ΕΕ

ΕΕ: Κατ ‘αρχήν συμφωνία για το Μεταναστευτικό

Αυστηρότερες διαδικασίες ασύλου και υποχρεωτική αλληλεγγύη για την υποδοχή μεταναστών από όλες τις χώρες της Ε.Ε. προβλέπει η καταρχήν συμφωνία, αργά το βράδυ, των υπουργών Εσωτερικών. Η συμφωνία θα συζητηθεί στο Ευρωκοινοβούλιο και αναμένεται να πάρει την τελική της μορφή πριν τις ευρωεκλογές το 2024. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι την υποδέχθηκαν με διθυραμβικά σχόλια. Αντιθέτως, διεθνείς οργανώσεις όπως η Oxfam και η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης, εκφράζουν ανησυχίες ότι η συμφωνία μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες κρατήσεις στα σύνορα και να περιορίσει την πρόσβαση στο άσυλο.

Η Συμφωνία: Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία που έγιναν γνωστά, οι χώρες πρώτης υποδοχής πρέπει να δημιουργήσουν αυστηρά ελεγχόμενες εγκαταστάσεις υποδοχής, όπου θα παραμένουν οι μετανάστες μέχρι να εξεταστεί το αίτημα ασύλου, διαδικασία που πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο μέσα σε τρεις μήνες. Σε όσους χορηγηθεί άσυλο, προβλέπεται αυστηροποίηση των κανόνων στις μετακινήσεις τους σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Όσων η αίτηση θα απορριφθεί θα επαναπροωθούνται στις χώρες εισαγωγής, εφ’ όσον έχουν κριθεί ασφαλείς. Ωστόσο η επαναπροώθηση παραμένει διμερές θέμα, μεταξύ των χωρών εισαγωγής και υποδοχής.

Για “εξαιρετικά σημαντικό βήμα” στη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ κάνει λόγο η Επίτροπος Εσωτερικών. Υποθέσεων, Ιλβα Γιόχανσον και για “ιστορική ημέρα” κάνει λόγο ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς

Ως ένα «εξαιρετικά σημαντικό βήμα» στη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ, χαρακτηρίζει την επίτευξη συμφωνίας στο Συμβούλιο, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον, με ανάρτησή της στο Twitter, ενώ ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς κάνει λόγο για μια «ιστορική ημέρα».

«Ένα εξαιρετικά σημαντικό βήμα για τη μεταναστευτική πολιτική στην ΕΕ επετεύχθη σήμερα στο Συμβούλιο. Ανυπομονούμε να ξεκινήσουμε τους τριλόγους με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είμαστε πολύ πιο δυνατοί όταν δουλεύουμε μαζί», έγραψε στο twitter η Επίτροπος Γιόχανσον.

«Μια ιστορική μέρα! Οι Υπουργοί Εσωτερικών συγκεντρώθηκαν σήμερα και υιοθέτησαν μια σταθερή βάση για διαπραγμάτευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε δύο από τις βασικές προτάσεις μας για το Σύμφωνο Μετανάστευσης. Σήμερα δείξαμε ότι δεν τα παρατάμε. Μετά από χρόνια αποτυχιών, δείξαμε ότι, όσον αφορά τη μετανάστευση, η Ευρώπη μπορεί να τα καταφέρει», αναφέρει στο twitter ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς.

Υπ. Μετανάστευσης: To νέο σύστημα ανταποκρίνεται καλύτερα στα δεδομένα με τα οποία είναι αντιμέτωπη η Ελλάδα

Κατά τη συνεδρίαση των υπουργών της Ε.Ε. που συμμετέχουν στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, επετεύχθη συμφωνία κατ’ αρχήν στους πυλώνες αλλά και τα επόμενα βήματα για την υιοθέτηση του Νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το ‘Ασυλο. Από ελληνικής πλευράς στην συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο συμμετείχαν ο υπηρεσιακός υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δανιήλ Εσδράς και ο Γενικός Γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής, Πάτροκλος Γεωργιάδης.

