Η Κλωθώ και η πρωτεϊνη που ενισχύει την μνήμη των πιθήκων
Οι πρώτες μελέτες σε πρωτεύοντα θηλαστικά που δείχνουν γνωστικά οφέλη της πρωτεΐνης klotho – η Κλωθώ είναι μια από τις τρεις μοίρες – θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα βήμα προς τις κλινικές εφαρμογές. Η έγχυση σε γερασμένους πιθήκους μιας πρωτεΐνης “παράγοντα μακροζωίας” μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική τους λειτουργία, αποκαλύπτει μια μελέτη.
Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στις 3 Ιουλίου στο Nature Aging1, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες θεραπείες για νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Είναι η πρώτη φορά που αποδεικνύεται ότι η αποκατάσταση των επιπέδων της Κλωθώ – μιας φυσικής πρωτεΐνης που μειώνεται στο σώμα μας με την ηλικία – βελτιώνει τη γνωστική ικανότητα σε ένα πρωτεύον θηλαστικό. Προηγούμενη έρευνα σε ποντίκια είχε δείξει ότι οι ενέσεις Κλωθώ μπορούν να παρατείνουν τη ζωή των ζώων και να αυξήσουν τη συναπτική πλαστικότητα2 – την ικανότητα ελέγχου της επικοινωνίας μεταξύ των νευρώνων, στις συνδέσεις που ονομάζονται συνάψεις.
“Δεδομένων των στενών γενετικών και φυσιολογικών παραλληλισμών μεταξύ πρωτευόντων και ανθρώπων, αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει πιθανές εφαρμογές για τη θεραπεία των ανθρώπινων γνωστικών διαταραχών”, λέει ο Marc Busche, νευρολόγος στην ομάδα του Ερευνητικού Ινστιτούτου Άνοιας του Ηνωμένου Βασιλείου στο University College του Λονδίνου.
Η πρωτεΐνη πήρε το όνομά της από τη δική μας Κλωθώ, μία από τις Μοίρες, που κλωθογυρίζει το νήμα της ζωής.
Τεστ μνήμης με μαϊμούδες
Η μελέτη περιελάμβανε τη δοκιμή των γνωστικών ικανοτήτων ηλικιωμένων μακάκων ρέζους (Macaca mulatta), ηλικίας περίπου 22 ετών κατά μέσο όρο, πριν και μετά από μία μόνο ένεση klotho. Για να γίνει αυτό, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα πείραμα συμπεριφοράς για να ελέγξουν τη χωρική μνήμη: οι πίθηκοι έπρεπε να θυμηθούν τη θέση μιας φαγώσιμης λιχουδιάς, που είχε τοποθετηθεί σε ένα από διάφορα πηγάδια από τον ερευνητή, αφού τους την έκρυψε.
Η συν-συγγραφέας της μελέτης Dena Dubal, ιατρός-ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο, συγκρίνει το τεστ με το να θυμάστε πού αφήσατε το αυτοκίνητό σας σε ένα πάρκινγκ ή να θυμάστε μια ακολουθία αριθμών λίγα λεπτά αφού την ακούσετε. Τέτοιες εργασίες γίνονται δυσκολότερες με την ηλικία.
Οι πίθηκοι είχαν σημαντικά καλύτερες επιδόσεις σε αυτές τις δοκιμασίες μετά τη χορήγηση Κλωθώ – πριν από τις ενέσεις αναγνώριζαν τα σωστά πηγάδια περίπου στο 45% των περιπτώσεων, σε σύγκριση με περίπου 60% των περιπτώσεων μετά την ένεση. Η βελτίωση διατηρήθηκε για τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Σε αντίθεση με προηγούμενες μελέτες που αφορούσαν ποντίκια, οι σχετικά χαμηλές δόσεις Κλωθώ ήταν αποτελεσματικές. Αυτό προσθέτει ένα στοιχείο πολυπλοκότητας στα ευρήματα, το οποίο υποδηλώνει έναν πιο διαφοροποιημένο τρόπο δράσης απ’ ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, λέει ο Busche.
Ασαφής μηχανισμός
Δεν είναι ακόμη σαφές πώς ακριβώς η έγχυση πρωτεϊνης Κλωθώ έχει αυτή την επίδραση στη νόηση ή γιατί διαρκεί τόσο πολύ. Η ίδια δεν μπορεί να διασχίσει το φράγμα από το αίμα στον εγκέφαλο και η αποκάλυψη του μηχανισμού της είναι θέμα εύρεσης των ενδιάμεσων προϊόντων που εμπλέκονται, εξηγεί ο Dubal. Όμως αυτή η μελέτη “μας δίνει σίγουρα ελπίδα”, λέει, “και υπάρχει ένας πολύ ισχυρός λόγος να ξεκινήσουμε τώρα κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους”.
NATURE
