Κείμενα και ημερολογιακές σημειώσεις σε αποχρώσεις του γαλάζιου.
Βουτιές στη θάλασσα των ονείρων μας
Γράφει ο Θανάσης Δρίτσας
Ξεκινήσαμε με το καίκι του καπετάν-Σαργού από το λιμανάκι του γραφικού Αη-Γεώργη της Αντιπάρου για μιαν αξέχαστη βόλτα που περιλαμβάνει κολύμπι σε μυστικές παραλίες εκεί που δεν πατάει εύκολα ανθρώπινο πόδι. Βάλαμε μπρος τις μηχανές και τραβήξαμε τριγύρω από το σχετικά πράσινο νησάκι που λέγεται Δεσποτικό μέχρι που αποβιβαστήκαμε σε μια μαγική αμμουδιά στο κυρίως ανατολικό κομμάτι του Δεσποτικού. Πηδώντας με παιδιάστικη ανυπομονησία από το καίκι και αφού διασχίσαμε βαδίζοντας μέσα στο κρυστάλλινο ρηχό νερό (που έφτανε μέχρι το γόνατο) μιάν απόσταση ίσα με εκατό μέτρα, πατήσαμε την απέραντη αμμουδιά. Ένοιωσα τότε μέσα στην απολαυστική μοναχικότητα του θαλασσινού τοπίου σαν τον Αρμστρονγκ, τον πρώτο αστροναύτη της αποστολής Απόλλων που είχε πατήσει στο φεγγάρι. Αυτή η παραλία έμοιαζε με απάτητο άσπρο γήπεδο, όχι σαν τα πράσινα γήπεδα του Μουντιάλ. Η διαφορά μεταξύ αυτού του αμμουδερού γήπεδου και εκείνων του Μουντιάλ ήταν ότι το πατούσανε ελάχιστοι παίχτες, εμείς, χωρίς κανένα θεατή προς το παρόν. Στήσαμε δοκάρια από πέτρες και αρχίσαμε να κλωστάμε ανέμελα μιαν ελαφριά μπαλίτσα, όλοι μαζί, παιδιά και μεγάλοι. Κυνηγούσαμε που και που βέβαια το ανάλαφρο τόπι που άρπαζε το μελτεμάκι και το πέταγε στον αφρό της θάλασσας.
Όλα έμοιαζαν ανάλαφρα, διάφανα και μαγικά μέχρι που πλάκωσαν «οι σκαφάτοι». Σε μιά στιγμή άρχισαν να καταφθάνουν παρέες από υπερσύγχρονα σκάφη που άλλα έβγαιναν μέχρι την άμμο και άλλα αγκυροβολούσαν στη μέση του (μέχρι εκείνη τη άτυχη για μας στιγμή) μυστικού όρμου. Όρμησε τότε προς την παραλία το πλήθος των νεόπλουτων σκαφάτων μαζι με τις γυναίκες, τα παιδιά, τις εκ Φιλιππίνων καταγόμενες βοηθούς, υλικά πικ-νικ μαζί με δεκάδες κουτάκια φρεσκοπαγωμένες μπύρες. Κάποια στιγμή το πλήθος των νεόπλουτων εισβολέων απλώθηκε άχαρα πάνω στην όμορφη αμμουδιά και άρχισαν όλοι μαζί να μηρυκάζουν, να πίνουν και να τρώνε αγκομαχώντας. Αντήχησε τότε το ιερό τοπίο ήχους πεπτικής ηδονής ανάμικτους με άναρθρες κραυγές σε ακατάληπτη γλώσσα, ένα μίγμα από αγγλικά, ελληνικά και φιλιππινέζικα. Μάλιστα, για του λόγου το αληθές, παρατήρησα μιά έντονα ταξική συμπεριφορά ανάμεσα στην παρέα των εισβολέων, αφού οι μεν αλλοδαποί (βοηθητικό προσωπικό) έτρωγαν μόνοι τους σε ένα σημείο τα δε αφεντικά καταβρόχθιζαν άπληστα και με πολλή φασαρία το φαγητό τους σε άλλο σημείο.