Όπως αναφέρει ανακοίνωση του υπουργείου Μετανάστευσης, το νέο κείμενο δημιουργεί υποχρεωτικό μηχανισμό αλληλεγγύης, εξασφαλίζει διαρκή αποσυμφόρηση στα σύνορα και προσαρμόζει τις δεσμεύσεις του Κανονισμού Δουβλίνου στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των χωρών πρώτης γραμμής όπως η Ελλάδα. Στηρίζει, παράλληλα, την έννοια των ασφαλών τρίτων χωρών. Επιπλέον, η συμφωνία καθιερώνει μια ετήσια πολιτική συζήτηση, σε υπουργικό επίπεδο, η οποία θα θέτει επί τάπητος τη μεταναστευτική κατάσταση και τις ανάγκες που υπάρχουν σε όρους αλληλεγγύης, κάτι που παραδοσιακά έθετε η Ελλάδα.

Την ίδια στιγμή έγινε μια ουσιαστική επαναδιαπραγμάτευση του τρόπου με τον οποίο επιμερίζεται η ευθύνη, μέσα από τον Κανονισμό του Δουβλίνου. Η Ελλάδα αγωνίστηκε για να συμπεριληφθεί στο νέο Κανονισμό ένα νέο κριτήριο, το οποίο προβλέπει ότι η ευθύνη για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου θα τερματίζεται σε 18 μήνες, από τα 10 χρόνια που ήταν έως σήμερα, όταν η αίτηση αυτή απορρίπτεται σε συνοριακές διαδικασίες ασύλου. Είναι οι διαδικασίες που η Ελλάδα εφαρμόζει με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα προκειμένου να ξεχωρίσει αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη προστασίας από αυτούς που καταχρώνται το σύστημα ασύλου και υπονομεύουν τη βιωσιμότητά του. Προβλέφθηκε επίσης, νέα, ειδική κατηγορία για τους διασωθέντες από επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Συνολικά, πάντως, το νέο σύστημα ανταποκρίνεται καλύτερα στα δεδομένα με τα οποία είναι αντιμέτωπη η Ελλάδα, εκτιμά το αρμόδιο υπουργείο στην ανακοίνωσή του.

Ένα ακόμη πολύ σημαντικό σημείο, σύμφωνα με το υπουργείο Μετανάστευσης είναι ότι η Ελλάδα εξασφάλισε πρόνοιες που αποτρέπουν το ενδεχόμενο υπερφόρτωσης των συνοριακών περιοχών της χώρας από πιέσεις που σχετίζονται με διαδικασίες ασύλου και κατοχύρωσε ότι θα λαμβάνεται υπόψη η παράμετρος της εθνικής ασφάλειας κατά το σχεδιασμό και την ανάπτυξη υποδομών, που σχετίζονται με αυτές τις διαδικασίες.

Η συμφωνία είναι μόνο ένα βήμα στην προσπάθεια για το τέλος της διαδρομής, που είναι η υιοθέτηση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το ‘Ασυλο το οποίο αποτελείται από 11 νομοθετήματα.

Το Συμβούλιο έδωσε την εντολή στην Ισπανία, που θα ασκήσει την επόμενη ευρωπαϊκή Προεδρία να διαπραγματευτεί την ολοκλήρωση δύο κρίσιμων Κανονισμών, που αφορούν την αλληλεγγύη, τον επιμερισμό της ευθύνης και την ενίσχυση των ελέγχων στα σύνορά της Ε.Ε.

Τρία σενάρια για την Ουκρανία: Να περιμένουμε το πρώτο, να δουλέψουμε για το δεύτερο και να ελπίζουμε για το τρίτο.

«Πες μου πώς τελειώνει αυτό;» Eίναι μία από εκείνες τις ερωτήσεις που λένε οι άνθρωποι όταν πρόκειται για κάποια ταινία. Μερικές φορές όμως ισχύει το ίδιο και στην πραγματική ζωή. Αυτό άλλωστε τούτη την περίοδο είναι το κρίσιμο ερώτημα για τον πόλεμο στην Ουκρανία,που όμως αρκετές φορές σκεπάζεται από το δράμα των ανθρώπων και τη φρίκη των καθημερινών γεγονότων.

Λίγο πριν το ξέσπασμα του πολέμου, οι περισσότεροι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες περίμεναν μια γρήγορη ρωσική στρατιωτική νίκη. Αυτό αποδείχθηκε λάθος – και νομίζω ότι θα υπάρχουν περισσότερες εκπλήξεις. Άρα όλες οι προβλέψεις πρέπει να γίνονται με προσοχή.

Σήμερα υπάρχουν τρία σενάρια για την Ουκρανία που φαίνονται πιο πιθανά.

Το πρώτο — το πιο τραγικό και το πιο πιθανό — είναι ότι αυτός ο πόλεμος θα συνεχιστεί για πολλούς μήνες.

