Η σειρά στο Netflix “The diplomat” διαπραγματεύεται τις προσδοκίες – και τους μύθους – για το φύλο, την εξουσία και την πολιτική
Λίγοι θα μπορούσαν να προβλέψουν ότι ένα φλύαρο δράμα για μια διπλωμάτη καριέρας θα ήταν η επόμενη μεγάλη επιτυχία του Netflix. Όμως όλοι μιλούν για το “The Diplomat” – και νομίζω για καλό λόγο.
Η σειρά, με πρωταγωνίστρια την Keri Russell στον ρόλο της πρέσβειρας των ΗΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο, έκανε ντεμπούτο στο Νο. 1 των charts streaming. Οι κριτικοί επαινούν τις ερμηνείες, τη στριφνή πλοκή και το “ειρωνικά αστείο” σενάριο που συνθέτουν αυτό το “συναρπαστικό δράμα”. Ακόμη και ο επίσημος λογαριασμός Twitter της πρεσβείας των ΗΠΑ στο Λονδίνο ανέβασε στο Twitter ένα παιχνιδιάρικο και κυρίως επαινετικό βίντεο που σχολιάζει τα γεγονότα του πρώτου επεισοδίου.
Με τόσα πολλά βλέμματα στραμμένα στην τελευταία τηλεοπτική επανάληψη γυναίκας σε πολιτική θέση υψηλού προφίλ, η απεικόνιση της γυναικείας ηγεσίας είναι σημαντική. Ως επικοινωνιολόγος που ερευνά την πλαισίωση πραγματικών και φανταστικών γυναικών πολιτικών από τα μέσα ενημέρωσης, ενδιαφέρομαι για το πώς η τηλεόραση και ο κινηματογράφος διαμορφώνουν τις απόψεις μας για τις γυναίκες πολιτικούς στον πραγματικό κόσμο.
Παρόλο που η ταινία “The Diplomat” αρχικά διαιωνίζει ένα δημοφιλές στερεότυπο ότι οι μόνες γυναίκες που μπορούν να εμπιστευτούν σε υψηλά αξιώματα είναι εκείνες που δεν θέλουν να βρίσκονται εκεί, απεικονίζει με αρκετό στοχασμό την πανταχού παρούσα καθημερινότητα του σεξισμού στην πολιτική κουλτούρα.
Γυναίκες και πολιτική φιλοδοξία
H τηλεοπτική σειρά του Netflix ακολουθεί τον χαρακτήρα της Russell, την Kate Wyler, τη νεοδιορισθείσα πρέσβειρα στο Ηνωμένο Βασίλειο, και τον σύζυγό της, τον Hal, πρώην πρέσβη και το πιο φιλόδοξο πολιτικά μισό του διδύμου, τον οποίο υποδύεται ο Rufus Sewell.
Ο πρόεδρος πρέπει να αντικαταστήσει τον αντιπρόεδρό του λόγω ενός επικείμενου σκανδάλου, και ο Hal έχει εργαστεί υπογείως με τέτοιο τρόπο ώστε να συμπεριληφθεί ψηλά στη λίστα των υποψηφίων αντιπροέδρων η Kate – χωρίς φυσικά εκείνη να το γνωρίζει – πείθοντας την προσωπάρχη του προέδρου, Billie Appia, την οποία υποδύεται η Nana Mensah, για τις σπουδαίες ικανότητες της Kate, αλλά και την απουσία πολιτικής φιλοδοξίας εκ μέρους της. Δύο στοιχεία που την καθιστούν κατάλληλη υποψήφια για τη συγκεκριμένη θέση.
Η υπόθεση που βρίσκεται στο επίκεντρο της σειράς είναι ότι οι πολιτικοί είναι κάκιστοι ηγέτες.
Όπως και το “The West Wing”, η σειρά είναι εν μέρει πολιτικό παραμύθι, οραματιζόμενη έναν κόσμο στον οποίο οι άνθρωποι που μπορούν να λύσουν προβλήματα έχουν πραγματικά την εξουσία να το κάνουν. Καθώς προσπαθεί να πείσει την Kate να σκεφτεί το ενδεχόμενο της αντιπροεδρίας, η Billie Appla ρωτά: “Μπορείς να φανταστείς να προσλαμβάνεις κάποιον για μια βασική κυβερνητική θέση μόνο και μόνο επειδή πιστεύεις ότι θα είναι καλός σε αυτήν;”.
Αυτό είναι ένα δύσκολο πεδίο διαπραγμάτευσης, ωστόσο, και στη συγκεκριμένη σειρά ενισχύεται αρχικά ένα από τα πιο δυσάρεστα στερεότυπα για τις γυναίκες πολιτικούς στην οθόνη και στην πραγματική ζωή: Οι γυναίκες που έχουν πολιτικές φιλοδοξίες δεν μπορούν να είναι αξιόπιστες. Σε σειρές όπως το “Veep”, το “24” και το “Borgen: Power and Glory”, οι φιλόδοξες γυναίκες πολιτικοί αποδεικνύονται ανίκανες ή διεφθαρμένες.
Αντίθετα, οι ηθικές και επιτυχημένες γυναίκες πολιτικοί, όπως αυτές στις σειρές “Commander in Chief”, “Madam Secretary” και, τώρα, “The Diplomat”, είναι δημόσιοι υπάλληλοι που πρέπει να τις καλοπιάσουν για να συμμετάσχουν στην προεκλογική εκστρατεία και την κομματική πολιτική.
Αφού η Kate ανακαλύπτει ότι κάποιοι συνωμοτούν πίσω από την πλάτη της για να την τοποθετήσουν αντιπρόεδρο κατά τη διάρκεια μιας κρίσης εξωτερικής πολιτικής, κατοχυρώνει την ιδιότητά της ως μη πολιτικοποιημένης ευθύνης, βαδίζοντας προς τον πρόεδρο και ανακοινώνοντας του τα εξής: “Δεν είμαι φτιαγμένη γι’ αυτό. Παραιτούμαι. Τα καλά νέα είναι ότι αυτό με κάνει το μοναδικό άτομο στον κόσμο που δεν προσπαθεί να σας γλείψει τον…., αλλά εξακολουθεί να γνωρίζει πολλά για το Ιράν”.
Στη συνέχεια, αφού εκπαιδεύει τον αρχιστράτηγο στα λεπτά σημεία της εξωτερικής πολιτικής, η Kate ισχυρίζεται ότι η προθυμία του να συνεργαστεί με το αίτημα του Βρετανού πρωθυπουργού για επίδειξη δύναμης οφείλεται στο ότι “φοβάσαι πως οι εχθροί σου πιστεύουν ότι είσαι πολύ γέρος και αδύναμος για να βάλεις τους Αμερικανούς στη γραμμή του πυρός”.
Επειδή πρόκειται για ένα πολιτικό παραμύθι, ο πρόεδρος, τον οποίο υποδύεται ο Michael McKean, της σφίγγει το χέρι, της λέει ότι τα πηγαίνει περίφημα και της προσθέτει: “Απλά κόψε τις μαλ….με το “παραιτούμαι”. Με τσαντίζει πολύ. Δεν έχω τόσο χρόνο”.
Το όραμα μιας ειλικρινούς, μη πολιτικοποιημένης γυναίκας που κερδίζει τον σεβασμό των ισχυρών ανδρών αποκαλύπτοντας τα λάθη στη λογική τους και αναδεικνύοντας τις αδυναμίες τους κάνει αυτό που λέμε καλή τηλεόραση. Αλλά περιπλέκει τα πράγματα όταν οι τηλεθεατές γίνονται ψηφοφόροι και καλούνται να υποστηρίξουν στην πραγματική ζωή γυναίκες υποψήφιες που θέτουν υποψηφιότητα για δημόσια αξιώματα και τιμωρούνται επειδή λένε τη γνώμη τους και διεκδικούν την εξουσία. Οι γυναίκες πολιτικοί που εκφράζουν φιλοδοξία συχνά αξιολογούνται πιο αρνητικά από τους ψηφοφόρους από ό,τι οι άνδρες συνάδελφοί τους, από τους οποίους η πολιτική φιλοδοξία όχι απλώς είναι ανεκτή, αλλά αναμενόμενη.
Το “Borgen: Δύναμη και δόξα” είναι μία από τις πολλές σειρές στις οποίες φιλόδοξες γυναίκες πολιτικοί, ακόμη και εκείνες που ξεκίνησαν την καριέρα τους ως επιτυχημένες ιδεαλίστριες, εξελίσσονται σε κυνικούς πολιτικούς χειριστές των οποίων οι προτεραιότητες βλάπτουν τις οικογένειές τους, τα κόμματά τους και τα έθνη τους.
Φύλο και εξουσία
Στο “The Diplomat” αναγνωρίζεται ότι οι συμπαθείς γυναίκες πρωταγωνίστριες, όπως και οι πολιτικοί τους ομόλογοι – γυναίκες – δεν μπορούν να εμφανίζονται ως πεινασμένες για εξουσία. Αλλά αντιστέκεται επίσης στην αντίληψη ότι η αντιπροεδρία είναι ένα ανίσχυρο αξίωμα.
