Η πανέμορφη Αστυπάλαια αξίζει την προσοχή όσων σχεδιάζουν διακοπές
Η Αστυπάλαια είναι το 5ο σε έκταση νησί των Δωδεκανήσων, βρίσκεται στο κέντρο του Αιγαίου Πελάγους, δυτικά από τη Νίσυρο και ανατολικά από την Ανάφη. Παρόλο που είναι πιο κοντά στα νησιά των Κυκλάδων ανήκει στο Ν. Δωδεκανήσου.
Αποτελείται από δυο τμήματα : το ανατολικό ή Μέσα Νησί και το δυτικό ή Έξω Νησί, τα οποία σχηματίζουν τη μορφή πεταλούδας με ανοικτά φτερά.
Τα δυο τμήματα συνδέονται με στενό ισθμό πλάτους 105 μ, στο πιο στενό σημείο του. Το όνομα Αστυπάλαια παράγεται από τις λέξεις Άστυ + παλαιά, που σημαίνει παλαιά πόλη. Άλλα ονόματα του νησιού είναι Αστροπαλιά, Αστυπαλιά, Αστουπαλιά, Στυπαλία, Stampalia.
Έχει τέσσερις οικισμούς την Αστυπάλαια ή Χώρα, την Ανάληψη ή Μαλτεζάνα, το Λιβάδι ή Λιβάδια και το Βαθύ.
Η Αστυπάλαια ανήκει στο δίκτυο NATURA 2000 δηλαδή των τοπίων ειδικού φυσικού κάλλους.
ΠΡΟΣΒΑΣΗ
Η πρόσβαση στο νησί γίνεται με πλοίο ή αεροπλάνο. Το κεντρικό λιμάνι είναι στην περιοχή Άγιου Ανδρέα, στις βόρειες ακτές του νησιού και απέχει από τη Χώρα 5km. Το ταξίδι από Πειραιά διαρκεί περίπου 10 ώρες. Η μετάβαση των επισκεπτών στους οικισμούς, για όποιον δεν έρχεται με δικό του μέσο, γίνεται με το δημοτικό λεωφορείο, με ταξί ή με τα μεταφορικά μέσα των ξενοδοχείων, ύστερα από συνεννόηση με τον πελάτη. Η Αστυπάλαια συνδέεται απευθείας με τη Ρόδο, Κω και την Κάλυμνο. Το αεροδρόμιο της Αστυπάλαιας βρίσκεται στη θέση Ανάληψη, σε απόσταση 9,5 km από τη Χώρα. Τα αεροσκάφη από το αεροδρόμιο της Αθήνας, είναι μικρά των 50 ατόμων. Επιπλέον, με άλλο αεροσκάφος, χωρητικότητας 30 ατόμων συνδέεται απευθείας με τα γειτονικά νησιά, τρεις φορές την εβδομάδα, Ρόδο, Κω, Κάλυμνο και Λέρο. Στη θέση Κουσέλιο, πάνω στο λόφο, λειτουργεί ελικοδρόμιο σε απόσταση 1.500 μ πάνω από την παραλία της Ανάληψης.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Τα αξιοθέατα που μπορεί να δει ο επισκέπτης στο νησί είναι πολλά με κυριότερο το βενετσιάνικο Κάστρο. Το έκτισε πρώτος ο Giovanni I Quirini (1207), πάνω στα ερείπια βυζαντινού Κάστρου, που και αυτό κτίστηκε πάνω στα ερείπια της αρχαίας ακρόπολης του νησιού. Τη σημερινή του μορφή την πήρε το 1413 με την ανακατασκευή του από τον Giovanni IV Zanachi Quirini καθώς και με τις μετέπειτα προσθήκες. Το εξωτερικό τοίχος του έχει ύψος 14 μ., η βάση έχει πάχος από 1 – 1,5 μ. και η κορυφή 0,60 μ.
Καθώς μπαίνουμε στην Πύλη του Κάστρου, μπορούμε να θαυμάσουμε τα σταυροθόλια στην οροφή της στοάς της εισόδου, τα αναπαλαιωμένα σπίτια και το αποχετευτικό δίκτυο της εποχής. Η θέα από τα άδεια παράθυρα αποζημιώνει τον επισκέπτη. Από εδώ μπορεί να κανείς δει και να φωτογραφίσει τη Χώρα, τον Πέρα Γιαλό, το Λιβάδι και το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου με τα μικρά νησάκια, που ανήκουν στην Αστυπάλαια.