Σκέφτηκα ότι είναι πλέον αδύνατο να απαλλαγεί ένας άνθρωπος από τα σκάφη και τα αυτοκίνητα ακόμη και στα πιο μυστικά και καλά κρυμμένα σημεία του πλανήτη γη. Είχα μια αίσθηση ότι είχαμε γίνει μάρτυρες ιεροσυλίας και ευτυχώς είχε φθάσει το καίκι του καπετάν-Σαργού να μας πάρει από τον μαγικό αυτό τόπο που είχε μεταβληθεί σε τόπο μαρτυρίου λόγω απόβασης των βαρβάρων. Ο καπεταν-Σαργός μας κέρασε όλους δροσερό καρπούζι και έβαλε πλώρη για μιάν άλλη μυστική θαλασσινή πύλη, εκεί μας είχε υποσχεθεί μιαν αποκαλυπτική βουτιά στο απέραντο γαλάζιο. Το σημείο αυτό λέγεται στη γλώσσα των θαλασσινών Επιτάφιος και βρίσκεται κάπου απέναντι από το βόρειο κομμάτι του Δεσποτικού καθώς επιστρέφαμε προς τον Αη-Γεώργη της Αντιπάρου, το βάθος του νερού στο σημείο αυτό θα ήταν ίσαμε πέντε μέτρα. Το καίκι σταμάτησε μερικά μέτρα απέναντι από ένα θεόρατο άσπρο βράχο που έκοβε εντελώς κατακόρυφα τα γαλαζοπράσινα νερά. Πριν σταματήσει ο κεφάτος καπετάνιος μας είχε φέρει μια μικρή βόλτα, διαβαίνοντας τσίμα-τσίμα ανάμεσα από ρηχά θαλασσινά περάσματα και σπηλιές. Εκεί μπορούσε να παρατηρήσει κανείς τον όμορφο βυθό και το κρυστάλλινο νερό που έπινες σίγουρα στο ποτήρι. Η επιθυμία για την τελική βουτιά ήταν πιά αβάσταχτη. Φορούσαμε όλοι τα μαγιώ μας και δεν μπορούσε να μας συγκρατήσει πλέον τίποτα. Βούτηξα με ορμή κατευθείαν μέσα στην αγκαλιά της γαλαζοπράσινης θαλασσινής πισίνας, αυτή τη μοναδική στιγμή της βουτιάς στον Επιτάφιο του Αη-Γεώργη της Αντιπάρου δεν θα μπορέσει να μου την πάρει πια κανένας βάρβαρος εισβολέας.
Αμοργός: Η πύλη προς τον απέραντο-γαλάζιο υποβρύχιο κόσμο
Αμοργός. Παναγία Χοζοβιώτισσα. Απύθμενο και απίθανο μπλέ. Αν βουτήξεις στα νερά και ανοίξεις τα μάτια σου αμέσως μετά τη βουτιά βλέπεις τρία διαφορετικά χρώματα μπλέ μέσα στο νερό. Θυμάμαι πάντα την ταινία «Απέραντο Γαλάζιο» που έχει γυριστεί εδώ. Καθηλωμένος νοιώθεις την επιθυμία να μείνεις για πάντα μέσα στο θαυμαστό αυτό νερό, έτσι φαίνεται ότι είναι ο πραγματικός αγιασμός. Να μείνεις εκεί μεταμορφωμένος σε ψάρι. Έτσι κι αλλιώς με το φαινόμενο θερμοκηπίου κάποια στιγμή όλος ο πλανήτης θα γίνει ένας απέραντος ωκεανός. Όλα θα σκεπαστούν, και επιτέλους θα σταματήσει το νερό όλες τις ανθρώπινες ανομίες.
Τρία χρώματα μπλέ
Δεν χάνω την ευκαιρία να βρεθώ στο μαγευτικό Μαγγανάρι στην Ίο. Καλοκαίρι χωρίς Μαγγανάρι είναι για μένα σαν να μην έχω συναντήσει ακόμη το ελληνικό καλοκαίρι. Αν δεν φορέσω τη μάσκα μου και δεν βουτήξω στο Μαγγανάρι αρχίζω να παρουσιάζω συμπτώματα σύνδρομου εξάρτησης, όπως εκείνα τα άτομα που μόλις έχουν σταματήσει το τσιγάρο ή το ποτό. Καθώς βυθίζομαι στη θάλασσα νοιώθω ότι αιωρούμαι ελεύθερα, νοιώθω ελαφρύς όπως στους θαλάμους τεχνητής έλλειψης βαρύτητας που εκπαιδεύονται οι αστροναύτες της NASA, μαγνητίζομαι από τα τρία χρωματικά επίπεδα θαλασσινού μπλέ που η χρωματική τους αλληλουχία είναι μοναδική στο Μαγγανάρι. Τέτοια εναλλαγή διαφορετικών μπλέ έχω μόνο συναντήσει σε έργα του ελβετού ζωγράφου Paul Klee και η εναλλαγή των μπλε μοιάζει με εικαστική απεικόνιση μουσικών μοτίβων. Εξ άλλου ο Klee ήταν παράλληλα και εξαιρετικός βιολιστής και έχει αποδώσει χρωματικά μερικά μουσικά έργα του Johan Sebastian Bach.
