“Cinque”. Ατομική έκθεση της εικαστικού Χριστίνας Φυτιλή/ Τεχνοχώρος/ Συνέντευξη
Η αίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος παρουσιάζει την ατομική έκθεση της Χριστίνας Φυτιλή με τίτλο “Cinque”, σε επιμέλεια Μαρίας Βασιλικής Κενανίδου. Η έκθεση εγκαινιάζεται την Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου και θα διαρκέσει έως και τις 5 Μαρτίου.
Συνέντευξη της Χριστίνας Φυτιλή στο www.αrtpointview.gr και τη Ρίτσα Μασούρα
Χριστίνα Φυτιλή
‘Αμμος, κόκκοι καφέ, γύψος, ξύλο… Ένα είδος επιτοίχιας γλυπτικής θεωρείται η δουλειά σας… Πείτε μου πως ξεκίνησε η επαφή σας με αυτό το είδος της τέχνης και πως μέσα από αυτήν αναδεικνύεται ένας ιδιαίτερος δικός σας συναισθηματικός κόσμος.
Κατά το διάστημα διαμονής μου στην Ισπανία επισκέφτηκα το μουσείο τυφλών της Μαδρίτης. Είναι ένα μουσείο το οποίο έχει μετατρέψει ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι ζωγραφικής, γλυπτικής και αρχιτεκτονικής σε εκθέματα για μη βλέποντες. Μπαίνοντας λοιπόν στο μουσείο με κλειστά τα μάτια και αγγίζοντας έργα τα οποία στο παρελθόν με είχαν συγκινήσει οπτικά, συγκλονίστηκα με τα συναισθήματα που ένιωσα. Τότε αποφάσισα ότι αυτή την επαφή-ανταλλαγή συναισθημάτων θέλω να έχω με το θεατή των έργων μου και ότι θα επιτρέπω να τα αγγίζουν, πάντα βέβαια με σεβασμό και προσοχή.
Τα υλικά με τα οποία θα επιτύγχανα αυτή την αλληλεπίδραση ήρθαν μέσα από πειράματα και έρευνα. Στην αρχή έκανα πάστα με λάδι, μετά χρησιμοποίησα γυψόγαζες και λάδι ώσπου με τη βοήθεια του καθηγητή μου στη σχολή και μέντορα μου κ. Γιώργου Τσακίρη ανακάλυψα το βασικό μέρος της ύλης της δουλειάς μου που είναι γύψος, κόλλα πλακιδίων, ξυλόκολλα και σκόνες αγιογραφίας πάνω σε τελαρωμένο κόντρα πλακέ. Υλικά όπως οι κόκκοι του καφέ, η άμμος ή οι κορμοί των δέντρων ήρθαν είτε μέσα από «ατυχήματα» στο εργαστήριο, είτε μέσα από αυθόρμητους πειραματισμούς, σαν να αποφάσισαν μόνα τους να αποτελέσουν μέρος της εικαστικής διαδικασίας .
Ανάλογα με το τρόπο που δουλεύεται το μίγμα των υλικών πάνω στο ξύλο, η επιφάνεια είναι αλλού πιο τραχιά και αλλού πιο λεία σαν τις διακυμάνσεις της ζωής και των συναισθημάτων, συνεπώς ανάλογα με το συναίσθημα που βιώνω ή θέλω να αποδώσω αλλάζει η αναλογία των υλικών και ο τρόπος που σμιλεύεται η εκάστοτε επιφάνεια.
Μπορείτε και ταξιδεύετε τον επισκέπτη. Είναι σαν να τον πιάνετε από το χέρι και να τον οδηγείτε κατευθείαν πάνω στις αμυχές των συναισθημάτων σας. Ήταν αυτός ένας αρχικός στόχος σας ή ήρθε με τον καιρό και μέσα από τις δικές σας προσπάθειες και εμπνεύσεις;
Όπως σας είπα, πρώτα αποφάσισα ότι θέλω να αλληλοεπιδρώ με τους θεατές των έργων μου, μέσα από το άγγιγμά τους και έπειτα κατέληξα στον τρόπο-τεχνοτροπία της δουλειάς μου με την οποία αυτό θα επιτυγχάνεται.
