να με τιμήσει με τη φιλία και την εμπιστοσύνη του. Δεν ήταν μόνον ο καταξιωμένος συγγραφέας που όλοι γνωρίζουμε. Ήταν ένας σπουδαίος, μοναδικός άνθρωπος. Ένας άνθρωπος, τον οποίο όσο καλά και να γνώρισα, δεν μπόρεσα ποτέ να απομυθοποιήσω γιατί πάντα αποδεικνυόταν ανώτερος από τον μύθο του. Ήταν ένας άγγελος που σκόρπιζε το φως του –αυτό της καλοσύνης και της αγάπης– σε όλον τον κόσμο. Ήταν ένας σοφός Δάσκαλος που «δίδασκε», με τη δική του φωνή, τη ζωή τη διαφορετική, έτσι όπως αξίζει σε όλους τους ανθρώπους. Ήταν κι αυτός ένα παιδί, που δεν έπαψε ποτέ να παίζει κυνηγητό με τ’ όνειρό του για «ομορφιά, για κάτι άλλο, επιτέλους, σ’ αυτόν τον κόσμο», όπως συχνά έλεγε.

 

-Κατά την διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;

Όπως είπα και προηγουμένως, έχω ανάγκη από απόλυτη σιωπή, ηρεμία και απομόνωση. Αυτές είναι απαραίτητες συνθήκες για έναν άνθρωπο αγχώδη και ενεργητικό, όπως εγώ∙ ούτε καν μουσική –την οποία λατρεύω- γιατί καταφέρνει πάντα να με παρασύρει σε άλλους κόσμους. Το μόνο που μπορεί να παραβιάσει τις συνθήκες αυτές, είναι το διάβασμα των βιβλίων, κάτι που, ούτως ή άλλως αποτελεί καθημερινή προσφιλή συνήθεια.

 

-Να πούμε το πώς γεννήθηκε το «Κόκκινο σε βαθύ γαλάζιο» και να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;

Το «Κόκκινο σε βαθύ γαλάζιο» είναι το πρώτο μου βιβλιαράκι. Από παιδί έπλαθα συνεχώς εικόνες, ιστορίες, που σπάνια όμως έγραφα στο χαρτί. Αυτό έγινε σχετικά πρόσφατα. Ίσως, γιατί φοβόμουν λιγάκι να εκτεθώ και να ρισκάρω. Όπως όμως είπα και προηγουμένως, κάποια στιγμή ένιωσα την ανάγκη να σπάσω αυτή τη σιωπή. Το πρώτο μου διήγημα, που δημοσιεύτηκε το 2015, ήταν το «Θα με βρεις μπροστά σου!». Το τεράστιο κύμα προσφύγων, οι απελπισμένοι άνθρωποι, που εγκαταλείπουν με τη βία την πατρίδα και το σπίτι τους, που χάνουν τους αγαπημένους τους και βλέπουν να ανατρέπεται τόσο βίαια η ζωή τους, δεν μπόρεσαν να με αφήσουν ασυγκίνητη και ήταν μόνον η αρχή. Όλες οι ιστορίες είναι για ανθρώπους που ανακαλύπτουν αλήθειες, που ανατρέπουν τη βεβαιότητα και τη σιγουριά που αισθάνονται, νομίζοντας ότι γνωρίζουν και ελέγχουν τη ζωή τους∙ αλλά και για τους άλλους, τους αδύναμους και λιγότερο τολμηρούς που ζητούν ένα βλέμμα τρυφερότητας και κατανόησης. Το ομότιτλο διήγημα είναι αφιερωμένο στα παιδιά που έχασαν τη ζωή τους το 2018, στην πυρκαγιά, στο Μάτι. Είναι οι φλόγες που έπνιξαν και τσουρούφλισαν τα όνειρά τους, που έκαψαν και έκοψαν βίαια το νήμα της ζωής τους. Και γι’ αυτούς που έμειναν πίσω και έπρεπε να διαχειριστούν τη διαταραχή του φυσιολογικού κύκλου της ζωής και να ζήσουν μία παρά φύσει ζωή.

Αυτή την εποχή προσπαθώ να ολοκληρώσω το εφηβικό ημερολόγιο του μπαμπά μου. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό αυθεντικό κείμενο γραμμένο από έναν έφηβο, που βίωσε όλη τη σκληρότητα της Κατοχής και του Εμφυλίου πολέμου. Συγχρόνως, ετοιμάζω και μία νέα συλλογή διηγημάτων που θα αποτελείται από πολύ μικρές ιστορίες, 400-700 λέξεων, περίπου.

Σας ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία και τις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ερωτήσεις.

 

0 FacebookTwitterPinterestEmail
Συνεντευξεις

Βάσω Γιαννακοπούλου: “Το σώμα είναι ο καθρέφτης του τρόπου ζωής μας”

by bot

Συνέντευξη της χορογράφου – χορεύτριας Βάσω Γιαννακοπούλου στην Ελένη Γουρνέλου*

Η Βάσω Γιαννακοπούλου σπούδασε χορό στις σχολές Δέσποινας Γρηγοριάδου, στη Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης και στο Κέντρο Παραστατικών Τεχνών από όπου και αποφοίτησε. Αντλώντας την έμπνευσή της από την κίνηση, αφιερώθηκε στην έρευνα του ανθρώπινου σώματος, με στόχο την καλύτερη λειτουργία του. Αυτό ήταν που την οδήγησε στις μετέπειτα σπουδές της πάνω στη μέθοδο Feldenkrais.

Από το 1990 και έπειτα, η καριέρα της στο χορό εμπλουτίστηκε με την συμμετοχή της σε διεθνείς παραγωγές και τη διδασκαλία σύγχρονου χορού. Στη συνέχεια το 2003 ξεκινά η καριέρα της ως χορογράφος, παρουσιάζοντας τη πρώτη της χορογραφική δουλειά με τίτλο: “Night Mirror” στα Διεθνή Φεστιβάλ Χορού  Καλαμάτας και Αθήνας. Ως χορογράφος και παραγωγός, ίδρυσε την ομάδα χορού “Νταλίκα” και συμμετείχε σε διεθνή φεστιβάλ χορού στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Συνεργάσθηκε με τον Δ. Παπαϊωάννου στην χορογραφική ομάδα των Τελετών Έναρξης και Λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων Αθήνα 2004 και Τελετής Έναρξης των Πρώτων Ευρωπαϊκών Αγώνων Μπακού/Αζερμπαϊτζάν 2015.

Είναι ιδρυτικό μέλος του “Συνδέσμου Χορού” αποτελούμενο από 7 αξιόλογες χορογράφους με τον οποίο έχουν πραγματοποιήσει σειρά από δράσεις, εκπαιδευτικά εργαστήρια και παραστάσεις σε διοργανώσεις ανά την Ελλάδα και στα Φεστιβάλ Αθηνών και Καλαμάτας.

Επιμελείται την κίνηση σε θεατρικές παραγωγές και καθοδηγεί τους ηθοποιούς, χρησιμοποιώντας όχι μόνο την εμπειρία της ως χορεύτρια, αλλά και την γνώση της πάνω στην μέθοδο Feldenkrais. Είναι πιστοποιημένη  Feldenkrais  practitioner και παραδίδει ομαδικά και ατομικά μαθήματα στην Αθήνα, τη Σύρο και σεμινάρια σε Ελλάδα και εξωτερικό. Τα τελευταία χρόνια έχει εγκατασταθεί μόνιμα στη Σύρο και συνεργάζεται με το Κέντρο Χορού και Παραστατικών Τεχνών «Ακροποδητί» συνεχίζοντας πάντα τόσο τη χορογραφική της δουλειά όσο και τα ομαδικά και ατομικά μαθήματα Feldenkrais.

