Σόνια Ζαχαράτου: Να συμβάλουμε στην εξάλειψη της βίας κατά των παιδιών και των γυναικών.
Ιωάννα Γιαβρούτα
Μια εφ’όλης της ύλης συνέντευξη της καταξιωμένης δημοσιογράφου στην ερευνήτρια του ΚΕΔΙΣ, Ιωάννα Γιαβρούτα και στο www.artpointview.gr
Η Σόνια Ζαχαράτου γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι ελληνίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας. Εργάστηκε επί σειρά ετών σε περιοδικά και εφημερίδες, σε ραδιοφωνικούς σταθμούς και στην κρατική τηλεόραση. Στην ΝΕΤ, παρουσίαζε καθημερινά τις εκδηλώσεις “Αθήνα ήταν Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης”, εκπομπές πολιτισμού, συνεντεύξεις, έρευνες. Μία από τις σειρές εκπομπών, με τίτλο “Οι Τέχνες είναι 7” βραβεύτηκε από το υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας και την Ευρωπαϊκή Ένωση ως μία από τις έντεκα καλύτερες της Ευρώπης και στο πολιτιστικό κέντρο του Παρισιού Georges Pompidou. Έχει βραβευτεί από την Ελληνική Επιτροπή του ΟΗΕ για τη δημοσιογραφική συμβολή της στη γνωστοποίηση των διεθνών προβλημάτων και από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό.
—————
-Τι αποκομίσατε από την πολυετή εμπειρία σας στα μέσα ενημέρωσης ;
Τη δημοσιογραφία την αγάπησα πάρα πολύ, ήταν στις προτεραιότητες της ζωής μου και αποκόμισα αρκετά στοιχεία. Έγινα περισσότερο οργανωτική, πιο υπομονετική, περισσότερο κοινωνική. χρωστάω ένα μεγάλο ευχαριστώ στους ανθρώπους που μου άνοιξαν την πόρτα τους και με δέχτηκαν με εκτίμηση για να μιλήσω μαζί τους. Ήταν για μένα μια μεγάλη σχολή η γνωριμία και η επαφή με όλους αυτούς τους καταξιωμένους ανθρώπους, να τολμήσω να πω τους εκατοντάδες, γιατί ήταν πολύ μεγάλος ο αριθμός των συνεντεύξεων στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Αποκόμισα γνώσεις, διεύρυνα τους ορίζοντές μου, διαμόρφωσα απόψεις.
-Συναντήσατε δυσκολίες ;
Ασφαλώς και ναι! Δεν υπάρχει επάγγελμα χωρίς δυσκολίες… Ο χρόνος, λόγου χάρη, παίζει σημαντικό ρόλο. Πρέπει να προλάβει ο δημοσιογράφος την επικαιρότητα, το φύλλο της επόμενης ημέρας, η παραγωγή κυνηγά τους αρχισυντάκτες για να παραδώσουν την ύλη… Από την άλλη, στην τηλεόραση, οι χρόνοι είναι ακριβέστατοι, όταν ένα ρεπορτάζ πρέπει να έχει διάρκεια ενάμιση λεπτό, πρέπει ο δημοσιογράφος να συμπτύξει όλα τα σημαντικά στοιχεία του σε ενάμιση λεπτό ακριβώς.
-Άλλου είδους δυσκολίες; Άσχημες συμπεριφορές που ακούμε σήμερα, ενόψει του κινήματος του me too, και όχι μόνο σεξουαλικού χαρακτήρα, έχετε βιώσει άσχημες συμπεριφορές ή έχετε γίνει μάρτυρας τέτοιων συμπεριφορών σε συναδέλφους σας;
Ασφαλώς! Και θα μπορούσα να τις διαχωρίσω στις ενοχλητικές και επιθετικές από τη μια και στις τρυφερές και ερωτικές και με σεβασμό από την άλλη. Είναι πολύ ωραίο το φλερτ, να μην το ξεχάσουμε. Ως προς τις κακές συμπεριφορές, ασφαλώς και πρέπει να καταγγέλλονται. Το κίνημα μας έδειξε τι συνέβαινε και συμβαίνει όχι μόνο πίσω από τις κουίντες αλλά και μέσα στις νόμιμες κρεβατοκάμαρες. Πρέπει να παταχθεί η βία κατά των γυναικών, είναι τρομακτικό να υπάρχουν γυναικοκτονίες.