Βυθισμένος στο τρίχρωμο μπλέ αισθάνομαι ότι δέχομαι μια πολύ αποτελεσματική θεραπεία με χρώμα και μουσική. Κανένα φάρμακο ή ιατρική παρέμβαση δεν μπορεί να υποκαταστήσει αυτή τη φυσική θεραπεία και ένα πολύ μεγάλο μέρος των χρόνιων παθήσεων από τις οποίες πάσχει ο σύγχρονος άνθρωπος οφείλεται στη ρήξη της σχέσης του με τη φύση και την απούσια της καθαρής φύσης από τη ζωή μας. Η ανθρώπινη αλαζονεία και παράνοια έχει προσπαθήσει να υποκαταστήσει την αληθινή φύση με τεχνητά κατασκευάσματα και είδωλα χωρίς όμως επιτυχία. Θυμήθηκα τη σοφία του γέροντα Παίσιου του Αγιορείτη (είχα κάποτε αυτή τη μεγάλη τύχη και ευλογία να συνομιλήσω με τον άγιο και σοφό αυτόν άνθρωπο στη σκήτη Παναγούδα κοντά στις Καρυές του Αγ.Όρους) που έλεγε ότι η ανθρώπινη σχιζοφρένεια από εγωισμό σκότωσε τα τριζόνια που έδιωχναν φυσικά τα κουνούπια και μετά κατασκεύασε συσκευές που παράγουν ηλεκτρικούς ήχους και μιμούνται το φυσικό τριζόνι. Ακόμη, αφού αποξηράναμε και καταστρέψαμε οικολογικά τα ποτάμια όμως ηχογραφήσαμε τον κελαριστό ήχο της φυσικής ροής των ποταμών και τον ενσωματώσαμε σε μουσικές παραγωγές CD μουσικοθεραπείας με στόχο τη χαλάρωση και την αντιμετώπιση του καθημερινού άγχους.
Βυθισμένος μέσα στο τρίχρωμο μπλέ στο Μαγγανάρι, μπορεί να βιώσει κανείς αυτή τη θεραπευτική επανασύνδεση με τη μητέρα φύση μακριά από τους περιττούς ήχους και τα κούφια και πονηρά λόγια των ανθρώπων της εξουσίας. Εμπιστεύομαι μόνο τη φύση που εξακολουθεί να μας δείχνει τους δρόμους της αλήθειας μέσα από τη προαιώνια εμπειρία της.
Εδω θα ακουμπήσω πάλι στη σοφία της Πολιτείας του Πλάτωνα που την ξεκινάει ο Σωκράτης με το Εαν μη. Αν οι βασιλιάδες δεν φιλοσοφήσουν και δεν βασιλέψουν οι φιλόσοφοι (με την ευρύτατη έννοια του προς τα έσω στοχασμού και της αυτογνωσίας και όχι της κατοχής κάποιου τυπικού PhD φιλοσοφίας), αν η φιλοσοφία και η πολιτική δύναμη δεν συμπέσουν, δεν θα λείψουν ποτέ τα κακά που μαστίζουν-όχι μοναχά τις διάφορες κοινωνίες-αλλά την ανθρωπότητα συνολικά. Μας ξαναθυμίζει όλα αυτά τα μοναδικά όμορφα και καθαρά στοιχεία της ελληνικής σκέψης ο μεγάλος στοχαστής Ζήσιμος Λορεντζάτος στη συλλογή των γραπτών του με τίτλο «Collectanea» από τις εκδόσεις Δόμος (2009). Ο Λορεντζάτος έφυγε πριν από μερικά χρόνια από κοντά μας και θα μας λείψει, όπως θα μας λείψουν επίσης οι όμοιοι του σε πνευματικό ανάστημα Φώτης Κόντογλου, Γιάννης Τσαρούχης, Οδυσσέας Ελύτης, Νίκος Γκάτσος, Μάνος Χατζιδάκις. Πιστεύω ότι ο ιδανικός τόπος να διαβάσει ο διψασμένος αναγνώστης τα Collectanea είναι οι Κυκλάδες (ιδιαίτερα το Μαγγανάρι) το καλοκαίρι.