Η συνέντευξη δόθηκε στον empneusi.gr  107 FM στη Σύρο που μεταδίδεται στις Κυκλάδες και διαδικτυακά. Μπορείτε να την ακούσετε κι εδώ:

https://www.empneusi.gr/podcast/eleni-gournelou-vasso-giannakopoulou/

Ελένη Γουρνέλου: Βάσω σ’ ευχαριστούμε για την αποδοχή της πρόσκλησης να συνομιλήσουμε στο ραδιόφωνο του ΕΜΠΝΕΥΣΗ. Θέλεις να μας πεις σε παρακαλώ δυο λόγια για τη σχέση σου με τον χορό και την πορεία σου σε αυτόν τον χώρο μέχρι και σήμερα που έχεις μετακινηθεί στη Σύρο και παραδίδεις ομαδικά και ατομικά μαθήματα με τη μέθοδο Feldenkrais  σε κέντρα χορού; Τα μαθήματα γίνονται Σύρο, Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας και της Ευρώπης.

Βάσω Γιαννακοπούλου: Κι εγώ ευχαριστώ για τη πρόσκληση, Ελένη. Σαν παιδί θυμάμαι να χαζεύω στην τηλεόραση ενόργανη γυμναστική, μου άρεσε πολύ, έκανα διάφορα ακροβατικά στο δρόμο μέχρι που κάποια στιγμή ζήτησα από τους γονείς  μου να με γράψουν σε κάποια σχολή. Στην περιοχή που μέναμε δεν υπήρχε σχολή ενόργανης γυμναστικής και εναλλακτικά με έγραψαν στη σχολή χορού της Δέσποινας Γρηγοριάδου. Έτσι ξεκίνησα     το χορό στα 9 μου χρόνια. Πέρασα από το φυτώριο της Κρατικής Σχολής χορού περιπλανήθηκα  σε αρκετές σχολές, συνάντησα σπουδαίους δασκάλους και αποφοίτησα με πτυχίο χορού από το “Κέντρο παραστατικών τεχνών”. Ενώ σπούδαζα ακόμα χόρεψα σε δυο επαγγελματικές παραστάσεις της  Μ. Τσουβαλά, χορογράφου και δασκάλας μου και έτσι είχα την ευκαιρία να με δουν να χορεύω χορογράφοι και να έχω ήδη πρόταση συνεργασίας κατευθείαν με το που αποφοίτησα. Συνεργάστηκα με την χορογράφο Σοφία Σπυράτου για ένα χρόνο αρχές του 1990 και στην συνέχεια ακολούθησαν συνεργασίες με χορογράφους στην Ελλάδα και το εξωτερικό όπως ο S. Sandroni, Φ. Νικολάου, M. Heppner, Ι. Πορτόλου,  Μ. Νέστορα, S. Premus κ.α. Μέσα σε αυτά τα χρόνια υπήρξα ιδρυτικό μέλος των ομάδων χορού “Ακίν” και “Μετ’ Εμποδίων” όπου κάνω και την πρώτη μου χορογραφική δουλειά “Night mirror”το 2003 η οποία επιλέχθηκε για το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας και Αθήνας.  Έτσι ξεκινάει η πορεία μου πάνω στη χορογραφία και το 2004 ιδρύουμε μαζί με τον διευθυντή φωτογραφίας/φωτιστή Τάσο Παλαιορούτα την ομάδα χορού ΝΤΑΛΙΚΑ με την οποία έχουμε παρουσιάσει σειρά από χορευτικές παραγωγές στην Ελλάδα και το εξωτερικό και συνεχίζουμε έως σήμερα.

Ελένη Γουρνέλου: Παρά το γεγονός ότι η σταδιοδρομία σου εξελίχθηκε αρκετά καλά και κάποιος θα περίμενε να μείνεις στην Αθήνα γι’ αυτό, εσύ επέλεξες να  μείνεις στη Σύρο. Πόσο εύκολο θα έλεγες ότι είναι σήμερα ένας νέος άνθρωπος να ξεκινήσει τον χορό και να προχωρήσει κάνοντας όπως εσύ δική του ομάδα και να διασφαλίσει μια πετυχημένη πορεία σε αυτόν τον χώρο;

Βάσω Γιαννακοπούλου: Εξακολουθεί να είναι δύσκολο να μπορείς να εργάζεσαι  επαγγελματικά με το χορό αλλά και άλλες τέχνες στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια νομίζω έχει κεντρίσει περισσότερο κόσμο και έχει αγκαλιαστεί περισσότερο από το κοινό. Η αλλαγή αυτή έγινε πιο έντονη κατά την γνώμη μου μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004 .  Οι εθελοντές που συμμετείχαν στις τελετές έναρξης και λήξης που ήρθαν σε επαφή με την κίνηση , το σώμα, την έκφραση, την παράσταση αλλά και το κοινό που παρακολούθησε, είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των ανθρώπων που ήθελαν να ασχοληθούν με το χορό, οι μαθητές στα στούντιο χορού που διδάσκαμε αυξήθηκε κατά πολύ, αλλά και ο κόσμος άρχισε να παρακολουθεί περισσότερο παραστάσεις χορού. Παρ’ όλα αυτά και παρά τους εξαιρετικούς χορευτές και χορογράφους που έχουμε στην Ελλάδα, αναγνωρισμένους μάλιστα και διεθνώς, το επάγγελμα του χορευτή και του χορογράφου φαίνεται ακόμα και σήμερα να αναγνωρίζεται από την πολιτεία περισσότερο ως χόμπι και όχι τόσο ως επάγγελμα. Αυτός είναι και ο λόγος που οι χορευτές αναγκάζονται να κάνουν κι άλλες παράλληλα εργασίες για να επιβιώσουν. Ειδικά δε σήμερα με τον COVID είναι σκέτη καταστροφή να ασχολείσαι με τον χορό αλλά και άλλες τέχνες σχεδόν δεν υπάρχουμε, δεν μπορείς να ζήσεις.

: Προφανώς έτσι είναι αλλά ξέρεις ακόμα και σε αυτή την καταστροφή υπάρχει μια χαραμάδα ελπίδας. Βλέπω ανθρώπους της τέχνης που έχουν τη δύναμη να μεταλλάσσουν τα πράγματα και να ενθαρρύνουν ανθρώπους μέσω της δουλειάς τους. Το λέω αυτό γιατί έχω δει  παλιότερα χορογραφική δουλειά σου με θέμα τους άστεγους και πρόσφατα το έργο «Πύθωνος 36». Με εντυπωσίασαν αυτές οι παραστάσεις πραγματικά και θέλω να στο πω γιατί ανακάλυψα κι εγώ ότι η κίνηση, η έκφραση του σώματος ή ένας μορφασμός μιλάει τόσο εύγλωττα και περιγράφει μια κατάσταση που ακόμα και ο λόγος μπορεί να μη χρειάζεται. Το λέω γιατί σε αυτές τις παραστάσεις συμμετείχε μόνο το σώμα των χορευτών και δεν υπήρχαν συνομιλίες.