“Η εικαστική θεραπεία είναι ένα ολόκληρο αλφαβητάρι, αποτελούμενο από χρώματα, σχήματα και γραμμές, τα οποία ανάλογα με τη σειρά που θα το τοποθετήσεις και τον συνδυασμό που θα χρησιμοποιήσεις συντάσσουν όλα όσα οι λέξεις δεν μπορούν”
Όλες οι επιφάνειες των έργων μου αντανακλούν συναισθήματα αρνητικά ή θετικά, εμπειρίες, αναμνήσεις, ταξίδια, όνειρα, σκέψεις, όλο μου το είναι… Ο θεατής, μακάρι, αγγίζοντας τα, να ταξιδέψει συνειρμικά στις δικές του αναμνήσεις και να αναβιώσει σημαντικές για αυτόν στιγμές. Εκεί που η επιφάνεια είναι πιο τραχιά, το άγγιγμα είναι αιχμηρό, οπότε θα θυμηθεί δύσκολες στιγμές της ζωής του, ενώ εκεί που είναι λεία-μαλακή θα νοσταλγήσει τις ευχάριστες στιγμές. ‘Ετσι θα επικοινωνήσουμε συνειρμικά με διαφορετικά μεν βιώματα αλλά με παρόμοια συναισθήματα έχοντας ως κοινό παρονομαστή τα έργα μου. Η επικοινωνία αυτή δεν είναι λεκτική, αλλά είναι πραγματική.
Πως σας είδαν στις εκθέσεις που συμμετείχατε στο εξωτερικό; Η ιδιαιτερότητα στην τέχνη σας που ενδεχομένως πηγάζει από τις καλές σπουδές σας στην Ιταλία, πώς έχει εκληφθεί ως τώρα σε διεθνές επίπεδο;
Στο εξωτερικό έκανε ιδιαίτερη εντύπωση η τεχνοτροπία αλλά και η δυνατότητα να αγγίξουν τα έργα. Προσωπικά, άπειρες φορές έχω δεχτεί παρατηρήσεις από μέλη της ασφάλειας μουσείων στο εξωτερικό επειδή πλησίαζα υπερβολικά τα εκθέματα προσπαθώντας να δω λεπτομέρειες και πινελιές. Την ίδια λαχτάρα είδα στα μάτια των θεατών στις εκθέσεις μου προσπαθώντας να κατανοήσουν την ύλη και την τεχνοτροπία με την οποία δημιουργήθηκαν τα έργα. Η διαφορά είναι ότι βίωσα και την ευχαρίστηση στα μάτια τους, όταν τους ενημέρωνα ότι με σεβασμό και προσοχή μπορούν να τα αγγίξουν. Ήταν σαν ένα δημιουργικό εργαστήριο, όπου άνθρωποι όλων των ηλικιών μετατρέπονταν σε μικρά παιδιά προσπαθώντας μέσα από την αφή να ανακαλύψουν τα υλικά και να παίξουν με τις επιφάνειες. Στο Λονδίνο για παράδειγμα ένιωθαν ότι «αγγίζουν» και μυρίζουν τον καφέ, κάτι το οποίο βέβαια δεν ισχύει.
Εντύπωση έκανε και το γεγονός ότι είμαι γυναίκα, καθώς αντιλαμβανόμενοι ότι μυστριά, σπάτουλες και ρολά χαρακτικής σμιλεύουν «σκληρές» πρώτες ύλες, κατάλαβαν ότι απαιτείται μυϊκή δύναμη.
Τι είναι για εσάς η εικαστική θεραπεία; Πώς φτάσατε εώς εκεί; Και πως τη διοχετεύετε προς τα έξω; Γνωρίζω ότι ασχολείστε με παιδιά, είτε με ειδικές ανάγκες είτε παιδιά με καρκίνο. Πόσο σας ανακουφίζει αυτή η επαφή; Πόσο λυτρωτική είναι κι αν είναι αμφίδρομα λυτρωτική;
Μόλις μπήκα στη σχολή καλών τεχνών, ήξερα ότι οι μεταπτυχιακές σπουδές μου θα είναι στην εικαστική θεραπεία. Είχα ακούσει για το αντικείμενο που πραγματεύεται, όταν όμως άρχισα να το μελετώ, εντυπωσιάστηκα. Η πραγματική γνώση ήρθε με το πρώτο μεταπτυχιακό μου στην Accademia di Belle Arti στη Ματσεράτα στην Ιταλία. Εκπαιδεύτηκα να χρησιμοποιώ την ιστορία της τέχνης και όλη τη γκάμα των υλικών, ώστε να αποκρυπτογραφώ συναισθήματα και βιώματα. Η εικαστική θεραπεία είναι ένα ολόκληρο αλφαβητάρι, αποτελούμενο από χρώματα, σχήματα και γραμμές, τα οποία ανάλογα με τη σειρά που θα το τοποθετήσεις και τον συνδυασμό που θα χρησιμοποιήσεις συντάσσουν όλα όσα οι λέξεις δε μπορούν.