Εκτός από τα Collectanea του Ζήσιμου Λορεντζάτου βάλτε μαζί στη βαλίτσα του καλοκαιριού τα Ανοιχτά Χαρτιά και τα Εν Λευκώ του Οδυσσέα Ελύτη από τις κλασσικές εκδόσεις Ίκαρος. Όσο και αν κάποιοι θεωρήσουν ότι κάποτε τα ξεφύλλισαν πιστεύω ότι τα βιβλία αυτά είναι τελικά ανεξάντλητα και στην ουσία δεν μπορείς να πεις ποτέ ότι τα έχεις διαβάσει.
Η μουσική των νερών και η τέχνη της ακρόασης
Βρίσκομαι πάνω σε ένα μικρό σκάφος κάπου ανάμεσα Σύρο, Τήνο και Μύκονο. Δεν ανήκω συνειδητά στην κατηγορία των ελλήνων «σκαφάτων» και αυτό σημαίνει ότι το σκάφος δεν είναι δικό μου και ανήκει σε αγαπημένο φίλο. Απολαμβάνω τη σχεδόν απόλυτη σιωπή, στη μέση του πελάγους έχουμε σταματήσει τις μηχανές και ετοιμαζόμαστε να κάνουμε λίγο καθετή. Και λεω σχεδόν απόλυτη σιωπή, γιατί μπορώ να ακούσω μόνο τον ήπιο παφλασμό του κύματος και τον ήχο που προκαλούν οι λίγες σταγόνες κρυστάλλινου νερού όταν τις εκτοξεύει το ελαφρύ βοριαδάκι. Η φωνή του φίλου μου ακούγεται πεντακάθαρη, δεν χάνεις ούτε τον ελάχιστο ήχο από εκείνους που παράγονται όταν συνεργάζονται όλα τα μόρια της στοματικής κοιλότητας για να γεννήσουν τις λέξεις. Ακούγονται επίσης οι ανεπαίσθητοι τριγμοί του σκάφους που προκαλούνται από τις δονήσεις του θεού Αίολου.
Συνειδητοποιώ πόσο σημαντικό πράγμα είναι η ακρόαση και πόσο σπουδαία η τέχνη της ακρόασης. Στην πραγματικότητα η ιδανική ακρόαση απαιτεί απερίσπαστο πνεύμα γιατί δεν ακούν τα αυτιά αλλά ο νούς μας, νους ορά και νους ακούει λοιπόν. Ένα μεγάλο μέρος των διαφωνιών και των παρεξηγήσεων της ζωής μας, αλλά και της ανικανότητας να συνεργαστούμε, οφείλεται σε κακή ακρόαση. Δεν ακούει σωστά ο σύζυγος τη σύζυγο, ο γονιός το παιδί, ο εργοδότης τον υφιστάμενο, ο καραβοκύρης τον ναύτη, ο γιατρός τον ασθενή, ο πολιτικός τον λαό, ο πρωθυπουργός τους υπουργούς του. Παρατηρούμε αυτή τη γενικευμένη αδυναμία ακρόασης πχ στη χάβρα των τηλεοπτικών παραθύρων, εκεί όπου κανείς δεν ακούει κανέναν και όλοι έχουν προσχηματισμένες απόψεις στο κεφάλι τους γύρω από τι πρόκειται να εκφράσει ο συνομιλητής τους. Αυτό στη γλώσσα της ψυχολογίας ονομάζεται νόμος της γυάλινης σφαίρας δηλ.μαντεύω τι θα πείς χωρίς να σε ακούσω προσεκτικά, όπως ακριβώς κάνουν οι μάγισσες και οι χαρτορίχτρες με τη γυάλινη σφαίρα μέσα στην οποία υποτίθεται ότι βλέπουν το μέλλον. Και όμως αυτή η αδυναμία ακρόασης καταστρέφει ανθρώπινες σχέσεις και οικογένειες, επιδεινώνει ασθένειες και οι κλιμακούμενες αρνητικές επιδράσεις της προεκτείνονται τελικά σε λαούς και ολόκληρες κοινωνίες. Η κοινωνία θα έπρεπε να επενδύσει πολύ περισσότερα στην τέχνη της επικοινωνίας και την εκπαίδευση στην ακρόαση. Είναι βέβαιο ότι υπάρχουν χαρισματικοί άνθρωποι στο ζήτημα της ακρόασης αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν τελικά να μάθουν πως να ακούν και να επικοινωνούν ικανοποιητικά. Δεν είναι επίσης αυτονόητο ότι κάποιοι επαγγελματίες (πχ γιατροί, δικηγόροι, δάσκαλοι, καθηγητές πανεπιστημίου κλπ) επειδή έχουν αποκτήσει ειδικά επαγγελματικά προσόντα έχουν ικανότητα ακρόασης και επικοινωνίας γενικώτερα.