Βάσω Γιαννακοπούλου: Ο τίτλος της παράστασης με τους άστεγους που ανέφερες είναι οι «Ευγενείς αποδράσεις». Αυτή η παράσταση έκανε περιοδεία και παρουσιάστηκε και στη Σύρο πριν την εγκατάστασή  μου εδώ. Είχα κάνει μια μικρή έρευνα για το πώς κάποιοι άνθρωποι μένουν άστεγοι κι εκεί με έκπληξή μου διαπίστωσα και κάτι άλλο που θέλω να το μοιραστώ, μιας και αναφέρθηκες και σε αυτό το έργο, ότι σε αρκετούς από αυτούς δεν ήταν μόνο ανάγκη. αλλά και επιλογή τους. Ένα πράγμα που με ξάφνιασε….δηλαδή, ακόμα κι αν τους δίνονταν στέγη,  εκείνοι επιλέγουν να μείνουν άστεγοι. Εδώ να πω ότι χρησιμοποιήσαμε ως καμβά το περιβάλλον δύο αστέγων οι οποίοι καταφέρνουν να υπερπηδήσουν τον καθημερινό τους αγώνα για επιβίωση και να επικεντρωθούν στην χαρά και την απόλαυση μιας φιλικής σχέσης αλλά και στις λίγες στιγμές στη ζωή που βιώνει κανείς το αίσθημα της ολοκλήρωσης.

Ελένη Γουρνέλου: Και πώς μίλησε το σώμα, Βάσω;

Βάσω Γιαννακοπούλου: Αυτό ήταν δύσκολο αλλά και μεγάλη πρόκληση για εμάς. Κι αυτό γιατί στις προηγούμενες δουλειές η έκφραση του σώματος περιορίζονταν στο χορευτικό κομμάτι αλλά εδώ τώρα θα έπρεπε να κινηθεί ένας άστεγος με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Θυμάμαι ότι τότε με την Φαίδρα Φουρούλη, που χορέψαμε και συν-χορογραφήσαμε την συγκεκριμένη παράσταση αρχίσαμε να πειραματιζόμαστε με πιο τρόπο θα μπορούσαν να κινηθούν να συνομιλήσουμε μεταξύ τους δύο άστεγοι προσέχοντας λεπτομέρειες στην έκφρασή τους και χωρίς να υπάρχει καθόλου επιτήδευση. Μας πήγε σε άλλα μονοπάτια η έρευνα αυτή και κατέληξε μια πολύ ενδιαφέρουσα κινησιολογία με μικρές, κοφτές κινήσεις μελών του σώματος ερωτο-απαντήσεις, ένας σωματικός διάλογος μεταξύ τους.

Ελένη Γουρνέλου: Εγώ πάντως κατάλαβα τι κουβέντιαζαν οι δυο άστεγοι….τόσο εκφραστικά πετυχημένα κινήθηκαν που δεν μου έλειψε καθόλου ο λόγος.  Εξακολουθεί πάντως Βάσω να σε απασχολεί αυτό το θέμα της μοναξιάς. Αυτό ήταν το θέμα και στην παράσταση «Πύθωνος 36» που παίχτηκε εδώ στη Σύρο πάλι.

Βάσω Γιαννακοπούλου: Ναι κάπου εκεί τριγυρίζω! Η παράσταση αυτή έκανε πρεμιέρα στην Κέρκυρα τον  Μάιο του 2019 και τον Οκτώβρη παίχτηκε στην Αθήνα. Μετά παρουσιάστηκε στη Σύρο και μετά στην Πάτρα. Στη συνέχεια ήρθε η καραντίνα και όλα σταμάτησαν…

Ελένη Γουρνέλου: Κι εκεί μιλάς για μια γυναίκα που είναι μόνη της στο σπίτι, τις ασχολίες της, τα κέφια της, τις σκέψεις της που τις μοιράζεται, όμως, με τον εαυτό της. Παρά τη μοναχικότητά της,  η πρωταγωνίστριά σου Παυλίνα Ανδριοπούλου έχει χιούμορ και βρίσκει λύσεις για να περνάει καλά. Κάτι σαν προπομπός αυτής της περιόδου με την καραντίνα μού μοιάζει αυτή η παράσταση εκ των υστέρων.  Πόσο εύκολο, όμως, είναι να περνάμε καλά με τη μοναξιά μας, ειδικά σήμερα, Βάσω και να είμαστε ανάλαφροι;

Βάσω Γιαννακοπούλου: Προσωπικά είναι κάτι που δεν μου είναι εύκολο αλλά αυτό προφανώς έχει να κάνει με τον κάθε άνθρωπο διαφορετικά. Μου χρειάζεται η ελαφρότητα και το χιούμορ για να μπορώ να ανταπεξέλθω αλλά να εκτιμώ την ζωή και να την χαίρομαι. Έχει κατά κάποιο τρόπο αποδοχή μια τέτοια αντιμετώπιση, έτσι το νοιώθω εγώ…

Ελένη Γουρνέλου: Η τέχνη βοηθάει σε αυτό, κατά τη γνώμη σου και με ποιο τρόπο; Τι δείχνουμε μέσα από μια χορογραφία; Μπορούμε ν’ αναδείξουμε ακόμα και τα πολιτικά ζητήματα μέσα από τον χορό;

Βάσω Γιαννακοπούλου: Νομίζω πως ναι. Κατά την άποψή μου, οτιδήποτε αφορά στην ανθρώπινη διάσταση είναι πολιτικό. Και ο χορογράφος μέσα από τη χορογραφία όπως και   στις άλλες τέχνες μπορούν να αναδείξουν και τα πολιτικά ζητήματα. Η τέχνη μπορεί  να παρέμβει με τον τρόπο της. Να θέσει δηλαδή, προβληματισμούς, να αγγίξει να κινήσει τους ανθρώπους…

Ελένη Γουρνέλου: Υπάρχουν ομάδες ανθρώπων, σήμερα, που υποφέρουν περισσότερο από άλλους όπως π.χ. οι άστεγοι; Και πώς μπορεί ένας άνθρωπος της τέχνης να προκαλέσει μια συζήτηση γύρω από αυτά τα θέματα και να βοηθήσει ενδεχομένως στην καλυτέρευση των συνθηκών ή στην ‘θεραπεία’ κάποιων ανθρώπων που το έχουν ανάγκη; Μπορεί ο χορός να το κάνει αυτό;

Βάσω Γιαννακοπούλου: Όλες οι τέχνες μπορούν να συνεισφέρουν σε αυτό και ο χορός είναι μια από αυτές και έχει φανεί αυτό ως προς το αποτέλεσμα σε ότι έχει γίνει και γίνεται με την συμμετοχή αυτών των ομάδων σε δράσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα χορού, εργαστήρια, παραστάσεις κ.α . Προφανώς τα θέματα της υποδομής και της υποστήριξης τουλάχιστον στην Ελλάδα  είναι όχι μόνο ελλιπή αλλά υπάρχει και μέσα από το ίδιο το κρατικό σύστημα μια ώθηση προς αυτή την αποξένωση που λέγαμε προηγουμένως αφού δεν υπάρχει φροντίδα. Ειδικότερα τώρα με αυτή την συνθήκη ακόμα περισσότερο… η χρήση του υπολογιστή, η μάσκα, το άγγιγμα, η επιτήρηση κ.ο.κ. όλα επηρεάζουν στην αποξένωση, και απομόνωση όλων μας…

Ελένη Γουρνέλου: Μίλησέ μας Βάσω για την συμμετοχή σου στην Ολυμπιάδα του 2004 αλλά και αργότερα στους Πανευρωπαϊκούς στο Μπακού που και πάλι συμμετείχες με την καθοδήγηση του Δημήτρη Παπαϊωάννου. Έμαθες κάποια πράγματα από αυτές τις συνεργασίες; Μιλάμε για τεράστιες διοργανώσεις οπότε θα είχε δυσκολίες και εκπλήξεις.

