Πώς η Ευρώπη βοήθησε τη Συρία να γίνει μεγαλύτερος έμπορος ναρκωτικών από τα καρτέλ του Μεξικού;
Το Captagon, ένα ελάχιστα γνωστό upper, δημιουργεί τρεις φορές περισσότερο εμπόριο για το καθεστώς της Συρίας από ό,τι τα μεξικανικά καρτέλ μαζί, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.
Πιθανότατα δεν το έχετε ακούσει ποτέ.
Αλλά ένα άκρως εθιστικό, παρόμοιο με την αμφεταμίνη ναρκωτικό που ονομάζεται Captagon έχει σαρώσει τη Μέση Ανατολή.
Η βρετανική κυβέρνηση εκτιμά ότι το 80% αυτού παράγεται στη Συρία, δημιουργώντας “περίπου τρεις φορές το συνολικό εμπόριο των μεξικανικών καρτέλ” για το καθεστώς του Άσαντ.
Αλλά πώς προέκυψε αυτό; Και τι είναι το Captagon;
Μια μεγάλη ποικιλία ανθρώπων σε όλη τη Μέση Ανατολή χρησιμοποιεί το Captagon, το οποίο μπορεί να πωλείται σε μορφή χαπιού ή σκόνης.
Οι φοιτητές το παίρνουν για την παραγωγικότητα- οι οδηγοί ταξί, φορτηγών, ακόμη και οι στρατιώτες χρησιμοποιούν το φάρμακο για να μείνουν ξύπνιοι και να αποδώσουν στη δουλειά τους, ενώ όσοι αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια αναζητούν το Captagon για να αποφύγουν τα γεύματα, εξηγεί η Caroline Rose, διευθύντρια του Ινστιτούτου New Lines.
Φέρεται να τροφοδοτεί τη σκηνή των πάρτι του Κόλπου, χάρη στις ιδιότητες που προκαλούν ευφορία – και όλα αυτά χωρίς το στίγμα άλλων ναρκωτικών όπως η ηρωίνη ή η κοκαΐνη.
Το ίδιο το Captagon αναπτύχθηκε στη Γερμανία κατά τη δεκαετία του 1960 ως φαρμακευτικό φάρμακο για τη ΔΕΠΥ, τη ναρκοληψία και την κατάθλιψη.
Ένα από τα δραστικά συστατικά του, η φενεθυλλίνη, τέθηκε αργότερα σε μαύρη λίστα από τον ΟΗΕ το 1986, οδηγώντας τις περισσότερες χώρες να το διακόψουν.
Ωστόσο, σύντομα δημιουργήθηκαν νέοι κόμβοι παραγωγής στη Βουλγαρία, με πλαστά δισκία που διακινούνται λαθραία από τουρκικές συμμορίες στη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας του 2018.
Όταν οι αρχές εδώ άρχισαν να πατάνε το Captagon – ή Abu Hilalain (πατέρας των δύο μισοφέγγαρων), όπως μερικές φορές αναφέρεται στη Μέση Ανατολή – στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η παραγωγή μετανάστευσε στη Συρία.
Προχωρήστε γρήγορα στο ξέσπασμα του συριακού εμφυλίου πολέμου το 2011 και η παραγωγή εκτοξεύτηκε στα ύψη.
“Το πολιτικό κενό και το κενό ασφαλείας που προέκυψε στο πλαίσιο του εμφυλίου πολέμου της Συρίας και η επακόλουθη οικονομική κατάρρευση δημιούργησαν άπλετο χώρο για να ευδοκιμήσουν παράνομες οικονομίες όπως το Captagon”, λέει ο Rose στο Euronews.
Περιέγραψε το εμπόριο ως “βασική εναλλακτική ροή εσόδων” για το συριακό καθεστώς και τους συμμάχους του που προσπαθούν να αποφύγουν τις δυτικές κυρώσεις και να “διατηρήσουν τις τοπικές δομές εξουσίας”, ιδίως στο νότο.
‘Ο Άσαντ μετέτρεψε τη Συρία σε φάρμα ναρκωτικών’
Τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να ηχούν οι καμπάνες συναγερμού.
Παρόλο που είναι δύσκολο να υπολογιστεί η ακριβής επίδραση του Captagon στην κοινωνία της Μέσης Ανατολής, λόγω έλλειψης στοιχείων, καθίσταται βασική ανησυχία στην περιοχή.
“Τα ναρκωτικά είναι μια από τις μάστιγες της κοινωνίας, καθώς την καταστρέφουν, ειδικά στη Μέση Ανατολή, της οποίας η νεολαία υποφέρει από την ανεργία υπό το φως της κατάρρευσης των οικονομικών συνθηκών λόγω των πολιτικών των ηγετών”, λέει στο Euronews ο Taim Alhajj, ένας Σύρος ερευνητής δημοσιογράφος.