Το δεύτερο — ίσως στο 30 τοις εκατό — είναι να υπάρξει ειρηνευτική διευθέτηση.

Το τρίτο σενάριο — ίσως 10%— είναι ότι υπάρχει κάποιο είδος πολιτικής αναταραχής στη Ρωσία, που περιλαμβάνει την ανατροπή του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και μια νέα προσέγγιση στην Ουκρανία.

Το μακροχρόνιο, συντριπτικό σενάριο πολέμου προϋποθέτει ότι ούτε η Ρωσία ούτε η Ουκρανία είναι πλέον ικανές να επιτύχουν ολοκληρωτική νίκη και ότι καμία δεν είναι διατεθειμένη να παραδεχτεί την ήττα. Ο Πούτιν παλεύει για να σώσει την πολιτική του ζωή και οι Ουκρανοί για να σώσουν τη χώρα τους.

Μετά από μήνα σύγκρουσης, η Ρωσία απέτυχε να ελέγξει τις μεγάλες πόλεις της Ουκρανίας και έχει υποστεί μεγάλες απώλειες ανδρών και εξοπλισμού. Οι Ρώσοι μπορεί να είναι έτοιμοι να κατακτήσουν το στρατηγικό λιμάνι της Μαριούπολης — αλλά μόνο καταστρέφοντάς το στην πορεία.

Η αυξανόμενη βαρβαρότητα των ρωσικών τακτικών, η οποία είναι απολύτως ορατή στη Μαριούπολη, είναι ένας οδηγός για το μέλλον. Καθώς οι Ρώσοι απελπίζονται μπορεί να γίνουν ακόμη πιο μοχθηροί. Υπάρχουν δυσοίωνες ενδείξεις ότι το Κρεμλίνο εξετάζει την χρήση χημικών όπλων που ήδη χρησιμοποιούνται στη Συρία.

Αλλά το Κίεβο έχει περίπου έξι φορές τον πληθυσμό της Μαριούπολης. Το να περικυκλώνεις την πρωτεύουσα της Ουκρανίας, να τη βομβαρδίζεις για να υποταχθεί και στη συνέχεια να πάρεις τον έλεγχό της με επιτυχία φαίνεται πέρα ​​από τις δυνατότητες του ρωσικού στρατού. Ακόμη και η κατάληψη της Οδησσού, η οποία θα επέτρεπε στη Ρωσία να ελέγχει αποτελεσματικά την ακτογραμμή της Ουκρανίας, θα μπορούσε να διαρκέσει μήνες και να συνεπάγεται την καταστροφή της πόλης-λιμάνι που λειτουργεί ως αρχηγείο των ουκρανικών ναυτικών δυνάμεων.

Εκτός από την πρόκληση τρομερών απωλειών, ένας παρατεταμένος πόλεμος θα αύξανε σταθερά τον κίνδυνο κλιμάκωσης. Η πίεση στους δυτικούς ηγέτες να παρέμβουν θα αυξανόταν καθώς οι φρικαλεότητες θα επιδεινωθούν. Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης είναι πιθανό να συνεχίσουν να αντιστέκονται σε αυτήν την πίεση. Ωστόσο, η αυξημένη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία μπορεί να θολώσει τη γραμμή μεταξύ επέμβασης και μη επέμβασης – αυξάνοντας τον κίνδυνο μιας άμεσης σύγκρουσης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης.

Οι τρομακτικές απώλειες και για τις δύο πλευρές, τώρα και στο μέλλον, θα πρέπει να αυξήσουν τις προοπτικές για μια ειρήνη μέσω διαπραγματεύσεων. Οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί μιλούσαν σχεδόν από την αρχή της σύγκρουσης. Οι Ουκρανοί φαίνεται να έχουν αποδεχτεί ότι δεν θα ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και αντίθετα θα είναι ένα ουδέτερο κράτος. Αυτό ήταν ένα από τα κύρια αιτήματα της Ρωσίας και θα μπορούσε να επιτρέψει στον Πούτιν να διεκδικήσει κάποιου είδους νίκη.

Υπάρχουν και άλλα μεγάλα ζητήματα που παραμένουν άλυτα. Το καθεστώς της ρωσοκρατούμενης Κριμαίας, του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ, τα οποία η Ρωσία αναγνωρίζει πλέον ως ανεξάρτητα κράτη, δεν έχει συμφωνηθεί. Μια ειρηνευτική διευθέτηση μπορεί να χρειαστεί να περιλαμβάνει κάποιου είδους δημιουργικό συμβιβασμό που θα αποδέχεται το σημερινό status quo.