Βάσω Γιαννακοπούλου: Πράγματι ήταν μεγάλη εμπειρία αυτή και πολλές δυσκολίες φυσικά. Δούλεψα 1,5 χρόνο, πολλές ώρες δουλειάς, δημιουργικότητας, έρευνας, συνεργασίας, επαφής με τους εθελοντές, διδασκαλίας και φυσικά σταθερό μισθό με το μήνα!….και πολλές συγκινήσεις και από τον κόσμο με τους εθελοντές, την τελετή. Όλοι ήμασταν συγκινημένοι  και εντυπωσιασμένοι από όσα ζούσαμε, Ανέφερα πιο πάνω και τους καρπούς σε σχέση με τον χορό στην Ελλάδα. Αυτά στην Ολυμπιάδα του 2004. Τώρα, στο Αζερμπαϊτζάν ήταν μια διαφορετική εμπειρία. Καταρχάς ήμασταν εκτός έδρας , δεθήκαμε πολύ μεταξύ μας  η ομάδα χορευτών που δουλέψαμε μαζί για οχτώ μήνες,  πολύ δουλειά, δυσκολίες αλλά και πολύ ωραίες στιγμές με πολύ γέλιο .. Γνωρίζουμε όλοι ότι σε τέτοιου είδους διοργανώσεις παίζονται πολλά χρήματα, τους σκοπούς που εξυπηρετούν και που αποσκοπεί όλο αυτό.. είναι κάτι που δεν σου κρύβω με ταλάνισε στην αρχή από την πρώτη   ολυμπιάδα στην Αθήνα.. Στο Αζερμπαιτζάν υπάρχει μεγάλη φτώχεια, ο πλούτος ανήκει σε πολύ λίγους και από την άλλη όλες αυτές οι διοργανώσεις/ υπερπαραγωγές η αντίθεση είναι μεγάλη ..Οι εθελοντές που συμμετείχαν, παιδιά κυρίως ηλικίες από 18 έως 28, πολλά από αυτά ήρθαν μόνο και μόνο για το σάντουιτς που προσφερόταν στο διάλειμμα…   Αυτό που έγινε είναι ότι μέσα από αυτή τη διοργάνωση τους δόθηκε η ευκαιρία για πρώτη φορά να έρθουν σε επαφή με το σώμα τους, την κίνηση, το χορό, να βρεθούν πάνω στη σκηνή με πολύ κοινό να τους παρακολουθεί, να συναντήσουν ανθρώπους από άλλη χώρα και όλο αυτό άνοιξε ορίζοντες για πολλά από αυτά τα παιδιά με αποτέλεσμα κάποια να ταξιδέψουν και να φύγουν από πρώτη φορά από την χώρα τους να ακολουθήσουν τα όνειρά τους να σκεφτούν καινούργια πράγματα, να ονειρευτούν τον εαυτό τους διαφορετικά.. Εγώ αυτό κρατώ, είναι σπουδαίο!

Ελένη Γουρνέλου: Είσαι τα τελευταία χρόνια στη Σύρο, από το 2011. Τι είναι αυτό που σε έκανε να διαλέξεις την παραμονή σου εδώ κι αν τελικά είσαι ευχαριστημένη με την επιλογή σου αυτή;

Βάσω Γιαννακοπούλου: Ήθελα πολύ να φύγω από την Αθήνα και να βρεθώ κοντά στη φύση. Η παραμονή μου εδώ για μια δεκαετία δείχνει ότι δεν το έχω μετανιώσει. Έρχομαι εξάλλου από το 2004. Είχα φίλους και αυτό ήταν το πρώτο που με έκανε να έλθω καθώς και η ποιότητα ζωής εδώ που μου ταιριάζει. Μου αρέσουν και άλλα πράγματα εκτός από τον χορό που εδώ τα βρίσκω. Αποφάσισα ότι θέλω να ζήσω όσο πιο κοντά σε αυτό που θέλω και έτσι προσπάθησα να βρω τρόπους πως μπορεί να είναι η βάση μου στη Σύρο αλλά να διατηρήσω και την επαφή μου με την Αθήνα και τα καλλιτεχνικά. Προς το παρόν δεν νοιώθω ότι στερούμαι κάτι το οποίο θα ήθελα να κάνω και δεν μπορώ να το κάνω. Ωστόσο, κάνω αποδράσεις συχνά. Μου αρέσει να μετακινούμαι και να γυρνάω στη βάση μου που είναι εδώ, στη Σύρο.

Ελένη Γουρνέλου: Κι εγώ οφείλω να πω ότι έχω δει τα αποτελέσματα της δουλειάς σου στο Feldekrais και πραγματικά έχω ενθουσιαστεί βλέποντας πώς συνδέονται τα πάντα σ’ ένα σώμα και πώς μας μιλάει το σώμα μας μέσα από την εν συναίσθηση των κινήσεών μας. Πώς εξελίσσεται αυτή σου η δουλειά σήμερα, τι προσφέρει το Feldekrais στο σώμα μέσω των μαθημάτων που κάνεις και διαδικτυακά και με ποιο τρόπο μπορεί κανείς να συμμετέχει σε αυτά;

Βάσω Γιαννακοπούλου: Είχα κάποιους τραυματισμούς με τον χορό και πολλούς πόνους, μια φίλη με παρότρυνε να γνωρίσω τη μέθοδο. Από τα πρώτα μαθήματα κατάλαβα ότι πρόκειται για σπουδαία μέθοδο. Άρχισε να μου ανοίγεται  ένας άλλος  κόσμος μπροστά μου και έτσι πήρα την απόφαση να ξεκινήσω την εκπαίδευση αρχικά για μένα και να γίνω  “γιατρός” του εαυτού μου. Να πούμε ότι η μέθοδος Feldenkrais είναι το έργο του φυσικού, μηχανικού και δασκάλου του Judo Moshe Feldenkrais και την έρευνά του πάνω στη συνεργασία εγκεφάλου, νευρικού και μυοσκελετικού συστήματος. Είναι μια μέθοδος σωματικής επανεκπαίδευσης με στόχο την βελτίωση της κινητικότητας. Τα μαθήματα βοηθούν στο να εγκαταλείψει κάποιος τις κινητικές του συνήθειες που είναι μη αποτελεσματικές και να ανακαλύψει εναλλακτικούς τρόπους κίνησης, ευλυγισία και συντονισμό. Πρόκειται για θεματικά μαθήματα που το υλικό τους είναι χτισμένο πάνω στην κινητική ανάπτυξη του ανθρώπου μέσα από την οποία μπορούμε να απαλλαχθούμε από πόνους που προέρχονται από την καθημερινή επιβάρυνση του σώματος αλλά και να βελτιώσουμε την σωματικότητα μας, στο βαθμό του να μπορούμε να εκτελέσουμε πραγματικά πολύ απαιτητικές κινήσεις εύκολα και αβίαστα. Στα ομαδικά μαθήματα, οι μαθητές καθοδηγούνται με προφορικές οδηγίες σε ήπιες εξερευνητικές κινήσεις που περιλαμβάνουν σκέψη, αίσθηση, κίνηση, συναίσθημα και φαντασία.  Το σώμα καθρεφτίζει πολλά πράγματα για το πώς έχουμε επιλέξει να ζούμε. Στην Ελλάδα σιγά σιγά όλο και περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν την μέθοδο και τα οφέλη της αλλάζουν τρόπο σκέψης και ανακουφίζονται σε θέματα υγείας και σώματος. Απευθύνεται σε όλους ανεξαρτήτως ηλικίας χωρίς να χρειάζεται προηγούμενη εμπειρία στην κίνηση. Εγώ παραδίδω μαθήματα Feldenkrais σταθερά σε Σύρο και Αθήνα και σεμινάρια σε όλη την Ελλάδα και κάποια  στο εξωτερικό. Από την πρώτη καραντίνα  ξεκίνησα και τα διαδικτυακά μαθήματα που λόγω της φύσης του μαθήματος είναι λειτουργικά και εξ αποστάσεως.

