Ο στρατιωτικός νόμος του Πούτιν είναι “πράξη απελπισίας”
H επιβολή στρατιωτικού νόμου από τη Ρωσία στα προσαρτημένα εδάφη είναι ένα μήνυμα του Πούτιν προς τη Δύση, λέει ο Joachim Krause του Πανεπιστημίου του Κιέλου σε συνέντευξή του στη DW, εκτιμώντας ότι υπάρχουν περαιτέρω στάδια κλιμάκωσης πριν από μια πυρηνική εκδίκηση στην Ουκρανία.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν επέβαλε στρατιωτικό νόμο στα ουκρανικά εδάφη Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα που προσαρτήθηκαν από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Η DW μίλησε με τον Joachim Krause, διευθυντή του Ινστιτούτου Πολιτικής Ασφάλειας του Πανεπιστημίου του Κιέλου, για το τι σημαίνει αυτό για την κατάσταση στο μέτωπο και για τους ανθρώπους στις πληγείσες περιοχές. Και για το αν είναι δυνατή μια πυρηνική κλιμάκωση από τη Ρωσία ως επόμενο βήμα.
DW: Κύριε Κράουζε, ποια είναι η σημασία της επιβολής στρατιωτικού νόμου αναφορικά με όσα συμβαίνουν στο πολεμικό μέτωπο;
Joachim Krause: Προς το παρόν δεν βλέπω ότι θα αλλάξει κάτι. Η κατάσταση πολέμου ή η κατάσταση έκτακτης ανάγκης δε σημαίνει τίποτε άλλο από το ότι οι αρχές μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν και ότι, κυρίως, η στρατιωτική διοίκηση μπορεί να αναλάβει τη διοίκηση των στρατικοποιημένων περιοχών. Τότε υπάρχει μια κατάσταση ανομίας, και αυτό συμβαίνει σε αυτές τις περιοχές ούτως ή άλλως. Η ανησυχία μου είναι ότι οι Ρώσοι προσπαθούν τώρα – όπως έκαναν στη ζώνη πολέμου – να απελάσουν τον εναπομείναντα πληθυσμό στη Ρωσία. Ένα μεγάλο μέρος των επαρχιών δεν βρίσκεται καν υπό ρωσική διοίκηση. Δεν είναι επίσης βέβαιον πόσο καιρό θα παραμείνουν αυτές οι περιοχές υπό ρωσική κατοχή. Αυτή τη στιγμή βλέπουμε στη Χερσώνα ότι η εκεί στρατιωτική διοίκηση θέλει να εκκενώσει τον άμαχο πληθυσμό, πιθανότατα παρά τη θέλησή του. Φοβάμαι ότι αυτό είναι το πραγματικό κίνητρο πίσω από αυτό.
“Ο Πούτιν πιθανώς στέλνει ένα πολιτικό μήνυμα στη Δύση”.
Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι ο Πούτιν θέλει να φανεί απρόβλεπτος. Η επιβολή του στρατιωτικού νόμου αποτέλεσε έκπληξη;
Δε νομίζω ότι κανείς από τους σοβαρούς παρατηρητές το περίμενε, επειδή δεν θα αλλάξει πολλά σε αυτές τις περιοχές. Έτσι, δεν ξέρω αν αυτό είναι ένα σημάδι του απρόβλεπτου χαρακτήρα του Πούτιν ή απλώς ένα μήνυμα ότι ο Πούτιν θέλει να καταστήσει σαφές και πάλι πόσο σοβαρός είναι. Πιθανότατα πρόκειται περισσότερο για ένα πολιτικό μήνυμα προς τη Δύση ότι θα πρέπει τώρα να ανησυχούμε πολύ γι’ αυτό.
Μπορεί αυτό το βήμα να θεωρηθεί ως ένα νέο στάδιο κλιμάκωσης;
Δεν το βλέπω ακόμη ως κλιμάκωση, διότι πρόκειται για μια καθαρά λεκτική πράξη. Ο Πούτιν έχει ακόμη πολλές επιλογές για να δούμε στρατιωτική κλιμάκωση. Εάν αυτό υποτίθεται ότι αποτελεί ένδειξη ότι ο ουκρανικός πληθυσμός πρόκειται να απελαθεί στη Ρωσία, αυτό αποτελεί φυσικά κλιμάκωση για την Ουκρανία όσον αφορά τον άμαχο πληθυσμό. Διότι μπορώ να φανταστώ ότι οι περισσότεροι Ουκρανοί που αντέχουν εκεί δεν θέλουν να τους πάνε στη Ρωσία για να αφομοιωθούν παρά τη θέλησή τους ως “νέοι Ρώσοι”.
