15.000 Έλληνες εκτιμάται ότι σκοτώθηκαν στη Μαριούπολη
Κώστας Ονισένκο
O Κώστας Ονισένκο συνάντησε για το iefimerida, στο Κίεβο, τον νέο πρόεδρο της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων Ουκρανίας Στεπάν Μαχσμά, σχετικά με την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι Έλληνες και για τους στόχους της Ομοσπονδίας για το επόμενο διάστημα.
Πριν τη ρωσική εισβολή ο Μαχσμά ήταν αντιδήμαρχος Μαριούπολης και ένα από τα πιο δραστήρια μέλη της ελληνικής κοινότητας στην Ουκρανία.
Η απομάκρυνση της διοίκησης της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων Ουκρανίας από τη Μαριούπολη, οι κατεστραμμένες υποδομές, τα χαμένα έγγραφα, η αδυναμία μετακίνησης προς τις κατεχόμενες περιοχές αλλά και το γεγονός ότι εξαιτίας του πολέμου κλονίστηκε σημαντικά η υγεία της απερχόμενης προέδρου της Ομοσπονδίας Αλεξάνδρας Προτσένκο – Πιτσατζή είχαν ως αποτέλεσμα ο φορέας να μην είναι σε θέση να τελεί αποτελεσματικά τους σκοπούς του το τελευταίο διάστημα.
Οι Έλληνες της Ουκρανίας βρέθηκαν στο επίκεντρο του πολέμου ήδη από το 2014, όταν Ρώσοι εισέβαλαν στο Ντονμπάς και κατέλαβαν -μεταξύ άλλων- ορισμένα από τα χωριά όπου διαβιεί μεγάλος αριθμός ομογενών. Επί οκτώ χρόνια τα πεδία των μαχών περνούσαν κυριολεκτικά μέσα από τα χωράφια τους. Με την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου 2022, σημαντικό τμήμα των περιοχών όπου διαβιεί μεγάλος αριθμός Ελλήνων – στο Ντονμπάς- βρέθηκε υπό ρωσική κατοχή.
Μεταξύ αυτών και η Μαριούπολη, η πόλη που ίδρυσαν οι Έλληνες στα τέλη του 18ου αιώνα, όταν εκτοπίστηκαν από την Κριμαία. Ανάμεσα στους δεκάδες χιλιάδες νεκρούς της Μαριούπολης (οι τοπικές αρχές εκτιμούν ότι οι νεκροί φτάνουν τα 100.000 άτομα) συγκαταλέγονται και χιλιάδες Έλληνες. Εκτός από τις ανθρώπινες απώλειες ο πόλεμος επέφερε σημαντικές καταστροφές στην ιστορία των Ελλήνων της Αζοφικής (κατεστραμμένα και λεηλατημένα μουσεία, κτίρια και μνημεία) ενώ κατέστρεψε και τις διοικητικές υποδομές της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων της Ουκρανίας, του οργάνου στο οποίο υπάγονται περισσότεροι από 100 σύλλογοι Ελλήνων της Ουκρανίας.
Οι σύλλογοι αυτοί χρειάζονται συντονισμό και οι Έλληνες της Ουκρανίας χρειάζονται στήριξη. Για αυτό ξεκίνησε μια σημαντική προσπάθεια για την «επανεκκίνηση» της Ομοσπονδίας. Ρώτησα τον κ. Μαχσμά για το πόσοι είναι οι Έλληνες της Ουκρανίας και που κατέληξαν αυτοί μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής.
«Εμείς πάντα καταγράφαμε ότι Έλληνες ήταν περίπου 100.000 στην Ουκρανία. Οι περισσότεροι από αυτούς στην Αζοφική, στην περιφέρεια Ντόνετσκ. Από το 2014 πολλοί Έλληνες είχαν φύγει από τις εστίες τους προς τις περιοχές που ήλεγχε το ουκρανικό κράτος. Τώρα έφυγαν περισσότεροι. Μετά την εισβολή του 2022 εκτιμούμε ότι περίπου 30.000 Έλληνες έφυγαν προς άλλες περιοχές της Ουκρανίας και άλλοι τόσοι προς χώρες της Ε.Ε., κυρίως Ελλάδα και Κύπρο».
Του θέτω ένα επίπονο ερώτημα, στο οποίο κανένας δεν μπορεί να απαντήσει με ακρίβεια. Την ίδια ερώτηση έχω θέσει σε διάφορους αξιωματούχους στην Ουκρανία, μεταξύ αυτών και στον πρόεδρο Βολοντιμίρ Ζελένσκι. Κανείς τους δεν ήξερε την απάντηση: Πόσοι Έλληνες έχουν σκοτωθεί στη Μαριούπολη;
«Υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις ωστόσο τείνουμε να καταλήξουμε στο ότι εξαιτίας της ρωσικής εισβολής έχουν σκοτωθεί στη Μαριούπολη περίπου 100.000 άνθρωποι. Αν λάβουμε υπόψη ότι το ποσοστό των Ουκρανών ελληνικής καταγωγής που έμενε στην περιοχή ήταν περίπου 15% μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτός είναι και ο αριθμός των θυμάτων, 15.000 Έλληνες».
Η μοίρα των Ελλήνων που γλίτωσαν από τις ρωσικές βόμβες είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστη, οι περισσότεροι διασκορπίστηκαν, αφήνοντας πίσω τα σπίτια και τις δουλειές τους, αρκετοί παραμένουν στον τόπο τους κινδυνεύοντας καθημερινά από τον πόλεμο. Η στήριξή τους αποτελεί προτεραιότητα, λέει ο κ. Μαχσμά αναφερόμενους στους στόχους που θέτει η Ομοσπονδία.
«Η Ομοσπονδία ενώνει όλους τους Έλληνες της Ουκρανίας και για αυτό θα επιχειρήσουμε να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να τους βοηθήσουμε. Και εκείνους που έμειναν και εκείνους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Ακόμα σημαντικοί στόχοι είναι η διατήρηση της γλώσσα των Ελλήνων της Αζοφικής και του ιδιαίτερου πολιτισμού της. Και βέβαια η ενίσχυση σχέσεων με την ιστορική μας πατρίδα, την Ελλάδα».
Όσον αφορά τις σχέσεις της Ομοσπονδίας με την Ελλάδα, ο νέος πρόεδρός της λέει ότι θα στραφεί σε διάφορους φορείς της χώρας μας για να βρει υποστήριξη στους προαναφερόμενους σκοπούς: «Θα ζητήσουμε από την ιστορική μας πατρίδα να μας προσέξει, τώρα που βρεθήκαμε σε μεγάλες δυσκολίες και χρειαζόμαστε στήριξη. Θα στραφούμε σε όλες τις υπηρεσίες για στήριξη και βοήθεια για την διατήρηση της ελληνικής μας ταυτότητας και τη διατήρηση της αυθεντικότητας μας. Ελπίζω να εισακουστούμε».
Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα, ο ίδιος αναφέρει ότι οι Έλληνες της Ουκρανίας δεν νιώθουν καμία καταπίεση από τις ουκρανικές αρχές όντας «πολίτες της Ουκρανίας και έχοντας τα ίδια δικαιώματα με τους υπολοίπους».