Ακόμα κι αν μπορούσε να υπάρξει συμφωνία σε αυτά τα θέματα, θα παρέμεναν άλλα πολύ δύσκολα ζητήματα σε εκκρεμότητα. Πλέον, η Ουκρανία — όπως είναι κατανοητό — θέλει κάποιο είδος διεθνών εγγυήσεων ασφάλειας.

Αλλά αν αυτό έμοιαζε με την ένταξη στο ΝΑΤΟ με άλλο όνομα, μπορεί να μην γίνει αποδεκτό από τη Ρωσία ή και από τις ίδιες τις κυβερνήσεις του ΝΑΤΟ. Η Ρωσία μπορεί να απαιτήσει την άρση των δυτικών κυρώσεων ως προϋπόθεση για την απόσυρση των στρατευμάτων της. Αλλά οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα είναι απρόθυμες να τερματίσουν το καθεστώς – παρία της Ρωσίας, όσο ο Πούτιν παραμένει στην εξουσία.

Η τρέχουσα υπόθεση στην Ουάσιγκτον είναι ότι οι Ρώσοι μάλλον δεν διαπραγματεύονται  με καλή πίστη. Ακόμη και η ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός είναι πιθανό να αντιμετωπιστεί με σκεπτικισμό – καθώς η Ρωσία μπορεί απλώς να την χρησιμοποιήσει ως ευκαιρία για να ανασυνταχθεί στρατιωτικά.

Αν ο Πούτιν είναι πράγματι ακόμα προσκολλημένος στον πόλεμο, μπορεί να κάνει άλλο ένα καταστροφικό λάθος. Η πίεση στη ρωσική οικονομία και τον στρατό θα αυξηθεί μόνο τους επόμενους μήνες. Ορισμένοι στρατιωτικοί αναλυτές πιστεύουν ότι ο στρατός μπορεί σύντομα να έχει έλλειψη πυρομαχικών και στρατευμάτων. Υπάρχουν ελλείψεις στα καταστήματα και οι τιμές ανεβαίνουν.

Οι εκδηλώσεις δημόσιας διαφωνίας συνεχίζονται στη Ρωσία, παρά τον κίνδυνο για τους διαδηλωτές. Ο ίδιος ο Πούτιν έχει αρχίσει να εκδίδει οργισμένες καταγγελίες για προδότες κλπ. Ορισμένα ανώτερα στελέχη των υπηρεσιών πληροφοριών έχουν τεθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό.

Από την άλλη πλευρά, η μετάφραση όλης αυτής της σύγχυσης και του πανικού σε ένα αποτελεσματικό πραξικόπημα κατά του Πούτιν είναι μια πολύ μεγάλη ιστορία. Ο Ρώσος ηγέτης είναι πολύ προσεκτικός σχετικά με την ασφάλειά του — τόσο προσεκτικός που δεν φαίνεται διατεθειμένος να επιτρέψει ακόμη και στενούς βοηθούς να τον πλησιάσουν.

Το Κρεμλίνο έχει προχωρήσει σε εκκαθαρίσεις όλων των φωνών που αντιτίθενταν στις θέσεις του προέδρου Πούτιν. Θα υπάρξει διαφωνία και αγωνία σε όλο το ρωσικό σύστημα — αλλά ο συντονισμός τους σε μια αποτελεσματική συνωμοσία για την απομάκρυνση του Πούτιν μπορεί να μην είναι δυνατός.

Αυτές είναι λοιπόν οι τρεις επιλογές: ένας παρατεταμένος πόλεμος,  ειρηνευτική διευθέτηση, ή πραξικόπημα στη Ρωσία. Να περιμένετε το πρώτο, να δουλέψετε για το δεύτερο και να ελπίζετε για το τρίτο.

gideon.rachman@ft.com

Εμβόλια, ενεργειακά προβλήματα και Πολωνία ήταν τα θέματα που κυριάρχησαν χθες στη σύνοδο Κορυφής.