Ελένη Γουρνέλου: Εσύ σε τι ωφελήθηκες από αυτό;

Βάσω Γιαννακοπούλου: Απαλλάχτηκα από χρόνιους σωματικούς πόνους, βρήκα άλλους τρόπους να κινούμαι χωρίς να καταπονώ το σώμα μου και αυτό έφερε αλλαγές και στον τρόπο που αντιμετωπίζω την ζωή μου καθημερινά. Συνειδητοποίησα ότι δεν ισχύει η ιδέα με την οποία μεγάλωσα και εκπαιδεύτηκα (νομίζω και οι περισσότεροι από εμάς) ότι μόνο αν ζοριστούμε, δουλέψουμε σκληρά και πονέσουμε μπορούμε να πετύχουμε κάτι. Είμαι βέβαιη πια ότι μπορούμε να καταφέρουμε πράγματα ανακαλύπτοντας νέους τρόπους κίνησης, ευχάριστα χωρίς πόνο, με παρατήρηση χωρίς αυτοκριτική και διερεύνηση με παιχνιδιάρικη προσέγγιση χωρίς προσδοκία. Δεν υπάρχει τίποτα το προδιαγεγραμμένο, τίποτα καταγεγραμμένο στο DNA μας που μας εμποδίζει να προχωρήσουμε λειτουργικά με το σώμα μας.

 

Ελένη Γουρνέλου: Καλή επιτυχία σε ο,τι κάνεις. Κλείνοντας θέλω να σε ρωτήσω κάτι που ρωτώ όλους τους συνομιλητές μου. Να μας πουν μια μεγάλη, προσωπική αλήθεια που πάντα ακολουθούν ως μπούσουλα στις αποφάσεις τους. Ένα δικό σου κώδικα που σε βοηθάει….

Βάσω Γιαννακοπούλου: Να με ακούω όσο γίνεται περισσότερο.

Ελένη Γουρνέλου: Σε ευχαριστώ!

*Η ΕΛΕΝΗ ΓΟΥΡΝΕΛΟΥ γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στη Λέσβο εξαιτίας του Ο. Ελύτη και του Ασημάκη Πανσέληνου και από το 1994 εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Οι βασικές σπουδές της είναι στο αντικείμενο «Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό» της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΕΑΠ και το Msc της στη «Κοινωνική Ανθρωπολογία και Ιστορία του Πανεπιστημίου Αιγαίου». Έχει συνεργαστεί με το ραδιοφωνικό σταθμό ΑΙΟΛΟΣ της Μυτιλήνης και τον ΕΜΠΝΕΥΣΗ της Σύρου σε εκπομπές με συνεντεύξεις με ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων. Έχει εκδώσει μια ποιητική συλλογή με τίτλο: «Αστρολάβος» και αρθρογραφεί  σε εφημερίδες της Λέσβου και της Σύρου. Από το 2018 διαμένει μόνιμα στην Ερμούπολη όπου συνεχίζει να εργάζεται στο Πανεπιστήμιο. Μόνιμο ενδιαφέρον και συνοδοιπόρος στη ζωή ο πολιτισμός και η τέχνη, όχι σαν εξαίρεση, αλλά σαν καθημερινότητα.

0 FacebookTwitterPinterestEmail
Συνεντευξεις

Λίλιαν Μήτρου: «Όταν κλικάρετε “συμφωνώ”, χρειάζεστε 25 μέρες για να διαβάσετε πού συμφωνείτε»

by bot

Λίλιαν Μήτρου: «Όταν κλικάρετε “συμφωνώ”, χρειάζεστε 25 μέρες για να διαβάσετε πού συμφωνείτε»

Η καθηγήτρια του Τμήματος Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου μιλάει στη LiFO για το τι πραγματικά κάνει ο «αλγόριθμος» στη ζωή μας και πόσο κινδυνεύουν τα δικαιώματά μας απ’ όσα το αυτοματοποιημένο κράτος και οι ιδιωτικοί φορείς γνωρίζουν για εμάς.

Χριστίνα Γαλανοπούλου

H τεχνητή νοημοσύνη υπάρχει εδώ και 70 και πλέον χρόνια. Από τότε που ο Turing και άλλοι επιστήμονες ήδη τη δεκαετία του ’50 άρχισαν να ερευνούν αν ένας αλγόριθμος μπορεί να λειτουργήσει και να κάνει πράγματα με τρόπο που δεν θα τον ξεχωρίσεις από άνθρωπο. Από τότε μιλάμε στην ουσία για την έννοια του ΑΙ.

Ακόμα και αν δεν γνωρίζουμε επαρκώς και με τεχνικούς όρους την αδιαμφισβήτητη εισβολή του αλγόριθμου στη ζωή μας, την αντιλαμβανόμαστε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της καθημερινότητάς μας: πληκτρολογούμε λίγα γράμματα από αυτό που θέλουμε να αναζητήσουμε στο Google και –ω του θαύματος– κάτω από το πεδίο αναζήτησης αναγράφεται ολόκληρη η λέξη ή ακόμα και η φράση.

Συζητάμε με συναδέλφους στο γραφείο για τον επόμενο προορισμό των διακοπών μας και την επόμενη φορά που θα επιχειρήσουμε να ανοίξουμε το gmail μας για να τσεκάρουμε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο «παίζει» διαφήμιση από το συγκεκριμένο παραθεριστικό θέρετρο…

Και ενώ προσπαθούμε να καταλάβουμε το «πώς» και το «γιατί» αυτής της αυτοματοποίησης, κάποιο πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης μπορεί πανεύκολα να επεξεργαστεί μια φωτογραφία μας σαν να βρεθήκαμε σε αυτό το μέρος, ενώ, για την ώρα, δεν έχουμε πατήσει ποτέ εκεί. Τα αποδίδουμε όλα στον αλγόριθμο, όμως τι είναι αυτό; Πόσο ελεύθερο του έχουμε δώσει στη ζωή μας και πού αρχίζει η κατάσταση να γίνεται εφιαλτική; Υπάρχουν νόμοι και δικλείδες προστασίας της ιδιωτικότητάς μας; Μπορεί ο αλγόριθμος να είναι δίκαιος; Να είναι ηθικός; Να δικάζει; Πόσο μπορεί να εμπλέκεται στη ζωή μας και πόσο κιδυνεύουν τα δικαιώματά μας από κράτη, οργανισμούς και ιδιωτικούς φορείς που γνωρίζουν τα πάντα ή, έστω, πάρα πολλά για εμάς;

Όλα τα παραπάνω απαντώνται έξοχα μέσα από την έρευνα των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης υπό τον τίτλο «Μπορεί ο αλγόριθμος…», του οποίου την επιστημονική επιμέλεια υπογράφει η καθηγήτρια του Τμήματος Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Λίλιαν Μήτρου.

Όλοι μπορούμε να βρεθούμε εκτεθειμένοι. Για μένα το κρίσιμο εν προκειμένω δεν είναι αν έγινε χρήση ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης. Το βασικό είναι να γνωρίζει αυτός που θα το δει ότι πρόκειται για κατασκευή και όχι για πραγματικότητα. Δηλαδή να έχει κάποιος τη γνώση για το τι ακριβώς είναι αυτό που του προβάλλεται.
Το βιβλίο είναι γραμμένο από νομικούς (Σπύρος Τάσσης, Ηλιάνα Κωστή, Απόστολος Βόρρας, Βασίλης Καρκατζούνης) που ναι μεν κατανοούν τα τεχνολογικά άλματα, ωστόσο δεν ξεχνούν ότι πολύ συχνά η αξία της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων μας μπορεί είτε να βρίσκεται σε κίνδυνο είτε να αγνοούμε πώς εμείς οι ίδιοι ως ενεργοί πολίτες μπορούμε να την προστατεύσουμε.

