Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2023: Οι καλύτερες παραστάσεις στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου
Ο ιστορικός διευθυντής της βερολινέζικης Φολκσμπίνε καταθέτει τη ματιά του στη Μήδεια· ο Δημήτρης Καταλειφός και ο Γιάννης Στάνκογλου συναντούν τον Οιδίποδα. Τέσσερις γυναίκες σκηνοθέτριες και ερμηνευτές με αξιοπρόσεκτη καλλιτεχνική διαδρομή δίνουν το παρών στην ορχήστρα της Επιδαύρου.
Η Μήδεια του Φρανκ Κάστορφ
Έξι χρόνια μετά τον «Παίκτη» που έδειξε στην Πειραιώς 260, ο ρηξικέλευθος Γερμανός σκηνοθέτης κάνει το επιδαύριο ντεμπούτο του στην καρδιά του καλοκαιριού (21-22 Ιουλίου). Η δική του «Μήδεια», βέβαια, δεν θα είναι αυτή του Ευριπίδη. Ζητούμενο, άλλωστε, της ανάθεσης (όπως και αυτών στους Τόμας Όστερμάιερ, Γιόχαν Σίμονς και Ούλριχ Ράσε τα προηγούμενα χρόνια) είναι ο επαναστοχασμός πάνω στο αρχαίο δράμα μέσα από την κατάθεση νέων έργων.
Εκκινώντας από την ιστορία της μυθικής μάγισσας από την Κολχίδα, η δραματουργία οδηγείται συνειρμικά σε κείμενα του Χάινερ Μύλλερ και σε ποιήματα του Ρεμπώ, μια χαρακτηριστική πρακτική του Κάστορφ που συνηθίζει να συνθέτει διαφορετικά κείμενα με στόχο να αναδείξει τον στοχασμό και τη φιλοσοφική αντιπαράθεση στο υπόστρωμα της κάθε ιστορίας. Εν προκειμένω χρησιμοποιεί τρία κείμενα του συμπατριώτη του συγγραφέα, τη «Ρημαγμένη όχθη», που έγραψε σε ηλικία 20 ετών, το 1949, το «Μήδειας υλικό» (μια συμπύκνωση της θρυλικής ιστορίας μέσα από τον λόγο της ίδιας της ηρωίδας) και το «Τοπίο με αργοναύτες», ενώ τον απασχολούν και τα ποιήματα του Γάλλου συμβολιστή «Δημοκρατία» και «Εκποίηση».
Οι Στεφανία Γουλιώτη, Σοφία Κόκκαλη, Μαρία Ναυπλιώτου, Αγγελική Παπούλια και Ευδοκία Ρουμελιώτη καλούνται να αναμετρηθούν με τον επώνυμο ρόλο, καθώς όπως ο ίδιος δηλώνει «Σε κάθε γυναίκα υπάρχει η δυνατότητα μιας Μήδειας, οπότε και οι πέντε ερμηνεύτριες θα παίξουν τη Μήδεια, αλλά κάθε φορά με κάτι το διαφορετικό γιατί κάθε άνθρωπος ερμηνεύει ή καταλαβαίνει αλλιώς αυτόν τον ρόλο». Τη διανομή συμπληρώνουν ο Αινείας Τσαμάτης, ο Νικόλας Χανακούλας και ο Νίκος Ψαρράς.
Την αυλαία των Επιδαυρίων ανοίγουν το Εθνικό Θέατρο και η Κατερίνα Ευαγγελάτου με τον «Ιππόλυτο» (7-8 Ιουλίου). Μετά την «Άλκηστη», η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ βουτά ξανά στην ποίηση του Ευριπίδη, με ένα έργο που βλέπει σαν έναν σύγχρονο εφιάλτη, όπου τα πρόσωπα παλεύουν με τις αδυναμίες τους και ο έρωτας αποδεικνύεται μοιραίος. Στη σκηνή οι Κόρα Καρβούνη, Δημήτρης Παπανικολάου, Μαρία Σκουλά, Έλενα Τοπαλίδου, Γιάννης Τσορτέκης, Ορέστης Χαλκιάς.
