Μετά από δύο χρόνια πολέμου, τι ακριβώς έχει κερδίσει η Χαμάς;
Μερικές φορές τα φαινόμενα απατούν. Ακόμη και στον ρεαλιστικό κόσμο της γεωπολιτικής. Ακριβώς δύο χρόνια μετά τις φρικαλεότητες της 7ης Οκτωβρίου 2023, η Χαμάς εμφανίζεται πιο στριμωγμένη από ποτέ. Ενδεχομένως και να είναι. ‘Ομως έχει αποδειχθεί «πολύ σκληρή για να πεθάνει», καταγράφοντας σημαντικές νίκες εις βάρος του Ισραήλ.
Ενορχηστρώνοντας μία από τις θεαματικότερες τρομοκρατικές επιθέσεις που έχουν καταγραφεί στη σύγχρονη Ιστορία, εξόντωσε 1.200 ανθρώπους –αμάχους στη συντριπτική πλειονότητά τους– και απήγαγε 250 ομήρους, τους οποίους χρησιμοποίησε φέρνοντας την ισραηλινή κοινωνία απέναντι στην ισραηλινή κυβέρνηση.
Ταυτόχρονα, παρότι γνώριζε τις ανθρωπιστικές συνέπειες για τον τοπικό πληθυσμό της Γάζας επέλεξε και πέτυχε να οδηγήσει το Ισραήλ σε έναν πόλεμο διαρκείας και τελικά στη διεθνή απομόνωσή του. Κέρδισε μάλιστα τον «πόλεμο» της επικοινωνίας, ελέγχοντας και αξιοποιώντας αποτελεσματικά την πληροφόρηση από τη Γάζα· χωρίς κανείς να παραγνωρίζει την αντικειμενική καταστροφή που συνεπάγεται η ισραηλινή εκστρατεία.
Επίσης, παρά τα σφοδρά πλήγματα εις βάρος της, επί δύο χρόνια διατήρησε τις τάξεις της ως λειτουργικής παραστρατιωτικής οντότητας·κεφαλαιοποιώντας τις στρατηγικές επιλογές της να κατασκευάσει ένα δίκτυο τούνελ που λειτούργησε ως προστατευτικό δίχτυ ασφαλείας και να ενσωματωθεί στην κοινωνία των πολιτών της Γάζας λειτουργώντας μέσα από αυτήν.
Το Ισραήλ ήλπιζε ότι η Χαμάς θα απέρριπτε πλήρως και εξαρχής το αμερικανικό σχέδιο που συζητείται αυτές τις ώρες στην Αίγυπτο. Θα συνέχιζε έτσι μέχρι τέλους την επιχείρηση στη Γάζα και θα είχε πλέον την αμέριστη στήριξη του Ντόναλντ Τραμπ, αφού ο ίδιος είχε ξεκαθαρίσει ότι αυτή ήταν η τελευταία προσφορά στη Χαμάς. Η αμερικανική λύση υιοθετεί σαφώς τις ισραηλινές θέσεις. Ομως και μόνο που υποβλήθηκε ως επιλογή στη Χαμάς, θεωρείται ότι της προσφέρει χώρο και χρόνο για μανούβρες.
Η εκτίμηση τώρα είναι ότι η οργάνωση –το πιθανότερο– θα απελευθερώσει τους εναπομείναντες ομήρους και μόνο για το γεγονός ότι θα ανταμειφθεί με την επιστροφή έως και 2.000 Παλαιστίνιων κρατουμένων· κατηγορούμενοι για δολοφονίες και τρομοκρατικές ενέργειες στο Ισραήλ. Επιπλέον θεωρείται ικανή να διαπραγματευθεί την απώθηση του ισραηλινού στρατού σε μεγαλύτερη απόσταση από το κέντρο της Γάζας, εξέλιξη που θα της έδινε δυνατότητες να ανασυνταχθεί.
Με άλλα λόγια θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει τη φάση των διαβουλεύσεων ώστε να παραμείνει παίκτης στην επόμενη ημέρα της Γάζας, διεισδύοντας στη νέα διοικητική δομή της περιοχής· στα πρότυπα του μοντέλου της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Κοινή πεποίθηση αποτελεί ότι η Χαμάς δεν έχει καμία πρόθεση να εξοριστεί ή να αφοπλιστεί. Αυτή θεωρείται και η βασική αδυναμία στην υλοποίηση του σχεδίου Τραμπ, καθώς απαιτεί από την οργάνωση να συναινέσει στην παράδοσή της. Ομως, ρεαλιστικά, δεν μπορεί να υπάρξει μακροπρόθεσμη άρση του αδιεξόδου χωρίς την ήττα της Χαμάς· τουλάχιστον αυτή είναι η «κόκκινη γραμμή» του Ισραήλ που, εκ των πραγμάτων, έχει το πάνω χέρι στις εξελίξεις.