-Γιατί πιστεύετε ότι τώρα πήρε τέτοια έκταση και ‘’άνοιξαν’’ τα στόματα ;
Γιατί κάποιοι υπερέβησαν τα όρια, Μπορεί να τα είχαν υπερβεί και στο παρελθόν, αλλά δεν έβγαινε κανείς να μιλήσει, διότι όσοι πήγαιναν να δουλέψουν , θεωρούσαν ότι μέσα στο παιχνίδι ήταν και αυτό. Ήταν -σχεδόν- ένα δεδομένο και δεν τολμούσε κανείς να μιλήσει είτε γιατί θα έχανε τη θέση του είτε γιατί θεωρούσε ότι ήταν ένα status αυτό. Τώρα κάνουν πολύ καλά και βγαίνουν και καταγγέλλουν κάποιους ανθρώπους. Αρκεί να μη γίνετε υπέρβαση και παρανόηση και καταστρέφουμε και τα όμορφα των ερωτικών σχέσεων.
-Πιστεύετε ότι ο κλάδος της δημοσιογραφίας διέρχεται τεράστια παρακμή σε σύγκριση με την παλιά εποχή που την υπηρετήσατε εσείς ;
Τεράστια δεν ξέρω, γνωρίζω ικανούς νέους δημοσιογράφους με όρεξη, άξια και μορφωμένα παιδιά με τακτ και συνέπεια, δηλαδή, με σημαντικά εφόδια.. Υπάρχουν , από την άλλη, και νέοι δημοσιογράφοι που αυτό που προβάλλουν είναι οι επαφές τους με πέντε διάσημα πρόσωπα και με βάση τις γνωριμίες τους μπορούν να δουλέψουν Αυτή δεν είναι δημοσιογραφία, είναι κουτσομπολιό.
-Είναι και ένα κοινωνικό φαινόμενο αυτή η παρακμή της δημοσιογραφίας ;
Ναι, γιατί είναι παρηκμασμένη η κοινωνία μας και το ένα είναι αντίκτυπο του άλλου. Δίνουμε στην κοινωνία αυτό που θέλει να καταναλώσει και η κοινωνία μας επιστρέφει το ερέθισμα ότι εμείς θέλουμε τέτοιου είδους δημοσιογραφία να παρακολουθούμε. Ευτυχώς, από την άλλη έχουμε σοβαρές εκπομπές, αρθρογραφίες, αξιόλογες αναλύσεις. Δηλαδή η παρακμή αφορά ένα μέρος της δημοσιογραφίας. Υπάρχει και το άλλο που είναι ζωντανό, επίκαιρο και πολύ ενθαρρυντικό για το μέλλον του κλάδου.
-Ποιες εκπομπές θα ξεχωρίζατε από αυτές που κάνατε ;
Θα ξεχώριζα τις <<Τέχνες είναι 7>>, διότι δεν κατέγραφε μόνο όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό μέσα από ανταποκρίσεις συναδέλφων και ήταν μία εκπομπή που βραβεύτηκε από το υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας και την Ευρωπαική Ένωση και παιζόταν και στο Bobido. Επίσης, την εκπομπή “Κατ΄οίκον¨” που κάναμε με τον αγαπημένο απελθόντα συνάδελφο Δημήτρη Τζάνη και αφορούσε την καταγραφή του 24ώρου ενός διάσημο ζευγαριού, λόγου χάρη της Τζένης Καρέζη με τον Κώστα Καζάκο, της Καλουτά, του Χρόνη Μίσιου με την γυναίκα του, η οποία ήταν και συνάδελφος στην ΕΡΤ, του Θύμιου Καρακατσάνη με την οικογένειά του…..