Βουτηγμένος μέσα στο απέραντο γαλάζιο των Κυκλάδων εκτιμάει κανείς πολύ καλύτερα τον ήχο της σιωπής και ανακαλύπτει την καλά κρυμμένη θεία μουσική των θαλασσινών νερών. Θυμήθηκα τότε τον περαματάρη στην ιστορία του Σιντάρτα, έργο του Χέρμαν Έσσε. Εκείνος ο περαματάρης ήταν ο ιδανικός ακροατής του ανθρώπινου λόγου, η ακρόαση του περνούσε ξεκάθαρα στη σφαίρα των πνευματικών πραγμάτων και βουτούσε βαθύτερα στα άδηλα και τα κρύφια της ύπαρξης: «Εκείνος πάντα σιωπούσε και μόνον άκουγε, δεν μιλούσε ποτέ, ρουφούσε τα λόγια των ανθρώπων όπως το δέντρο τη βροχή».
Εξουσία του φωτός και ανθρώπινη εξουσία
Στο μαγευτικό Μαγγανάρι της Ιου μια από αυτές της μαγικές μέρες της άνοιξης για μια στιγμή κατάλαβα ότι βρέθηκα μόνος, χωρίς να εντοπίσω καμμιά άλλη ανθρώπινη φιγούρα γύρω μου, μόνος παραδομένος στη σοφία του φωτός και της σιωπής των Κυκλάδων. Μου δόθηκε τότε η ευκαιρία να παρατηρήσω ότι έλαμπαν από τις αντανακλάσεις του φωτός κάποια πολύ μικρά βότσαλα που-παρότι ετερόφωτα-όμως αντανακλούσαν ένα πολύ λαμπρό και ξεχωριστό φως σε σχέση με άλλες πέτρες μεγαλύτερου μεγέθους. Σκέφτηκα τότε το ότι το φως παρά την αδιαφιλονίκητη εξουσία που ασκεί πάνω στη φύση δεν εξαφανίζει την δυναμική του ελαχίστου. Αυτή η ιδιότητα του φωτός αποτελεί ακριβώς μιαν ανεπανάληπτη κατάσταση σοφίας και δικαιοσύνης (την οποία δυστυχώς έχουμε ξεχάσει) που περιγράφει η μεγάλη χριστοκεντρική παράδοση: ό έσχατος που γίνεται πρώτος και όποιος θέλει να γίνει πρώτος πρέπει πρώτα να γίνει υπηρέτης των άλλων, η αντίληψη της εξουσίας ως διακονίας και βοήθειας των ανθρώπων. Δυστυχώς η ανθρώπινη εξουσία σε αντίθεση με την σοφία της φύσης έχει την τάση να καταπίνει το ελάχιστο, να πνίγει τον αδύναμο να επιλέγει ως όργανα της ασήμαντες και ατάλαντες προσωπικότητες. Πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τόπος μας προέρχονται ακριβώς από την τάση της εξουσίας να επιλέγει λάθος πρόσωπα, πρόσωπα που να μην φοβάται ότι θα υποκαταστήσουν και την ίδια την εξουσία, η εξουσία επιλέγει καθαρά υποχείρια.
Μια απο τις αιτίες που δεν μπορεί η εξουσία να πετάξει τη μάσκα της και να μετατραπεί σε διοίκηση (επι το νεοελληνικότερο management) είναι ότι όσοι διοικούν αυτό τον έρημο τόπο δεν μπορούν ποτέ να αποδεχθούν άξιοκρατικά επιλεγμένους υφισταμένους τους, πολύ απλά γιατί θα είναι πολύ καλύτεροι τους και έτσι θα φαίνεται η διαφορά. Επιπλέον ένας πραγματικά ικανός άνθρωπος, που πάλεψε για να πετύχει γνώση και προσόντα, συνήθως είναι αξιοπρεπής και όχι οσφυοκάμπτης. Σπάνια θα πετύχει κανείς στο Ελλαδικό Κρατίδιο πραγματικά άξιους υφιστάμενους όπου και άν κοιτάξει, στα πανεπιστήμια, στη δημόσια διοίκηση, στη δημόσια εκπαίδευση, στο σύστημα υγείας, παντού χωρίς εξαίρεση θα συναντήσει κυρίως υποτελείς οι οποίοι γιαλίζουν παπούτσια των ιεραρχικά ανωτέρων από το πρωί μέχρι το βράδυ.
