Ο καρκίνος παραμένει η ασθένεια που έχει στιγματίσει όσο καμία άλλη την ανθρώπινη ιστορία. Για δεκαετίες οι επιστήμονες πάλευαν περισσότερο με τα όριά τους παρά με την ίδια τη νόσο. Όμως, σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ των Sunday Times, για πρώτη φορά υπάρχει βάσιμος λόγος αισιοδοξίας: η επιστήμη πλησιάζει σε μια φάση όπου ο καρκίνος μπορεί να γίνει πλήρως διαχειρίσιμη ή και ιάσιμη ασθένεια.
Και το εντυπωσιακό είναι ότι αυτή η αλλαγή δεν ανήκει στο μέλλον — συμβαίνει τώρα.
Η επανάσταση της «εξατομικευμένης ογκολογίας»
Η μεγαλύτερη μεταβολή στη θεραπεία του καρκίνου είναι η μετάβαση από τις γενικές, μη στοχευμένες θεραπείες που οι επιστήμονες αποκαλούν “θεραπεία βασισμένη στο DNA και τα μοναδικά χαρακτηριστικά κάθε όγκου”
Με ανάλυση του γενετικού υλικού, οι γιατροί μπορούν πλέον να εντοπίζουν:τις ακριβείς μεταλλάξεις του όγκου, πώς αυτές συμπεριφέρονται, ποιο φάρμακο μπορεί να «χτυπήσει» τον όγκο με τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα
Η προσέγγιση αυτή οδηγεί σε θεραπείες με λιγότερες παρενέργειες και συχνά εντυπωσιακά καλύτερα αποτελέσματα. Πολλά από αυτά τα φάρμακα δοκιμάζονται ήδη σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Ανοσοθεραπεία: όταν το σώμα μαθαίνει να νικά τον καρκίνο
Από όλες τις εξελίξεις, η ανοσοθεραπεία είναι η πιο συναρπαστική. Παρά το όνομα, δεν πρόκειται για «ενίσχυση» του ανοσοποιητικού. Είναι κάτι πολύ πιο έξυπνο: το ανοσοποιητικό σύστημα εκπαιδεύεται να αναγνωρίζει τα καρκινικά κύτταρα ως εχθρούς και να τα εξοντώνει. Σε πολλούς ασθενείς, ειδικά με μελάνωμα και συγκεκριμένους καρκίνους πνεύμονα, η ανοσοθεραπεία έχει οδηγήσει σε μακροχρόνιες υφέσεις – κάτι που θεωρούνταν αδιανόητο πριν από δέκα χρόνια.
Τα νέα “καρκινικά εμβόλια” αλλάζουν τον κανόνα
Το άρθρο των Sunday Times παρουσιάζει τις τελευταίες κλινικές δοκιμές εξατομικευμένων εμβολίων mRNA, στα πρότυπα των εμβολίων για τον COVID-19. Αυτά τα εμβόλια είναι διαφορετικά για κάθε ασθενή. Κατασκευάζονται με βάση το DNA του όγκου και «προγραμματίζουν» το ανοσοποιητικό να εντοπίζει τις «υπογραφές» των καρκινικών κυττάρων.
Τα πρώτα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά: σημαντική μείωση των υποτροπών σε καρκίνο μαστού, σημαντική επιβράδυνση της εξέλιξης όγκων σε παγκρεατικό καρκίνο, θεαματικά αποτελέσματα σε μελάνωμα και καρκίνο δέρματος. Πρόκειται για έναν εντελώς νέο τρόπο θεραπείας — ένα προσωπικό «εμβόλιο κατά του καρκίνου».
Τεχνητή Νοημοσύνη: ο καταλύτης της μεγάλης προόδου
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει αλλάξει τον ρυθμό της επιστημονικής ανακάλυψης. Σύμφωνα με τους Sunday Times, η ΑΙ: εντοπίζει μοριακούς στόχους πολύ πιο γρήγορα, προβλέπει ποια θεραπεία θα λειτουργήσει σε ποιον ασθενή, αναλύει βιοψίες σε λίγα λεπτά,βοηθά στην ανακάλυψη νέων φαρμάκων σε χρόνο 1/10 του παλαιού
Το αποτέλεσμα;
Ένα ερευνητικό άλμα που μοιάζει περισσότερο με «εποχή αναγέννησης» παρά με σταδιακή πρόοδο.
Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον;
Ισως τα επόμενα 10 χρόνια: Ορισμένοι καρκίνοι θα γίνουν πλήρως ιάσιμοι. Άλλοι θα αντιμετωπίζονται ως χρόνια παθήσεις, όπως σήμερα ο HIV. Και σε βάθος 20ετίας οι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα έχουμε τη δυνατότητα να «απενεργοποιούμε» τον καρκίνο σε πρώιμο στάδιο, πριν καν γίνει επικίνδυνος.
Ρεαλιστική αισιοδοξία, χωρίς θριαμβολογία
Το άρθρο δεν ωραιοποιεί την κατάσταση. Ο καρκίνος παραμένει εξαιρετικά πολύπλοκη ασθένεια, με εκατοντάδες τύπους και χιλιάδες μεταλλάξεις. Η αντίσταση σε φάρμακα παραμένει ένα σοβαρό πρόβλημα. Και η πρόσβαση σε προηγμένες θεραπείες είναι ακόμη άνιση. Αλλά κάτι έχει αλλάξει. Οι επιστήμονες δεν χρησιμοποιούν πλέον τη φράση «ίσως κάποτε».Χρησιμοποιούν τη φράση: «Για πρώτη φορά, έχουμε όντως τα εργαλεία να νικήσουμε τον καρκίνο.» Και αυτή η αλλαγή στον τρόπο που μιλούν οι γιατροί είναι από μόνη της επανάσταση.
Ο 21ος αιώνας μπορεί να μείνει στην ιστορία ως η εποχή όπου ο άνθρωπος έμαθε να διαβάζει τον καρκίνο στο ίδιο του το γενετικό κείμενο — και να τον σταματά πριν εξαπλωθεί. Δεν θα υπάρξει ένα «μαγικό χάπι». Θα υπάρξει όμως ένα σύνολο θεραπειών που, συνδυαστικά, θα μετατρέψουν τον καρκίνο σε κάτι που μπορούμε να ελέγξουμε, να προλάβουμε και σε πολλές περιπτώσεις να θεραπεύσουμε. Και αυτό, όπως γράφουν εύστοχα οι Sunday Times, είναι ίσως το μεγαλύτερο επίτευγμα της σύγχρονης ιατρικής.