Ας πούμε, ένα κορυφαίο παράδειγμα όλης αυτής της συζήτησης για τον αλγόριθμο και την τεχνητή νοημοσύνη είναι αυτό που πραγματικά συμβαίνει όταν ένας ιστότοπος ζητά –και καλά τη συναίνεσή μας– για τη χρήση cookies: πού πραγματικά λέμε «ναι» και πού «όχι» και ποιος στ’ αλήθεια διαβάζει όλα αυτά τα κατεβατά που (μας) εξηγούν πού ακριβώς συναινέσαμε;

Για όλα αυτά και άλλα ενδιαφέροντα συζητήσαμε με την κ. Μήτρου σε μια απόπειρα να κατανοήσουμε πόσα πραγματικά γνωρίζουμε για την πολυσυζητημένη τεχνητή νοημοσύνη, πότε μπορεί να λειτουργεί εις βάρος μας και πώς η αλματώδης εξέλιξή της μπορεί όντως να είναι κάτι καλό για τη ζωή μας.

— Αν έχω καταλάβει καλά από τη διάρθρωση των κεφαλαίων του βιβλίου, η ουσία βρίσκεται στο ότι ο «αλγόριθμος μπορεί» προς τη σωστή κατεύθυνση μόνο αν υπάρχει ξεκάθαρο ρυθμιστικό πλαίσιο. Σωστά;
Καταρχάς, να διευκρινίσουμε ότι τον όρο «αλγόριθμο» τον χρησιμοποιούμε για να προσωποποιήσουμε τη συζήτηση για τις δυνατότητες και τα όρια της τεχνητής νοημοσύνης.

Αναφορικά με την ερώτησή σας, νομίζω ότι εκφράζετε αυτό ακριβώς που επιδιώκαμε, να επιχειρήσουμε μια απάντηση στο ερώτημα εάν «μπορεί ο αλγόριθμος» να είναι δίκαιος, ηθικός, διαφανής, να δικάζει και να διοικεί εκκινώντας από την πεποίθηση ότι πρέπει να επωφεληθούμε από τις θετικές πλευρές της τεχνητής νοημοσύνης, όπως και κάθε τεχνολογίας, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση για να εντοπίζουμε εγκαίρως τα προβλήματα που η χρήση αλγορίθμων και συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης θα δημιουργήσει στην κοινωνία και στα δικαιώματα.

Ανάλογα με την αξιολόγηση των κινδύνων και τον εντοπισμό των προβλημάτων θα πρέπει να φροντίσουμε, μέσω της θέσπισης κανόνων, να προσπαθήσουμε –το τονίζω το «προσπαθήσουμε»– να περιορίσουμε τις αρνητικές συνέπειες ή ακόμα και να τις αποκλείσουμε.

— Με αυτό που λέτε μοιραία έρχομαι στο επόμενο ερώτημα που λέει ότι εάν ισχύουν τα παραπάνω, το σύστημα, το κράτος, η πολιτεία, θα πρέπει να είναι σε μόνιμη εγρήγορση με μια νομοπαρασκευστική επιτροπή και ορδές τεχνικών επί ποδός, για να προλαβαίνει το πρόβλημα που δημιουργείται από κάθε αλλαγή. Γνωρίζοντας τις ταχύτητες του διαδικτύου από τη μία και το ελληνικό slow justice system από την άλλη, κατά πόσο κάτι τέτοιο είναι εφικτό;
Με τα ζητήματα της σχέσης Δικαίου και Τεχνολογίας ασχολούμαι τα τελευταία τριάντα χρόνια. Το μόνιμο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι ότι οι τεχνολογίες, εν προκειμένω οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, εξελίσσονται με γεωμετρικούς, εκθετικούς ρυθμούς, ενώ το δίκαιο, τόσο ως προς την παραγωγή κανόνων δικαίου όσο και ως προς την απονομή δικαιοσύνης, είναι μια κατεξοχήν αργή διαδικασία.

Έχουμε συχνά μπροστά μας ένα πολύ κλασικό δίλημμα, το δίλημμα του Collingridge, όπως αναφέρουμε και στο βιβλίο. Τι λέει αυτό το δίλημμα; Έχεις μια τεχνολογία, η οποία αρχίζει να εμφανίζεται, να εισδύει στις ζωές των ανθρώπων, να διαδίδεται και εν τέλει να χρησιμοποιείται ευρέως.

Ωστόσο, στα πρώτα στάδια δεν έχεις ακόμα επίγνωση της έκτασης και των συνεπειών αυτής της τεχνολογίας, οπότε αναμένεις. Η βασική σκέψη είναι «να επέμβω άμεσα; Μήπως τώρα, πριν εξελιχθεί το φαινόμενο;». Συχνά η απάντηση είναι αρνητική γιατί αφενός πράγματι δεν είναι πάντα ευχερές να διαγνώσεις προβλήματα και παθογένειες εγκαίρως και αφετέρου μια τέτοια απόφαση μπορεί να θεωρηθεί όχι ακριβώς προνοητική αλλά παρεμβατική και περιοριστική ως προς τα δικαιώματα.

Το έχουμε ζήσει αυτό με το διαδίκτυο όπου μια παρέμβαση θα κρινόταν, ιδίως στις πρώτες φάσεις της ανάπτυξής του, ως λογοκριτική και αυταρχική. Μία άλλη επιφύλαξη που καθιστά διστακτικό τον νομοθέτη είναι ότι μπορεί η παρέμβασή του να περιορίζει την καινοτομία, την πρόοδο, την ευημερία, οπότε αναγκαστικά αναμένει για να δει την εξέλιξη.

Όταν, όμως, μια τέτοια τεχνολογία –και θεωρώ ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα τέτοιο πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα– καταλήγει να διεισδύσει, ενίοτε καταλυτικά, στην κοινωνία και στην οικονομία, στη ζωή των ανθρώπων, στην ιδιωτική και δημόσια σφαίρα, τότε φτάνουμε στο εξής πρόβλημα: είναι πια πολύ αργά για ρυθμίσεις. Το δίλημμα, λοιπόν, είναι «πολύ νωρίς» ή «πολύ αργά»; Και φυσικά, πάντα ξέρεις ότι πολύ συχνά η ρύθμιση αντιστοιχεί σε μια προηγούμενη φάση τεχνολογίας.

Για τον λόγο αυτό κατά την κατάρτιση ενός κανονιστικού πλαισίου –νομοπαρασκευαστικά τόσο στην Ελλάδα όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης– προσανατολιζόμαστε στη λεγόμενη «τεχνολογικά ουδέτερη ρύθμιση». Αυτό όμως είναι μια φενάκη, διότι όσο και να προσπαθήσεις να κάνεις κάτι που θα καλύπτει και το επόμενο στάδιο, υπάρχουν μια σειρά από προκλήσεις που δύσκολα αντιμετωπίζονται. Γιατί, πρώτον, έχεις αναπόφευκτα κατά νου την τεχνολογία του καιρού σου, δεν μπορείς να ξεφύγεις από αυτό. Δεύτερον, γιατί όταν επιδιώκεις την ουδέτερη ρύθμιση, αυτή που θα αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου και την εξέλιξη της τεχνολογίας, καταλήγεις να διατυπώνεις κάτι με τρόπο ευρύ και αόριστο, ενδεχομένως χρήσιμο, ευέλικτο και επιδεχόμενο ερμηνείες που θα προσαρμόζονται στις ραγδαίες αλλαγές.