Η μαγεία του ελάχιστου
Ηλιοβασίλεμα στην Οία, Σαντορίνη, με θέα το ηφαίστειο. Μιά ζεστή και υγρή μέρα με κόκκινα και χρυσαφιά χρώματα. Κρατάω στα χέρια μου μόνο ένα πλαστικό μπουκάλι με νερό. Οι αισθήσεις μου όλες έχουν παραδοθεί στη μεγαλοσύνη της απλότητας του τοπίου. Νοιώθω ένα τίποτα μπροστά στη δυναμική του ηφαιστείου που ευτυχώς σιωπά. Σκέφτομαι πόσα λίγα πράγματα έχει το ανθρώπινο είδος πραγματικά ανάγκη και πόσο αδύναμη και έτοιμη να παραδοθεί άνευ όρων είναι η ανθρώπινη τεχνολογία απέναντι στις επελαύνουσες φυσικές δυνάμεις. Όλες οι μικροπρεπείς λέξεις (βλ. χρεωκοπία, πιστωτές, πτώχευση, διεθνές νομισματικό ταμείο, οικονομική κρίση κλπ) που έχουν αναστατώσει την καθημερινότητα μας τελευταία, μετατρέπονται σε ασήμαντες μπροστά στη μοναδική αλήθεια του ηλιοβασιλέματος που συντελείται αυτή τη στιγμή μπροστά μου.
Η κοινωνία της παγκοσμιοποίησης απειλεί σήμερα κάθε βαθμό ελευθερίας, απειλεί κυρίως την απαιτούμενη ανεμελιά για την κατανόηση της ιερότητας ενός ηλιοβασιλέματος στην Σαντορίνη. Ακόμη και η ενατένιση ενός ηλιοβασιλέματος ίσως θα αποτελεί ποινικό αδίκημα στο μέλλον σε μια κοινωνία η οποία διώκει κάθε μορφή απόλαυσης και πάθους. Και αυτό συνέβη αυτονόητα στις δυτικές κοινωνίες όταν προοδευτικά η κοσμοθεωρία «εργάζομαι για να ζω» έδωσε τη θέση της στο προτεσταντικής έμπνευσης «ζω για να εργάζομαι». Μέσα στην προτεσταντική κοσμοθεωρία ζωής η συστηματική συσσώρευση πλούτου μέσω της εργασίας αποτελεί μια ανταμοιβή του προτεστάντη Θεού προς τον άνθρωπο. Αντίθετα ο αρχαίος κλασσικός ελληνικός πολιτισμός (αλλά και η συνέχεια του που υπήρξε ο ελληνικός χριστιανικός λόγος) λάτρεψε την ιδέα της ανιδιοτελούς αναζήτησης της αλήθειας και της ομορφιάς. Όμως η εκκοσμίκευση της θρησκείας και η κατάρρευση των ιδανικών της κλασσικής αρχαιότητας στον σύγχρονο κόσμο οδήγησε προοδευτικά στην κυριαρχία της «χρησιμότητας» σε σχέση με την αναζήτηση της αλήθειας και της ομορφιάς.
Ενώ λοιπόν ο ελληνικός κόσμος (αρχαίος και χριστιανικός) θεωρούσε τον πλούτο ως φορτίο και εμπόδιο στον δρόμο προς την πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου αντίθετα ο προτεσταντικός και ο αγγλοσαξωνικός κόσμος θεοποίησε τις έννοιες «χρήμα», «χρήσιμος». Έτσι σήμερα φθάσαμε αυτονόητα σε έναν θλιβερό κόσμο ο οποίος βλέπει όλες τις ανθρώπινες ιδιότητες ως χρηματιστηριακά αγαθά. Η οικονομική κρίση που περνάμε οφείλεται κυρίως σε κρίση των ανθρωπιστικών αξιών.
