Οι millennials δεν βρίσκουν σπίτι στην Αθήνα. Η μάχη για την εύρεση κατοικίας θα συνεχιστεί.

Αν ανήκετε στην γενιά των millennials, οι ευχές σας λογικά, εκτός από τα παραπάνω, θα περιλαμβάνουν και το «να βρω επιτέλους να νοικιάσω ένα σπίτι». Για τους νέους μεταξύ 22 έως 35, η κατάσταση πριν δέκα – δεκαπέντε χρόνια είχε ως εξής: τέλος σπουδών, είσοδος στην αγορά εργασίας, εύρεση σπιτιού, μετακόμιση, και τα υπόλοιπα είναι γνωστά – και διαφορετικά για τον καθένα. Σήμερα η σειρά αυτή διακόπτεται αιφνιδίως και με βία, καθώς η επέλαση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, αλλά και άλλοι οικονομικοί παράγοντες, βγάζουν την εύρεση σπιτιού από την συνάρτηση και την καθιστούν ως την άγνωστη, μεταβλητή χ. Τι σημαίνει αυτό; Ότι το να είσαι νέος, φοιτητής, πτυχιούχος ή νεοεισαχθείς στην αγορά εργασίας, δεν συνεπάγεται του ότι θα μπορέσεις παράλληλα να εξασφαλίσεις την αυτονομία σου, μένοντας μόνος και μετακομίζοντας μακριά από την οικογενειακή εστία.

Η δυσκολία ξεκινάει από την στιγμή που ξεκινάς να ψάχνεις που θα μείνεις. Η Αθήνα μοιάζει η ιδανική επιλογή φυσικά, θέατρα, μαγαζιά, Εξάρχεια, Παγκράτι, κέντρο, vegan εστιατόρια, μουσεία και εκθέσεις, όλα απτά, όλα κοντά, όλα ενδιαφέροντα. Και εκεί που γεμάτος χαρά και ανυπομονησία πατάς το πλήκτρο για να αναζητήσεις σπίτι στο διαδίκτυο, ανακαλύπτεις σχετικά άμεσα, πως η Αθήνα προσφέρει τα πάντα, εκτός από κατοικίες. Βρίσκεις ένα διαμέρισμα σε παλιά πολυκατοικία που μοιάζει καλό, κάπου στην Νέα Σμύρνη ή το Κουκάκι, το επισκέπτεσαι και ανακαλύπτεις ότι στο τέλος του μήνα από τον μισθό σου, που διαμορφώνεται στα 900 με 1200 ευρώ, θα πρέπει να δίνεις τα μισά για το ενοίκιο. Συμβιβάζεσαι, προχωράς μέσα στο σπίτι και βλέπεις ότι τελικά είναι πολύ μικρότερο από ότι φαινόταν στις φωτογραφίες της ιστοσελίδας. Το πάτωμα είναι ξηλωμένο σε ένα σημείο, τα κουφώματα προπολεμικά και η κουζίνα θυμίζει ταινία του 50, ενώ περιμένεις από στιγμή σε στιγμή να εμφανιστεί από κάπου η Βασιλειάδου. Αναστεναγμός, ένα «σας ευχαριστώ πολύ» και μια ηρωική έξοδος από την πολυκατοικία, είναι η ακολουθία.

Μετά από τα παραπάνω, η ερώτηση που σχηματίζεται στο μυαλό μας είναι μια: Γιατί είναι τόσο δύσκολο να βρούμε σπίτι στην Αθήνα; Μακάρι η ιστορία αυτή να είχε όμως, μόνο έναν και μοναδικό «κακό» που πρέπει να ηττηθεί για να κατορθώσουμε να πάρουμε το κλειδί της ανεξαρτησίας μας. Η αλήθεια είναι ότι αυτό, όπως και σχεδόν κάθε άλλο σύγχρονο δημοσιονομικό ζήτημα, είναι πολυπαραγοντικό, πολύπλοκο και δεν εξαρτάται ακριβώς από εμάς για να λυθεί.

Η οικιακή πραγματικότητα

Ας μην σπαταλήσουμε χρόνο στο να εξηγήσουμε τι σημαίνει το φαινόμενο της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Όλοι το γνωρίζουμε, το έχουμε χρησιμοποιήσει μέσω πλατφόρμων, όπως για παράδειγμα, η Airbnb και πολλοί από το κοινό το έχουν εξελίξει σε έναν νέο τρόπο οικονομικής ενίσχυσης. Σταδιακά, μέσα στα 5 με 7 τελευταία χρόνια η Αθήνα και οι περιοχές κοντά στο κέντρο της, όπως Εξάρχεια, Νέα Σμύρνη, Κουκάκι, Κολωνάκι, Παγκράτι, Καλλιθέα, Μεταξουργείο και Νέος Κόσμος έχουν πλημμυρίσει με κατοικίες που ενοικιάζονται μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα και λειτουργούν ως ενναλακτικά καταλύματα, που εξυπηρετούν το μεγάλο τουριστικό φορτίο που καταφθάνει κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Αυτή η μαζική είσοδος, του νέου μοτίβου ενοικίασης είναι και εκείνη που άλλαξε ριζικά, όπως μας αναφέρει η κυρία Μίνα Χαρμπαλή, Γενική Γραμματέας του Συλλόγου Μεσιτών Αττικής, το τοπίο. «Δεν υπάρχουν ακίνητα στην αγορά εδώ και 3 με 4 χρόνια» μας εξηγεί η ίδια, σχολιάζοντας το φαινόμενο.