-Υπάρχουν κάποιες προσωπικότητες που θα ξεχωρίζατε από αυτές που πήρατε συνέντευξη;
Όλοι ξεχωριστοί ήταν, ο καθένας στον δικό του χώρο, με τη δική του ψυχή. Απλώς υπάρχουν κάποιοι που ήταν πιο βοηθητικοί στο λόγο. Μπορώ να πω ότι σε γενικές γραμμές οι γυναίκες ήταν πιο δύσκολες στην επαφή και στο να ανοιχτούν. Νομίζω ότι είναι ο φόβος της έκθεσης αλλά και της κριτικής απέναντί τους. Οι γυναίκες είναι λίγο φοβισμένες στο να δηλώσουν δημόσια αυτό που νιώθουν και να βγάλουν στοιχεία της δικής τους προσωπικότητας. Δεν θα απαντήσουν εύκολα σε ερωτήσεις που έχουν, λόγου χάρη, να κάνουν με τη διάθεσή τους και με τα βαθύτερα συναισθήματά τους. Δεν παρασύρονται εύκολα από τη συζήτηση. Δεν χαλαρώνουν. Ασφαλώς αυτό δεν συμβαίνει με όλες τις γυναίκες. Μιλώ για την πλειοψηφία.
-Να μιλήσουμε και για την συγγραφική σας δραστηριότητα. Ποια ήταν η πρώτη φορά που αισθανθήκατε την ανάγκη να αποτυπώσετε τις σκέψεις σας σε χαρτί-να γράψετε λογοτεχνία;
Στην εφηβεία, όπως πολλοί νέοι άνθρωποι, έγραφα ποιήματα, Η εφηβεία είναι μία ευαίσθητη περίοδος, μια δύσκολη περίοδος στη ζωή του ανθρώπου, δεν μπορεί να μην αποτυπώσει με οποιοδήποτε τρόπο κάποια έντονα συναισθήματα και ερωτηματικά, όπως είναι ο έρωτας, η λύπη, η αγωνία για το αύριο.
Όταν έφτασα στα 22 περίπου μαζί με άλλα παιδιά εκδώσαμε μια ανθολογία νέων ποιητών. Ήμασταν η Γενιά του 70, όπως ονομάστηκε εκ των υστέρων, εκδώσαμε και ένα δεύτερο βιβλίο και δημιουργήσαμε και μία Λέσχη ποιητών. Έπειτα, εξανεμίστηκαν όλα αυτά, άρχισα να ασχολούμαι με τη δημοσιογραφία. Πολύ αργότερα, ξαναμπήκα στον χώρο της λογοτεχνίας.
-Από τι αντλεί έμπνευση ένας συγγραφέας;
Από τα πάντα. Μπορεί να τον συγκινήσει μία εικόνα, ένα τοπίο, ένα χρώμα, ένας ήχος, μια λέξη, μια κατάσταση προσωπική του. Σκέψεις του, αγωνίες του, ανησυχίες του. Μια κοινωνική ιστορία. 
-Το πνευματικό έργο στην εποχή μας έχει παραγκωνιστεί; Παράγεται σήμερα αξιόλογο λογοτεχνικό έργο;
Ναι, βέβαια, παράγεται και εδώ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Παρά τις δύσκολες συνθήκες που βιώνουμε, παρότι ζούμε σε μία εποχή κρίσεων όπου υπάρχει φόβος για τη ζωή μας, ανεργία, ανασφάλεια για το μέλλον, το πνευματικό έργο δεν έχει παραγκωνιστεί. Εκδίδονται βιβλία, γίνονται αναγνώσεις, ομιλίες, διαδικτυακές συναντήσεις. Ξεκίνησαν πάλι οι εκθέσεις .Ο κινηματογράφος επίσης παράγει ταινίες, γίνονται φεστιβάλ. Από την άλλη, εξ αιτίας της κατάστασης που επικρατεί, το θέατρο κτυπήθηκε αλύπητα, χιλιάδες άνθρωποι βρέθηκαν χωρίς δουλειά, το ίδιο συνέβη με τη μουσική. Συναυλίες, μουσικές βραδιές, μεγάλες πίστες, όλα έκλεισαν. Αυτό όμως δεν δείχνει παραγκωνισμό των πνευματικών έργων. Είναι αποτέλεσμα της τρέχουσας συγκυρίας.
-Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι άλλο;
Επιμένω στην βαρύτητα που πρέπει να δώσουμε στα δύο κυρίαρχα θέματα, στη βία εναντίον των παιδιών και των γυναικών. Από εκεί και πέρα είναι όλα τα πολιτικοκοινωνικά θέματα, η ανεργία των νέων, το προσφυγικό, το εθνικό σύστημα υγείας που πρέπει να ενδυναμωθεί, και άλλα. Αυτά είναι για μένα τα πρώτιστα.