Francis Bacon: Man and Beast./ 29 January — 17 April 2022

ROYAL ACADEMY OF ARTS, LONDON

“Θα χρειαζόταν ένας Προυστ για να διηγηθεί την ιστορία της ζωής μου”

Στην Royal Academy of Arts στο Λονδίνο μπορεί κανείς από τα μέσα Ιανουρίου του 2022 έως και τα μέσα Απριλίου να επισκεφτεί την έκθεση που αφιερώνεται στον Francis Bacon. Εξερευνώντας τους πίνακές του, ο επισκέπτης ίσως προσέξει τη δισδιάκριτη γραμμή ανάμεσα στον άνθρωπο και το ζώο, θυμίζοντάς του ότι τα πρωτόγονα ένστικτά μας δεν ήταν και δεν είναι μακριά από μας. 

 

Ο Φράνσις Μπέικον συγκαταλέγεται στους πιο χαρισματικούς και αινιγματικούς δημιουργούς του 20ου αιώνα. Οι πίνακές του, άμεσα αναγνωρίσιμοι, εξακολουθούν να αψηφούν ερμηνείες και να τροφοδοτούν διαμάχες. Ο Μπέικον υπήρξε επίσης μια σπάνια προσωπικότητα. Γενναιόδωρος αλλά σκληρός, ευθύς χαρακτήρας μα και επιδέξιος χειριστής των άλλων, ευδιάθετος και απεγνωσμένος, έζησε μια ζωή ακραίων αντιφάσεων, γεμάτη επιτεύγματα και θριάμβους, κακοτυχίες και προσωπικές τραγωδίες. Σε αυτή την αναθεωρημένη έκδοση της έξοχης βιογραφίας του ο Michael Peppiatt χρησιμοποιεί καινούριο υλικό που του εμπιστεύτηκε ο ίδιος ο Μπέικον.

“Οι δυνατότητες του βιογράφου να κατανοεί και να ερμηνεύει αποκαλύπτονται στην αφήγηση του Michael Peppiatt για τη ζωή και το έργο του φίλου του Φράνσις Μπέικον […] Η εξιστόρηση της καλλιτεχνικής πορείας του Μπέικον διαθέτει αυτοπεποίθηση, είναι διασκεδαστική και προκαλεί τη γόνιμη σκέψη του αναγνώστη” (Richard Davenport-Hines, Independent), “Ο Μπέικον έλεγε πως σε ένα πορτρέτο επιδίωκε να συλλάβει όλους τους παλμούς ενός ανθρώπου. Το ίδιο επιτυγχάνει τούτη η εκφραστική προσωπογραφία του” -David Sylvester, Independent on Sunday. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

“Μόνο φτάνοντας στα άκρα έχεις την ελπίδα ότι θα σπάσεις τη φόρμα και θα κάνεις κάτι καινούργιο. Η τέχνη είναι ζήτημα των άκρων”. Στην πραγματικότητα η φράση αυτή του Φράνσις Μπέικον είχε απόλυτη αντανάκλαση και στην προσωπική του ζωή. Εργο και ζωή βιωμένα στα άκρα. “Θα χρειαζόταν ένας Προυστ για να διηγηθεί την ιστορία της ζωής μου”, είχε πει.

Όμως, ποια παιδικά βιώματα τον οδήγησαν ώστε να φέρει στον καμβά το τερατώδες όραμα πόνου και δυστυχίας; Γιατί η παραστατικότητα αυτού του αυτοδίδακτου τιτάνα της τέχνης εκφράστηκε με την παραμόρφωση του ανθρώπου; Ο Βρετανός Μάικ Πέπιατ, ιστορικός τέχνης και κριτικός σε μεγάλα γαλλικά έντυπα, ο οποίος είχε μακρές συζητήσεις στη διάρκεια πολλών ετών με τον ζωγράφο, παρακολουθεί βήμα προς βήμα τον βίο και το έργο του.

Η βιογραφία του Μπέικον, διά χειρός Πέπιατ, ρέει σαν καλογραμμένο μυθιστόρημα. Θεωρείται η πιο έγκυρη και επανεκδόθηκε αναθεωρημένη και συμπληρωμένη με υλικό που ήρθε στο φως, μετά τον θάνατο του ζωγράφου, το 1992, καθώς η μυστικότητα και το αίνιγμα που καλλιεργούσε γύρω από τη ζωή του είχαν πια διαρραγεί. Ακόμη και η καταγραφή αντικειμένων που βρέθηκαν στο πάλαι ποτέ αυστηρά φυλασσόμενο εργαστήριό του στο Λονδίνο, παρέχει κλειδιά για την κατανόηση της συναρπαστικής ζωής του, με τόσες αντιθετικές όψεις. “Η σατανική μαυροντυμένη φιγούρα που όργωνε το Σόχο, δοκιμάζοντας την τύχη του με σαδιστές και εγκληματίες, μπορούσε απρόσμενα να επισκεφθεί έναν άρρωστο φίλο του στο νοσοκομείο με ένα καλάθι φρούτα”. (ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ)