Η καλή τρομοκράτισσα, Doris Lessing, εκδόσεις Διόπτρα, μετάφραση Έφη Τσιρώνη
Το μυθιστόρημα “Η καλή τρομοκράτισσα” της Doris Lessing, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση της Έφης Τσιρώνη, αποτελεί μια οξυδερκή εξερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στην πολιτική στράτευση, την προσωπική ανεπάρκεια και τις αυταπάτες της συλλογικής δράσης. Η Lessing, με το γνώριμο ύφος της που συνδυάζει ψυχολογική ενδοσκόπηση και πολιτική οξυδέρκεια, προτείνει έναν αντι-ηρωικό στοχασμό για τις μορφές της τρομοκρατίας και την καθημερινότητα εκείνων που τη συντηρούν.
Η κεντρική ηρωίδα, η Άλις, ενσαρκώνει την αντιφατική φιγούρα του “καλού τρομοκράτη”: είναι ταυτόχρονα υπάκουη νοικοκυρά και αφοσιωμένη ακτιβίστρια, πρόθυμη να εξυπηρετήσει και να θυσιαστεί για την ομάδα, αλλά ανίκανη να ξεφύγει από τις μικρότητες και τις ανασφάλειες που καθορίζουν τις προσωπικές της σχέσεις. Με μια λεπτή αίσθηση των σημείων τομής μεταξύ του προσωπικού και του πολιτικού, η βραβευμένη με Νόμπελ Ντόρις Λέσινγκ δημιουργεί ένα συναρπαστικό πορτρέτο της οικογενειακής ζωής και της εξέγερσης.
Η συγγραφέας, αντί να κατασκευάσει ένα μυθιστόρημα με ένταση και δράση, επιλέγει να εστιάσει στον αργό ρυθμό της καθημερινής συμβίωσης σε μια κολλεκτίβα, όπου το επαναστατικό πάθος συχνά εκφυλίζεται σε μικροπολιτικές συγκρούσεις, συναισθηματικές εξαρτήσεις και συμβολικές κινήσεις αντί για πραγματική αλλαγή.
Η μετάφραση της Έφης Τσιρώνη αποδίδει με ακρίβεια το ύφος της Lessing, αναδεικνύοντας την ειρωνική απόσταση αλλά και τη λεπτή ψυχογραφία των χαρακτήρων. Ο ελληνικός λόγος διατηρεί την υφή της αγγλικής αφήγησης, χωρίς να θυσιάζει την ευκρίνεια ή την αναγνωστική ροή.
Σε θεωρητικό επίπεδο, το μυθιστόρημα συνομιλεί με τη μετα-μαρξιστική κριτική του τέλους του 20ού αιώνα, εκθέτοντας τα όρια της ένοπλης επαναστατικής δράσης σε δυτικές κοινωνίες που έχουν ήδη ενσωματώσει πολλές από τις ριζοσπαστικές ρητορικές στη δική τους ιδεολογική κανονικότητα. Η “καλή τρομοκράτισσα” δεν είναι μόνο μια ειρωνική φιγούρα, αλλά και ένα σύμβολο της αποτυχίας του πολιτικού οράματος όταν δεν μπορεί να υπερβεί τις προσωπικές παθολογίες των φορέων του.
Η Lessing, χωρίς διδακτισμό, σκιαγραφεί τον κυνισμό αλλά και την τραγικότητα της επαναστατικής αυταπάτης. Το αποτέλεσμα είναι ένα έργο που θέτει ερωτήματα για το αν η πολιτική στράτευση μπορεί πράγματι να διαρρήξει τα όρια της καθημερινής μετριότητας ή αν αναπαράγει τελικά τους ίδιους μηχανισμούς εξουσίας και εξάρτησης που επιδιώκει να καταργήσει.
Η Doris Lessing γεννήθηκε το 1919 στην Περσία από Βρετανούς γονείς και μεγάλωσε στη Νότια Αφρική. Υπήρξε μία από τους σημαντικότερους συγγραφείς του 20ού αιώνα. Το 2001 τιμήθηκε με το βραβείο David Cohen για τη συνολική προσφορά της στη βρετανική λογοτεχνία. Το 2007 της απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Οι Times την κατέταξαν πέμπτη στη λίστα με τους 50 σπουδαιότερους Βρετανούς συγγραφείς από το 1945 και μετά. Πέθανε το 2013.
Ντόρις Λέσινγκ: Η συγγραφέας που τόλμησε να μιλήσει για τη γυναίκα
