Οι φωτιές, οι ευθύνες, η Ελλάδα και το αύριο. Μια ανάλυση μετά την πρώτη φάση μιας αναπόφευκτης καταστροφής.
Γράφει ο Αλέκος Μάρκελλος
Λίγα 24ωρα πριν τον πρόσφατο όλεθρο, έγραφα εδώ πως «τέτοιο κύμα καύσωνα δεν το αντέχει καμμία μεσογειακή χώρα και πως πρέπει να υπάρξει μέγιστος συναγερμός, κινητοποίηση και προετοιμασία».
Στο μυαλό μου είχα κάτι σε επίπεδο πολέμου, όχι κάτι λιγότερο, κάτι σε επίπεδο Εθνικής επιστράτευσης, αξιολογώντας αυτό που ερχόταν σε συνδυασμό με την όποια αντίληψη, εμπειρία και γνώση έχω για τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας.
Μετανιώνω που εκείνη την κρίσιμη ώρα δεν το τόνισα με την ένταση και τη βεβαιότητα που το αισθανόμουν, υπήρξαν λόγοι γί αυτό.
Κι έγινε, εντελώς όμως, ακριβώς ότι περίμενα, ίσως και λιγότερα, ευτυχώς.
Κινητοποίηση, επιφυλακή και προετοιμασία έγιναν και αξιολογώ πως έγιναν καλύτερα και περισσότερο από τις προηγούμενες χρονιές.
Το ίδιο ισχύει και για τα σχέδια και τα μέτρα πρόληψης που ελήφθησαν πριν την έναρξη της φετινής αντιπυρικής περιόδου, ήταν κι αυτά καλύτερα άλλων ετών.
Ας το περιγράψω μπακαλίστικα:
Πέρισυ είχαμε προετοιμασία 30% και πυρκαγιές 20%, φέτος προετοιμασία 40% και (για την ώρα), πυρκαγιές στο 80%.
(Η περιγραφή αποτυπώνει ενδεικτικές αναλογίες, όχι πραγματικούς αριθμούς).
Η επιπλέον κινητοποιηση του Κράτους, γιατί το είδε να έρχεται, ενημερώθηκε, έφτασε (σε σχέση με αυτό που προειδοποιούσα πως ερχόταν), στο 60%.
Και ξεκινάνε οι φωτιές, η πύρινη ανάσα σαρώνει από την Τουρκία, τη Ρόδο, την Αττική, την Εύβοια, τη Πελοπόννησο, τη νότιο Ιταλία, τη Σικελία.
Και στην Βόρειο, τη Μεσογειακή Αφρική το ίδιο σάρωσε, «έβραζαν» ζωντανοί για μέρες.
Αλλά εκεί δεν είχε απέραντα πευκοδάση να λαμπαδιάσουν.
Όπου τα βρήκε στο διάβα της η φωτιά, τα σάρωσε, δίχως σύνορα, από την κεντρική Τουρκία μέχρι τη Σικελία.
Αν έβλεπες από το διαστημικό σταθμό την εικόνα δε θα έλεγες «η Ελλάδα φλέγεται», θα έβλεπες έναν καυτό δίσκο -μακράν πέρα του «κανονικού»- να έχει εγκατασταθεί για μέρες πάνω από την ευρύτερη περιοχή, μέχρι που «έσκασε», λαμπάδιασε,το ίδιο ακραία και καταστροφικά, παντού.
Όμως, έσκασε.
Με προετοιμασία στο 60 και φωτιές στο 80++ έχεις χάσει από τα αποδυτήρια, ότι και να κάνεις, αμύνεσαι.
Εξ αρχής, και υπό τις συνθήκες, από την πρώτη εστία και μετά, το φαινόμενο ξέσπασε το ίδιο επιθετικά και μαζικά, είτε στα Τουρκικά παράλια, είτε στην Εύβοια.
Οι εικόνες με τις φλόγες να έχουν φτάσει στη θάλασσα, ίδιες ήταν κι από τις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Εν προκειμένω, άμυνα σημαίνει ελαχιστοποίηση της ζημιάς.
Και σε αυτό πρώτα βάζεις την ανθρώπινη ζωή.
(Ή, όχι;;;).