Από τη στιγμή που η οργάνωση θα απελευθερώσει τους ομήρους, είναι σχεδόν βέβαιον ότι οι ΗΠΑ θα μειώσουν την πίεση εις βάρος της. Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν φημίζεται για τον ζήλο του ως προς τις λεπτομέρειες. Αυτό που θέλει είναι κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση των ομήρων, ώστε να καταγράψει κι εκείνος τη δική του νίκη.
Σημειωτέον, το πλαίσιο της συμφωνίας ενδυναμώνει ως μεσολαβητές και περιφερειακούς παίκτες τόσο το Κατάρ όσο και την Τουρκία, που θα επιδιώξουν να πιέσουν τη Χαμάς για παραχωρήσεις ώστε να ικανοποιήσουν την Ουάσιγκτον και, την ίδια ώρα, θα επιχειρήσουν να στηρίξουν την παραμονή της οργάνωσης στο προσκήνιο.
ΣΑΡΜ ΕΛ ΣΕΪΧ, Αίγυπτος, 6 Οκτωβρίου (Reuters)
Αντιπροσωπείες του Ισραήλ και της Χαμάς πραγματοποίησαν τη Δευτέρα, στην Αίγυπτο, την πρώτη ημέρα έμμεσων διαπραγματεύσεων για το σχέδιο του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, που αποσκοπεί στον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Στο τραπέζι τέθηκαν ιδιαίτερα αμφιλεγόμενα ζητήματα, όπως το αίτημα για αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων και ο αφοπλισμός της Χαμάς.
Το Ισραήλ και η Χαμάς έχουν εγκρίνει τις βασικές αρχές του σχεδίου Τραμπ, σύμφωνα με το οποίο θα σταματήσουν οι εχθροπραξίες, θα απελευθερωθούν οι όμηροι και θα αυξηθεί η ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Γάζα. Το σχέδιο έχει τη στήριξη τόσο αραβικών όσο και δυτικών κρατών. Ο Τραμπ έχει ζητήσει οι διαπραγματεύσεις να προχωρήσουν γρήγορα προς μια τελική συμφωνία, την οποία η Ουάσινγκτον χαρακτηρίζει ως τη μεγαλύτερη πρόοδο που έχει σημειωθεί έως τώρα για τον τερματισμό της διετούς σύγκρουσης.
Ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος παρουσιάζει τον εαυτό του ως τον μοναδικό παγκόσμιο ηγέτη ικανό να φέρει ειρήνη στη Γάζα, έχει επενδύσει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο στην προσπάθεια να σταματήσει ο πόλεμος που έχει προκαλέσει δεκάδες χιλιάδες θανάτους και έχει αφήσει το Ισραήλ –σύμμαχο των ΗΠΑ– όλο και πιο απομονωμένο στη διεθνή σκηνή.
«Υπάρχει πραγματικά καλή πιθανότητα»
«Πιστεύω πραγματικά ότι θα καταλήξουμε σε συμφωνία», δήλωσε ο Τραμπ τη Δευτέρα από τον Λευκό Οίκο, καθώς οι αντιπροσωπείες συναντιόνταν στην Αίγυπτο. «Έχουμε πολύ καλές πιθανότητες να πετύχουμε μια συμφωνία, και θα είναι μια διαρκής συμφωνία».
Ωστόσο, και οι δύο πλευρές επιδιώκουν διευκρινίσεις σε κρίσιμες λεπτομέρειες — τα ίδια ζητήματα που έχουν εκτροχιάσει προηγούμενες προσπάθειες και θα μπορούσαν να εμποδίσουν μια γρήγορη λύση.
Ο Τραμπ έχει ζητήσει από το Ισραήλ να αναστείλει τους βομβαρδισμούς της Γάζας για τη διάρκεια των συνομιλιών. Κάτοικοι της Γάζας ανέφεραν ότι η ισραηλινή επίθεση έχει περιοριστεί σημαντικά, αν και δεν έχει σταματήσει πλήρως.
Οι υγειονομικές αρχές της Γάζας ανέφεραν 19 νεκρούς από ισραηλινά πλήγματα το τελευταίο 24ωρο — περίπου το ένα τρίτο του μέσου ημερήσιου απολογισμού των τελευταίων εβδομάδων, όταν το Ισραήλ διεξήγαγε μία από τις σφοδρότερες επιθέσεις του πολέμου στην πόλη της Γάζας.
Οι συνομιλίες συνεχίζονται την Τρίτη
Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν στο θέρετρο της Ερυθράς Θάλασσας, Σαρμ Ελ Σέιχ, με την παρουσία αντιπροσωπειών από την Αίγυπτο, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Κατάρ, που λειτουργούν ως μεσολαβητές.
Παλαιστίνιος αξιωματούχος κοντά στις συνομιλίες ανέφερε ότι η πρώτη συνεδρία ολοκληρώθηκε αργά το βράδυ της Δευτέρας, ενώ νέος γύρος διαπραγματεύσεων έχει προγραμματιστεί για την Τρίτη.