Πρέπει να περιμένουμε ότι ο ανδρικός πληθυσμός στα προσαρτημένα εδάφη θα στρατολογηθεί τώρα στον ρωσικό στρατό;
Αυτό συμβαίνει ήδη. Το κακό είναι ότι νέοι άνδρες στρατολογούνται στα κατεχόμενα εδάφη για να πολεμήσουν εναντίον της χώρας τους. Αυτό θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο συστηματικό τώρα, αν και δεν ξέρω πόσοι άνδρες βρίσκονται πραγματικά εκεί. Κανείς δεν ξέρει πραγματικά. Στις περιοχές αυτές έχει απομείνει μόνο ένα μέρος του αρχικού πληθυσμού. Υποψιάζομαι ότι είναι περισσότερο μια πράξη απελπισίας για να δείξει ότι η Ρωσία είναι ακόμη ικανή να δράσει. Κατά τα άλλα, η γενική κατάσταση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων δεν είναι πολύ καλή. Δείχνει ότι το ηθικό καταρρέει παντού, ότι οι Ρώσοι έχουν μεγάλα προβλήματα με τις προμήθειες και τα πυρομαχικά. Όλα αυτά δεν είναι καλός οιωνός από ρωσικής πλευράς. Πάνω απ’ όλα, η κατάσταση των ρωσικών στρατευμάτων δυτικά του Ντνίπρο γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Τίθεται το ερώτημα: Μήπως εξακολουθούν να αποσύρονται έντιμα ή μήπως τους κατακλύζουν ή τους αιχμαλωτίζουν οι Ουκρανοί; Εξάλλου, πρόκειται για 20.000 έως 25.000 στρατιώτες. Αυτό δεν είναι ένα μικρό μέρος της ρωσικής στρατιωτικής ισχύος. Νομίζω ότι θα υπάρξουν κάποιες αλλαγές στην περιοχή της Χερσώνας τις επόμενες ημέρες. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει πολύ τους υπολογισμούς της ρωσικής πλευράς.
Η Ουκρανία είναι προετοιμασμένη για τη ρωσική “εκδίκηση
Τι αλλαγές περιμένετε;
Ας υποθέσουμε ότι οι Ουκρανοί κερδίσουν τη Χερσώνα και ολόκληρη την περιοχή δυτικά του Ντνίπρο. Αυτό θα ήταν μια μεγάλη ήττα για τους Ρώσους. Δεν θα το συνέκρινα με το Στάλινγκραντ, αλλά σίγουρα θα είχε παρόμοιες διαστάσεις. Φοβάμαι ότι οι Ρώσοι θα προβούν τότε σε κάποια απελπισμένη πράξη – ίσως ανατινάξουν το εκεί φράγμα ως εκδίκηση για να βρεθεί όλη η περιοχή κάτω από το νερό. Αλλιώς θα εξαπολύσουν περισσότερες επιθέσεις εναντίον μη στρατιωτικών ουκρανικών στόχων με ό,τι έχουν ακόμα στη διάθεσή τους. Αυτό, φυσικά, προκαλεί τα δυτικά κράτη να επενδύσουν περισσότερο στην αεράμυνα της Ουκρανίας.
Είναι η Ουκρανία προετοιμασμένη για μια τέτοια εξέλιξη;
Έτσι νομίζω. Θαυμάζω την ικανότητα της ουκρανικής πλευράς να προσαρμόζεται στις διάφορες αλλαγές και επίσης να προβλέπει τι θα κάνουν οι Ρώσοι. Από την άποψη αυτή, είμαι αρκετά αισιόδοξος ότι η ουκρανική στρατιωτική ηγεσία λαμβάνει πολύ προσεκτικά υπόψη της αυτά τα σενάρια.