Ακριβώς αυτός ο σημερινός κόσμος δεν ανταποκρίνεται στη μαγεία του ελαχίστου, αδυνατεί να σταθεί εκστατικός μπροστά σε ένα ηλιοβασίλεμα στην Οία που παραλύει τις αισθήσεις. Ο σημερινός κόσμος σκέφτεται μόνο πως θα πουλήσει καλύτερα το ηλιοβασίλεμα ως τουριστικό προιόν.
Ροβινσώνες του απέραντου γαλάζιου: περιπέτειες σε κινούμενη άμμο
Δεν μπορώ να αρνηθώ την παρορμητική μου στάση απέναντι στο άγνωστο και την συνεχή τάση που με διακρίνει για αυτοσχεδιασμούς και περιπέτειες ιδιαίτερα σε περιόδους διακοπών. Τα πολλά παθήματα δεν γίνονται πάντα μαθήματα αλλά στο κάτω-κάτω της γραφής η δυνατότητα εξερεύνησης κάποιας σπάνιας ομορφιάς δεν έρχεται δα και κάθε μέρα. Θα σας διηγηθώ λοιπόν κάποια, πιστέψτε με-εντελώς αληθινή-οικογενειακή μας περιπέτεια στη μαγική Αντίπαρο.
Αν συνεχίσει κανείς την εξερεύνηση μετά το τέλος της μεγάλης παραλίας του Σορού με κατεύθυνση προς τον Αη-Γιώργη θα συναντήσει υπέροχες μικρές γαλαζοπράσινες παραλίες με άσπρη αμμουδιά. Μοιάζουν με ιδιωτικές παραλίες-πισίνες όπως αυτές που βλέπει κανείς στο σινεμά (βλ. ταινία Γαλάζια Λίμνη) και λίγα ανθρώπινα πόδια έχουν την τύχη να τις πατούν κάθε καλοκαίρι. Όμως ασφαλής πρόσβαση μπορεί να γίνει μόνο με σκάφος ή πολύ απλά περπατώντας το μονοπάτι που αρχίζει μετά το τέλος ενός χωματόδρομου δύσκολα προσβάσιμου σε κοινό αυτοκίνητο. Οι ντόπιοι με είχαν συμβουλεύσει να μη δοκιμάσω να περάσω από εκεί αν δεν διαθέτω τζίπ (4Χ4) γιατί ο κίνδυνος να σκαλώσει κανείς εκεί είναι μεγάλος.
Δεν καλοάκουσα το λόγο που η τοπική γεωφυσική δεν θα επέτρεπε σε έναν αλαζονικό βασιλέα του δρόμου όπως εγώ να μην φθάσει με το ιδιωτικό του αυτοκίνητο στον εκάστοτε προορισμό. Έτσι ξεκίνησα για την εξερεύνηση της «Γαλάζιας Λίμνης» με το Ford Station αυτοκίνητο, έβαλα μέσα τα τρία παιδιά και την σύζυγο μου χωρίς ίχνος ανησυχίας και με την βεβαιότητα ότι σε 10-15 λεπτά θα κάναμε βουτιές στον γαλάζιο παράδεισο. Διασχίσαμε εύκολα το αρχικό τμήμα ενός κλασικού επαρχιακού χωματόδρομου με θέα στα αριστερά μας το απέραντο κυκλαδίτικο γαλάζιο. Όμως πλησιάζοντας την τρίτη στη σειρά μικρή παραλία, την ομορφιά της οποίας απολαμβάναμε εκστατικοί, η πορεία μας είχε ήδη αρχίσει να δυσκολεύει. Λίγο πρίν σταματήσω οριστικά (διότι το έδαφος είχε γίνει πολύ μαλακό εξαιτίας της μεγάλης περιεκτικότητας σε άμμο και οι τροχοί άρχισαν να στριφογυρίζουν λυσσασμένα στον αέρα) αποφάσισα ως σύγχρονος Ροβινσώνας να προχωρήσω σε μια μικρή ανηφόρα προς τα αριστερά μου και πολύ κοντά στη θάλασσα. Εκεί εκτίμησα ότι το έδαφος θα ήταν σταθερότερο αλλά αυτό ήταν τελικά το μοιραίο μου λάθος. Επειδή η ανηφόρα αποδείχθηκε δύσβατη με την πρώτη εκκίνηση, έκανα μια ελαφρά άστοχη μανούβρα προς τα πίσω προκειμένου να επιχειρήσω και πάλι την άνοδο μου. Δυστυχώς εκείνη τη στιγμή κατάλαβα ότι το αυτοκίνητο μας είχε παγιδευθεί σε «κινούμενη» άμμο, το αμάξωμα ολόκληρο πήρε μιά κλίση προς τα αριστερά και έμεινε πλέον οριστικά εκεί. Με μεγάλο φόβο ότι το αυτοκίνητο θα ανατραπεί αν βγαίναμε από αριστερά, λόγω της κλίσης που είχε πάρει, βγήκαμε όλοι ανήσυχοι και απογοητευμένοι από τις δεξιές πόρτες. Τι θα κάναμε τώρα παγιδευμένοι σε εκείνη την ερημιά, κυριολεκτικά στη μέση του πουθενά;
