Παγωμένο καφέ με γάλα έπιναν από το 1890 οι Αθηναίοι – Ο πρόδρομος του «φραπέ».
Γράφει η δημοσιογράφος – ερευνήτρια Χριστίνα Φίλιππα
Ο πρώτος καφές παγωμένος με γάλα δεν πρέπει να ήταν, όπως ως τώρα νομίζαμε, ο …«φραπέ» που ανακαλύφθηκε τυχαίως πολύ αργότερα, το 1957, κατά την διάρκεια της Έκθεσης Θεσσαλονίκης από τον Δημήτριο Βακόνδιο* υπάλληλο της εταιρίας «Δρίτσας» που αντιπροσώπευε την Νεστλέ στην Ελλάδα.
Η διαφήμιση της εφημερίδας «Αθηναϊκή», στις 7 Απρίλιου 1890, μας αποκαλύπτει ότι οι Αθηναίοι γνώριζαν και απολάμβαναν παγωμένο καφέ και μάλιστα με την προσθήκη γάλατος τον οποίο σερβίριζαν τα γνωστά ζαχαροπλαστεία της πόλης, όπως το θρυλικό ζαχαροπλαστείο του Πετρίτση στην γωνία Πανεπιστημίου και Εδουάρδου Λω , (το οποίο έχει αποθανατίσει εξαίσια ο μέγας ζωγράφος Παύλος Μαθιόπουλος), αλλά και τα γνωστά ζαχαροπλαστεία των Πιερράκου και Παπούδη που βρίσκονταν κοντά στους Βασιλικούς Στάβλους.
Από ποιο είδος καφέ παρασκευαζόταν το ρόφημα;
Προφανώς πρόκειται για τον μοναδικό γνωστό καφέ της εποχής, που έπιναν οι Έλληνες από την εποχή της Οθωμανικής κυριαρχίας, τον οποίο έβραζαν σε μπακιρένια μπρίκια στη χόβολη, με την ονομασία «τούρκικο» ή «ελληνικό», όπως τον είπαμε αργότερα.
Το «πάγωμα» είναι ένα ακόμα ζητούμενο καθώς παγοποιεία και μάλιστα τρόπος να παρασκευάζονται μικροί κύβοι πάγου εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν. Στην Αθήνα, πριν τη δημιουργία των παγοποιείων ο πάγος που πουλιόταν το καλοκαίρι, φυλασσόταν στις λάκκες της Πάρνηθας και από κει σε πιθάρια και με κάρα τα μετέφεραν στα μαγαζιά. Το πιθανότερο είναι να έβραζαν τον καφέ, να τον άφηναν να κρυώσει και να τον τοποθετούσαν σε ειδικά κανάτια μέσα σε δροσερό νερό από πάγο .
Μάλλον λοιπόν μιλάμε για κρύο ή δροσερό καφέ με γάλα, που όμως ήταν σίγουρα μία νέα γεύση, μία καινοτομία της εποχής.
*Η Νεστλέ κατά τη διάρκεια της Έκθεσης του 1957 παρουσίασε στην αγορά ένα θρεπτικό και δροσιστικό ρόφημα που αποτελείτο από σκόνη σοκολάτας και γάλα χτυπημένα σε σέΙκερ. Ο Βακόνδιος, σε ένα διάλειμμα της δουλειάς του στην Έκθεση, θέλησε να πιει ένα ζεστό καφέ και μη βρίσκοντας ζεστό νερό σκέφτηκε να αντικαταστήσει τη σοκολάτα με καφέ και έτσι προέκυψε ο γνωστός μας «φραπέ».
Κεντρική φωτογραφία
Η φωτογράφιση του πίνακα: Νίκος Δουγέκος, πηγή: Συλλογή της Αθηναϊκής Λέσχης.
Το ζαχαροπλαστείο του Πετρίτση, στέκι των Αθηναίων απέναντι από το Οφθαλμιατρείο και την αθηναϊκή Τριλογία, έβγαζε τραπεζάκια στο πλακόστρωτο πεζοδρόμιο. Στο βάθος αριστερά διακρίνεται το Μέγαρο Σερπιέρη. Η Πανεπιστημίου, χωμάτινη ακόμα, φωτίζεται το σούρουπο από αναμμένους φανοστάτες.