Στη δημιουργία των έργων μου, εκμεταλλεύομαι τη γνώση αυτής της αλφαβήτας και χρησιμοποιώ αντιθετικούς ή μη χρωματικούς και σχηματικούς συνδυασμούς για να δημιουργήσω τη συναισθηματική αντανάκλαση που θέλω.
Όσον αφορά την εικαστική θεραπεία και τα παιδιά, αυτό είναι ένα ξεχωριστό, μεγάλο κεφάλαιο στη ζωή μου. Είναι γνωστό ότι παρατηρώντας κάποιος τα παιδικά σχέδια, βλέπεις την πιο αληθινή και αυθόρμητη πραγματικότητα του κόσμου. Ένα παιδί είτε είναι με ειδικές ανάγκες είτε νοσεί από κάποια νεοπλασματική ασθένεια, συχνά είναι εγκλωβισμένο συναισθηματικά και δεν μπορεί να εκφράσει την πραγματικότητά του. Το να δώσεις ώθηση σε ένα παιδί να απεγκλωβιστεί συναισθηματικά, χρησιμοποιώντας εικαστικά εργαλεία, είναι σαν να του δίνεις ένα μαγικό χαλί ώστε να πετάξει ελεύθερο. Στα χρόνια της ενασχόλησης μου με την εικαστική θεραπεία και τα παιδιά, έχω δει παιδιά που ξεκίνησαν να μιλάνε ή να χαμογελάνε μετά την εικαστική «επικοινωνία», ενώ μέσα από τα σχέδια τους μου έχουν εκμυστηρευτεί τα πιο τρελά τους όνειρα, αλλά και τους μεγαλύτερους φόβους τους. Χάρη στα παιδιά έχω ανακαλύψει χρώματα, σχήματα και τεχνικές που δεν είχα φανταστεί ότι υπήρχαν και έχω βιώσεις κάποιες από τις πιο δυνατές συγκινήσεις στη ζωή μου.
Δεν ξέρω εάν είναι αμφίδρομη αυτή η επαφή γιατί πραγματικά δεν ξέρω εάν εγώ τους δίνω όλα όσα αυτά απλόχερα μου χαρίζουν!
Μετά την έκθεση στον Τεχνοχώρο ποια είναι τα σχέδια σας κι αν κάποια στιγμή θα επιχειρήσετε να αποτυπώσετε στα έργα σας ψήγματα από την πανδημία που σάρωσε την οικουμένη..
Η πανδημία ξεκίνησε στην Ελλάδα όταν η μεγάλη μου κόρη ήταν 4 μηνών και στη διάρκειά της με βρήκε να την βλέπω να μεγαλώνει, να παίζουμε, να την έχω μαζί μου στο εργαστήριο και να είμαι ξανά έγκυος. Η έκθεση Cinque ξεκίνησε να σχεδιάζεται στην αίθουσα τοκετού τον Νοέμβριο του 2019, πάνω σε ένα κουτί από χάπια. Συμπεριλαμβάνει συναισθήματα, στιγμές, εμπειρίες και όνειρα από την περίοδο της πανδημίας μεν, αλλά ταυτόχρονα την πιο ευχάριστη περίοδο σε προσωπικό επίπεδο. Οπότε τα ερεθίσματα και τα βιώματα των 2-3 τελευταίων ετών αποτυπώθηκαν στην έκθεση Cinque και κάθε άλλο παρά αρνητικά είναι.
Μετά την έκθεση στον Τεχνοχώρο θα ήθελα να ξεκουραστώ και να απολαύσω τις στιγμές με την οικογένεια μου. Παράλληλα θα αρχίσω να σχεδιάζω την επόμενη έκθεση, της οποίας τον τίτλο έχω ήδη βρει. Εύχομαι η πανδημία να εξαλειφθεί, και σύντομα όλοι μας να βρούμε τους ρυθμούς μας.
Σας ευχαριστώ πολύ
Aίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος/ Aτομική έκθεση Χριστίνας Φυτιλή/Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου