Το μέλλον της εργασίας και των δεξιοτήτων στην οικονομία του 21ου αιώνα
Στη σημερινή ταχέως εξελισσόμενη και ανταγωνιστική οικονομία, η εξειδίκευση σε μια δεξιότητα μπορεί να μην είναι αρκετή για να επιτύχετε στην καριέρα ή την προσωπική σας ζωή. Η ύπαρξη συγκεκριμένης εξειδίκευσης είναι απαραίτητη, αλλά είναι επίσης ζωτικής σημασίας να αναπτύξετε ένα ευρύτερο σύνολο δεξιοτήτων για να προσαρμόζεστε στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, να επικοινωνείτε με διαφορετικούς ανθρώπους και να αξιοποιείτε νέες ευκαιρίες.
Η οικονομία του 21ου αιώνα εξελίσσεται ταχύτατα, και μαζί της αλλάζει και η φύση της εργασίας και οι δεξιότητες που απαιτούνται για την επιτυχία. Η πανδημία COVID-19 επιτάχυνε αυτές τις αλλαγές, εγκαινιάζοντας μια αυξημένη εστίαση στην εξ αποστάσεως εργασία και την οικονομία των συναυλιών (gig economy). Η πανδημία ανέδειξε επίσης τη σημασία της προσαρμοστικότητας και της ευελιξίας απέναντι στην αναστάτωση. Καθώς περιηγούμαστε σε αυτό το μετα-πανδημικό τοπίο, είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε τις δεξιότητες που θα έχουν ζήτηση στο μέλλον και πώς η σημερινή γενιά μπορεί να προετοιμαστεί για τις προκλήσεις που έρχονται.
Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές στην οικονομία του 21ου αιώνα είναι η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης. Ζούμε σε έναν κόσμο αυτοκινούμενων αυτοκινήτων, βοηθών chatbot και ρομποτικών διακομιστών και καθαριστών.
Ο μετασχηματισμός αυτός βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και αναμένεται να επιταχυνθεί τα επόμενα χρόνια. Η εισαγωγή των ChatGPT και Bard έχει φέρει επανάσταση στα πάντα, από την εκπαίδευση μέχρι τις επιχειρήσεις και την καθημερινή ζωή. Δεδομένου ότι οι μηχανές γίνονται όλο και πιο ικανές για προβλέψιμες εργασίες, οι ανθρώπινοι εργαζόμενοι θα πρέπει να επικεντρωθούν σε δεξιότητες που οι μηχανές δεν μπορούν να αναπαράγουν, όπως η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη και η συναισθηματική νοημοσύνη. Σύμφωνα με έκθεση του McKinsey Global Institute, περίπου 375 εκατομμύρια εργαζόμενοι παγκοσμίως μπορεί να χρειαστεί να αλλάξουν επάγγελμα ή να μάθουν νέες δεξιότητες μέχρι το 2030 λόγω των διαταραχών του εργατικού δυναμικού που προκαλούνται από την αυτοματοποίηση και την τεχνητή νοημοσύνη.
Μια άλλη σημαντική τάση είναι η ανάπτυξη της gig economy και της εργασίας εξ αποστάσεως. Η πανδημία έδειξε ότι πολλές εργασίες μπορούν να γίνουν από οποιοδήποτε μέρος και αυτή η τάση είναι πιθανό να συνεχιστεί.
Η πανδημία COVID-19 αύξησε την τάση προς την εξ αποστάσεως εργασία και τη gig economy.
Σύμφωνα με την έκθεση Future Workforce Pulse Report της Upwork, το 41,8% του αμερικανικού εργατικού δυναμικού εργαζόταν εξ αποστάσεως τον Ιανουάριο του 2021, από 30% πριν από την πανδημία. Η έκθεση προέβλεπε ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί στο 65% μέσα στα επόμενα 3 χρόνια. Λόγω του λουκέτου, όλο και περισσότεροι άνθρωποι στράφηκαν σε αυτές τις πλατφόρμες για να συνεχίσουν να κερδίζουν. Στην έκθεσή του για το 2020, το Forbes έγραψε ότι η αξία ενός μεριδίου του Fiverr αυξήθηκε κατά 356% το 2020 και το Upwork κατέγραψε αύξηση 40% στα έσοδά του το τρίτο τρίμηνο του 2020. Η μετα-πανδημική δημοτικότητα πλατφορμών όπως το Fiverr & Upwork δείχνει ότι οι εργαζόμενοι που μπορούν να προσαρμοστούν σε ένα ευέλικτο, απομακρυσμένο περιβάλλον εργασίας και έχουν τις δεξιότητες να διαχειρίζονται τον χρόνο και τον φόρτο εργασίας τους θα έχουν μεγάλη ζήτηση. Εν τω μεταξύ, η gig economy αναμένεται να αυξηθεί κατά 17% την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με έκθεση της Intuit το 2020.