Καθώς η Billie και ο αναπληρωτής επικεφαλής της αποστολής της αμερικανικής πρεσβείας, Stuart Heyford τον οποίο υποδύεται ο Ato Essandoh προσπαθούν να πείσουν την Kate να συμφωνήσει να γίνει αντιπρόεδρος, η Billie τονίζει ότι η θέση θα συνοδεύεται από σημαντική επιρροή.
“Ο αντιπρόεδρος περνάει περισσότερο χρόνο στο Οβάλ Γραφείο από όποιον δεν έχει γραφείο εκεί”, λέει και στη συνέχεια υπόσχεται: “Θα σε βάλουμε επικεφαλής στην εξωτερική πολιτική”. Ο Stuart απευθύνεται στην αίσθηση της αποστολής της Kate με μια ατάκα που υπενθυμίζει επίσης στους θεατές ότι η Kate δεν είναι ακατάλληλα φιλόδοξη: “Θα το κάνεις για τη χώρα, όχι για την εξουσία”.
Η περίτεχνη, και παράλογη, αλυσίδα γεγονότων που παράγει αυτή τη συζήτηση -στην οποία η προσωπάρχης του προέδρου προσπαθεί να πείσει έναν υπάλληλο της υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών να συμφωνήσει να γίνει αντιπρόεδρος στη μέση της θητείας- επιτρέπει ίσως τον σχολιασμό της παράλογης διάβρωσης των προεκλογικών εκστρατειών. Αφού υπενθυμίζει στην Κate ότι δεν θα “χρειαστεί να επιβιώσει από μια εκστρατεία”, γίνεται η ακόλουθη ανταλλαγή απόψεων μεταξύ της Billie και του Stuart: Billie: “Εννοώ, είναι κακό για τους άντρες, αλλά για τις γυναίκες – γαμώτο. Είναι όμορφη, αλλά όχι πολύ όμορφη; Ελκυστική, αλλά όχι καυτή; Αυτοπεποίθηση, αλλά όχι σκύλα; Αποφασιστική, αλλά όχι σκύλα;”Stuart: “Χαριτωμένη σκύλα, αλλά όχι σκύλα σκύλα”.
Ντύνοντας το ρόλο
Η Debora Cahn διερευνά αυτό το διπλό πρότυπο και οπτικά. Αν και η Κate προτιμά τα μαύρα κοστούμια, το ελάχιστο μακιγιάζ, τα απείθαρχα μαλλιά και τα παπούτσια που της επιτρέπουν να περπατάει με δύναμη μέσα στην ημέρα της, το άψογα χτενισμένο προσωπικό της την προτρέπει να υιοθετήσει μια πιο ελκυστική, θηλυκή και φιλική προς τις κάμερες εμφάνιση.
Ωστόσο, αντί να παρουσιάσει την Κate ως άχαρη ή ξεχασιάρα και να της δώσει μια λάμψη στα μέσα της σεζόν, στην τηλεοπτική σειρά εμφανίζεται να έχει πλήρη επίγνωση της εικόνας που δημιουργείται. Κατά τη διάρκεια μιας φωτογράφισης για την βρετανική Vogue, η Κate λέει στον φωτογράφο: “Δεν θέλω να κάνω τη δουλειά σας πιο δύσκολη από ό,τι είναι ήδη, αλλά θα ήταν υπέροχο να μην υπάρχουν λήψεις που να με δείχνουν να κοιτάζω με νοσταλγία στο βάθος καθώς χαϊδεύω τον ίδιο μου το λαιμό”.
H τηλεοπτική σειρά περιγράφει ή μάλλον προβάλλει ό,τι γνωρίζουμε για τον σεξισμό μέσα από ένα πολιτικό θρίλερ. Η δημοτικότητα της σειράς επιδρά θετικά στους τηλεθεατές. ‘Αλλωστε η προεκλογική περίοδος για το 2024 καλά κρατεί και καλώς ή κακώς οι ψηφοφόροι χρειάζονται συναρπαστικές υπενθυμίσεις για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει ο σεξισμός στη δημοκρατία – επειδή, κακά τα ψέμματα, η πατριαρχική πολιτική κουλτούρα είναι κάτι που όλοι πρέπει να διαπραγματευτούμε.
Το συγκεκριμένο άρθρο φέρει την υπογραφή της Karrin Vasby Anderson
Καθηγήτριας Επικοινωνιακών Σπουδών, Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Κολοράντο και δημοσιεύεται στο the Conversation