Για όποιον επιθυμεί να περπατήσει μέσα στο Κάστρο θα πρέπει να ξέρει ότι το δάπεδο είναι από χοντρό βότσαλο και η περιήγηση απαιτεί κατάλληλα υποδήματα. Στο νότιο άκρο του Κάστρου, υπάρχει ένας τετραώροφος Πύργος, γνωστός με το όνομα Σαράι, ο οποίος υπήρξε κατοικία των φεουδαρχών της Αστυπάλαιας. Εντός του Κάστρου υπάρχει ο ναός της Παναγίας του Κάστρου, αφιερωμένη στον Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (1853), τύπου μονόκλιτη βασιλική με τρούλο και μια δεύτερη εκκλησία, ο Άγιος Γεώργιος (1790) επίσης μονόκλιτη βασιλική με τρούλο.
Στον κεντρικό δρόμο της χώρας, πάνω στο διάσελο συναντάμε τους οκτώ ανεμόμυλους, ύψους 5,50 μ που ανήκουν στο τύπο του «ξετροχάρη» δηλαδή η σκεπή τους περιστρέφεται ανάλογα τη φορά του ανέμου. Σ’ έναν από αυτούς λειτουργεί το γραφείο του τουριστικών πληροφοριών για το νησί.
Η Μεγάλη Παναγιά, είναι ένα σύνολο πέντε εκκλησιών κοντά στο Κάστρο, με χαρακτηριστικό το δάπεδο της αυλής το οποίο είναι ντυμένο με βότσαλο. Είναι αφιερωμένος στο Γενέσιο της Θεοτόκου και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Για να φτάσει κάποιος εδώ πρέπει να ακολουθήσει τον κεντρικό δρόμο προς το Δημαρχείο και στη διχάλα να κάνει αριστερά. Ο ναός της Παναγίας της Πορταΐτισσας, κτίστηκε από τον Όσιο Άνθιμο της Κεφαλονιάς (1762-1810) και είναι αφιερωμένος στην Παναγία Πορταΐτισσα της Μονής Ιβήρων. Άξιο θαυμασμού είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού και το μαρμάρινο κωδωνοστάσιο (19ου αι).
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αστυπάλαιας, βρίσκεται στον Πέρα Γιαλό και είναι γεμάτο ευρήματα που προέρχονται από ανασκαφές που έγιναν στο νησί. Η είσοδος στο Μουσείο είναι ελεύθερη για τους επισκέπτες.
Το αρχαίο νεκροταφείο βρεφών της Κυλίνδρας (600 π.Χ.- 200 μ.Χ.) βρίσκεται στη Χώρα, στην πλαγιά που βλέπει προς τον οικισμό Λιβάδι. Περιλαμβάνει ταφές βρεφών μέσα σε πήλινα αγγεία, «εγχυτρισμός» όπως λέγεται η μέθοδος αυτή και είναι το μοναδικό στον κόσμο σε τόσο μεγάλη έκταση.
ΟΙΚΙΣΜΟΙ
- ΧΩΡΑ (ΕΞΩ ΝΗΣΙ)
Ο οικισμός της Χώρας είναι ο μεγαλύτερος του νησιού.
Εκτείνεται μεταξύ του λόφου του Κάστρου και του λόφου του Προφήτη Ηλία, με την ομώνυμη εκκλησία. Η περιοχή από το κτίριο του Δημαρχείου έως και πέρα από τους ανεμόμυλους, προς την πλευρά του Προφήτη Ηλία, είναι το σημερινό κέντρο της Χώρας γεμάτο εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία και καφέ. Τα σύγχρονα σπίτια του νησιού ακολουθούν την αρχιτεκτονική των Κυκλάδων αλλά ταυτόχρονα ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει αρκετά παλαιά αρχοντικά (19ου αι.) με τις εντυπωσιακές ξυλόγλυπτες πόρτες. Στην περιοχή των ανεμόμυλων καταλήγουν όλοι οι δρόμοι που έρχονται από τους άλλους οικισμούς και εδώ υπάρχει χώρος για στάθμευση των οχημάτων. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες υπάρχει έντονο το πρόβλημα της στάθμευσης.
