- Με αφορμή την πρόσφατη αδιαθεσία του Ταγίπ Ερντογάν και μάλιστα μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες – κάτι που ο ίδιος δικαιολόγησε ως αποτέλεσμα της κόπωσης της προεκλογικής εκστρατείας – η συζήτηση για τον διάδοχό του έχει για τα καλά ανοίξει στην Τουρκία. Ο ξένος Τύπος επιλέγει να σταθεί στον γαμπρό του, τον οποίον πολλοί αποκαλούν Elon Mask της Τουρκίας.
Ο Selçuk Bayraktar άλλαξε τον τρόπο διεξαγωγής του σύγχρονου πολέμου και κάποιοι άρχισαν να τον αποκαλούν Elon Musk της Τουρκίας. Οι εικασίες αυξάνονται ότι θα μπορούσε να ακολουθήσει τα βήματα του πεθερού του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και να ανέλθει στην κορυφή της τουρκικής πολιτικής.
Ηταν λίγες ημέρες μετά τους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου και ο Selçuk Bayraktar στεκόταν μπροστά σε ένα σωρό από μπάζα στη μέση μιας ισοπεδωμένης γειτονιάς στη νοτιοανατολική Τουρκία. Εμοιαζε εξαντλημένος και αφάνταστα λυπημένος. Λίγο αργότερα ανέβασε βίντεο στο Twitter, υποσχόμενος να χτίσει 1.000 νέα σπίτια και να στείλει 2.000 κοντέινερ για τα θύματα του καταστροφικού σεισμού.
Ποιος όμως είναι ο άνθρωπος που προβαίνει σε τέτοιες δηλώσεις; Είναι πολιτικός; Οχι, Selçuk Bayraktar δεν είναι καν μέλος της τουρκικής κυβέρνησης. Είναι όμως συνιδιοκτήτης της τουρκικής αμυντικής εταιρείας Baykar. Αυτός και ο αδελφός του Haluk έχουν γίνει διάσημοι σε όλο τον κόσμο ως κατασκευαστές μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Τα τηλεχειριζόμενα αεροσκάφη της εταιρείας απέκτησαν ένα είδος λατρείας στην Ουκρανία, επειδή βοήθησαν τον στρατό της χώρας να αποκρούσει τη ρωσική εισβολή στην αρχή του πολέμου.
Η ομιλία του προς τους τούρκους πολίτες μετά τους σεισμούς άφησε να φανεί ότι προσπαθεί να αναλάβει κάποιου είδους ευθύνη.
Ο Selçuk Bayraktar είναι παντρεμένος με τη Σουμεγιέ Ερντογάν, τη νεότερη κόρη του Τούρκου προέδρου, γεγονός που οδηγεί πολλούς να πιστεύουν ότι μπορεί να είναι σε θέση να διαδεχθεί τον πεθερό του ως ο επόμενος ηγέτης της Τουρκίας. Πριν από αρκετά χρόνια είχαν δει το φως της δημοσιότητας κάποιες πληροφορίες που ήθελαν τη Σουμεγιέ να διαδέχεται τον Ερντογάν, αλλά αργότερα αυτές οι πληροφορίες εξαφανίστηκαν από το προσκήνιο. Τότε, ο Ερντογάν είχε παρουσίασει θέματα υγείας. Το ίδιο όμως συμβαίνει και σήμερα, οπότε οι πληροφορίες …μετατοπίζονται ελαφρώς στον άνδρα της οικογένειας που τυχαίνει να είναι σύζυγος της Σουμεγιέ.
Πάντως, μετά από 20 χρόνια στην εξουσία, είναι η πρώτη φορά που ο Ερντογάν μπορεί και να φοβάται την μη επανεκλογή του στις 14 Μαΐου. Ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου προηγείται σήμερα στις κάποιες δημοσκοπήσεις, όχι όμως σε όλες.
Αλλά όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, ο Ερντογάν έχει ήδη ανακοινώσει ότι αυτή θα είναι η τελευταία φορά που θα είναι υποψήφιος και ξένοι παρατηρητές πιστεύουν ότι αναζητά έναν διάδοχο στον οποίο θα μπορέσει να παραδώσει τα ηνία. Τα ίδια του τα παιδιά δεν έχουν πραγματικές πιθανότητες να μπουν στο αξίωμα για διάφορους λόγους, και ο Berat Albayrak, ο σύζυγος της μεγαλύτερης κόρης του Esra, απέτυχε στη θέση του υπουργού Οικονομικών. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το ενδιαφέρον εστιάζεται όλο και περισσότερο στον Selçuk Bayraktar το όνομα του οποίου εμφανίζεται όλο και περισσότερο στη συζήτηση για τον διάδοχο του Ερντογάν.
Ακόμη και αν ο Ερντογάν καταψηφιστεί, η επιτυχία του Bayraktar τον έχει κάνει τόσο δημοφιλή στην Τουρκία που καμία κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να αγνοήσει αυτόν και την εταιρεία του. Η επιρροή του στην τουρκική πολιτική είναι πιθανό να αυξηθεί.
Η Baykar έγινε ο μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων της Τουρκίας το 2021, με ετήσιες πωλήσεις 664 εκατομμυρίων δολαρίων, και η εταιρεία έχει μεγεθυνθεί περαιτέρω ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία. Πέρυσι, η Baykar παρέδωσε μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλη τεχνολογία αξίας 1,18 δισ. δολαρίων σε 18 χώρες. 
Τα κεντρικά γραφεία της Baykar στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης μοιάζουν περισσότερο με πανεπιστημιούπολη παρά με εργοστάσιο όπλων. Ο Selçuk Bayraktar έχει διακοσμήσει το γραφείο του στον τελευταίο όροφο ενός κτιρίου από γυαλί και σκυρόδεμα με μοντέλα αεροπλάνων, ενώ ένα μπουφάν πτήσης κρέμεται σε μια κρεμάστρα.