Η κα. Χαρμπαλή παρακολουθεί προσεκτικά την αγορά εδώ και χρόνια και μας περιγράφει πως αυτή η έλλειψη στέγης οφείλεται κυρίως στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, αλλά και στον πληθωρισμό που επιστρέφει κάθε χρόνο, όλο και πιο δυναμικά. Κάπως έτσι, η νέα γενιά δεν μπορεί να αγοράσει ή να ενοικιάσει σπίτια, λόγω των χαμηλών μισθών και λόγω έλλειψης κατοικιών. Σήμερα η κατάσταση μοιάζει πιο ανεξέλεγκτη από ποτέ, καθώς όπως μας αναφέρει η ίδια, οι κατοικίες στις περιοχές γύρω από το ιστορικό κέντρο, από την Κυψέλη ως το Παγκράτι, αγοράζονται από ξένους επενδυτές, κυρίως Ισραηλινούς και Κινέζους, οι οποίοι τις αξιοποιούν ως κτήρια βραχυχρόνιων μισθώσεων. Αυτό το γεγονός, «παγώνει την αγορά» και τα δεσμέυει τα σπίτια, τα οποία πια δεν είναι διαθέσιμα ούτε για πώληση, αλλά ούτε και για ενοικίαση. Ταυτόχρονα και ενώ όλοι νομίζουν ότι έτσι τουλάχιστον επωφελείται η ελληνική οικονομία, οι ξένοι αυτοί επενδυτές βγάζουν κέρδη από υπεραξίες και αναπωλήσεις των ακινήτων τους.Τώρα το φαινόμενο καλπάζει προς τα Δυτικά, Ανατολικά Προάστια και τον Πειραιά και μοιάζει να μας κυκλώνει.

Στεγαστική κρίση
«Δεν μπορούμε να δουλέψουμε σαν κλάδος» υπερτονίζει η Γενική Γραμματέας των μεσιτών, εξηγώντας μας πόσο πλήττεται το επάγγελμά τους από την ισχύουσα κατάσταση και νομοθεσία, που ευνοεί αρκετά αυτό το νέο αγοραστικό μοτίβο. Στην θέση των μεσιτικών γραφείων πλέον υπάρχουν νέες εταιρείες διαχείρισης κτηρίων βραχυχρόνιων μισθώσεων που λειτουργούν σαν νέα, high end εκτελεστικά όργανα και συμβάλλουν στην συνέχιση της προβληματικής αυτής κατάστασης. Αυτό δημιουργεί έναν αέναο, φαύλο κύκλο, με τις διαθέσιμες κατοικίες να λιγοστεύουν και να πωλούνται ή ενοικιάζονται για υπέρογκα ποσά που δεν ακολουθούν σε καμία περίπτωση την φράση “value for money”. Και τι κάνουν οι νέοι που αναζητούν το πρώτο τους σπίτι; Αποδημούν σε περιοχές που κάποτε ήταν απλησίαστες, αρκεί να είναι κοντά στη δουλειά τους και να τους βολεύει η συγκοινωνία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Άγγελος, σερβιτόρος, 29 ετών, ο οποίος πλέον μένει, εδώ και 4,5 χρόνια στο Μεταξουργείο. «Έψαχνα για καιρό και έβρισκα μόνο κάτι υπόγεια στο Παγκράτι, χωρίς κουφώματα», μας αναφέρει. Ο Άγγελος τώρα δίνει 420 ευρώ για ένα διαμέρισμα 50 τ.μ., το οποίο είναι σε σχετικά καλή κατάσταση και μας εξηγεί πως, αν και στην αρχή φοβόταν γιατί ένα κομμάτι του Μεταξουργείου είναι αρκετά υποβαθμισμένο, πλέον έχει συνηθίσει. Η περίπτωσή του αποτελεί ενδεικτικό δείγμα, με πολλούς νέους να ακολουθούν αυτή την γεωγραφική μετατόπιση σε περιοχές όπως τα Πατήσια, η Πλατεία Βάθης, Αττικής, τα Κάτω Πατήσια και γύρω από την Ομόνοια.