Γιατί μιλάμε για τα νεφρά όταν πια είναι αργά;
Τα νεφρά είναι μικροσκοπικά και χαριτωμένα, αλλά έχουν πολλές σοβαρές δουλειές να κάνουν. Υποφέρουν όταν έχουμε υπέρταση και γενικώς δεν τα κοιτάμε όσο πρέπει. Γιατί;
Γράφει η Στέλλα Αλαφούζου
Τι πραγματικά σημαίνει τα νεφρά μου λειτουργούν καλά; Έστω ότι κάποιος είναι 60 ετών και η λειτουργία των νεφρών του υπολογίζεται μετά από εξετάσεις κάπου στο 70%. Ναι, αυτός ο άνθρωπος αυτή τη στιγμή είναι καλά. Όμως, αν στα 60 τα νεφρά του έχουν χάσει το 30% της δυναμικής τους, τότε αν αυτός ο άνθρωπος θέλει να ζήσει ως τα 90, είναι ή όχι σε πρόβλημα τα νεφρά του; Πρέπει να συνεχίσει τη ζωή του όπως έκανε 60 χρόνια ή πρέπει κάτι να αλλάξει;
Γι’ αυτό επιμένω ότι οι μετρήσεις δεν πρέπει να εκλαμβάνονται από τους γιατρούς ως ενδείξεις “on – off”, έχεις κάτι ή δεν έχεις, αλλά ως αποστάσεις. Τι εννοώ; Πόσο κοντά είναι κάποιος -εν προκειμένω- σε νεφρική νόσο ή πόσο μακριά και πόσες πιθανότητες έχει σε “χ” χρόνια να την αναπτύξει.
Τα ίδια σας έλεγα και για την γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη. Ο γιατρός τη βλέπει και μας λέει αν είμαστε οκ ή σε προδιαβήτη ή σε διαβήτη αλλά σπάνια θα μας πει τι ακριβώς σημαίνει το αποτέλεσμα. Δηλαδή, ποια είναι η απόσταση που έχουμε από τη μια περίπτωση ως την άλλη.
Χωρίς υπερβολές, αν κάποιος έχει βάλει στόχο τα 95+ πρέπει η προτεραιότητά του να είναι η καλή νεφρική λειτουργία. Κάποιος που έχει χρόνια ή οξεία νεφρική νόσο, έχει περισσότερες πιθανότητες να πεθάνει από έναν καρκινοπαθή.
Πώς η υπέρταση επηρεάζει τα νεφρά
Η υπέρταση πέρα από την καρδιά και τον εγκέφαλο προκαλεί σοβαρά προβλήματα στα νεφρά. Συγκεκριμένα, η υπέρταση ασκεί αυξημένη πίεση στις ευαίσθητες δομές των νεφρών. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πάχυνση, στένωση ή και σκλήρυνση των αιμοφόρων αγγείων στα νεφρά (νεφροσκλήρωση).
Τι άλλο μπορεί να πλήξει τα νεφρά;
Ο λόγος για τον οποίο έκανα μια ειδική αναφορά στην υπέρταση, είναι γιατί δεν υπάρχει σπίτι που να ξέρω και να μην έχει τουλάχιστον έναν υπερτασικό. Νομίζω κι εσείς το ίδιο…
Άλλες καταστάσεις που μπορούν να προσβάλλουν τα νεφρά, είναι:
- Ο μη ρυθμισμένος Διαβήτης πιθανόν να προκαλέσει διαβητική νεφροπάθεια.
- Η σπειραματονεφρίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή των σπειραμάτων (μονάδες φιλτραρίσματος) των νεφρών.
- Υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του ουροποιητικού (πχ ουρολοιμώξεις).
- Η νεφρολιθίαση, δηλαδή οι πέτρες στα νεφρά μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στο ουροποιητικό και μετά από εκεί να πάμε σε λοιμώξεις που καταστρέφουν τα νεφρά.
- Η απόφραξη του ουροποιητικού από διάφορα άλλα προβλήματα όπως για παράδειγμα η υπερπλασία (διόγκωση) του προστάτη.
- Η υπερβολική χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων όπως είναι τα αντιβιοτικά, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη ή τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα.
- Η έκθεση σε τοξίνες όπως τα βαρέα μέταλλα.
- Φυσικά, πάντα η κακή διατροφή και η έλλειψη σωματικής άσκησης.
Ποιες εξετάσεις μας δείχνουν τη λειτουργία των νεφρών;
Αυτό που συνηθίζεται, είναι στο ετήσιο check-up να βλέπουμε τα επίπεδα της κρεατινίνης. Φυσικά δεν είναι καθόλου μα καθόλου αρκετό. Σκεφτείτε ότι σε παχύσαρκα, υποσιτισμένα και ηλικιωμένα άτομα, η κρεατινίνη μπορεί να είναι παραπλανητική.
Γι’ αυτό υπάρχει η εξέταση της κυστατίνης C. Αυτή είναι ένας αναστολέας της πρωτεάσης κυστεϊνης. Όταν η κυστατίνη C είναι ψηλά, αυτό που περιμένουμε είναι ένας χαμηλός ρυθμός σπειραματικής διήθησης. Γεγονός που δεν μας κάνει να χαμογελάμε. Γιατί ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης μας λέει πόσο καλά φιλτράρουν τα νεφρά τα απόβλητα από το αίμα. Άρα, όσο πιο ψηλά είναι ο ρυθμός διήθησης, τόσο καλύτερα λειτουργούν τα νεφρά. Διευκρινίζω εδώ ότι για να βγει αυτός ο ρυθμός δεν αρκεί μόνο η κυστατίνη C. O γιατρός θα υπολογίσει την τιμή της κυστατίνης C και μαζί άλλους παράγοντες.
Δεν θα σας πω τι πρέπει να κάνει κάποιος με χαμηλό ρυθμό σπειραματικής διήθησης, γιατί ο άνθρωπος αυτός θα πρέπει να δει άμεσα κάποιον ειδικό για πολλές εξετάσεις. Όμως, κάποιος με οριακά χαμηλό ρυθμό θα πρέπει τουλάχιστον να αλλάξει τρόπο ζωής, διατροφή, άσκηση, να κόψει το αλκοόλ και το κάπνισμα.
Καθώς η κυστατίνη C δεν επηρεάζεται από το σωματικό βάρος, τα φάρμακα ή τη διατροφή αποτελεί έναν πιο αξιόπιστο δείκτη νεφρικής λειτουργίας σε σχέση με την κρεατινίνη.
Άλλη εξέταση είναι το άζωτο ουρίας στο αίμα. Τα νεφρά που λειτουργούν καλά φιλτράρουν το άζωτο της ουρίας από το αίμα και μέσω της ούρησης το διώχνουν.
Τέλος, το υπερηχογράφημα μπορεί να δείξει αν υπάρχουν βλάβες στα νεφρά, κύστες ή πέτρες.
Άρα την επόμενη φορά που θα κάνετε εξετάσεις αίματος και ούρων, ζητήστε να τσεκάρετε και τα παραπάνω πέρα από την κρεατινίνη, ανεξάρτητα από το αν έχετε ιστορικό ή όχι και φυσικά αν είστε από εκείνους που λένε κάθε λίγο “Μη με στενοχωρείς! Μου ανεβάζεις την πίεση και έχω την καρδιά μου”… Δεν έχεις ΜΟΝΟ την καρδιά σου 🙂