Αλλά μετά το πρόβλημα μετατίθεται σε αυτόν που θα κληθεί να το εφαρμόσει. Αυτός όμως είναι που ενδεχομένως δεν θα ξέρει τι ακριβώς πρέπει να κάνει, καθώς θα πρέπει να συμμορφωθεί χωρίς να έχει πάντα σαφή οριοθέτηση του τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται. Ως προς τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να περιορίσει αυτόν τον κίνδυνο. Στην Πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη, ακριβέστερα το σχέδιο κανονισμού που είναι τώρα υπό συζήτηση, θέτει κάποιες «κόκκινες γραμμές» π.χ. με την απαγόρευση της χρήσης συστημάτων κοινωνικής βαθμονόμησης, αυτού που ξέρουμε και ως socialscoring.

Ως προς τα υπόλοιπα, και επειδή δεν μπορούμε να έχουμε πάντα σαφείς κανόνες, εισάγονται διαδικασίες «εκτίμησης αντικτύπου» ή υποχρεώσεις διαφάνειας και δημιουργίας μητρώων συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να υπάρχει λογοδοσία και να καθίσταται δυνατός ο έλεγχος από τις αρμόδιες Αρχές, όταν οριστούν. Ωστόσο, πιο πολύ, αν θέλετε, όλα αυτά φαίνεται να είναι διαδικαστικά παρά ουσιαστικά.

— Γίνεται τεράστια συζήτηση για την κατασκευασμένη με τεχνητή νοημοσύνη φωτογραφία του διασώστη της ΕΜΑΚ στους σεισμούς της Τουρκίας. Μπερδεύτηκε πολύς κόσμος με αυτή την εικόνα, ακόμα και πολιτικοί ή δημοσιογράφοι. Πού στεκόμαστε αναφορικά με την «κατασκευή» τέτοιων εικόνων;
Κοιτάξτε, ακόμα κι εγώ που ισχυρίζομαι ότι έχω γνώση και είμαι προσεκτική, έχω πέσει θύμα αυτού που λέμε fake news ή fake αναρτήσεων, προσπαθώντας να βοηθήσω με την κοινοποίηση μιας ανάρτησης με αίτημα την παροχή βοήθειας. Έκτοτε προσπαθώ να είμαι πάρα πολύ προσεκτική στο τι κοινοποιώ, αναμεταδίδω, διαδίδω. Θέλω να πω ότι όλοι μπορούμε να βρεθούμε εκτεθειμένοι.

Για μένα το κρίσιμο εν προκειμένω δεν είναι αν έγινε χρήση ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης. Το βασικό είναι να γνωρίζει αυτός που θα το δει ότι πρόκειται για κατασκευή και όχι για πραγματικότητα. Δηλαδή να έχει κάποιος τη γνώση για το τι ακριβώς είναι αυτό που του προβάλλεται. Αν εγώ γνωρίζω ότι είναι μια παραποιημένη εικόνα, μπορώ να το αποδεχτώ και να το αξιολογήσω αντιστοίχως. Δεν μπορώ να αποδεχτώ την παραπλάνηση του αποδέκτη του μηνύματος για να τον φορτίσω συναισθηματικά ή για να δημιουργήσω τεχνηέντως «κλίμα».

— Ναι, αλλά γνωρίζοντας ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να «τοποθετεί» ανθρώπους σε μέρη που δεν υπήρξαν ποτέ, δεν υπάρχει ένα ηθικό ζήτημα εδώ;
Ο αντίλογος θα μπορούσε να λέει ότι αφού υπάρχει κάποιος που εξαρχής δηλώνει, που καθιστά σαφές ότι η εικόνα είναι κατασκευή, πρόκειται για άσκηση της ελευθερίας της δημιουργίας, της ελευθερίας της έκφρασης. Το να τον ποδηγετήσεις και να τον περιορίσεις χάριν της «προστασίας του κοινού» μπορεί να παραβιάζει αυτά τα κρίσιμα για την αυτονομία του προσώπου και την ανάπτυξη της προσωπικότητας δικαιώματα.

Εκείνο που απασχολεί εμένα είναι η παραπληροφόρηση, ιδίως υπό την εκδοχή της λεγόμενης disinformation, δηλαδή της σκόπιμης και κεκαλυμμένης διάδοσης ψευδών ειδήσεων προκειμένου να επηρεαστεί η κοινή γνώμη. Με απασχολεί το πώς αντιμετωπίζεται από το Δίκαιο και κυρίως πόσο ευχερές είναι να αντιμετωπιστεί.

Το κρίσιμο, λοιπόν, και εδώ είναι πώς οριοθετείς τι επιτρέπεται και τι όχι. Η οριοθέτηση δεν είναι εύκολη. Εν γένει η οριοθέτηση του νόμιμου, του επιτρεπτού και του παράνομου, ανεπίτρεπτου στον ψηφιακό κόσμο φαίνεται δυσχερέστερη απ’ ό,τι στην εξωδικτυακή ζωή.

Πολύ συχνά λέω στους φοιτητές μου ότι θα ξεκινάμε με μια βασική αρχή: «Ό,τι απαγορεύεται offline, απαγορεύεται και online». Δηλαδή πρέπει να δοκιμάζεις να μεταφέρεις την ίδια συνθήκη στην πραγματική ζωή και «εκεί» να σκεφτείς αν θα συμπεριφερόσουν έτσι, αν θα ντρεπόσουν να πράξεις ό,τι θα έπραττες στον δικτυακό κόσμο ή θα είχες σοβαρές ηθικές αναστολές είτε γιατί απαγορεύεται είτε γιατί εικάζεις ότι κάνεις κάτι πραγματικά κακό, απαράδεκτο. Ακόμη και αν δεν ξέρεις τον κανόνα που το απαγορεύει, η κοινωνική σου συνείδηση αποφαίνεται ότι αυτό δεν είναι αποδεκτό. Τότε απλώς δεν το κάνεις.

— Να, ένας γενικός, ωστόσο αρκετά ξεκάθαρος κανόνας, λοιπόν…
Ε, ναι. Είναι εκεί που αναρωτιέσαι «επιτρέπεται να βρίσω, να συκοφαντήσω, να προσβάλω τον άλλον;», «αν ήμασταν πρόσωπο με πρόσωπο, θα συμπεριφερόμουν, όπως συμπεριφέρομαι πίσω από το πληκτρολόγιο» και την ανωνυμία που αυτό συχνά μου προσφέρει.

— Πόσο εύκολο και πόσο ανέφικτο ταυτόχρονα!
Ξέρετε γιατί; Διότι η τεχνολογία μάς εθίζει και σε μια αποστασιοποίηση που μας δίνει την αίσθηση ότι όλα επιτρέπονται. Σου δίνει την αίσθηση ότι κάτι είναι αποδεκτό, ενώ δεν είναι. Θα αναφέρω κάτι άλλο που δεν είναι ακριβώς το ίδιο με τη συζήτηση που έχουμε αλλά αντικατοπτρίζει αυτό το όριο μεταξύ πραγματικής ζωής και διαδικτύου. Ας πούμε, θα πηγαίνατε ποτέ σε ένα βιβλιοπωλείο να πάρετε ένα βιβλίο, χωρίς να το πληρώσετε, στη συνέχεια να το φωτοτυπήσετε και μετά –στην καλύτερη των περιπτώσεων– να το επιστρέψετε; Όχι στην πραγματική ζωή. Το κάνουμε κάθε μέρα σε ψηφιακό περιβάλλον, ενώ στο εξωδικτυακό δεν θα διανοούμασταν καν. Στον ψηφιακό κόσμο η ευχέρεια με την οποία δρούμε έχει δημιουργήσει σοβαρές παρανοήσεις.

