Οι πολίτες θα πληρώσουν το τίμημα για τη μεγαλύτερη πρόκληση στο Ισραήλ από το 1973
Οι κάτοικοι της Γάζας αντιμετωπίζουν τώρα την προοπτική μιας ισραηλινής χερσαίας επίθεσης
Πριν από πενήντα χρόνια αυτή την εβδομάδα το Ισραήλ αντιμετώπισε μια απειλή για την ίδια του την ύπαρξη μετά την αιφνιδιαστική κοινή επίθεση της Αιγύπτου και της Συρίας που σηματοδότησε την έναρξη του πολέμου του Γιομ Κιπούρ. Τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου -την τελευταία ημέρα των εβραϊκών εορτών- η ιστορία επαναλαμβάνεται. Οι Ισραηλινοί ξύπνησαν από ρουκέτες και σειρήνες αεροπορικών επιδρομών, καθώς η παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς εξαπέλυσε τη μεγαλύτερη στρατιωτική πρόκληση που έχει αντιμετωπίσει το Ισραήλ από εκείνη τη μοιραία ημέρα του 1973.
Για πρώτη φορά στα 75 χρόνια από τη δημιουργία του Ισραήλ, οι παλαιστινιακές δυνάμεις κατάφεραν να καταλάβουν τον έλεγχο περιοχών εντός της Πράσινης Γραμμής, στην άλλη πλευρά των επίδοξων συνόρων ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Περισσότεροι από 150 Ισραηλινοί έχασαν τη ζωή τους, με τον αριθμό των νεκρών να αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά, μαζί με τουλάχιστον 198 Παλαιστίνιους. Δεκάδες Ισραηλινοί πολίτες πιστεύεται ότι κρατούνται όμηροι στα σπίτια τους ή έχουν μεταφερθεί στη Λωρίδα της Γάζας.
Η απαγωγή και η δολοφονία τριών Ισραηλινών στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη οδήγησε στον πόλεμο του 2014 μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ. Όμως τίποτα παρόμοιο δεν έχει συμβεί στην αραβοϊσραηλινή σύγκρουση. Ενώ το 1973 ήταν ένας πόλεμος μεταξύ συμβατικών στρατιωτικών δυνάμεων, αυτή τη φορά οι συνέπειες για τους αμάχους και στις δύο πλευρές είναι πιθανό να είναι τρομακτικές.
Αξιωματούχοι της Χαμάς, του ισλαμιστικού κινήματος που κατέλαβε τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας το 2007, συχνά λένε ότι θα απαντήσουν στο Ισραήλ “σε χρόνο και τόπο της επιλογής μας”.
Αλλά ο χρόνος και η κλίμακα αυτής της πρωτοφανούς αεροπορικής και χερσαίας επίθεσης έχουν αιφνιδιάσει τόσο τους Ισραηλινούς όσο και τους Παλαιστίνιους.
Εκτοξεύθηκε φαινομενικά ως απάντηση στις εβραϊκές επισκέψεις κατά τη διάρκεια των εορτών στο ερειπωμένο συγκρότημα του τεμένους αλ Άκσα στην Ιερουσαλήμ, το οποίο είναι ο ιερότερος τόπος του ιουδαϊσμού και ο τρίτος ιερότερος του Ισλάμ. Ωστόσο, στο παρελθόν η Χαμάς έχει συμβιβαστεί με λιγότερο σοβαρές επιθέσεις για σοβαρότερες παραβιάσεις του status quo της Ιερουσαλήμ.
Έχει επίσης εγείρει φόβους ότι η επιχείρηση, που ονομάστηκε “κατακλυσμός της αλ Άκσα” από τη Χαμάς, θα μπορούσε να προκαλέσει μια ευρύτερη πυρκαγιά, που θα τραβούσε την Ιερουσαλήμ και τη Δυτική Όχθη ή τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο. Οι μνήμες της διακοινοτικής βίας που κατέκαψε τους δρόμους του Ισραήλ κατά τη διάρκεια του τελευταίου πολέμου με τη Χαμάς, το 2021, είναι ακόμη πολύ νωπές.
Η επίθεση αντιπροσωπεύει μια σοβαρή αποτυχία στο σκέλος των πληροφοριών για το ισραηλινό σύστημα ασφαλείας, το οποίο εκτίμησε ότι η Χαμάς δεν θα επεδίωκε έναν πόλεμο μεγάλης κλίμακας- οι δύο πλευρές μόλις είχαν διαπραγματευτεί μια εκεχειρία, με τη μεσολάβηση του Κατάρ, της Αιγύπτου και του ΟΗΕ, μετά από τρεις εβδομάδες βίας και ταραχών στο διαχωριστικό τείχος.