Αρχίσαμε να φωνάζουμε δυνατά προκειμένου να μας ακούσουν κάποιοι ιδιοκτήτες σκαφών που είχαν αγκυροβολήσει καμμιά τριακοσαριά-μέτρα από την ακτή. Αλλά αυτό αποδείχθηκε μάταιο διότι ή δεν μας άκουγαν ή (το πιθανότεροστην εποχή μας) απλά να αδιαφόρησαν. Άλλα και τι θα μπορούσαν να κάνουν, να μας ρυμουλκήσουν; Αφου περάσαμε το πρώτο κύμα πανικού τότε η σύζυγος μου, ένα χαρισματικό άτομο σε περιπτώσεις συναγερμού, θυμήθηκε ότι ταξιδεύοντας προς Αντίπαρο είχαμε συμπτωματικά ακούσει μια πρωινή εκπομπή που ένα από τα θέματατης ήταν το «Πως να ξεκολλήσετε το αυτοκίνητο σας αν παγιδευθεί σε άμμο». Ακολουθήσαμε τις οδηγίες της εκπομπής και χτίσαμε μια βάση με πέτρες όπου και τοποθετήσαμε τον γρύλο για να σηκώσουμε το αμάξι αφού πρώτα χρησιμοποιήσαμε τα χέρια μας, συν κουβαδάκια και φτυαράκια του θαλασσινού παιδικού εξοπλισμού για να σκάψουμε την άμμο κάτω από το αυτοκίνητο. Στη συνέχεια τοποθετήσαμε κάτω από τους τροχούς ψάθες παραλίας, έτσι ώστε να δώσουμε στους τροχούς την ευκαιρία να περιστραφούν πάνω στις ψάθες και να βγεί έτσι το αυτοκίνητο από την άμμο. Μετά από όλη αυτή την επίπονη οικογενειακή εργασία μπήκα προσεκτικά στο αυτοκίνητο να βάλω μπροστά τη μηχανή. Πάτησα το γκάζι στο τέρμα και (ω! του θαύματος) το αυτοκίνητο όρμησε τότε έξω από το στόμα της «κινούμενης άμμου» και ανέβηκε ανακουφιστικά στο σταθερό κομμάτι του χωματόδρομου.
Κάναμε οικογενειακά το σταυρό μας που αποφύγαμε περαιτέρω ταλαιπωρίες και αποφασίσαμε πριν το γυρισμό μας να βουτήξουμε επιτέλους στην αγκαλιά της γαλάζιας θαλασσινής πισίνας την οποία βλέπαμε πλέον σε απόσταση μόλις πέντε μέτρων. Δεν μπορώ να περιγράψω το αίσθημα του να βουτάς μέσα στο μυστικό και θεραπευτικό αυτό γαλάζιο μετά από τέτοια περιπέτεια. Η διαύγεια του νερού ήταν κάτι το μοναδικό, δεν χρειαζόσουν καν μάσκα για να παρατηρήσεις τις μικρές σουπιές που βολτάριζαν σαν γρήγορα υποβρύχια σε επαφή με την άμμο του βυθού, τους γύλους και τις πέρκες που η παρουσία τους είναι ενδεικτική της καθαρότητας του νερού. Όπως είμασταν ιδρωμένοι από το πολύ σκάψιμο και καμμένοι από τον ήλιο του Αιγαίου δεν θα μπορούσαμε να έχουμε δεχθεί μια τέτοια ευεργεσία όσο η βουτιά μας αυτή στο μικρό εκείνο θαλασσινό παράδεισο.
(*) οι φωτογραφίες που συνοδεύουν τα κείμενα είναι του Θανάση Δρίτσα.
Το μουσικό βίντεο που ακολουθεί με τίτλο «Summer Spirit» βασίζεται σε μουσική σύνθεση του Θανάση Δρίτσα για τσέλο και πιάνο.