Στη Λιβύη, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2 βοήθησαν την επίσημη κυβέρνηση στην Τρίπολη να καταστείλει την εξέγερση του πολέμαρχου Χαλίφα Χαφτάρ. Στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη νίκη του Αζερμπαϊτζάν επί της Αρμενίας, μετά την οποία ο αυτοκράτορας Ιλχάμ Αλίγιεφ πανηγύρισε παρουσιάζοντας πλάνα από τις επιθέσεις των μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε οθόνες βίντεο στην πρωτεύουσα Μπακού. Οι Ουκρανοί τα χρησιμοποίησαν κυρίως τους πρώτους μήνες του πολέμου, πριν η ρωσική αεράμυνα προσαρμόσει τη στρατηγική της.
Η Baykar είναι η ναυαρχίδα της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας, η οποία έχει δεκαπλασιαστεί από τότε που ο Ερντογάν ανέβηκε στην εξουσία το 2003. “Δεν είμαστε πλέον ζητιάνοι”, δήλωσε ο Ερντογάν κατά τη διάρκεια ομιλίας του προς τους νεοσύλλεκτους του τουρκικού στρατού. “Όλοι τα θέλουν από εμάς”, έχει πει για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, έχει παρουσιάσει αμυντικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου ενός πολεμικού πλοίου από το οποίο θα εκτοξεύονται στο μέλλον μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Αλλά οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτη διάδοση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών όπως το Bayraktar TB2 καθιστά τις συγκρούσεις απρόβλεπτες.
Συγκρίσεις με τον Elon Musk
Η Τουρκία διεξάγει εδώ και χρόνια πόλεμο κατά του PKK και του συριακού παρακλαδιού του, του YPG, και όλο και περισσότερο, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη TB2 χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό. Σύμφωνα με την κουρδική αυτόνομη διοίκηση στη Συρία, αρκετές δεκάδες άμαχοι έχουν χάσει τη ζωή τους σε τουρκικές επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη μόνο τον τελευταίο χρόνο. Ο γερουσιαστής των Ηνωμένων Πολιτειών Μπομπ Μενέντεζ του Δημοκρατικού Κόμματος χαρακτήρισε τις πωλήσεις τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών “επικίνδυνες, αποσταθεροποιητικές και απειλή για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα”.
Σε συνέντευξή του στο γραφείο του στην Κωνσταντινούπολη, ο Selçuk Bayraktar απορρίπτει κάθε κριτική για το πρόγραμμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Υποστηρίζει ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη είναι πιο ακριβή από άλλα όπλα, και επειδή οι επιθέσεις βιντεοσκοπούνται, επιμένει ότι υπάρχει μεγαλύτερη λογοδοσία.
Ο Selçuk Bayraktar να παρουσιάζεται ως σπασίκλας της τεχνολογίας, ένας τεχνοκράτης που ενδιαφέρεται περισσότερο για τον κώδικα των υπολογιστών παρά για την πολιτική. Στην πραγματικότητα, όμως, διαμορφώνει προσεκτικά την εικόνα του από τον γάμο του με τη Sümeyye Erdoğan το 2016. Δημοσιεύει τακτικά ισλαμικές ευλογίες στο Instagram και το Twitter, όπου έχει περίπου δυόμισι εκατομμύρια followers σε κάθε πλατφόρμα. Παρέχει επίσης υποστήριξη σε εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες. Όταν εμφανίζεται δημόσια, συχνά φοράει ένα κόκκινο μπουφάν πτήσης.
Και ενώ ο πρόεδρος Ερντογάν επιδιώκει διπλωματία-αστραπή μεταξύ Κιέβου και Μόσχας στον πόλεμο της Ουκρανίας, ο Selçuk Bayraktar έχει πάρει ξεκάθαρα το μέρος της Ουκρανίας. “Έχουμε ηθική υποχρέωση να βοηθήσουμε την Ουκρανία”, λέει. Στη συνέχεια, παραθέτει ένα απόσπασμα από τον Βενιαμίν Φραγκλίνου: “Οι άνθρωποι που είναι πρόθυμοι να ανταλλάξουν την ελευθερία τους με προσωρινή ασφάλεια δεν αξίζουν τίποτα από τα δύο και θα χάσουν και τα δύο”.
Ο Selçuk Bayraktar φέρνει πολλά στο τραπέζι που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξασφάλιση της επιτυχίας στην τουρκική πολιτική. Για παράδειγμα, ο πατέρας του Özdemir ήταν έμπιστος του πρώην ισλαμιστή πρωθυπουργού Necmettin Erbakan και το πρωτότυπο του μη επανδρωμένου αεροσκάφους Bayraktar TB2 ήταν αφιερωμένο στον Erbakan. Μέσω του γάμου του με την Sümeyye, ο Bayraktar έχει επίσης πρόσβαση σε τουρκικούς κύκλους εξουσίας. Και έχει μια επιτυχημένη καριέρα στον ιδιωτικό τομέα, την οποία μπορεί να επικαλεστεί. Ορισμένοι στην Τουρκία τον συγκρίνουν ήδη με τον επιχειρηματία Elon Musk.
Ο Ερντογάν είναι απασχολημένος με την εξασφάλιση της επανεκλογής του αυτή τη στιγμή. Αλλά ο Selçuk Bayraktar είναι αρκετά νέος για να περιμένει στα παρασκήνια μέχρι να έρθει η σειρά του.
Με πληροφορίες από το der spiegel