Η ιατρική και η Τεχνητή Νοημοσύνη
{Η σχέση γιατρού-ασθενούς βασίζεται στην επικοινωνία, στη σιωπή, στο βλέμμα, στο άγγιγμα}
Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) έχει εισβάλει δυναμικά στον χώρο της Ιατρικής, φέρνοντας μαζί της δυνατότητες που μέχρι πριν λίγα χρόνια ανήκαν στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Διαγνωστικά εργαλεία που βασίζονται σε αλγόριθμους μηχανικής μάθησης, συστήματα πρόβλεψης πορείας ασθενειών, και ρομποτικοί βοηθοί σε χειρουργεία είναι πια πραγματικότητα. Ωστόσο, όσο εντυπωσιακές κι αν είναι αυτές οι εξελίξεις, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα: η μηχανή δεν μπορεί — και δεν πρέπει — να αντικαταστήσει τον γιατρό.
Η ΤΝ μπορεί να εντοπίζει με ακρίβεια πρώιμες ενδείξεις καρκίνου σε ακτινογραφίες, να προτείνει εξατομικευμένα πρωτόκολλα θεραπείας και να αναλύει τεράστιες βάσεις δεδομένων για την εύρεση συσχετισμών που ξεφεύγουν από την ανθρώπινη αντίληψη. Παράγει ταχύτητα, συνέπεια και συχνά υψηλότερη διαγνωστική ακρίβεια. Σε ορισμένους τομείς, όπως η ιατρική απεικόνιση και η πρόβλεψη επιπλοκών, η ΤΝ λειτουργεί ως πολύτιμος σύμμαχος.
Όμως η Ιατρική δεν είναι απλώς εξισώσεις και δεδομένα. Είναι επιστήμη, αλλά και τέχνη. Η ΤΝ δεν έχει συνείδηση, ενσυναίσθηση ή ηθικές αξίες. Δεν μπορεί να αντιληφθεί τον φόβο που νιώθει ένας ασθενής όταν ακούει μια διάγνωση. Δεν μπορεί να παρηγορήσει, να εμπνεύσει εμπιστοσύνη, να δώσει κουράγιο.
Η υπερβολική εξάρτηση από την τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να οδηγήσει σε αποπροσωποποίηση της ιατρικής πράξης. Αν ο γιατρός αρχίσει να βλέπει τον ασθενή ως «σύνολο δεδομένων», χάνεται η ουσία: ο άνθρωπος.
Η Ανθρώπινη Σχέση Δεν Αντιγράφεται:
Η σχέση γιατρού-ασθενούς βασίζεται στην επικοινωνία, στη σιωπή, στο βλέμμα, στο άγγιγμα. Είναι ο τρόπος που ο γιατρός θα μιλήσει, θα καθησυχάσει, θα πείσει έναν ασθενή να ακολουθήσει μια δύσκολη θεραπεία. Αυτή η αλληλεπίδραση, η συναισθηματική σύνδεση, είναι αναντικατάστατη. Η θεραπευτική δύναμη που αποπνέει η προσωπικότητα του γιατρού — η αυτοπεποίθησή του, η φροντίδα, η ανθρωπιά — έχει πραγματικό, μετρήσιμο αντίκτυπο στην πορεία της υγείας του ασθενούς.
Άρα η τεχνητή νοημοσύνη είναι μόνο ένα εργαλείο. Πολύτιμο, ισχυρό, αλλά εργαλείο. Δεν είναι γιατρός. Δεν πρέπει να την φοβόμαστε, αλλά ούτε και να της παραδώσουμε τα ηνία της Ιατρικής. Ο πυρήνας της θεραπείας ήταν και θα παραμείνει η ανθρώπινη σχέση. Μια σχέση εμπιστοσύνης, κατανόησης και ελπίδας. Και καμία μηχανή, όσο έξυπνη κι αν γίνει, δεν μπορεί να την υποκαταστήσει.
Να είσαστε καλά, να περνάτε καλά και να μη χρειάζεστε γιατρούς.
Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης
