Το 1932-33, σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια Ουκρανοί πέθαναν από την πείνα, έχοντας σκόπιμα στερηθεί τροφής. Είναι ένα από τα πιο καταστροφικά επεισόδια στην ιστορία του εικοστού αιώνα.
Ενα συγκλονιστικό βιβλίο της Αν Άπλμπαουμ
Με πρωτοφανή εξουσία και λεπτομέρεια, το Red Famine ερευνά πώς συνέβη αυτό, ποιος ήταν υπεύθυνος και ποιες ήταν οι συνέπειες. Είναι ο πληρέστερος απολογισμός που έχει δημοσιευθεί ακόμα για αυτά τα τρομερά γεγονότα.
Το βιβλίο βασίζεται σε αρχειακό υλικό και μαρτυρίες από πρώτο χέρι που έγιναν διαθέσιμες μόνο μετά το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης, όπως επίσης αποτέλεσμα της μελέτης και των ερευνών Ουκρανών επιστημόνων σε όλο τον κόσμο.
Στο βιβλίο περιλαμβάνονται αφηγήσεις για την πείνα από όσους επέζησαν, περιγράφοντας μπορεί να συμβεί στον άνθρωπο όταν πεινάει. Δείχνει πώς το σοβιετικό κράτος χρησιμοποιούσε ανελέητα την προπαγάνδα για να στρέψει τους γείτονες τον έναν εναντίον του άλλου προκειμένου να εξαφανίσει υποτιθέμενα «αντιεπαναστατικά» στοιχεία. Καταγράφονται επίσης οι ενέργειες εξαιρετικών ατόμων που έκαναν ό,τι μπορούσαν για να ανακουφίσουν τα δεινά των συμπατριωτών τους.
Μετά τον λιμό ακολούθησε γρήγορα επίθεση στην πολιτιστική και πολιτική ηγεσία της Ουκρανίας – και στη συνέχεια ελέχθη ότι ποτέ δεν συνέβη το παραμικρό. Τα στοιχεία απογραφής παραποιήθηκαν και η μνήμη …καταστάλθηκε.
Μερικοί δυτικοί δημοσιογράφοι αποδέχτηκαν χωρίς απορίες τη σοβιετική γραμμή. Aλλοι την απέρριψαν με θάρρος και μάλλον βρήκαν τον μπελά τους.
Οι σοβιετικές αρχές ήταν αποφασισμένες η Ουκρανία να εγκαταλείψει τις εθνικές της φιλοδοξίες και ότι η αληθινή ιστορία της χώρας έπρεπε να ταφεί μαζί με τα εκατομμύρια των θυμάτων της.
Ο Κόκκινος Λιμός, ένας θρίαμβος της επιστήμης και της ανθρώπινης συμπάθειας, είναι ένα ορόσημο στην ανάκτηση αυτών των αναμνήσεων και αυτής της ιστορίας.
Σε μια στιγμή κρίσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, δείχνει επίσης πόσο μακριά διαμορφώνεται το παρόν από το παρελθόν.
Από τη συγγραφέα του Γκουλάγκ και του Σιδηρού Παραπετάσματος, η αποκαλυπτική ιστορία ενός από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του Στάλιν, που οι προεκτάσεις του είναι αισθητές μέχρι σήμερα.
“Ο πόλεμος, κατά τη διάσημη ρήση του Καρλ φον Κλάουζεβιτς, είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα. Η πολιτική σ’ αυτή την περίπτωση ήταν η σοβιετοποίηση της Ουκρανίας· τα μέσα ήταν η λιμοκτονία. Οι προμήθειες τροφίμων δεν έτυχαν κακής διαχείρισης από ονειροπόλους ουτοπιστές – μετατράπηκαν σε όπλο… Με καυστική σαφήνεια, ο Κόκκινος λιμός δείχνει τις φρικτές συνέπειες μιας εκστρατείας για την εξάλειψη της “οπισθοδρόμησης” όταν αναλαμβάνεται από ένα καθεστώς που βρίσκεται σε πόλεμο με τον ίδιο το λαό του.” (The Economist)
“Η εξιστόρηση της Άπλμπαουμ σίγουρα θα γίνει η καθιερωμένη πραγματεία για μια από τις μεγάλες πολιτικές ωμότητες της ιστορίας… Ανασυστήνει έναν βουκολικό κόσμο ώστε να γίνει εμφανής η καταστροφή του. Και ορθά επιμένει ότι η επιβεβλημένη λιμοκτονία των Ουκρανών αγροτών ήταν μέρος μιας ευρύτερης [σοβιετικής] πολιτικής κατά του ουκρανικού έθνους… Δίχως άλλο, η Ρωσία δεν είναι πλέον η Σοβιετική Ένωση και οι σημερινοί Ρώσοι μπορούν να αποφασίσουν αν θέλουν να αποδεχτούν μια σταλινική εκδοχή του παρελθόντος. Αλλά για να έχουν αυτή την επιλογή χρειάζονται μια αντίληψη της ιστορίας. Άλλος ένα λόγος να είναι κανείς ευγνώμων γι’ αυτό το αξιοσημείωτο βιβλίο.” (Timothy Snyder, Washington Post)
“Δυνατό, αδυσώπητο, σοκαριστικό, ακαταμάχητο – θα επισφραγίσει τη δικαιολογημένη φήμη της Άπλμπαουμ ως κορυφαίας ιστορικού των σοβιετικών εγκλημάτων.” [Daniel Finkelstein, The Times (London)]
