Ουκρανία: Σενάρια για τις πιθανές επιπτώσεις του πολέμου
Δύο σενάρια εξετάζει η Moody’s Analytics για τις πιθανές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία στην παγκόσμια οικονομία. Στο σενάριο της ταχείας επίλυσης, ο πόλεμος δίνει γρήγορα τη θέση του σε κατάπαυση του πυρός. Στο σενάριο της μακράς σύγκρουσης, μια μακρά αντιπαράθεση μεταξύ των ρωσικών στρατευμάτων και του ουκρανικού στρατού έχει ως αποτέλεσμα υψηλό ανθρωπιστικό και οικονομικό κόστος. Και στα δύο σενάρια, εξετάζονται οι οικονομικές συνέπειες της εισβολής, των διεθνών κυρώσεων και των πιέσεων στην προμήθεια πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι πιθανότητες για την Ταχεία Επίλυση και τη Μακροχρόνια Σύγκρουση, είναι 55% και 30%, αντίστοιχα. Αυτό αντανακλά την υψηλή αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουμε αλλά και τις ισχυρές επιπτώσεις ακόμα και εάν ο πόλεμος τελειώσει σύντομα, όπως επισημαίνει η Moody’s Analytics, με ένα θετικό σενάριο (με πολύ μικρές επιπτώσεις στην οικονομία) να έχει να έχει μόνο 15% πιθανότητες πλέον και να μην εξετάζεται.
Σενάριο 1: Γρήγορη επίλυση (Πιθανότητα: 55%)
Το πρώτο σενάριο προβλέπει μια ταχεία επίλυση της εισβολής στην Ουκρανία με κατάπαυση του πυρός που θα εφαρμοστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι ΗΠΑ, η ΕΕ και άλλες χώρες έχουν ανακοινώσει κυρώσεις κατά Ρώσων, προσώπων, εταιρειών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, γεγονός που περιορίζει την ικανότητά τους να εμπλακούν στη διεθνή οικονομία. Κυρώσεις επιβάλλονται επίσης σε ορισμένους τομείς, ιδίως στην εξόρυξη, την παραγωγή και τη μεταφορά ορυκτών καυσίμων και το εμπόριο που σχετίζεται με την άμυνα. Σε αυτό το σενάριο, έχοντας υπόψη την ενεργειακή της ασφάλεια, η ΕΕ σταθμίζει προσεκτικά τις επιλογές της, αλλά καθυστερεί επ’ αόριστον την έγκριση του Nord Stream 2. Η Ρωσία απαντά συνεχίζοντας την τρέχουσα στρατηγική της για μειωμένες προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη και διατηρώντας πίεση στις παγκόσμιες αγορές φυσικού αερίου. Ακολουθούν βραχυπρόθεσμες μειώσεις στην προμήθεια ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η Ευρώπη επιδιώκει να αντισταθμίσει αυτήν την εξέλιξη, αντικαθιστώντας το χαμένο ρωσικό αέριο με LNG από άλλα μέρη του κόσμου και οι χρηματοπιστωτικές αγορές, που ανησυχούν για την πιθανότητα περαιτέρω σύγκρουσης, διατηρούν υψηλό ασφάλιστρο κινδύνου για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Βραχυπρόθεσμα, η Ευρώπη ανταποκρίνεται στις ενεργειακές της ανάγκες χάρη σε έναν συνδυασμό μέτρων που περιλαμβάνουν αυξημένες προμήθειες LNG, στροφή μακριά από τον άνθρακα στο φυσικό αέριο και αξιοποίηση των αποθεμάτων. Μεσοπρόθεσμα, η αύξηση της ρωσικής προσφοράς και η μεγαλύτερη χωρητικότητα LNG στην Ευρώπη επαναφέρουν τις τιμές του φυσικού αερίου σε χαμηλότερα επίπεδα.
Οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονται ήπια με το Brent να φτάνει τα 110 δολάρια ανά βαρέλι, ενώ η ευρωπαϊκή τιμή του φυσικού αερίου επηρεάζεται περισσότερο, φθάνοντας τα 35 δολάρια ανά εκατομμύριο BTU. Ως αποτέλεσμα, οι παγκόσμιες πληθωριστικές πιέσεις αυξάνονται, με την Ευρώπη να φέρει το κύριο βάρος της επίπτωσης. Η Fed, ανησυχώντας για τις αρνητικές επιπτώσεις του πληθωρισμού, συνεχίζει τη σύσφιξη της πολιτικής της και ακόμη και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι πεπεισμένη για την ανάγκη αυστηροποίησης και αύξησης των επιτοκίων έως το τέλος του 2022. Ο πληθωρισμός συμπιέζει τα διαθέσιμα εισοδήματα και το καταναλωτικό κλίμα εξασθενεί, οδηγώντας σε επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Σενάριο 2: Μακροχρόνια σύγκρουση (Πιθανότητα: 30%)
Το δεύτερο σενάριο είναι ένα πολύ πιο σκοτεινό σενάριο, με την εισβολή στην Ουκρανία να μετατρέπεται σε παρατεταμένη σύγκρουση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια ανθρωπιστική καταστροφή στην Ουκρανία και προκαλεί μια ενωμένη και ισχυρή απάντηση κυρώσεων από τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Αυτό ακολουθείται από επακόλουθα αντίποινα από τη Ρωσία μέσω της μείωσης των προμηθειών πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Σε αυτό το σενάριο, τα ρωσικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την πρωτεύουσα, το Κίεβο, και εγκαθιστούν νέα κυβέρνηση. Ακολουθεί σφοδρή σύγκρουση καθώς ο ουκρανικός στρατός προβάλλει σκληρή αντίσταση σε μέρη της χώρας. Το ανθρώπινο και οικονομικό κόστος είναι υψηλό, καθώς οι μάχες οδηγούν σε θύματα αμάχων, καταστροφές σε οικονομικές υποδομές και ελλείψεις βασικών αγαθών, αν και οι οικονομικοί θεσμοί στη χώρα συνεχίζουν να λειτουργούν. Υπάρχει μια ισχυρή αίσθηση ενότητας μεταξύ της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, η οποία οδηγεί σε ταχεία συσσώρευση στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην περιοχή σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τη Ρωσία από την εισβολή στα γύρω έθνη.
Οι ρωσικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου αντιμετωπίζουν δυσκολίες πληρωμής ως αποτέλεσμα του αποκλεισμού από το SWIFT, το οποίο φυσικά μειώνει τον όγκο πετρελαίου και φυσικού αερίου που επιθυμεί να προμηθεύσει η Ρωσία. Επιπλέον, η Ρωσία ενεργεί για να μειώσει περαιτέρω την προσφορά στην Ευρώπη προκειμένου να ασκήσει πίεση στην ΕΕ.
Ως αποτέλεσμα, η τιμή του αργού Brent εκτοξεύεται στα 150 δολάρια το βαρέλι, ενώ οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου φτάνουν τα 50 δολ. ανά εκατομμύριο BTU. Δεν υπάρχει γρήγορη επίλυση αυτής της αντιπαράθεσης και η ΕΕ αναγκάζεται να οικοδομήσει μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική ενεργειακής ασφάλειας που επιδιώκει να αποδυναμώσει την παραδοσιακή της εξάρτηση από τη Ρωσία.
Σε ό,τι αφορά τις αγορές, οι επενδυτές τρέπονται σε μαζική φυγή από το ρίσκο και προς την ποιότητα στις παγκόσμιες αγορές περιουσιακών στοιχείων, καθώς τα risk assets διορθώνουν απότομα και το δολάριο ΗΠΑ επωφελείται από τις ροές.
Η ΕΕ φέρει το κύριο βάρος από το σοκ στις τιμές των βασικών εμπορευμάτων, δεδομένου του πιο μεγάλου αντίκτυπου στην περιοχή των ελλείψεων φυσικού αερίου στον πληθωρισμό των τιμών της ενέργειας. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπαθούν να στηρίξουν τα νοικοκυριά μέσω επιδοτήσεων και φορολογικών περικοπών, αλλά οι ενέργειές τους δεν εμποδίζουν την περιοχή να βιώσει σημαντικό πληθωριστικό σοκ. Η συμπίεση του διαθέσιμου εισοδήματος οδηγεί σε παγκόσμια ύφεση, με την ευρωζώνη να επηρεάζεται περισσότερο.
Παράλληλα, η νομισματική πολιτική αποκλίνει μεταξύ των μεγάλων οικονομιών. Στις ΗΠΑ, η Fed παραμένει προσηλωμένη στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού και ξεκινά έναν πιο επιθετικό κύκλο αύξησης των επιτοκίων, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αναγνωρίζοντας τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της κρίσης στην Ευρώπη, περνά σε κατάσταση αναμονής. Η ΕΚΤ αυξάνει επίσης το πρόγραμμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων για να βοηθήσει τις κυβερνήσεις καθώς παρέχουν δημοσιονομική στήριξη. Η κατάσταση του ενεργειακού εφοδιασμού θα χρειαστεί αρκετά τρίμηνα για να επιλυθεί σε αυτό το σενάριο και οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου τελικά διαμορφώνονται σε μια νέα ισορροπία σε πολύ υψηλά επίπεδα, ενώ η Ρωσία, ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο, απομονώνεται ακόμη περισσότερο πολιτικά και οικονομικά.
Ελευθερία Κούρταλη/ Capital.gr