Αυτό σαφώς έβαλαν πρώτο η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός, αυτή ήταν η ουσιαστική πρόοδος από το τραγικό μάθημα της αντίστοιχης υπέρ-πυρκαγιάς (flash fire) και της τραγωδίας στο Μάτι:
-Το 112 και οι άμεσες, οργανωμένες προληπτικές (αλλά και διασωστικές), εκκενώσεις.
Και ήταν πολιτική επιλογή και προτεραιότητα του Πρωθυπουργού και επειδή είναι η αυτονόητη οδός αλλά και γιατί γνώριζε πως όταν ξεσπάσει η καυτή μπόρα το «σύστημα» θα δώσει μεν τη μάχη με αυταπάρνηση και υπέρβαση, ΟΜΩΣ αν η φωτιά βρεί «τις τρύπες», -και πάντα τις βρίσκει- , θα καλπάσει ανεξέλεγκτη.
Όπως στο Μάτι.
Καλπάζουσα φωτιά (Χ500…), διάσπαση δυνάμεων σε αμέτρητα μέτωπα, όλα εκείνη τη στιγμή το ίδιο επικίνδυνα, όλα να αλλάζουν, παντού να ξεπηδούν και να σαρώνουν.
Από εκεί και πέρα, για να ξαναγυρίσω στα μπακαλίστικα μου, παίζεις όπως εξήγησα άμυνα, το ματς είναι «Μπαρτσελόνα -Αιγάλεω».
Κάθε τρύπα στην -υποχρεωτική- άμυνα, είναι σίγουρο γκόλ.
Και έφαγε πολλά η Ελλάδα σε αυτή τη λαίλαπα.
Γύρισε όμως στα αποδυτήρια με 22 παίχτες, σώους και ακμαίους.
Η συζήτηση για τις ευθύνες αφορά στο αν θα μπορούσε να είχε φάει λιγότερα.
Και βέβαια.
Αν ο συναγερμός πριν, εφόσον η εξίσωση «απολύτως ακραίες θερμοκρασίες για υπερβολικά πολλές ημέρες με παρατεταμένη ανομβρία» ήταν σε γνώση της Πολιτείας, πήγαινε στο μέγιστο και είχε ξεδιπλωθεί «Εθνική πανστρατιά».
Δεν έγινε και δεν ξέρω «πόσα και ποιά» γκόλ (πχ αναζωπύρωση Βαρυμπόμπης, ενδεχόμενα) θα γλυτώναμε.
Δίχως όμως να αποκλείετο αυτή η «πανστρατιά» να οδηγούσε σε «μπάχαλο» και ενδεχομένως ακόμη και θύματα καθώς δε θα συνέβαινε βάσει σχεδίου κσι εκπαίδευσης.
Οι ευθύνες είναι επιμέρους, συγκεκριμένες και πρέπει να αποδωθούν, όχι όμως να αποτελούν τη βασική εικόνα.
Επειδή, είναι επιμέρους.
Τραγικές αλλά επιμέρους.
Το φαινόμενο των μαζικών πυρκαγιών θα χτύπαγε έτσι κι αλλιώς σε αυτό το μέγεθος, εδώ, εκεί, παραπέρα.
Αν δεν ήταν η Ηλεία θα ήταν η Κορινθία, αν δεν ήταν η Β. Έυβοια θα ήταν η Δίρφη κοκ.
Δεν απαλλάσει κανέναν από ενδεχόμενες ευθύνες αυτή η πραγματικότητα, επισημαίνω πως η -ανεπαρκής αλλά διόλου ανεπαρκέστατη- προετοιμασία, αντιμετώπιση και διαχείριση ήταν ευτυχώς καλύτερη από άλλες χρονιές αλλά λιγότερες των αναγκών που επιβάλουν οι νέες συνθήκες.
Δηλαδή η κλιματική αλλαγή.
Και επισημαίνω μετά λόγου γνώσεως, πως η υποτίμηση αυτής της δεδομένης αλήθειας στη δημόσια συζήτηση, ειδικά μετά τη δημοσιοποίηση -προ τριημέρου- της έκθεσης της «Διακυβερνητικής Διάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή», αποτελεί φαινόμενο σχεδόν μαζικής «Άρνησης της Πραγματικότητας».
Μια υπενθύμιση πως ακόμη περισσότερο, ειδικά στην εποχή των σόσιαλ μίντια, η ουσία συγκαλύπτεται από τις εντυπώσεις:
Τρία εκατομμύρια like είχαν τα πλαστά δημοσιεύματα για τις δήθεν δηλώσεις του Ρουμάνου πυροσβέστη που ποτέ δεν έγιναν.
Πόσοι άραγε να διάβασαν την «Έκθεση για την Κλιματική Αλλαγή»;
Παρόλο που αφορά ουσιαστικά τις ζωές μας;
Συνοψίζοντας:
-Η κυβέρνηση  σε αυτόν τον όλεθρο 1) γλύτωσε οργανωμένα ανθρώπινες ζωές, 2) Κέρδισε στα μέτωπα τις περισσότερες μάχες, έχασε όμως μερικές από τις πιο κρίσιμες 3) Είχε προετοιμαστεί καλύτερα από προηγούμενες και εκτιμώ πως επίσης καλύτερα που ήταν πρωθυπουργός ο Μητσοτάκης από οποιονδήποτε άλλο πολιτικό αρχηγό στο σημερινό πολιτικό σκηνικό.
Ωφείλω επίσης να επισημάνω πως η ευρύτερη αντιπολίτευση στο ζήτημα από τον Σύριζα είναι ντροπιαστική, τοξική, χυδαία.
Ήδη από τον κουφοντινισμό τους εν μέσω πανδημίας είχαν ολισθήσει σε κατώτατα όρια, τώρα με το «Μητσοτάκη γαμιέσαι» και τα σχετικά, δείχνουν ικανοί να τραμπίσουν ακόμη περισσότερο.
(Ντροπή, έτσι «Καρτεράς» βρε; Τόσο φθηνά, για την καρέκλα ρε γαμώτο κι ας γίνουν όλα ρημαδιό;…).
Με αυτά κατά νου, κι επειδή αν κάτι έχει σημασία είναι η επόμενη ημέρα, η διαχείριση, τα μέτρα και η προοπτική του τόπου, πάλι τον συγκεκριμένο πρωθυπουργό θα εμπιστευόμουν:
-Χρειάζεται νέα Εθνική στόχευση και Σχέδιο, όχι απλά «αναδάσωση» γενικώς και αορίστως.
Χρειάζεται ριζική συνεργασία Κράτους, Πανεπιστημίων, Έρευνας και Ιδιωτικού τομέα.
Χρειάζεται τεχνοκρατικό επιτελείο για εξασφάλιση Ευρωπαϊκών κονδυλίων και κυρίως για τη διαχείριση, τις κατευθύνσεις που αυτά θα διοχετευθούν.
Η αποκατάσταση της καταστροφής δεν είναι «επάνοδος εκεί που ήσουν», αυτό, πάει.
Αποκατάσταση με προσαρμογή στις νέες, μόνιμες συνθήκες των επαναλαμβανόμενων και επιταχυνόμενα αυξανόμενων ακραίων κλιματικών επιθέσεων, μπορεί εκτός από αναγκαία αμυντική θωράκιση να αποτελεί και τροφοδότη ανάπτυξης.
Μια ανάπτυξης όμως προσαρμοσμένης, σεμνής και χαμηλοβλέπουσας αυτή τη φορά έναντι της Φύσης και του περιβάλλοντος Μας.
Όλων μας.
Μπορεί ο Μητσοτάκης;
Μπορεί, εκτιμώ πολύ καλύτερα από τον Τσίπρα, τη Γεννηματά, ή τον Κουτσούμπα.
Α, ναι.
Και το Βελόπουλο.
Όσοι θέλουν ή παρασύρονται να αξιολογήσουν στο επίπεδο της μικροκομματικής πολιτικής, δεν αφορούν σε αυτή τη συζήτηση.
Οι ίδιες δυνάμεις στην κοινωνία που στις τελευταίες εκλογείς ψήφισαν να προχωρήσει η Ελλάδα στις ράγες του εκσυγχρονισμού του απαρχαιωμένου, ξεχαρβαλωμένου κράτους πολλών δεκαετιών, ξέρουν πως το τραίνο δεν εκτροχιάστηκε.
Και μπορεί οι ράγες να πυρακτώθηκαν αλλά άντεξε.
Ξανά.
Αν θα συνεχίσει για το σταθμό ή θα κάνει στάση γιατί κάποιοι, όσοι, έτσι θέλουν, είναι υπόθεση όσων θέλουμε να συνεχίσει προς τον σταθμό.