PODCAST/LIFO.GR – Οι πρόσφυγες του 1922 και η αποκατάστασή τους: Μια εποποιία
Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητά με την ιστορικό Λένα Κορμά με αφορμή το βιβλίο «Πτυχές της αποκατάστασης των προσφύγων στην Ελλάδα, 1922-1930», που επιμελήθηκε για τις εκδόσεις της Τράπεζας της Ελλάδος.
https://www.lifo.gr/culture/vivlio/mnimes-prosfygon-oi-mikrasiates-prosfyges-ston-bolo-ena-leykoma-gia-tin-istoria-mias
https://www.lifo.gr/culture/vivlio/mnimes-prosfygon-oi-mikrasiates-prosfyges-ston-bolo-ena-leykoma-gia-tin-istoria-mias
Σύμφωνα με την απογραφή του 1928 περισσότεροι από 1,2 εκατομμύρια πρόσφυγες και ανταλλάξιμοι έφτασαν στο ελληνικό κράτος μετά το 1922, αν και η απογραφή είναι σίγουρο ότι δεν καταγράφει τον πραγματικό αριθμό. Πώς αποκαταστάθηκαν; Πώς δημιουργήθηκαν οι αστικοί και οι αγροτικοί οικισμοί; Πόσα ζώα, πόσα δέντρα και δενδρύλλια, πόσοι σπόροι, πόσα γεωργικά μηχανικά και εργαλεία εισήχθησαν για να δοθούν στους πρόσφυγες; Η αποκατάσταση των προσφύγων είναι σίγουρα μια εποποιία κι ένα επίτευγμα, από το οποίο όμως δεν λείπουν και τα μελανά στοιχεία.
Σταχυολογώντας τεκμήρια από την αποστολή Νάνσεν το 1922 έως τις παραμονές της διάλυσης της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) το 1930, στο βιβλίο οριοθετείται ένας καμβάς που επιτρέπει την αναπαράσταση, σε αδρές γραμμές, της ιστορίας της προσφυγικής αποκατάστασης κατά τον Μεσοπόλεμο. Αποφεύγοντας αυτές καθαυτές τις δανειακές διαπραγματεύσεις, έμφαση δίνεται σε πτυχές που αφορούν το έργο των κρατικών υπηρεσιών, του Ταμείου Περιθάλψεως Προσφύγων και της ίδιας της ΕΑΠ. Επιπλέον, παρουσιάζονται οι συζητήσεις των ξένων εκπροσώπων της ΕΑΠ και της Ελληνικής Κυβέρνησης που προσέρχονται στη Γενεύη κάθε τρεις μήνες για να εκθέσουν την πρόοδο των εργασιών τους, με βάση τα εμπιστευτικά (τότε) πρακτικά από τις συνεδριάσεις της Δημοσιονομικής Επιτροπής της ΚτΕ. Με αυτόν τον τρόπο ανοίγει ένα παράθυρο στην εσωτερική λειτουργία ενός μηχανισμού εποπτείας ανάλογου όσων έχει δοκιμάσει η χώρα σε διάφορες περιόδους της ιστορίας της. Η ανάγνωση των στιχομυθιών μεταξύ των πρωταγωνιστών – με τις φιλοφρονήσεις, τις φλυαρίες, την γκρίνια ή τις ενστάσεις κάθε πλευράς – προσφέρουν μια πολύ πιο ζωντανή εικόνα των διαδικασιών από εκείνη που μαρτυρούν τα δημοσιευμένα συμπεράσματα των συνόδων.
Λίγα λόγια για την εκδοτική σειρά «Τεκμήρια από το Ιστορικό Αρχείο» της Τράπεζας της Ελλάδος
Αδημοσίευτα έγγραφα, εμπιστευτικές εκθέσεις, υπηρεσιακή αλληλογραφία και προσωπικές μαρτυρίες συνυπάρχουν σε αυτήν την εκδοτική σειρά της Τράπεζας της Ελλάδος, που αναδεικνύει τον πλούτο του Ιστορικού Αρχείου της. Κάθε βιβλίο εστιάζει σε ένα κομβικό γεγονός, μια κρίσιμη περίοδο ή ένα σημαντικό πρόσωπο, που φωτίζεται μέσα από αδημοσίευτα αρχειακά τεκμήρια. Εξειδικευμένοι επιστήμονες επιλέγουν, συνδυάζουν και σχολιάζουν το αρχειακό υλικό, βοηθώντας τον αναγνώστη να περιηγηθεί στις πηγές, αναπτύσσοντας τη δική του, αδιαμεσολάβητη, επαφή με την πρώτη ύλη της ιστορίας. Τα βιβλία της σειράς «Τεκμήρια από το Ιστορικό Αρχείο» συνοδεύονται από ηλεκτρονικό παράρτημα, που περιέχει τα φωτογραφικά αντίγραφα του πρωτότυπου αρχειακού υλικού.