- ΠΕΡΑ ΓΙΑΛΟΣ (ΕΞΩ ΝΗΣΙ)
Ο Πέρα Γιαλός ή Σκάλα, είναι ο οικισμός που υπάρχει στο παλιό λιμάνι της Αστυπάλαιας. Το λιμάνι πλέον έχει διαμορφωθεί σε μαρίνα σκαφών αλλά χρησιμοποιείται και για τα πλοία της γραμμής που έρχονται από τα κοντινά νησιά (π.χ. Κάλυμνος). Το λιμάνι αυτό προστατεύεται από όλους τους ανέμους εκτός τους ΝΑ.
Η ανάπτυξη του οικισμού τα τελευταία χρόνια είναι μεγάλη γι’ αυτό και πλέον εκτείνεται από την πλαγία του Κάστρου μέχρι τους ανεμόμυλους της Χώρας. Στον Πέρα Γιαλό συναντάμε το Τελωνείο, την Αστυνομία, το Λιμεναρχείο, την Τράπεζα, το Αρχαιολογικό Μουσείο και την εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Εδώ λειτουργεί δημοτικό γυμναστήριο και παιδική χαρά για τα παιδιά. Διαθέτει μια μικρή παραλία με μικρό βοτσαλάκι, αρμυρίκια και δημοτικές ομπρέλες. Ακριβώς πάνω από την παραλία υπάρχουν πολλά καφέ – μπαρ, εστιατόρια και καταστήματα για τα ψώνια σας, όπως βιβλία, κοσμήματα, ρούχα, παλαιά αντικείμενα και σουβενίρ.
Από το λιμάνι του Πέρα Γιαλού αναχωρούν τα τοπικά λεωφορεία για τους οικισμούς Ανάληψη – Σχινώντα (1η διαδρομή), με ενδιάμεσες στάσεις σε ορισμένες παραλίες και για τη Χώρα – Λιβάδι (2η διαδρομή). Για τις παραλίες του νησιού, όπου η πρόσβαση είναι δύσκολη, υπάρχουν τα καραβάκια τα οποία αναχωρούν για ημερήσιες εκδρομές προς τις παραλίες Βάτσες, Καμινάκια, Άγιος Ιωάννης και προς τα νησάκια Κουτσομύτη και Κούνουπες. Αν ακολουθήσετε το δρόμο πίσω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και αρχίσετε να ανεβαίνετε τα σκαλάκια θα φτάσετε στη Χώρα, κοντά στο Δημαρχείο, πίσω από το παραδοσιακό Καφενείο του Μουγκού.
- ΛΙΒΑΔΙ (ΕΞΩ ΝΗΣΙ)
Σε μικρή απόσταση από τη Χώρα (2km) είναι τo Λιβάδι ή Λιβάδια, ο τρίτος σε μέγεθος οικισμός. Είναι μια εύφορη παραθαλάσσια κοιλάδα, δίπλα σε μια ειδυλλιακή παραλία με θέα το Κάστρο και τη Χώρα. Η παραλία είναι ιδανική για οικογένειες, με χαλικάκι, αλμυρίκια, ομπρέλες και ξαπλώστρες. Εδώ υπάρχουν πολλά καφέ και εστιατόρια ανοικτά και το βράδυ καθώς η περιοχή διαθέτει πολλά μικρά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια.