Για το σκηνοθετικό της ντεμπούτο στο εμβληματικό αρχαίο θέατρο η Λένα Κιτσοπούλου επιχειρεί μια διασκευή στους «Σφήκες» (στις 14-15 Ioυλίου) που σαρκάζει τις σύγχρονες παθογένειες. Η κωμωδία του Αριστοφάνη σατιρίζει τη δικομανία των Αθηναίων, αλλά και τις ρωγμές του συστήματος που επέτρεπε σε επιτήδειους να χειραγωγούν τη δικαιοσύνη προς όφελός τους. Παίζουν οι Νίκος Καραθάνος, Έμιλυ Κολιανδρή, Γιάννης Κότσιφας, Ιωάννα Μαυρέα, Θοδωρής Σκυφτούλης.
Πρώτη φορά Επίδαυρος και για την Έφη Μπίρμπα με τα «Βατράχια» (28-29 Ιουλίου). Αναγνωρίζοντας DNA τραγωδίας στη συγκεκριμένη κωμωδία, η γνωστή σκηνοθέτις ακολουθεί το ταξίδι του Διονύσου στον Άδη σε αναζήτηση της ποίησης, στοχεύοντας παράλληλα σε μια κατάβαση στον μηχανισμό του θεάτρου. Με τους Άρη Σερβετάλη, Μιχάλη Σαράντη, Αργύρη Ξάφη, Μαίρη Μηνά, Έκτορα Λιάτσο κ.ά.
Ο Δημήτρης Καταλειφός μπαίνει στον ρόλο του γέροντα ικέτη που σημάδεψε η μοίρα στον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» (4-5 Αυγούστου), σε μια ακόμα συνεργασία του με τον σκηνοθέτη Γιώργο Σκεύα. Η παράσταση φέρνει στο προσκήνιο τη διφορούμενη εκκρεμότητα του τέλους του ήρωα επιζητώντας να απελευθερώσει τη βαθιά ποιητική, χρησμική δύναμη του λόγου του Σοφοκλή.
Την επόμενη εβδομάδα είναι η σειρά της χαροκαμένης βασίλισσας της Τροίας να καταλάβει την ορχήστρα, καθώς στην «Εκάβη» του Ευριπίδη (11-12 Αυγούστου) παρακολουθούμε την πορεία της από το πένθος στην εκδίκηση. Στην παράσταση που σκηνοθετεί η Ιώ Βουλγαράκη θα μιλήσει μέσα από τη νέα μετάφραση της Ελένης Βαροπούλου και την ερμηνεία της Ελένης Κοκκίδου.
Μια εβδομάδα αργότερα είναι η σειρά του Χρήστου Σουγάρη και του θιάσου του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος να καταπιαστούν με την πολυτραγουδισμένη σύρραξη. Ένα αμείλικτο κατηγορώ για τις φρικαλεότητες του πολέμου, οι «Τρωάδες» (18-19 Αυγούστου) ανεβαίνουν με τους Ρούλα Πατεράκη, Δημήτρη Πιατά, Μαρία Διακοπαναγιώτου κ.ά.
Η διοργάνωση κλείνει με τον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή (25-26 Αυγούστου) που σκηνοθετεί ο Σίμος Κακάλας. Σ’ αυτή την ανάγνωση, ιδωμένη ως τελετουργικό εξαγνισμού, μια ομάδα με μάσκες γερόντων αποτελεί τον χορό και μέσα από αυτήν αποκαλύπτονται τα τραγικά πρόσωπα, ο Οιδίποδας (Γιάννης Στάνκογλου), η Ιοκάστη (Μαριλίτα Λαμπροπούλου) και ο Κρέοντας (Γιάννης Νταλιάνης).