Την ανάγκη να ενταθούν οι εκστρατείας εμβολιασμού στην ΕΕ επεσήμαναν οι ηγέτες κατά την χθεσινή σύνοδο Κορυφής, δεδομένου ότι όσο υπάρχει μεγάλος αριθμός ανεμβολίαστων, το ενδεχομένο να δημιουργηθούν νέες μεταλλάξεις του ιού είναι μεγάλο. Ολοι οι συμμετέχοντες παραδέχτηκαν ότι ναι μεν τα ποσοστά εμβολιασμού είναι υψηλά και μάλλον αποδεκτά,  σημείωσαν ωστόσο ότι πολλοί διστάζουν να προχωρήσουν στον εμβολιασμό, είτε γιατί δεν έχουν πειστεί για την αποτελεσματικότητα και το μη πειραματικό των εμβολίων, είτε γιατί φοβούνται για τυχόν στο μέλλον παρενέργειες, είτε γιατί ανήκουν στην κατηγορία των δικαιωματιστών που θεωρούν ότι είναι δικαίωμά τους να αρνούνται οποιαδήποτε παρέμβαση στο σώμα τους ή θέτουν θέμα υποταγής σε συστήματα. Στη σύνοδο Κορυφής συζητήθηκε και το πρόβλημα της παραπληροφόρησης, η οποία εντείνεται μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Υπό το πρίσμα της εξέλιξης της επιδημιολογικής κατάστασης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητά περαιτέρω συντονισμό για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας εντός και των ταξιδιών εντός της ΕΕ, καθώς και την αναθεώρηση των δύο συστάσεων του Συμβουλίου. Ενθαρρύνει την Επιτροπή να επιταχύνει τις εργασίες της όσον αφορά την αμοιβαία αναγνώριση των πιστοποιητικών με τρίτες χώρες.

Ενεργειακά προβλήματα 

Για το ζήτημα της ενέργειας, η καγκελάριος Μέρκελ επαίνεσε την εργαλειοθήκη της Κομισιόν και προειδοποίησε κατά πιο δραστικών μέτρων που θα υπονομεύσουν τους μηχανισμούς της αγοράς. Ο Πέδρο Σάντσεθ, πρωθυπουργός της Ισπανίας, που έχει πληγεί πολύ περισσότερο από τις ανατιμήσεις, σημείωσε ότι θα επαναφέρει το θέμα της πιο άμεσης εμπλοκής της Ε.Ε. στην προσπάθεια μείωσης των τιμών τον Δεκέμβριο. Η ισπανική κυβέρνηση, είπε, κινείται «ταχύτερα» στο ζήτημα από την Κομισιόν και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Από την πλευρά της, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι «μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα είναι ξεκάθαρο ότι η στρατηγική πρέπει να είναι η μαζική επένδυση σε καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια».

Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα κράτη-μέλη καλούνται να κάνουν την καλύτερη δυνατή χρήση της εργαλειοθήκης για την «παροχή βραχυπρόθεσμης ανακούφισης στους πιο ευάλωτους πολίτες και για την υποστήριξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων». Αναφέρεται επίσης ότι το Συμβούλιο και η Κομισιόν θα εξετάσουν μεσοπρόθεσμα μέτρα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του ενεργειακού συστήματος της Ε.Ε., τη διατήρηση των τιμών σε προσιτά επίπεδα, την ασφάλεια προμηθειών και την υποστήριξη της μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα. Καλείται, τέλος, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να επιταχύνει τις επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση.

Πολωνία – ΕΕ 

Ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της σκληρής στάσης απέναντι στην Πολωνία, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, δήλωσε ότι η αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης στη χώρα είναι «αδιαπραγμάτευτη». Είναι «πολύ δύσκολο» να διατεθούν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης στην Πολωνία «αν αυτό το θέμα δεν διευθετηθεί», τόνισε. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει ρόλο να παίξει στο ζήτημα, επέμεινε ο κ. Ρούτε, όχι μόνο η Επιτροπή.

«Δεν θα ενεργήσουμε υπό την πίεση εκβιασμού. Είμαστε έτοιμοι για διάλογο», δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέκι. Προσερχόμενος στη Σύνοδο, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε εκφράστηκε με σκληρή γλώσσα για το ζήτημα.

«Το θέμα έχει να κάνει με τα θεμέλια των δημοκρατιών μας σε αυτό το μέρος του κόσμου, οπότε δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε», σχολίασε ο Μαρκ Ρούτε. Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, που ήδη απειλείται με ευρωπαϊκές κυρώσεις, τάχθηκε κατά της επιβολής κυρώσεων στη Βαρσοβία. «Η Πολωνία είναι η καλύτερη χώρα στον κόσμο. Δεν υπάρχει λόγος για κυρώσεις. Είναι γελοίο», είπε ο Βίκτορ Όρμπαν.