— Μα αυτή δεν ήταν και η μαγεία του διαδικτύου; Ότι όλα φαντάζουν προσιτά, ότι έχουμε άπειρη πρόσβαση στην πληροφορία που πολλές φορές είναι και απολύτως δωρεάν;
Ακριβώς. Με μια βασική διαφορά σε σχέση με αυτό που αναφέρετε. Μια αλήθεια που πολλοί αγνοούμε είναι ότι δεν είναι δωρεάν! Στην πραγματικότητα πληρώνουμε κανονικότατα σχεδόν για καθετί που κλικάρουμε, για κάθε πληροφορία και ιστότοπο και παιχνίδι στο οποίο αποκτούμε πρόσβαση. Συνήθως, λοιπόν, πληρώνουμε με τα προσωπικά δεδομένα μας.

— Σωστά. Την οποία συναίνεση για τα cookies συνήθως την αποδεχόμαστε χωρίς πολλά πολλά και χωρίς πολύ ψάξιμο, γιατί όλα αυτά τα κατεβατά περί «νομίμων συνεργατών» συνήθως δεν τα διαβάζει ποτέ κανείς την ώρα που βιάζεται ή προχωρά σε κάποια συναλλαγή που δεν μπορεί να διεκπεραιώσει αλλιώς, οπότε για ποια συναίνεση μιλάμε;
Ακριβώς. Αυτό που περιγράφετε είναι αυτό που κάνει ένας μέσος χρήστης του Διαδικτύου που εν συντομία το λέμε «just click submit» και έχει ενδιαφέρον εδώ το πώς αντιμετωπίζουμε τη συγκατάθεση.

Ξέρετε, η «συγκατάθεση» έχει προβληθεί πάρα πολύ ως εκείνη η λύση που όλα μπορεί να τα θεραπεύσει, γιατί σε τελευταία ανάλυση εσύ αποφασίζεις. Όμως για «τι» ακριβώς αποφασίζεις και με ποια γνώση, ποιες προϋποθέσεις συγκατατίθεσαι. Ακριβώς αυτήν τη συζήτηση έχουμε με τους υποψήφιους διδάκτορές μου και σε ένα ερευνητικό έργο το οποίο το ονομάσαμε Obama και το οποίο αφορά τη συμπεριφορική, στοχευμένη, εξατομικευμένη διαφήμιση, τις προϋποθέσεις και τις συνέπειές της.

Ένα από τα ζητήματα που απασχολούν πολύ είναι η υφαρπαγή της συγκατάθεσης, όπου εσύ έχεις την ψευδαίσθηση ότι γνωρίζεις ότι έχεις συμφωνήσει και αυτοί που παρέχουν την (όποια) υπηρεσία έχουν την ψευδαίσθηση ότι είναι απολύτως καλυμμένοι. Ότι όλο αυτό συμβαίνει σε ένα πλαίσιο νομιμότητας ή έστω νομιμοφάνειας. Όμως η αλήθεια είναι ότι καταρχάς σχεδόν ποτέ δεν έχεις διαβάσει τους όρους χρήσης.

Η πληροφόρηση του χρήστη συνιστά μια πολύ ενδιαφέρουσα πτυχή: διατυπώνεται έντονα, και ορθώς, η απαίτηση να δίνεται στον χρήστη πλήρης εικόνα αναφορικά με το σε τι ακριβώς δίνει τη συγκατάθεσή του. Αποτέλεσμα: ατελείωτα κείμενα, σελίδες επί σελίδων. Ο G. Buttarelli, που είχε διατελέσει Ευρωπαίος Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων, είχε υπολογίσει ότι απαιτούνται 25 ημέρες για να διαβάσουμε όλα τα κείμενα ενημέρωσης που αντιστοιχούν στις «συγκαταθέσεις» που δίνουμε. Και ας υποθέσουμε ότι τα διαβάζουμε; Τι πραγματικά καταλαβαίνουμε απ’ όλες αυτές τις λεπτομέρειες;

Ακόμα και ο πιο ειδικευμένος, προσεκτικός χρήστης πολλές φορές αναρωτιέται σε τι ακριβώς παρείχε τη συναίνεσή του. Υπάρχουν και οι λεγόμενες «γκρίζες ζώνες», τα dark patterns, τα σκοτεινά μοτίβα, που σε κατευθύνουν προς μια επιλογή που νομίζεις ότι είναι και δική σου!
Εκεί καταλήγουμε στο ότι η πολλή πληροφόρηση παύει να συνιστά πληροφορία αλλά ένα είδος παγίδευσης του προσώπου υπό το κάλυμμα της εκτενούς ενημέρωσης. Η τάση, λοιπόν, είναι το «συμφωνώ σε όλα».

Πρέπει να σας πω ότι υπάρχει συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και προτάσεις ώστε να μην επιτρέπεται το profiling των ανθρώπων με βάση στο τι έχουν δώσει τη συγκατάθεσή τους, ή πού έχουν πλοηγηθεί, ή ποια πληροφορία έχουν αναζητήσει. Ακριβέστερα, να μην επιτρέπεται η λεγόμενη «συμπεριφορική στοχευμένη διαφήμιση» ανάλογα με την κατηγορία ή την ομάδα-στόχο στην οποία έχουν καταταχθεί, π.χ. «η συγκεκριμένη χρήστρια (ακόμη και αν δεν είναι πάντα προφανής η ταυτότητα) ενδιαφέρεται «για δίαιτες» ή για «η γιόγκα για κυρίες άνω των 50».

Οπότε προκύπτει το εξατομικευμένο προφίλ και οι διαφημιζόμενοι και διαφημιστές απευθύνουν εξατομικευμένη διαφήμιση προκειμένου να δελεάσουν τον υποψήφιο αγοραστή/χρήστη. Η συζήτηση, λοιπόν, για το εάν και σε ποια έκταση πρέπει να ρυθμιστεί αυτό γίνεται ακριβώς γιατί συχνά πρόκειται για μια συγκατάθεση-παγίδα.

Η συζήτηση για τα cookies που επισημάνατε είναι πολύ παλιά. Το συζητάμε και το έχουμε ρυθμίσει στην Ελλάδα με τον νόμο 3471 ήδη από το 2006 σε μεταφορά Οδηγίας από το 2002: η αποδοχή και η εγκατάσταση cookies και οποιουδήποτε –μην τρομάξετε με τη λέξη– κατασκοπευτικού λογισμικού, γιατί για spyware μιλάμε, προϋποθέτει ενημέρωση και συγκατάθεση. Πώς επιδιώκεται και πώς δίνεται αυτή η συγκατάθεση;

Ακόμα και ο πιο ειδικευμένος, προσεκτικός χρήστης πολλές φορές αναρωτιέται σε τι ακριβώς παρείχε τη συναίνεσή του. Υπάρχουν και οι λεγόμενες «γκρίζες ζώνες», τα dark patterns, τα σκοτεινά μοτίβα, που σε κατευθύνουν προς μια επιλογή που νομίζεις ότι είναι και δική σου! Μερικές φορές, ακόμα και το λεκτικό, που υποτίθεται πως όσοι ασχολούνται με την επικοινωνία το επιμελούνται, παίζει ρόλο. Εκείνο το «εντάξει, το ‘πιασα!» που εμφανίζεται όταν μια φόρμα σάς ενημερώνει για τα περί της συγκατάθεσης είναι ένας τρόπος για να δημιουργηθεί κλίμα αποδοχής και συγκατάθεσης.

Ολόκληρη η συνέντευξη στη Lifo.gr 

0 FacebookTwitterPinterestEmail
Newer Posts
Older Posts

artpointview.gr @ 2024

Facebook Envelope
@2021 - All Right Reserved. Designed and Developed by PenciDesign