Μπορεί η Ρωσία να προβεί σε αντίποινα για περαιτέρω επιτυχίες των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων με τη χρήση πυρηνικών όπλων;
Οι Ρώσοι έχουν πολλές άλλες επιλογές κλιμάκωσης προτού προχωρήσουν σε πυρηνικά. Νομίζω ότι είναι σχετικά απίθανο να κλιμακωθούν οι αντιδράσεις τους και να φτάσουν στα πυρηνικά, διότι τότε θα μπορούσαν να υπάρξουν αντιδράσεις από τον δυτικό κόσμο των κρατών που θα κατέστρεφαν εντελώς τον ρωσικό υπολογισμό. Οι Ρώσοι πρέπει να υποθέσουν ότι αν προσπαθήσουν να εξαναγκάσουν τους Ουκρανούς να παραδοθούν με την απειλή των πυρηνικών, τα δυτικά κράτη θα καταστρέψουν τα ρωσικά στρατεύματα στην Ουκρανία σε μια μεγάλη επιχείρηση και θα απειλήσουν ότι αν η Ρωσία ξαναγίνει πυρηνική, θα υπάρξει επίσης πυρηνική απάντηση από τη Δύση.
Δε νομίζω ότι ο Πούτιν θα τολμήσει να το κάνει αυτό, διότι θα μπορούσε να αποδυναμώσει και να καταστρέψει τον εαυτό του και όλο το κάθετο σύστημα εξουσίας που κυβερνά τη χώρα. Θα έρθει ένα σημείο όπου ο Πούτιν δεν θα έχει πλέον στρατιωτική επιλογή στην Ουκρανία. Τότε πιθανώς θα δείξει ότι είναι έτοιμος για κάποιου είδους συμβιβασμό. Και τότε με κάποιο τρόπο θα πρέπει ν χτιστεί μια μικρή γέφυρα, αλλά σε καμία περίπτωση μια γέφυρα που θα προβλέπει εδαφικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία, αλλά κάπου σε μια συμβολική περιοχή. Αλλά αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι τα ρωσικά στρατεύματα αποσύρονται πίσω από τις γραμμές του Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους.
“Ο Πούτιν έχει ήδη υποστεί απώλεια προσώπου”
Τι θα συμβεί στην Κριμαία σε αυτή την περίπτωση;
Θα μπορούσε επίσης το ρωσικό μέτωπο να καταρρεύσει εντελώς και οι Ουκρανοί να καταλάβουν και την Κριμαία. Διαφορετικά, νομίζω ότι η Κριμαία θα πρέπει μάλλον να επιχειρηθεί να ανακτηθεί μέσω μιας διπλωματικής διαδικασίας, κατά την οποία τα δυτικά κράτη θα εξαρτήσουν την άρση των κυρώσεων από την αποχώρηση της Ρωσίας από την Κριμαία.
Μπορεί η Ρωσία να τερματίσει αυτόν τον πόλεμο χωρίς να χάσει το πρόσωπό της;
Η Ρωσία ή ο Πούτιν έχουν ήδη χάσει το πρόσωπό τους. Όσο περισσότερο προσπαθούν να αρνηθούν την απώλεια του προσώπου τους, τόσο μεγαλύτερο γίνεται το πρόβλημα. Αυτή είναι ουσιαστικά η τραγωδία του Πούτιν ή της Ρωσίας. Όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος, τόσο περισσότερο φθείρονται τα ρωσικά στρατεύματα, τόσο λιγότερη στρατιωτική δύναμη έχει η Ρωσία και τόσο πιο αδύναμη γίνεται. Μπορείτε επίσης να το δείτε αυτό στη διεθνή θέση του Πούτιν. Οι φίλοι ή οι καλοπροαίρετοι αρχηγοί κρατών τον βλέπουν τώρα πολύ πιο κριτικά απ’ ό,τι πριν από ένα χρόνο. Πολλοί από αυτούς έχουν την εντύπωση ότι δεν είναι σε θέση να κατανοήσει την άσχημη κατάστασή του και να βγάλει τα κατάλληλα συμπεράσματα, αλλά πιστεύει ότι μέχρι το τέλος, μέχρι πραγματικά τίποτα άλλο να μην λειτουργεί, μπορεί πάντα να προσθέσει κάτι περισσότερο για να τελειώσει αυτός ο πόλεμος νικηφόρα. Αλλά δεν θα μπορέσει να τελειώσει νικηφόρα αυτόν τον πόλεμο.
Η συνέντευξη από την Alexandra Ivanova