Οι αρχές του Ισραήλ θεώρησαν ότι η Χαμάς δεν θα ήθελε να θέσει σε κίνδυνο μια οικονομική σανίδα σωτηρίας των τελευταίων δύο ετών – την έκδοση 18.500 αδειών σε άνδρες από τη Γάζα για να εργαστούν στις κατασκευές και τη γεωργία στο Ισραήλ.
Η στρατηγική αυτή, η οποία εισήχθη μετά τον πόλεμο του Μαΐου του 2021, οδήγησε στην έξοδο από τη Γάζα περισσότερων ανθρώπων τους τελευταίους 30 μήνες από ό,τι τα πρώτα 14 χρόνια της πολιορκίας μαζί, και απέφερε πάνω από 2 εκατομμύρια λίρες την ημέρα για τα 2,3 εκατομμύρια άτομα της λωρίδας, εκ των οποίων περισσότεροι από τους μισούς ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.
Αλλά οι Ταξιαρχίες Κασάμ, η στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς, και η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ, μια μικρότερη και πιο σκληροπυρηνική παράταξη που επίσης δραστηριοποιείται στη Γάζα, είχαν άλλα σχέδια. Η Δυτική Όχθη υφίσταται το χειρότερο κύμα βίας των τελευταίων 20 ετών, το οποίο τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τη Χαμάς και φαίνεται βέβαιο ότι θα πυροδοτήσει μια τρίτη ιντιφάντα ή παλαιστινιακή εξέγερση.
Φαίνεται ότι οι ηγέτες της ομάδας ήθελαν να χτυπήσουν πρώτοι, με τους δικούς τους όρους. Με τον τρόπο αυτό, προσπαθούν να τοποθετήσουν τους εαυτούς τους, αντί της διεφθαρμένης και αδύναμης Παλαιστινιακής Αρχής στη Δυτική Όχθη, ως τους πραγματικούς εκπροσώπους του παλαιστινιακού λαού.
Η επίθεση-σοκ είναι επίσης βέβαιο ότι θα εκτροχιάσει την εκκολαπτόμενη εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, όπου βρίσκονται οι δύο ιερότεροι τόποι του Ισλάμ και η γεωπολιτική άγκυρα της θρησκείας – η οποία θεωρητικά θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για την αποδοχή του εβραϊκού κράτους σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο.
Η Χαμάς στράφηκε επίσης στη βία τη δεκαετία του 1990 για να εκφράσει την αποδοκιμασία της ειρηνευτικής διαδικασίας του Όσλο μεταξύ του Ισραήλ και της Φατάχ, του κυβερνώντος κόμματος της Παλαιστινιακής Αρχής.
Αυτό που είναι λιγότερο σαφές είναι τι προσπαθεί να επιτύχει η Χαμάς μακροπρόθεσμα και πόσο συντονισμό και υποστήριξη έλαβε μια τέτοια τεράστια επίθεση από εξωτερικά στοιχεία όπως η Χεζμπολάχ ή το Ιράν. Τουλάχιστον, η επίθεση είναι ένα σαφές μήνυμα ότι η 16χρονη πολιορκία της Γάζας δεν είναι βιώσιμη.
Τα γεγονότα παρουσιάζουν επίσης τρομερές προκλήσεις για την ακροδεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ, η οποία έχει επιβλέψει το εσωτερικό χάος που προκλήθηκε από τις προτάσεις της για την αναμόρφωση του δικαστικού συστήματος, καθώς και την κλιμάκωση των εντάσεων με τους Παλαιστίνιους, από την ανάληψη των καθηκόντων της τον περασμένο Δεκέμβριο. Για τους εξτρεμιστές στο υπουργικό συμβούλιο του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, αυτό αποτελεί μια παραπάνω από επαρκή αφορμή για την επιστροφή σε πόλεμο πλήρους κλίμακας στην περιοχή.
Μια ισραηλινή χερσαία επίθεση ως απάντηση, η πρώτη από το 2014, είναι πιθανή. Το μόνο που φαίνεται βέβαιο είναι ότι οι κάτοικοι της Γάζας, που έχουν ήδη πληγεί από τέσσερις πολέμους σε 16 χρόνια, θα πληρώσουν το βαρύτερο τίμημα.
Bethan McKernan
στην Ιερουσαλήμ