- ΑΝΑΛΗΨΗ ή ΜΑΛΤΕΖΑΝΑ (ΜΕΣΑ ΝΗΣΙ)
Στο βόρειο μέρος του νησιού, στο Έξω Νησί, βρίσκεται οικισμός, η Ανάληψη ή Μαλτεζάνα ο οποίος απέχει από τη Χώρα 9km. Το όνομα Ανάληψη το πήρε από την εκκλησία της Ανάληψης. Πριν από το 1961 ονομαζόταν Μαλτεζάνα, από τους Μαλτέζους πειρατές(16ο -18οαι.) που χρησιμοποιούσαν τον όρμο ως ορμητήριο. Από αρχαιολογικής σημασίας εδώ θα βρούμε τα Προχριστιανικά Λουτρά του Ταλαρά, το ψηφιδωτό με το ζωδιακό κύκλο καθώς και τα ψηφιδωτά στον προαύλιο χώρο της Αγίας Βαρβάρας. Ο οικισμός διαθέτει προβλήτα σκαφών, αρκετά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Από το λιμανάκι της Ανάληψης, και μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, φεύγουν καραβάκια για τις παραλίες του νησιού και τα απέναντι νησιά.
Στη δεξιά πλευρά του οικισμού υπάρχει μια μικρή παραλία με άμμο και αρμυρίκια, για όποιον μένει εδώ και θέλει μια γρήγορη βουτιά. Εδώ υπάρχουν καφέ, εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία και super market. Τα τοπικά λεωφορεία που ξεκινούν από τον Πέρα Γιαλό και τερματίζουν στον Σχινώντα, κάνουν στάση στην Ανάληψη. Από τη λιμανάκι ξεκινούν καΐκια για μονοήμερες εκδρομές στα νησάκια Κούνουπες, Κοτσομύτης και Άγιος Φωκάς.
- ΣΧΙΝΩΝΤΑΣ (ΜΕΣΑ ΝΗΣΙ)
Ένας παραθαλάσσιος παραθεριστικός οικισμός ανατολικά από την Ανάληψη, πάνω από τον μικρό λόφο. Η παραλία είναι οργανωμένη αμμώδης, με ρηχά νερά και πολλές ψαροταβέρνες πάνω στο κύμα. Η πρόσβαση γίνεται από ασφαλτοστρωμένο δρόμο, με το τοπικό λεωφορείο από τον Πέρα Γιαλό, με ταξί ή με δικό σας μεταφορικό μέσο.
Μετά το τέλος της παραλίας υπάρχει η πινακίδα «Βασιλική Καρέκλη», μια παλαιοχριστιανική εκκλησία (5ου αι.). Εδώ υπάρχουν κάποιες μικρές απομονωμένες παραλίες για λίγη δροσιά μετά από το περπάτημα στη ζέστη. Ακολουθώντας το μονοπάτι δεξιά, πάνω από την ακτή, θα φτάσετε στο Μνημείο Γάλλων ναυτικών που σκοτώθηκαν όταν ανατίναξαν το πλοίο τους στη διάρκεια ναυμαχίας (6-11-1827), προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια τον πειρατών.
- ΒΑΘΥ (ΕΞΩ ΝΗΣΙ)
Το Βαθύ βρίσκεται στο βορινότερο τμήμα του νησιού και αποτελεί τον πιο μικρό οικισμό. Πρώτα συναντάμε το Έξω Βαθύ και στο τέλος του δρόμου, στον κλειστό όρμο, το Μέσα Βαθύ. Η πρόσβαση γίνεται από την Ανάληψη (15 km) και ο δρόμος Ανάληψη – Βαθύ είναι ασφαλτοστρωμένος. Στο Μέσα Βαθύ, υπάρχουν ένας μικρός μόλος στο οποίο μπορούν να δέσουν με ασφάλεια μικρά σκάφη, λίγα σπίτια, μια εκκλησία και η ταβέρνα «Γαλήνη» της κ. Σταυρούλας η οποία προσφέρει καφέ και φαγητό. Μπορείτε να την ειδοποιήσετε ότι θα πάτε για να σας περιμένει (22430-61201).
Εδώ υπάρχει το Σπήλαιο του Δράκου, σε υψόμετρο 40 μ από την επιφάνεια της θάλασσας, κοντά στην ακτή του όρμου Δρακοντοσπηλιά. Η προσέγγιση μπορεί να γίνει μόνο από τη θάλασσα, με σκάφος καθώς βρίσκεται σε δύσβατο σημείο και δεν υπάρχει μονοπάτι. Το Σπήλαιο είναι αξιόλογο με μεγάλους σταλακτίτες και σταλαγμίτες και κάποτε αποτελούσε καταφύγιο των πειρατών.
