Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη
Στη Λευκάδα, εκεί όπου το φως έχει μνήμη και τα σοκάκια ψιθυρίζουν ιστορίες, έζησε ένας άνθρωπος που δεν χώρεσε ποτέ σε τίτλους. Ο Θανάσης Σίδερης δεν ήταν απλώς ζωγράφος, μουσικός, αγιογράφος, σκηνογράφος. Ήταν φορέας μιας παράδοσης που δεν έμεινε στο παρελθόν — την ανέπνεε, την ανανέωνε, την πρόσφερε.
‘Ομορφος με την κλασική ένοια του όρου, είχε έντονα ζυγωματικά και καταγάλανα μάτια που καθρέφτιζαν τη θάλασσα. Ήταν και παρέμεινε καλλονός μέχρι το τέλος, «ζωγραφισμένος με την ομορφιά του Σιδερέικου», όπως συνήθιζε να λέει η μαμά μου.
Απόγονος των ζωγράφων Σίδερη, με ρίζες στους Δοξαρά και Γαζή, κουβαλούσε στο αίμα του την τέχνη της Επτανήσου και και την ευθύνη της. ‘Ηταν απόγονος των ζωγράφων και αγιογράφων της Αναγέννησης. Μα δεν αρκέστηκε στην κληρονομιά. Την έπλασε ξανά, με τα δικά του χρώματα, με τους δικούς του ήχους.
Ίδρυσε την Αγιομαυρίτικη Παρέα για να κρατήσει ζωντανή την επτανησιακή καντάδα. ¨Επαιζε καντάδες σε γιορτές, σε συναυλίες, σε μαγαζιά κι έβγαζε αυτή την φωνή τη γλυκειά, τη νοσταλγική που συνέπαιρνε τον κόσμο, έχοντας δικό της ηχόχρωμα. Με το κόκκινο φουλάρι στο λαιμό, με τη ριγέ ασπρόμαυρη μπλούζα, την ψάθα στο κεφάλι μαζί με τους υπόλοιπους της παρέας, όταν τραγούδούσαν θύμιζαν τους γονδολιέρηδες της Βενετίας.
Ο Θανάσης Σίδερης, έδωσε πνοή σε εικόνες, σκηνικά, τοιχογραφίες, μουσικές. Και όλα αυτά, όχι από φιλοδοξία, αλλά από αγάπη. Για τον τόπο, για την ομορφιά, για τη μνήμη. Ο Θανάσης έγινε ένα με τον τόπο του, έγινε συνώνυμος της Λευκάδας και των πολλαπλών χαρισμάτων της.
Η μορφή του, πάντα με το ποδήλατο στο κέντρο της πόλης ή στην Κουζούντελη , ήταν σύμβολο της Λευκάδας. Ένας περιπατητής του φωτός, ένας τεχνίτης της ψυχής. Στον «Ορφέα» υπήρξε σύμβουλος και συνοδοιπόρος. Στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας, το αρχείο του φυλάσσεται σαν ιερό κειμήλιο. Στις καρδιές όσων τον γνώρισαν, παραμένει ζωντανός.
Ο Θανάσης Σίδερης ήταν ο αγαπημένος ζωγράφος του πατερούλη. Σε εκείνον ανέθετε τον επαναχρωματισμό των Αγίων Αναργύρων ‘διότι μόνο «ένας Θανάσης Σίδερης ήξερε από επτανησιακή αναγενεννησιακή τέχνη και την τιμούσε», όπως συνήθιζε να λέει. Ακόμη και για τον χρωματισμό του αστικού σπιτιού μας, τον Θανάση επέλεξε. Με τα χρώματα ο πατερούλης δεν εμπιστευόταν κανέναν άλλον. Μόνο τον Σίδερη με την βαριά κληρονομιά και ιστορία στην τέχνη.
Και τη Μεγάλη Παρασκευή ο Θανάσης Σίδερης έσμιγε με την χορωδία του Πάνου του Ορφανού νστην εκκλησία μας και κορυφωνόταν η ψαλμωδία των εγκωμίων με τον πατερούλη να κάνει τα κρεσέντα του και να σείεται η αγορά από ήχους και αρώματα του Επιταφίου.
Ο Θανάσης Σίδερης δεν έφυγε. Απλώς πέρασε στην άλλη όχθη του φωτός. Εκεί όπου οι ήχοι δεν σβήνουν και τα χρώματα δεν ξεθωριάζουν. Εκεί όπου οι ψυχές των δημιουργών συνεχίζουν να ζωγραφίζουν τον κόσμο, όχι με πινέλα, αλλά με ανάσες.
Και η Λευκάδα απέμεινε λίγο πιο σιωπηλή. Οι καντάδες έχουν μια νότα λιγότερη. Οι εικόνες στις εκκλησίες μοιάζουν να τον ψάχνουν. Το ποδήλατο, ακίνητο. Μα η μνήμη του, ζωντανή. Σαν φλόγα που δεν σβήνει, σαν χρώμα που δεν ξεθωριάζει, σαν ήχος που δεν παύει.
Ο πρίγκηπας των χρωμάτων και των ήχων δεν πέθανε. Απλώς γύρισε πίσω στο φως που τον γέννησε.
Το μόνο που με έχει λυπήσει είναι ότι έτσι πολυάσχολη που είμαι στη Λευκάδα, δεν κατόρθωσα να του πάρω μια συνέντευξη εφ όλης της ύλης. Να μου αφηγηθεί όσα έζησε, κι άκουσε, όσα δημιούργησε.
Αιωνία του η μνήμη. Και ας είναι το έργο του φάρος για όσους συνεχίζουν να πιστεύουν πως η τέχνη είναι τρόπος ζωής — και η ζωή, μια πράξη αγάπης.