Εκτός από αυτές τις γενικές τάσεις, υπάρχουν επίσης συγκεκριμένες δεξιότητες που θα είναι απαραίτητες για να διαπρέψει κανείς στην οικονομία του 21ου αιώνα. Μία από τις κυριότερες είναι ο ψηφιακός αλφαβητισμός. Καθώς η τεχνολογία συνεχίζει να διαδραματίζει ολοένα και πιο κεντρικό ρόλο στον εργασιακό χώρο, οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι άνετοι με τα ψηφιακά εργαλεία και τις πλατφόρμες. Ένα άτομο πρέπει να έχει επαρκή γνώση βασικών εφαρμογών και λογισμικού, όπως το Microsoft Office, το Canva, το Adobe Illustrator, το Teams, το Zoom κ.λπ. Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο τεχνικές δεξιότητες όπως η κωδικοποίηση, αλλά και την ικανότητα χρήσης ψηφιακών εργαλείων για συνεργασία, επικοινωνία και ανάλυση δεδομένων. Η ζήτηση για ψηφιακές δεξιότητες βρίσκεται σε άνοδο. Μια έκθεση της Burning Glass Technologies διαπίστωσε ότι το 2020, το 71% των θέσεων εργασίας μεσαίας ειδίκευσης απαιτούν ψηφιακές δεξιότητες, από 59% το 2014. Η McKinsey διαπίστωσε σε έρευνά της το 2018 ότι “εξήντα δύο τοις εκατό των στελεχών πιστεύουν ότι θα χρειαστεί να επανεκπαιδεύσουν ή να αντικαταστήσουν περισσότερο από το ένα τέταρτο του εργατικού τους δυναμικού από τώρα έως το 2023 λόγω της προϊούσας αυτοματοποίησης και ψηφιοποίησης”. Αυτό είναι εμφανές στα πρόσφατα σχέδια των εταιρειών μεγάλης τεχνολογίας. Η Google ξεκίνησε ένα πρόγραμμα με την ονομασία “Grow with Google” για να βοηθήσει τους Αμερικανούς να αποκτήσουν τις ψηφιακές δεξιότητες που απαιτούνται για τον εργασιακό χώρο του 21ου αιώνα. Το 2019, η Amazon ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να δαπανήσει 700 εκατομμύρια δολάρια για να επανεκπαιδεύσει 100.000 υπαλλήλους της σε δεξιότητες για την ψηφιακή εποχή.
Μια άλλη σημαντική δεξιότητα που δεν πρέπει να αγνοηθεί είναι η επικοινωνία και η συνεργασία. Σε έναν κόσμο όπου η απομακρυσμένη εργασία και οι διαλειτουργικές ομάδες είναι το νέο φυσιολογικό, οι δεξιότητες αποτελεσματικής επικοινωνίας και συνεργασίας είναι ζωτικής σημασίας. Οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι σε θέση να επικοινωνούν με σαφήνεια και συντομία, να ακούνε ενεργά και να εργάζονται αποτελεσματικά με συναδέλφους από διαφορετικά υπόβαθρα και κουλτούρες. Οι δεξιότητες αποτελεσματικής επικοινωνίας και συνεργασίας είναι ζωτικής σημασίας στο σημερινό εργασιακό περιβάλλον. Ο κατάλογος που δημοσίευσε το LinkedIn για τις πιο περιζήτητες δεξιότητες του 2023, κατέταξε την επικοινωνία στο νούμερο 2 των πιο περιζήτητων δεξιοτήτων από τις εταιρείες και τους υπεύθυνους προσλήψεων.
Σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη οικονομία, οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να αναβαθμίζουν και να επανεκπαιδεύονται συνεχώς καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους. Αυτό απαιτεί νοοτροπία ανάπτυξης και προθυμία να αγκαλιάζουν νέες τεχνολογίες και τρόπους εργασίας. Η δια βίου μάθηση καθίσταται όλο και πιο ζωτικής σημασίας για την ευημερία σε μια επαγγελματική σταδιοδρομία. Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, το 50% όλων των εργαζομένων θα χρειαστεί επανεκπαίδευση έως το 2025 και ο μέσος εργαζόμενος θα πρέπει να αφιερώσει 101 ημέρες για την επανεκπαίδευση έως το 2022. Επίσης, απαριθμεί τις κορυφαίες δεξιότητες του 2025, οι οποίες ανήκουν όλες σε μία από τις ακόλουθες τέσσερις κατηγορίες: Επίλυση προβλημάτων, αυτοδιαχείριση, εργασία με ανθρώπους και χρήση τεχνολογίας. Πολλές εταιρείες επενδύουν σε προγράμματα κατάρτισης και ανάπτυξης των εργαζομένων για να καλύψουν αυτή την ανάγκη, όπως το πρόγραμμα “Digital Fitness” της PwC.
Η ικανότητα γρήγορης εναλλαγής σε σχέση με τις μεταβαλλόμενες συνθήκες θα είναι απαραίτητη στην οικονομία του 21ου αιώνα. Αυτό έχει ενισχυθεί από την πανδημία και την ασταθή παγκόσμια κατάσταση. Οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι σε θέση να προσαρμόζονται σε νέους ρόλους, κλάδους και τεχνολογίες ανάλογα με τις ανάγκες και να νιώθουν άνετα με την αβεβαιότητα και την ασάφεια. Η ταχύτητα των αλλαγών στη σημερινή εποχή είναι δυνητικά ταχύτερη. Η μεγάλη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει κάθε οικονομία, ιδίως οι προηγμένες οικονομίες, θα είναι η επανεκπαίδευση και η αποστολή εκατομμυρίων εργαζομένων μέσης σταδιοδρομίας και μέσης ηλικίας, κάτι που μοιάζει με τρομακτικό έργο.
Η προετοιμασία για το μέλλον της εργασίας θα απαιτήσει κοινή προσπάθεια από τους ανθρώπους, τους εκπαιδευτικούς και τους εργοδότες. Οι άνθρωποι πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για τη δική τους μάθηση και ανάπτυξη, να αναζητήσουν ευκαιρίες για την απόκτηση νέων δεξιοτήτων και να παραμείνουν ενήμεροι για τις τάσεις του κλάδου. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να προσαρμόσουν το πρόγραμμα σπουδών τους ώστε να προετοιμάσουν τους μαθητές για τις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις του χώρου εργασίας, δίνοντας έμφαση στον ψηφιακό γραμματισμό, την επικοινωνία και τις δεξιότητες κριτικής σκέψης. Οι εργοδότες πρέπει να δημιουργήσουν μια κουλτούρα μάθησης και ανάπτυξης, παρέχοντας στους εργαζόμενους τα εργαλεία και τους πόρους που χρειάζονται για να επιτύχουν σε μια ταχέως εξελισσόμενη οικονομία.
Το μέλλον της εργασίας είναι αβέβαιο, αλλά ένα πράγμα είναι σαφές: οι δεξιότητες που απαιτούνται για την επιτυχία στην οικονομία του 21ου αιώνα θα είναι διαφορετικές από εκείνες που εκτιμήθηκαν στο παρελθόν. Πάνε οι μέρες που η γνώση ενός τομέα εγγυόταν την επαγγελματική σας επιτυχία. Αγκαλιάζοντας τη δια βίου μάθηση, καλλιεργώντας την προσαρμοστικότητα και την ευελιξία και αναπτύσσοντας τον ψηφιακό γραμματισμό και τις επικοινωνιακές δεξιότητες που απαιτούνται για να ευδοκιμήσουν σε έναν απομακρυσμένο, τεχνολογικά καθοδηγούμενο χώρο εργασίας, οι άνθρωποι μπορούν να προετοιμαστούν για την επιτυχία στα επόμενα χρόνια.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Economist
