Podcast Ιατρική και Ανθρώπινο Πρόσωπο – Θανάσης Δρίτσας | Τα σκοτεινά όρια ασθένειας και υγείας
Ποιος καθορίζει το εύρος μιας φυσιολογικής τιμής και γιατί πρέπει να προβληματιστούμε ως κοινωνία;
Tα όρια της ασθένειας έχουν διευρυνθεί τόσο πολύ πλέον έτσι ώστε πρόσφατες επιδημιολογικές αναλύσεις δείχνουν ότι ολόκληρος ο πληθυσμός των γηραιότερων ενηλίκων (άνω των 65 ετών) ταξινομείται ως πάσχων από τουλάχιστον μία χρόνια ασθένεια. Η τάση της μοντέρνας προληπτικής φροντίδας είναι, με στόχο την αποφυγή του πρόωρου θανάτου, να χορηγεί ισόβια φάρμακα σε ολοένα και περισσότερους νέους και ασυμπτωματικούς ασθενείς. Επίσης είναι ολοφάνερη η προοδευτική ελάττωση των φυσιολογικών ορίων στις τιμές βιοχημικών (πχ χοληστερίνη, σάκχαρο) ή κλινικών παραμέτρων (πχ αρτηριακή πίεση). Ποιος όμως καθορίζει το εύρος μιας φυσιολογικής τιμής; Η «αόρατος αυτή αρχή» που καθορίζει τα όρια (για να θυμηθούμε την ιστορική Φιλική Εταιρεία) δεν είναι παρά διεθνείς επιτροπές πανεπιστημιακών και ερευνητών με σημαντική εμπειρία στον τομέα των κλινικών μελετών φαρμακευτικών ουσιών.
O Dr. Gilbert Welch, βασισμένος σε πλήρη επιστημονικά στοιχεία, αποδεικνύει ότι η ελάττωση των φυσιολογικών ορίων μιας βιοχημικής παραμέτρου αυξάνει σημαντικά το ποσοστό κλινικά υγιών (χωρίς συμπτώματα ή άλλη εκδήλωση νόσου) που «βαπτίζονται» πλέον ασθενείς. Συγκεκριμένα, αναφέρει ο Welch, ότι όταν π.χ. το ανώτατο φυσιολογικό όριο του σακχάρου στο αίμα ελαττώθηκε από 140 σε 126 προστέθηκαν στη λίστα των αμερικανών διαβητικών περίπου 1.5 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις «διαβητικών» με ποσοστό αύξησης των «διαγνωσμένων διαβητικών» κατά 14%. Με την ίδια λογική όταν ελαττώθηκε το ανώτατο φυσιολογικό όριο της συστολικής αρτηριακής πίεσης από 160 mmHg σε 140mmHg προστέθηκαν στη λίστα των υπερτασικών στις ΗΠΑ περίπου 14 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις υπερτασικών και ποσοστό αύξησης των θεωρούμενων υπερτασικών κατά 35%. Όταν αντίστοιχα το ανώτατο φυσιολογικό όριο της ολικής χοληστερίνης στο αίμα ελαττώθηκε από 240 στο 200 τότε προστέθηκαν στη λίστα των ατόμων που θεωρούνται πάσχοντες από υψηλή χοληστερόλη περίπου 42 εκατομμύρια πολίτες των ΗΠΑ με ποσοστό αύξησης 86% των «βαπτισμένων» με πρόβλημα αυξημένης χοληστερίνης. Ένα πολύ μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, κυρίως στον δυτικό κόσμο, διαγιγνώσκεται σήμερα με αρτηριακή υπέρταση. Για παράδειγμα υπολογίζεται ότι 40% του ανδρικού πληθυσμού άνω των 35-40 ετών (με βάση τα τρέχοντα φυσιολογικά όρια) διαγιγνώσκεται με υπέρταση και συνήθως όλοι θα πάρουν (αργά ή γρήγορα) φάρμακα.
Θα πρέπει να προβληματιστούμε πολύ σοβαρά πλέον ως κοινωνία: Τι δεν πηγαίνει καλά, όταν ο μισός ανδρικός πληθυσμός (άνω των 40 μέχρι στιγμής) λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή για αυξημένη αρτηριακή πίεση! Είναι άραγε αληθώς υπερτασικοί τόσο πολλοί άνθρωποι σήμερα ή το λάθος βρίσκεται στο σύστημα ταξινόμησης που σε «βαπτίζει» ευκολότερα ως πάσχοντα; Στο μέλλον ίσως η πρόοδος της γενετικής και της εξατομικευμένης ιατρικής ακριβείας (personalized and precision medicine) μπορέσει να απαντήσει με ακρίβεια π.χ. ποιος είναι ο αληθώς υπερτασικός ασθενής στον οποίον πρέπει να δοθούν φάρμακα ανεξάρτητα από τα συστήματα ταξινόμησης που βασίζονται σε κυμαινόμενα φυσιολογικά όρια.
*Η μουσική που ακούγεται στο podcast είναι του Θανάση Δρίτσα