“Ανώτερα μέλη της οικογένειας Άσαντ παράγουν ναρκωτικά με οργανωμένο τρόπο με στόχο να κερδίσουν χρήματα και να βυθίσουν τους νέους περισσότερο στη διαφθορά, προκειμένου να τους κρατήσουν μακριά από τη διεκδίκηση των σφετερισμένων δικαιωμάτων τους”.
“Τα ναρκωτικά είναι το κλειδί για μια μεγάλη πόρτα εγκληματικότητας σε κάθε κοινωνία, πόσο μάλλον σε μια χώρα όπως η Συρία που ζει σε κατάσταση χάους ασφαλείας”, πρόσθεσε.
Παρόλα αυτά, η Συρία δεν είναι μόνη της.
Η Ιορδανία απέτρεψε μια προσπάθεια λαθρεμπορίας 16 εκατομμυρίων δισκίων Captagon τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους – περισσότερο από το σύνολο της ποσότητας που κατασχέθηκε το 2021.
Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, η Rose λέει ότι τα περισσότερα κράτη της Μέσης Ανατολής δεν διαθέτουν κατάλληλα συστήματα απεξάρτησης και μείωσης της βλάβης, εκτός από τις εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού.
Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στη Συρία.
Παρά το γεγονός ότι το καθεστώς και οι σύμμαχοί του αποκομίζουν δισεκατομμύρια από το εμπόριο, ο Rose λέει ότι υπάρχουν “ελάχιστες αποδείξεις ότι τα έσοδα από το Captagon διοχετεύονται στους δημόσιους τομείς της Συρίας”.
Τα σκοτεινά χρήματα γεμίζουν αντίθετα τις τσέπες των “βασιλιάδων” και βοηθούν στη διατήρηση της “δυναμικής του μηχανισμού ασφαλείας της Συρίας” στη συνεχιζόμενη μάχη της κατά των ανταρτών, χρηματοδοτώντας τη στρατολόγηση και τον εφοδιασμό, προσθέτει.
Είναι επίσης ένα κρίσιμο διαπραγματευτικό χαρτί για τον μαχόμενου και απομονωμένου Μπασάρ αλ Άσαντ της χώρας, με το θέμα να εμφανίζεται στις διπλωματικές συνομιλίες μεταξύ των αραβικών χωρών που προσπαθούν να εξομαλύνουν τις σχέσεις.
“Το εμπόριο ναρκωτικών και το λαθρεμπόριο έχουν γίνει ένα πολιτικό χαρτί πίεσης με το οποίο ο Άσαντ χρησιμοποιεί τις διαπραγματεύσεις”, λέει ο ερευνητής δημοσιογράφος Alhajj.
Τον Μάιο, η Δαμασκός συμφώνησε να συνεργαστεί με την Ιορδανία και το Ιράκ για τον εντοπισμό των πηγών παραγωγής και λαθρεμπορίου ναρκωτικών. Μια εβδομάδα αργότερα ένας υψηλού προφίλ Σύρος λαθρέμπορος ναρκωτικών και η οικογένειά του φέρεται να σκοτώθηκαν σε υποτιθέμενη αεροπορική επιδρομή της Ιορδανίας στη νότια Συρία.
Ο ρόλος της Ευρώπης στο έπος του Captagon
Ωστόσο, το συριακό καθεστώς δεν είναι το μόνο που επωφελείται.
Η Ευρώπη εμπλέκεται στο εμπόριο και την παραγωγή του Captagon ως “βασικό σημείο αναπήδησης” για τα φορτία του ναρκωτικού, σύμφωνα με τον διευθυντή του New Lines Institute Rose.
Οι λαθρέμποροι που επιδιώκουν να μειώσουν τις υποψίες για τα φορτία που αποστέλλονται από τα εδάφη που ελέγχονται από το συριακό καθεστώς, θα περάσουν λαθραία τα δισκία πρώτα σε ευρωπαϊκά θαλάσσια λιμάνια ή θα συστήσουν εταιρείες-βιτρίνες πιο εσωτερικά για να επαναδρομολογήσουν τα φορτία πίσω στις αγορές προορισμού”, εξηγεί η ίδια.
“Με τη διαδρομή του Captagon μέσω Ευρώπης… οι λαθρέμποροι προσπαθούν να βελτιώσουν την αξιοπιστία των αποστολών τους και να μειώσουν την πιθανότητα ελέγχου”, προσθέτει η Rose.
Αναπόφευκτα κάποια από αυτά τα παράνομα ναρκωτικά έχουν βρεθεί στις ευρωπαϊκές αγορές.
“Χωρίς αμφιβολία, οργανωμένες συμμορίες σε ευρωπαϊκές χώρες [συνεργάζονται] σε συντονισμό με την οικογένεια Άσαντ για να παραδώσουν ναρκωτικά στην Ευρώπη”, λέει ο Alhajj.
Η ιταλική αστυνομία το 2020 κατέσχεσε περίπου 14 τόνους χαπιών Captagon αξίας περίπου 1 δισεκατομμυρίου ευρώ, χαρακτηρίζοντάς την ως τη μεγαλύτερη επιχείρηση του είδους της στον κόσμο.